Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

11 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: Marek Pniewski

po rozpoznaniu 11 lipca 2024 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z odwołania K. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 6 października 2023 r., znak (...)

o wysokość podstawy wymiaru składek

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że stwierdza, że K. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą dla której podstawę wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30 % minimalnego miesięcznego wynagrodzenia w danym roku kalendarzowym (kod tytułu ubezpieczeń 0570 00) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu od 1 kwietnia do 30 lipca 2017 r. i od 5 września 2017 r. do 31 marca 2019 r.

VII U 6/24

UZASADNIENIE

K. S. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., nr (...) z 6 października 2023 r., zaskarżając ją w całości. Odwołująca zarzuciła organowi rentowemu naruszenie:

1.  art. 83 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (DZ. U. z 2023 r. poz. 1230, ze zm., dalej jako: „Ustawa o SUS") przez wydanie Decyzji, której treść jest niezrozumiała i nie odpowiada treści wniosku Płatnika, bowiem ZUS stwierdził jedynie, że K. S. „podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, wypadkowemu w okresie od 1.04.2017 r. do 30.07.2017 r. i od 5.09.2017 r., podczas gdy K. S. nie kwestionowała swojego podlegania obowiązkowo ww. ubezpieczeniom, a spór dotyczy wysokości należnej z tego tytułu składki przez pierwsze dwa lata prowadzenia działalności gospodarczej,

2.  art. 18a Ustawy o SUS przez błędne uznanie, że skarżącą nie mogła skorzystać ze składki preferencyjnej ZUS jako osoba, która prowadziła lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej pozarolniczą działalność gospodarczą, podczas gdy skarżąca w sposób faktyczny nie prowadziła takiej działalności, a jedynie formalnie figurowała jako wspólnik spółki osobowej w KRS,

3.  art. 2 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej przez naruszenie przez ZUS zasady demokratycznego państwa prawa, ponieważ w sprawie skarżącej ZUS wielokrotnie ignorował składane przez nią pisma i wyjaśnienia, a następnie zaskoczył skarżącą egzekucją administracyjną bez wydania formalnej decyzji w przedmiocie podstawy ubezpieczenia.

W związku z powyższym K. S. wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji przez ustalenie, że miała prawo skorzystać ze składki preferencyjnej ZUS jako osoba, która nie prowadziła w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej pozarolniczej działalności gospodarczej, a zatem której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w okresie od 1.04.2017 r. do 1.04.2019 r. stanowiła zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu ubezpieczenia 0570 00), ewentualnie o uchylenie decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych.

W uzasadnieniu odwołania K. S. wskazała, że w marcu 2016 r. razem z A. B. (wówczas A. G.) zarejestrowała spółkę jawną pod firmą (...) sp. j." (dalej: „Spółka jawna"). Dokonały rejestracji spółki z myślą o potencjalnym podjęciu działalności gospodarczej polegającej na produkcji i sprzedaży ubrań. Ostatecznie do rozpoczęcia działalności nigdy nie doszło. W tym czasie odwołująca była zatrudniona na umowie o pracę, zaś A. G. prowadziła jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług z zakresu doradztwa podatkowego. Obie dopełniły obowiązków związanych z rejestracją i wyprzedzając fakty dokonały zgłoszenia w Urzędzie Skarbowym oraz zgłoszenia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, pomimo że Spółka Jawna nie rozpoczęła prowadzenia działalności gospodarczej (w efekcie nie rozpoczęła jej nigdy). Odwołująca wskazała, że z perspektywy czasu wie, że takie działania były przedwczesne i wygenerowały po ich stronie wyłącznie zbędny koszt związany z rejestracją w KRS, a także dalsze problemy związane chociażby z niniejszym sporem z ZUS.

Następnie odwołująca wskazała, że na początku maja 2016 r. zdecydowały, że skoro nie rozpoczęły prowadzenia działalności gospodarczej i nie planują jej rozpoczynać powinny zawiesić funkcjonowanie spółki jawnej w Krajowym Rejestrze Sądowym. Ponieważ nie istniała możliwość zawieszenia działalności gospodarczej z datą wsteczną we wniosku wskazały jako datę zawieszenia 20 maja 2016 r. Ponieważ K. S. i A. G. nie rozpoczęły prowadzenia działalności gospodarczej, nie podpisały żadnej umowy z biurem rachunkowym, nie prowadziły żadnych ksiąg rachunkowych ani ewidencji dla spółki jawnej. Spółka jawna nie podejmowała działań wymagających prowadzenia takich ksiąg czy też ewidencji, nie dokonywała ona zakupu ani sprzedaży towarów czy usług. Nie osiągała ona przychodów, nie generowała żadnych kosztów.

W marcu 2017 r. odwołująca zdecydowała się na rozwiązanie stosunku pracy z dotychczasowym pracodawcą oraz rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. Z tego względu zdecydowała się na rejestracje działalności w Centralnej Ewidencji Działalności Gospodarczej oraz zawarcie umowy z profesjonalnym księgowym. Poprosiła księgowego o dokonanie rozliczenia rocznego podatku dochodowego od osób fizycznych oraz złożenie PIT w Urzędzie Skarbowym, wtedy księgowy poinformował ją, że skoro nie prowadziła działalności gospodarczej w sposób faktyczny nie powinna była uiszczać składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu bycia wspólnikiem spółki jawnej.

Następnie odwołująca wskazała, że w marcu 2017 r. kontaktowała się z infolinią Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Przedstawiciel ZUS potwierdził stanowisko księgowego, że skoro nie wykonywała w sposób faktyczny działalności gospodarczej to nie powstał obowiązek do uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Według pracownika ZUS sama rejestracja Spółki jawnej nie rodzi takiego obowiązku, a dopiero wykonywanie działalności gospodarczej w sposób faktyczny. W konsekwencji czego K. S. stała również na stanowisku, że przez pierwsze dwa lata działalności gospodarczej może zgłosić jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne zadeklarowaną kwotę nie niższą niż 30% kwoty minimalnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu ubezpieczenia 0570 00) do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Działalność gospodarczą rozpoczynała w istocie po raz pierwszy i w związku z tym chciała skorzystać z ulgi przysługującej nowym przedsiębiorcom. W celu, jednakże zapobieżenia nieprzyjemnym sytuacjom w przyszłości złożyła 20 marca 2017 roku do ZUS pismo zatytułowane: „Wniosek o ustalenie prawa do składek preferencyjnych ZUS" w dniu oraz „Wniosek o zwrot składek na ubezpieczenie zdrowotne" z 20 marca 2017 r. Odwołująca wskazała, że pierwsze z pism pozostało bez jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony ZUS. 23 kwietnia 2021 r. K. S. odbyła rozmową z pracownikiem ZUS p. M. I. na temat tytułu do płacenia składki preferencyjnej oraz etapu na jakim jest postępowanie przed NFZ. W odpowiedzi na zapytanie pracownika ZUS złożyła stosowne wyjaśnienia i przesłała posiadane dokumenty. Sprawa ta nie miała kontynuacji.

Następnie odwołująca wskazała, że w maju 2023 r. przypadkiem zorientowała się, że stan jej konta w ZUS PUE wskazuje na bardzo wysoką niedopłatę w kwocie łącznie około kilkunastu tysięcy złotych. Była zdziwiona tym faktem, ponieważ regularnie płaciła składki na ZUS. Próbowała ustalić przyczynę takiej wysokiej nadpłaty, niestety nie otrzymała telefonicznie wyjaśnień. Odwołująca wystosowała kolejne już pismo do ZUS 30 maja 2023 r., a następnie kolejne 11 września 2023 r. Wskazała, że ani pismo z 20 marca 2017 r., ani jej wyjaśnienia złożone mailowo nie spotkały się z żadnym stosownym odzewem ze strony ZUS. W odpowiedzi na kolejne już pismo zainicjowano postępowanie w sprawie ustalenia podstawy naliczania składek, które zakończyło się wydaniem skarżonej decyzji.

Odwołująca wskazała, że ZUS ignorował jej pisma i wyjaśnienia, a następnie w sposób zupełnie nieoczekiwany po wielu latach naliczył jej bardzo wysoka nadpłatę na koncie, formalnie jej o tym nie informując. Dalej ZUS wezwał odwołującą do zapłaty aktualnych składek za maj i kwiecień 2023 r. co wywołało u niej wielkie zdziwienie, bowiem składki płaciła na bieżąco, zaś w sprawie składek za 2017 r. nie została nawet wydana formalna decyzja, mimo że to odwołująca wielokrotnie podejmowałam inicjatywę w tym zakresie.

Następnie, odwołująca dokonała dodatkowej wpłaty na rachunek ZUS w żądanej wysokości i pomimo tego, we wrześniu 2023 r. dokonano zajęcia egzekucyjnego na rachunkach bankowych odwołującej. Ta sytuacja zaskoczyła odwołującą, ponieważ formalnie nie odebrała zawiadomienia o wszczęciu postępowania egzekucyjnego i nadto dokonała dodatkowej wpłaty w żądanej przez ZUS kwocie. Po zidentyfikowaniu zajęcia na koncie ZUS odwołująca dokonała kolejnej wpłaty na kwotę ponad 12 tysięcy złotych. Mimo to ZUS pobrał kolejne ponad 4 tysiące złotych co ostatecznie skończyło się wystąpieniem na koncie K. S. w ZUS kilkutysięcznej nadpłaty. Odwołująca wskazał, że ZUS do dzisiaj nie jest w stanie wyjaśnić, jak policzył kwotę nadpłaty, w jaki sposób zaliczył bieżące składki uiszczane przeze nią co miesiąc, a także środki wpłacone we wrześniu w kwocie 12 500 zł oraz środki ściągnięte w drodze zajęcia rachunków bankowych. Nie jest również jasne jak zostały policzone odsetki i w jaki sposób (oraz czy w ogóle) uwzględniono okresy przedawnienia składek za 2017 r. ( odwołanie – k. 3-6v. a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że zaskarżoną decyzją stwierdził, że odwołująca jako osoba prowadząca pozarolniczą działalności gospodarczą, nie mając ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnym, rentowym, wypadkowym) w okresach od 1 kwietnia 2017 r. do 30 lipca 2017 r. i od 5 września 2017 r.

Następnie ZUS wskazał, że odwołująca jako płatnik składek z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej dokonała zgłoszeń w okresach:

⚫

od dnia 2 marca 2016 r. do dnia 19 maja 2016 r. (jako wspólnik spółki jawnej - kod tytułu ubezpieczenia 0543 00 - wyłącznie do ubezpieczenia zdrowotnego),

⚫

od 1 kwietnia 2017 r. do 30 lipca 2017 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu zgłoszenia 0570 00) - do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,

⚫

od 5 września 2017 r. do 31 marca 2019 r. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 30% kwoty minimalnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu zgłoszenia 0570 00) - do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego,

⚫

od 1 kwietnia 2019 r. do 31 października 2021 r. - jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu zgłoszenia 0510 00) - do ubezpieczeń społecznych, dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego i ubezpieczenia zdrowotnego,

⚫

od 1 listopada 2021 r. - jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą dla której podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia (kod tytułu zgłoszenia 0510 00) - do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Następnie organ rentowy wskazał, że z historii wpisu z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wynika, że odwołująca rozpoczęła wykonywanie działalności gospodarczej od 1 kwietnia 2017 r., następnie 31 lipca 2017 r. zgłoszono zawieszenie wykonywania działalności, a 5 września 2017 r. wznowiono wykonywanie działalności. Natomiast z zapisów w KRS wynika, że w okresie od 4 marca 2016 r. odwołująca była wspólnikiem w spółce jawnej (...) s.j. Zgodnie z danymi ujawnionymi w KRS działalność spółki została zawieszona od 20 maja 2016 r., a następnie wznowiona od 20 maja 2018 r. Spółka została wykreślona z rejestru 13 grudnia 2018 r.

Organ rentowy wskazał na treść art. 83 ust. 1 pkt 2 ustawy z 13 października 1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 1230), zgodnie z którym Zakład wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących w szczególności przebiegu ubezpieczeń. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 12 ust. 1 i art. 13 pkt 4 przywołanej ustawy obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.

Następnie organ rentowy wskazał że zgodnie z art. 18 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Następnie zgodnie z art. 18a ust. 1 ustawy systemowej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia.

Organ rentowy wskazał, że możliwość skorzystania ze składek preferencyjnych nie ma zastosowania do osób, które:

1)  prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

2)  wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Następnie organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt. 4 ustawy systemowej wspólnik spółki jawnej jest uważany za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność. Natomiast z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają ubezpieczeniom od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. We wskazanym przepisie ustawodawca określił czasowe granice podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu wyznaczając je momentami rozpoczęcia i zaprzestania wykonywania działalności. Zaprzestanie działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 13 ust. 4 ustawy systemowej, uchylające obowiązek ubezpieczenia może być okresowe, spowodowane przerwą w jej wykonywaniu. Musi to jednak wiązać się z wolą zaprzestania tej działalności w sposób definitywny, co winno znaleźć formalny wyraz w wyrejestrowaniu działalności z ewidencji działalności gospodarczej, względnie w jej zawieszeniu. Wykreślenie z ewidencji - zgodnie z treścią art. 25 ust. 4, obowiązującej w okresie objętym zaskarżoną decyzją, ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2168 ze zm.) - również jest wpisem, podobnie jak wpis do ewidencji, który ma charakter deklaratoryjny. To oznacza, że legalizuje on wykonywanie działalności gospodarczej i wyznacza czasowe granice bycia przedsiębiorcą. Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 25 listopada 2005 r., wydanym w sprawie o sygn. akt I UK 20/05 (OSNP 2006/19-20/2309) wskazał, że nie przesądza on jednak o faktycznym prowadzeniu tej działalności, ale prowadzi do domniemania prawnego (art. 234 KPC), według którego osoba wpisana do ewidencji jest traktowana jako prowadząca działalność gospodarczą. Domniemanie to może być obalone, co jednak wymaga przeprowadzenia przeciwdowodu. Racjonalną konsekwencją zaniechania prowadzenia działalności gospodarczej jest bowiem wykreślenie przedsiębiorcy z ewidencji działalności gospodarczej. Dlatego też, brak wykreślenia z ewidencji, chociaż nie decydujący dla ustalenia prowadzenia działalności gospodarczej, nie może być pomijany przy ustalaniu faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010 r., I UK 240/09, Lex nr 585723). Dodatkowo, uwzględniając poglądy judykatury (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 25 marca 2014 r., III AUa 759/13, Lex nr 1469388, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 marca 201 5r., III AUa 1687/14 Lex nr 1711382). Analizując to zagadnienie nie można jednak zapominać o obowiązku przedsiębiorcy jakim jest zadbanie o to, by dane zawarte w rejestrze były prawdziwe. Z tym wiąże się też przepis art. 33 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który wprowadza zasadę domniemania prawdziwości danych wpisanych do rejestru. Z tego domniemania wynika, że taki przedsiębiorca, który zaniedbał obowiązek uaktualnienia danych w ewidencji, musi się liczyć z tym, że to na nim będzie spoczywał ciężar jego obalenia. Tak też przyjmuje się w orzecznictwie sądowym, wskazując że wpis do ewidencji działalności gospodarczej ma charakter dowodowy i stwarza domniemanie faktyczne, że osoby wpisane do ewidencji prowadzą działalność gospodarczą od daty wskazanej w zaświadczeniu o wpisie do ewidencji do daty określonej w decyzji o wykreśleniu wpisu z ewidencji (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2000 roku, II UKN 568/99, OSNAPiUS 2001 nr 22, poz. 678, wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 czerwca 2013 roku, III AUa 1928/12, LEX nr 1339313, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 1 marca 2016 roku, III AUa 961/15). Ww. domniemanie oczywiście może być w procesie obalone, jednakże inicjatywa dowodowa w tym zakresie należy do osoby, która z faktu tego wywodzi pozytywne dla siebie skutki prawne (art. 6 KC), a więc w niniejszej sprawie do ubezpieczonej. Brak przychodów z działalności, nie musi być przesądzający, aby uznać, że doszło do zaprzestania działalności bądź że nie została ona rozpoczęta ( odpowiedź na odwołanie – k. 37-39 a.s.).

Podczas rozprawy 11 lipca 2024 r. odwołująca K. S. skorygowała wniosek, wskazując ramy czasowe wynikające z decyzji ( protokół rozprawy z 11 lipca 2024 r. – k. 70 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

K. S. wraz z A. B. (wcześniej G.) 4 marca 2016 r. zarejestrowały w Krajowym Rejestrze Sądowym spółkę jawną pod firmą (...) SPÓŁKA JAWNA (numer KRS (...)), ale nigdy nie podjęły faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej. K. S. i A. B. w związku z nieprowadzeniem działalności gospodarczej złożyły wniosek o zawieszenie działalności, do którego doszło 20 maja 2016 r., po dwóch latach spółka automatycznie została odwieszona. K. S. wykazała wg. Informacji PIT/B stanowiącej załącznik do zeznania PIT-36 za 2016 r. wartości zerowe z działalności gospodarczej prowadzonej w firmie (...) SPÓŁKA JAWNA. Odwołująca w okresie od 1 sierpnia 2014 r. do 31 marca 2017 r. pozostawała pracownikiem w S. K. & S. – Kancelaria Radców Prawnych i (...) Spółka Komandytowa ( zeznania odwołującej – k. 70 a.s., zeznania świadków J. S. i A. B.– k. 69v. a.s., zaświadczenie Naczelnika US – k. bez numeracji a.r., zaświadczenie o zatrudnieniu – k. bez numeracji akt rentowych)

17 marca 2017 r. K. S. złożyła oświadczenie, że w ciągu ostatnich 60 miesięcy nie prowadziła działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z dnia 2 lipa 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej w (...) SPÓŁKA JAWNA zarejestrowanej pod numerem KRS (...). Tożsame oświadczenie zostało złożone 20 marca 2017 r. przez A. B. (z d. G.) ( oświadczenie – k. bez numeracji a.r.).

20 marca 2017 r. K. S. zawnioskowała do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o ustalenie prawa do składek preferencyjnych ZUS w związku z zarejestrowaniem od 1 kwietnia 2017 r. działalności gospodarczej z uwagi na fakt, że działalność gospodarcza w (...) SPÓŁKA JAWNA nie była faktycznie wykonywana ( wniosek – k. bez numeracji a.r.).

20 marca 2017 r. K. S. zawnioskowała do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o zwrot składek na ubezpieczenie zdrowotne z uwagi na fakt, że działalność gospodarcza w (...) SPÓŁKA JAWNA nie była faktycznie wykonywana. Zakład Ubezpieczeń Społecznych 11 kwietnia 2017 r. przekazał ten wniosek do Narodowego Funduszu Zdrowia. Decyzją nr (...) z 12 maja 2017 r. Narodowy Fundusz Zdrowia ustalił, że K. S. podlegała od 4 marca 2016 r. do 19 maja 2016 r. obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu jako (...) SPÓŁKA JAWNA ( wniosek, pismo ZUS, decyzja NFZ – nienumerowane karty a.r.).

1 kwietnia 2017 r. odwołująca rozpoczęła wykonywanie działalności gospodarczej K. S. Kancelaria Adwokacka i regularnie opłacała składki na ubezpieczenia społeczne na preferencyjnych warunkach, tzw. „mały ZUS”. W maju 2023 r. K. S. zorientowała się, że stan jej konta w ZUS PUE wskazuje na bardzo wysoką niedopłatę w kwocie łącznie około kilkunastu tysięcy złotych. Próbowała ustalić przyczynę takiej wysokiej nadpłaty, jednak nie otrzymała telefonicznie wyjaśnień (zeznania odwołującej – k. 70 a.s., wydruk z (...) k. bez numeracji a.r.).

Pismem z 30 maja 2023 r. K. S. wniosła o dokonanie korekty na koncie w zakresie wysokości naliczonych składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, wskazując że w okresie od marca 2017 r. wielokrotnie wyjaśniała w ZUS dlaczego przez pierwsze dwa lata prowadzenia działalności powinna płacić składkę preferencyjną. W załączeniu odwołująca dołączyła kopie wniosków z 20 marca 2017 r. ( pismo z 30 maja 2023 r. – k. bez numeracji a.r.).

Pismem z 19 września 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. zawiadomił K. S. o wszczęciu postępowania ( zawiadomienie z 19 września 2023 r. – k. bez numeracji a.r.).

Pismem z 5 października 2023 r. K. S. ponownie zwróciła się do ZUS, wskazując między innymi, że wielokrotnie składała wyjaśnienia oraz przedstawiała dowody w sprawie ( pismo z 5 października 2023 r. – k. bez numeracji a.r.)

Decyzją z 6 października 2023 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że K. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie mająca ustalonego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, dla której podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% kwoty przeciętnego wynagrodzenia podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu od 1.04.2017 r. do 30.07.2017 i od 5.09.2017 r. ( decyzja z 6 października 2023 r. – k. bez numeracji a.r.).

K. S. odwołała się od ww. decyzji, inicjując niniejsze postępowanie ( odwołanie – k. 3-6v. a.s.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o wymienione dokumenty zgromadzone w aktach rentowych i w aktach sprawy oraz na podstawie zeznań odwołującej się K. S. (k. 70 a.s.) oraz świadków J. S. i A. B. (k. 69v. a.s.).

Sąd dał wiarę zeznaniom odwołującej się K. S. i świadków J. S. i A. B., ponieważ w sposób przekonujący i spójny przedstawiły one okoliczności dotyczące przedmiotowej sprawy. Zeznania te jednoznacznie wskazywały, że działalność (...) SPÓŁKA JAWNA faktycznie nie została nigdy podjęta i nie uzyskała przychodu.

Dokumenty przedłożone do akt postępowania zostały ocenione jako wiarygodne, tym bardziej, że ich treść koresponduje z tym na co wskazują osobowe środki dowodowe. Wobec tego sąd nie znalazł z urzędu podstaw do zakwestionowania wiarygodności tych dokumentów, a również organ rentowy nie przedstawił okoliczności mogących podważać zebrany w toku postępowania materiał dowodowy.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie K. S. było uzasadnione.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że przy ocenie istnienia tytułu do ubezpieczenia społecznego nacisk kładzie się na ustalenie faktycznego wykonywania umowy czy działalności (zob. wyroki Sądu Najwyższego: z 26.02.2013r., I UK 472/12, z 24.08.2010r. I UK 74/10, z 13.11.2008r., II UK 94/08, postanowienie Sądu Najwyższego z 18.10.2011r., III UK 43/11). Nie wystarczy zatem sama rejestracja działalności gospodarczej, lecz konieczne jest rozpoczęcie jej wykonywania.

W związku z powyższym przedmiotem rozważań sądu w rozpatrywanej sprawie było ustalenie, czy w związku z rejestracją działalności (...) SPÓŁKA JAWNA, działalność ta była faktycznie prowadzona i uzyskiwała przychody, a co za tym idzie, czy powstał wówczas obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Zdaniem sądu, materiał dowodowy zgromadzony w sprawie dowodzi wprost przeciwnie niż twierdził organ rentowy. Strona odwołująca się wykazała, że (...) SPÓŁKA JAWNA nie prowadziła działalności gospodarczej i nie uzyskała przychodu. Brak uzyskania przychodu stanowi podstawę do uznania przez sąd, że ta działalność nie była faktycznie prowadzona i nie powstał wówczas obowiązek uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne. K. S. z tego tytułu nie podlegała ubezpieczeniom społecznym.

Instytucja „ulgi na start” przewidziana wprowadzonym 1 stycznia 2019 r. przepisem art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 423), dotyczy okresu pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej. Stosownie do ust. 1 tego przepisu podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 % kwoty minimalnego wynagrodzenia. W ustępie 2. Wskazano, że przepisy ust. 1 nie mają zastosowania do osób, które:

1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej prowadziły pozarolniczą działalność;

2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, na rzecz którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.

Analizując treść przepisu sąd stwierdził, że odwołującej w spornym okresie spełniła przesłanki do korzystania z „ulgi na start”, gdyż działalność prowadzona przez odwołującą w spornym okresie była pierwszą działalnością faktycznie wykonywaną przez K. S. i nie była wykonywana na rzecz byłego pracodawcy.

Z opisanych przyczyn sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję.