Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Maciej Schulz (spr.)

Sędziowie: SO Zenon Stankiewicz

SO Ludmiła Tułaczko

protokolant: protokolant sądowy Monika Oleksy, protokolant sądowy Marta Piotrowska

przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 10 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy K. K., syna S. i I., ur. (...) w K.

oskarżonego o przestępstwa z art. 207 § 1 kk, art. 13 § 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art.11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela posiłkowego i obrońcę oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Legionowie

z dnia 6 września 2016 r. sygn. akt II K 787/14

utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. B. S. kwotę 516,60 złotych obejmującą wynagrodzenie za pomoc prawną z urzędu udzieloną oskarżycielce posiłkowej oraz podatek VAT; zwalnia oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, przejmując wydatki na rachunek Skarbu Państwa;

SSO Zenon Stankiewicz SSO Maciej Schulz SSO Ludmiła Tułaczko

Sygn. akt VI Ka 1486/16

UZASADNIENIE

K. K. został oskarżony o to, że:

I.  w okresie od około maja 2004 r. do dnia 22 maja 2014 r. w J., woj. (...) znęcał się psychicznie i fizycznie nad swoją żoną J. K., a w okresie od maja 2004 roku do lipca 212 r. nadto nad córką A. K. (1), w ten sposób że pod wpływem, alkoholu wszczynał awantury domowe, podczas których wzywał w. w pokrzywdzone słowami wulgarnymi i obelżywymi, zakłócał wypoczynek nocny, poniżał, groził pozbawieniem życia, wypędzał z domu, niszczył wyposażenie mieszkania ograniczał pieniądze, a nadto popychał pokrzywdzone, szarpał, zaś J. K. wykręcał ręce, dusił rękami za szyję i zadawał uderzenia po głowie, tj. o czym z art. 207 § 1 kk,

II.  w dniu 9 października 213 r. w J. woj. (...) stosował przemoc wobec żony J. K. w ten sposób, że rzucił ją na łóżko, szarpał, a następnie za nogi ściągał pokrzywdzoną z łóżka, dusił oraz przyciskając do podłogi, rękami rozsunął jej nogi i włożył pale do pochwy, usiłując w ten sposób doprowadzić J. K. do obcowania płciowego, lecz zamierzonego celu nie osiągnął z uwagi na stanowczy opór pokrzywdzonej, przy czym spowodował u w/w obrażenia ciała w postaci zadrapania na szyi po stronie lewej, otarcia naskórka na obu łokciach i podbiegnięcia krwawego na przemoc powierzchniach obu ud, które to obrażenia skutkowały naruszeniem czynności narządów ciała pokrzywdzonej i rozstrojem jej zdrowia na okres poniżej 7 dni, tj. o czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 197 § 1 kk i art. 157 § 2 kk w zw. z art. 11 § 2 kk.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Legionowie z dnia 6 września 2016 r. K. K. został uznany za winnego zarzucanego mu w pkt I czynu i na podstawie art. 207 § 1kk skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz zarzucanego mu w punkcie II czynu i za to na podstawie art. 14 § 1 kk w zw. z art. 198 § 1 kk skazany na karę 2 lat pozbawienia wolności. Oskarżonemu wymierzono karę łączną 2 lat pozbawienia wolności, i wykonanie jej zawieszono na okres 3 lat próby oraz obwiązano oskarżonego do powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, do powstrzymywania się oskarżonego od kontaktowania się z pokrzywdzoną J. K. i oddano go pod dozór kuratora sądowego w okresie próby.

Od wyroku została wniesiona apelacja obrońcy oskarżonego, który zaskarżył wyrok w całości i zarzucił mu:

1.  mającą wpływ na treść wyroku rażącą obrazę przepisów postępowania, tj. art. 2 § 1 pkt 2 i § 2 kpk oraz art. 5 § 2 kpk, poprzez wydanie wyroku skazującego bez istnienia dowodów uprawdopodobniających fakt popełnienia przestępstwa,

2.  mający wpływ na treść wyroku błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę tego wyroku, a polegający na przyjęciu, ze oskarżony popełnił występki zarzucone mu aktem oskarżenia, podczas gdy zebrany materiał dowodowy i prawidłowo ustalony stan faktyczny przeczą temu wnioskowi.

Skarżący wniósł o uznanie, że zaskarżony wyrok jest oczywiście niesprawiedliwy a w konsekwencji o zmianę wyroku, przez uniewinnienie oskarżonego K. K. od zarzucanych mu czynów.

Od wyroku apelację wniósł również pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, który zaskarżył wyrok w części w zakresie nieorzeczonego środka karnego w postaci nakazu opuszczenia lokalu zajmowanego wspólnie z pokrzywdzoną oraz w zakresie zasądzonych na rzecz pełnomocnika kosztów świadczonej pomocy prawnej z urzędu i zarzucił mu:

1.  Obrazę przepisów prawa materialnego, tj. art. 72 § 1 pkt 7b) k.p.k., poprzez niezastosowanie wobec oskarżonego nakazu opuszczenia lokalu wspólnie zajmowanego z pokrzywdzoną, w sytuacji w której z prawidłowo ustalonego stanu faktycznego wynika, że zastosowanie przedmiotowego obowiązku próby było uzasadnione i konieczne;

2.  Obrazę przepisów postępowania, tj. § 14 ust. 2 pkt 3 w zw. z § 16 oraz § 2 pkt 1 i 2 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawi opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2005 r. (dalej: Rozporządzenie) poprzez zasądzenie w punkcie IX wyroku na rzecz pełnomocnika z urzędu kwoty w wysokości 720 zł VAT, podczas gdy wysokość stawki minimalnej w niniejszej sprawie wynosi 1092 zł + VAT, przy czym z uwagi na nakład pracy adwokata, a także charakter sprawy, wielość terminów złożony został wniosek o zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu kwoty w wysokości 150 % stawki minimalnej określanej w Rozporządzeniu, ewentualnie w wysokości 1092 zł plus podatek VAT tytułem pomocy prawnej świadczonej z urzędu za postępowanie pierwszoinstancyjne.

Skarżący wniósł o:

- zmianę wyroku w zaskarżonej części poprzez nałożenie na oskarżonego obok pozostałych obowiązków, również obowiązku nakazu opuszczenia lokalu wspólnie zamieszkiwanego z pokrzywdzoną zgodnie z art. 72 § 1 pkt 7b k.p.k., na maksymalny możliwy zgodnie z przepisami okres

- zmianę punktu IX zaskarżonego wyroku poprzez zasądzenie na rzecz pełnomocnika z urzędu wynagrodzenia zgodnie z wysokością 150 % stawki minimalnej określonej Rozporządzeniu,

– przyznanie pełnomocnikowi z urzędu od Skarbu Państwa kwoty wynagrodzenia za obronę wykonywaną przez pełnomocnika z urzędu w postępowaniu apelacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Obie apelacje nie zasługiwały na uwzględnienie, a postawione w nich zarzuty okazały się niezasadne.

Co do apelacji obrońcy oskarżonego wskazać należy, iż sformułowane przez niego zarzuty i wywód zawarty w uzasadnieniu sprowadzają się de facto do kwestionowania dokonanej przez Sąd Rejonowy oceny dowodów oraz wyciągniętych na ich podstawie wniosków co do sprawstwa oskarżonego. Jednocześnie skarżący nie zawarł w apelacji żadnych argumentów, które wskazywałyby na nieprawidłowości w rozumowaniu Sądu I instancji, świadczyły o pominięciu przy wyrokowaniu istotnych dowodów świadczących o braku winy K. K. bądź mogłyby skutecznie podważyć poczynione przez Sąd meriti ustalenia faktyczne. Obrońca oskarżonego ograniczył się do przedstawienia własnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, polegającej głównie na wyeksponowaniu fragmentów zeznań świadków korzystnych dla niego, pominięciu tych ich elementów, które potwierdzały jego sprawstwo i negowaniu ustalonych przez Sąd faktów. W tym miejscu, odnosząc się do podnoszonego zarzutu obrazy art. 5 § 2 k.p.k. , podkreślić należy, iż kwestia nadania waloru wiarygodności niektórym dowodom z odmienną oceną innych, do której de facto sprowadziła się apelacja obrońcy oskarżonego, nie należy do kryteriów oceny dokonywanej przez pryzmat art. 5 § 2 k.p.k., lecz jest częścią analizy dokonywanej na podstawie art. 7 k.p.k., który wprowadza reguły oceny dowodów (postanowienie SN z dnia 22 grudnia 2010 r., II KK 308/10, Prok. i Pr.-wkł. 2011, nr 5, poz. 10).

Obrońca oskarżonego podniósł w apelacji, że Sąd Rejonowy wydając zaskarżony wyrok pominął okoliczności świadczące o tym, iż nieprawidłowe zachowanie w trakcie awantur występowało po obu stronach konfliktu, zaś ich inicjatorką była przede wszystkim oskarżycielka posiłkowa. W szczególności, zdaniem skarżącego, Sąd nie uwzględnił zeznań P. K. i A. K. (2), wskazał on również, iż funkcjonariusze przyjeżdżając na awantury nie słyszeli, ze oskarżony wyzywał żonę i nie widzieli u niej obrażeń, a także, iż żaden ze świadków nie potwierdził również niszczenia mienia przez oskarżonego. Z powyższym stanowiskiem nie sposób się jednak zgodzić. Sąd Rejonowy odniósł się w uzasadnieniu wyroku do wszystkich wyżej wskazanych kwestii, w tym przywołanych zeznań, wskazując w jakim zakresie i dlaczego stanowiły one podstawę dla ustalenia stanu faktycznego w sprawie bądź też zostały uznane za niesprzeczne z innymi poczynionymi ustaleniami. Przekonanie o sprawstwie oskarżonego Sąd Rejonowy oparł przede wszystkim na logicznych, spójnych i konsekwentnych zeznaniach pokrzywdzonych, a także potwierdzających je zeznaniach świadków K. P., P. M., I. K. i H. W., z których wynika, iż główną przyczyną konfliktu między stronami była choroba alkoholowa oskarżonego. K. K. znajdując się w stanie nietrzeźwości wszczynał awantury, w trakcie których był on agresywny wobec pokrzywdzonych, wyzywał je i poniżał, stosował wobec nich przemoc fizyczną popychając i szarpiąc, wypędzał z domu, niszczył sprzęty domowe, odmawiał również łożenia na wspólne gospodarstwo domowe. Świadkowie potwierdzili również, iż to oskarżony był główną stroną inicjującą konflikty, był agresywny i wzbudzał obawę w pokrzywdzonych, które starały się unikać konfrontacji. Świadkowie K. P., P. M., I. K. i H. W. zeznali również, iż widzieli obrażenia na rękach J. K.. Twierdzenia oskarżonego, iż nie jest on osobą uzależnioną od alkoholu, a konflikt miał wyłącznie tło finansowe, stoją w sprzeczności z zeznaniami w.w. świadków. Chorobę alkoholową oskarżonego oraz podejmowane przez niego próby leczenia na oddziale terapeutycznym potwierdzają również zeznania E. W. i K. W., a także wnioski opinii biegłych psychiatrów, którzy stwierdzili u niego uzależnienie od alkoholu.

Swoje naganne zachowania częściowo potwierdził również oskarżony w wyjaśnieniach złożonych w postępowaniu przygotowawczym, wskazując, iż „w złości” wyzywał on żonę i wypędzał ją z domu, a także demolował mieszkanie. Wobec powyższego, zasadnie uznał Sąd I instancji, iż wyjaśnienia, w których nie przyznał się do winy, należało uznać w świetle zgromadzonego materiału dowodowego za przyjętą przez niego linię obrony. Wskazać należy, iż ustalenia Sądu Rejonowego znalazły również oparcie w zeznaniach P. K., do których odwołuje się obrońca. Świadek ten zeznał wprawdzie, iż nie widział, jak ojciec stosuje wobec jego matki i siostry przemoc fizyczną, jednakże opisując na rozprawie stosunki między swoimi rodzicami wskazał, iż w trakcie awantur jego ojciec był słownie napastliwy, wyzywał oskarżycielkę posiłkową słowami obelżywymi, groził jej śmiercią, łapał ją za ręce, raz chwycił ją w jego obecności za szyję. Świadek wskazał również, iż widział również u matki siniaki. Tym samym P. K., de facto potwierdził w swoich zeznaniach wersję pokrzywdzonych. Nadto, w swoich zeznaniach składanych i na etapie postępowania przygotowawczego i sądowego potwierdził on również, iż osobiście widział jak K. K. niszczył sprzęty domowe. Wobec powyższego twierdzenie obrońcy oskarżonego o braku zeznań świadków potwierdzających tą okoliczność jest nieprawdziwe. Co do zeznań świadka A. K. (2), Sąd Rejonowy odniósł się do nich, oceniając je zgodnie z dyrektywami zawartymi w art. 7 k.p.k. i wskazując, w jakim zakresie i dlaczego, w świetle pozostałego zgromadzonego materiału dowodowego, nie dał im wiary. Odnosząc się zaś do zeznań funkcjonariuszy policji, którzy wzywani byli na interwencje, to nie pamiętali oni wprawdzie dokładnie ich przebiegu oraz czy widzieli u oskarżycielki posiłkowej siniaki i wskazali, że oskarżony zazwyczaj spokojnie wykonywał ich polecenia, jednakże świadkowie M. B. i A. M., potwierdzili, iż w trakcie interwencji oskarżony był pod wpływem alkoholu, zaś świadek M. M. pamiętał interwencję, w trakcie której po opuszczeniu mieszkania funkcjonariusze usłyszeli, iż oskarżony ponownie wszczął awanturę i zachowywał się agresywnie, wobec czego musieli go zatrzymać. Wobec powyższego nie można przychylić się do twierdzeń obrońcy, iż zeznania te są sprzeczne z ustalonym stanem faktycznym.

Za niezasadne należy uznać także wywody skarżącego dotyczące przypisania oskarżonemu sprawstwa drugiego zarzuconego mu czynu mimo braku dowodów. Sąd Rejonowy oparł się w tym zakresie na logicznych i konsekwentnych zeznaniach oskarżycielki posiłkowej, które znalazły potwierdzenie w obdukcji lekarskiej i opinii biegłego, a także zeznaniach świadków A. K. (1), A. K. (3) i P. K., którzy widzieli opisane przez nią obrażenia na udach. Sam fakt złożenia przez J. K. zawiadomienia o przestępstwie po upływie pewnego czasu od zdarzenia nie może być traktowany jako okoliczność dyskwalifikująca wiarygodność jej zeznań w tym zakresie. Tłumaczenie oskarżycielki posiłkowej, iż wstydziła się ona złożyć zawiadomienia o przestępstwie i zdecydowała się na to dopiero, kiedy inne negatywne zachowania oskarżonego przybrały na mocy, jest logiczne i zgodne z doświadczeniem życiowym. Niewątpliwie powiadomienie organów ścigania o usiłowaniu zgwałcenia, zwłaszcza przez osobę najbliższą, jest dla osoby pokrzywdzonej przeżyciem bardzo stresującym i mogącym budzić wstyd. Fakt, iż oskarżycielka posiłkowa rozmawiała o tym zdarzeniu z innymi członkami rodziny, z którymi była związana emocjonalnie i do których miała zaufanie, w żaden sposób nie neguje tego wyjaśnienia.

Mając na względzie powyższe uznać należy, że wbrew zarzutom apelacji, Sąd Rejonowy prawidłowo przeprowadził przewód sądowy, i czyniąc ustalenia dotyczące przyczyn i przebiegu awantur, w trakcie których oskarżony dopuszczał się znęcania psychicznego i fizycznego nad pokrzywdzonymi, oparł się na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, który ocenił w sposób wszechstronny i wnikliwy, a także zgodny ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, uwzględnią okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego. Apelacja obrońcy oskarżonego nie zawierała żadnych argumentów mogących podważyć trafność zapadłego orzeczenia i w istocie stanowi polemikę z prawidłową oceną dowodów dokonaną przez Sąd I instancji oraz opartymi o nie bezbłędnie dokonanymi ustaleniami faktycznym.

Ponieważ apelacja obrońcy oskarżonego skierowana jest co do całości orzeczenia, Sąd Okręgowy zbadał również , czy wymierzona oskarżonemu kara nie jest rażąco surowa. W niniejszej sprawie Sąd I instancji wymierzając oskarżonemu kary jednostkowe 10 miesięcy pozbawienia wolności oraz 2 lat pozbawienia wolności i wymierzając karę łączną 2 lat pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres 3 lat próby oraz orzekając obowiązki powstrzymywania się od nadużywania alkoholu, powstrzymywania się od kontaktowania się z pokrzywdzoną J. K. i dozór kuratora sądowego w okresie próby nie naruszył zasady i dyrektywy wymiaru kary określone w art. 53 kk . Przy wymiarze kary Sąd Rejonowy miał na uwadze zarówno przesłanki negatywne jak i pozytywne dotyczące oskarżonego. Dolegliwość tej kary nie przekracza zdaniem Sądu Odwoławczego stopnia winy oskarżonego, mając na uwadze jego dotychczasową nie karalność i prawidłowo realizuje cele zapobiegawcze w zakresie prewencji indywidualnej jak i ogólnej. Z tych też względów nie uznając zasadności zarzutów apelacji obrońcy oskarżonego nie podzielając przytoczone na ich poparcie argumentów Sąd Okręgowy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Odnosząc się do apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej wskazać należy, iż zarzut naruszenia prawa materialnego jest całkowicie chybiony. Sąd Okręgowy całkowicie podzielił ustalenia Sądu I instancji co do zakresu i rodzaju obowiązków probacyjnych nałożonych na oskarżonego niezbędnych do spełnienia celów postępowania karnego. Sąd Okręgowy po analizie poczynionych przez Sąd Rejonowy ustaleń faktycznych, których skarżący nie kwestionował, uznał, iż orzeczone wystarczające obowiązki probacyjne są wystarczające do zweryfikowania zachowania oskarżonego w trakcie okresu próby jak i zabezpieczenia interesów pokrzywdzonych. Orzeczenie nakazu opuszczenia lokalu wspólnie zajmowanego z pokrzywdzoną w niniejszej sprawie nie jest obligatoryjne, zaś przedstawiona w uzasadnieniu apelacji argumentacja ogranicza się de facto wyrażenia subiektywnego przekonania skarżącego o konieczności zastosowania tego środka.

Sąd Odwoławczy nie znalazł również podstaw do uwzględnienia wniosku skarżącego o zmianę IX punktu wyroku poprzez zasądzenie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu za pierwszą instancję w wysokości 150% stawki minimalnej. W okolicznościach niniejszej sprawy brak jest bowiem przesłanek uzasadniających podwyższenie stawki wynagrodzenia obrońcy z urzędu ponad wysokość stawki minimalnej wynikającej z § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ( Dz. U. 2013, poz. 461 – tekst jednolity), zwłaszcza gdy jego aktywność nie przekraczała granic zwykłej staranności w prowadzeniu sprawy. Powyższy pogląd znajduje swoje oparcie w treści § 2 ust. 2 w/wymienionego rozporządzenia, z którego wynika, że zasadą jest zasądzanie kosztów zastępstwa procesowego w stawce minimalnej, zaś stawkę podwyższoną stosuje się w wyjątkowych przypadkach, po spełnieniu ściśle określonych kryteriów, a więc jedynie w sprawach o szczególnym stopniu zawiłości, wymagających wyjątkowo dużego nakładu pracy i przy ustaleniu znaczącego wkładu pracy adwokata w przyczynienie się do jej wyjaśnienia i rozstrzygnięcia. Skarżący nie wykazał, iż w niniejszej sprawie takie okoliczności miały miejsce.

Z powyższych względów, Sąd Okręgowy uznał apelację obrońcy oskarżonego i apelację pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej za bezzasadne i na mocy art. 437 § 1 k.p.k. wyrok jako słuszny utrzymał w mocy.

O kosztach pomocy prawnej z urzędu orzeczono w oparciu o § 4 ust. 1 i 3 w zw. z § 17 ust. 1 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. Z 2015 r. poz 1801).

O kosztach sądowych za postępowanie odwoławcze orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k., zwalniając oskarżonego od ich ponoszenia. Oskarżony jest osobą bezrobotną, nie pobiera renty ani emerytury ani nie posiada innego źródła utrzymania. Sąd Okręgowy uznał więc, iż uiszczenie kosztów sądowych przez K. K. przy uwzględnieniu jego sytuacji osobistej i majątkowej byłoby dla niego zbyt uciążliwe.

Z tych wszystkich względów Sąd Okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

SSO Ludmiła Tułaczko SSO Maciej Schulz SSO Zenon Stankiewicz