Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

7 czerwca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 7 czerwca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania A. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z 21 lipca 2023 r., znak (...)

o rekompensatę

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje A. D. prawo do rekompensaty od lipca 2023 r.

Sygn. akt VII U 1300/23

UZASADNIENIE

A. D. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 21 lipca 2023 r. znak: (...). Przedmiotowej decyzji zarzucono:

1. naruszenie art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych z 19 grudnia 2008 r. poprzez wydanie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. 21 lipca 2023 r. decyzji odmawiającej prawa do emerytury, w sytuacji, kiedy odwołujący się spełnił wszystkie niezbędne przesłanki uprawniające do rekompensaty pieniężnej z tytułu pracy w szczególnych warunkach, ponieważ:

a) odwołujący się w okresie od 30 października 1980 r. do 31 października 1982 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach będąc zatrudnionym w (...) S.A.

b) odwołujący się w okresie od 5 kwietnia 1983 r. do 31 lipca 1985 r. oraz od 27 czerwca 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach, będąc zatrudnionym w (...) sp. z o. o. na stanowisku kierowca autobusu;

c) odwołujący się w okresie od 12 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1990 r. oraz od 2 stycznia 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r., od 2 maja 1992 r. do 30 września 1992 r. oraz od 2 października 1992 r. do 28 lutego 1999 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach, będąc zatrudnionym w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego.

Mając powyższe na względzie wniesiono o zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez przyznanie odwołującemu się prawa do rekompensaty, ewentualnie o uchylenie decyzji i o przekazanie do ponownego rozpatrzenia organowi rentowemu oraz zasądzenie kosztów postępowania.

W uzasadnieniu odwołania wskazano, że organ rentowy niezasadnie nie uznał załączonych do wniosku o emeryturę świadectw wykonywania pracy w szczególnych warunkach, kiedy w świadectwach pracy wystawionych przez (...) S.A., Miejskie Zakłady (...) sp. z o.o. oddział ds. przewozów oraz Przedsiębiorstwo (...) zawarte są dokładne informacje dotyczące zatrudnienia ubezpieczonego - stanowisk jakie zajmował w spornych okresach czasu oraz wskazanie, że ubezpieczony wykonywał pracę stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Mając powyższe na względzie wskazano, że działanie organu rentowego pozbawiające prawa odwołującego się do rekompensaty pieniężnej było pozbawione podstaw ( odwołanie z 10 sierpnia 2023 r. k.58 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie. ZUS uzasadnił stanowisko wskazując, że odwołujący się nie udowodnił wymaganego, piętnastoletniego okresu pracy w szczególnych warunkach. Przy czym organ rentowy nie uwzględnił do tego stażu okresu od 30 października 1980 r. do 31 października 1982 r. - zatrudnienia w (...) S.A. w W., dokumentowanych świadectwem wykonywania pracy w szczególnych warunkach (k.9 akt emerytalnych), ponieważ pracodawca nie wskazał charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji rozporządzenia (w rozporządzeniu wskazano kontrola międzyoperacyjna, kontrola jakości produkcji i usług oraz dozór techniczny na oddziałach i wydziałach w których jako podstawowe wykonywane są prace w wykazie). Organ rentowy nie wziął również pod uwagę okresu zatrudnienia od 5 kwietnia 1983 r. do 31 lipca1985 r. oraz od 27 czerwca 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. - zatrudnienia w Miejskich Zakładach (...) sp. z o.o., dokumentowanych świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach z 18 czerwca 2003r., ponieważ pracodawca nie wskazał charakteru pracy według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawne wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Organ rentowy podkreślił, że pracodawca nie powołał się w ogóle na ten akt prawny. Ponadto ZUS wskazał, że nie brał pod uwagę okresu od 12 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1990 r., od 2 stycznia 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r., od 2 maja 1992 r. do 30 września 1992 r. i od 2 października 1992 r. do 28 lutego 1999 r. - zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w W., ponieważ pracodawca nie powołał się na zarządzenia resortowe. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z 29 sierpnia 2023 r. k.10-11 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

A. D. urodzony (...) w okresie od 15 sierpnia 1978 r. do 24 października 1980 r. zatrudniony był w (...) w S. - obecnie Generalna Dyrekcja Dróg Publicznych Oddział Centralny W. Rejon Dróg Krajowych w S. w wymiarze pełnego etatu na stanowisku stażysty - laboranta (świadectwo pracy z 25 lutego 1999 r. k.1 a.o.). W okresie od 30 października 1978 r. do 2 października 1980 r. odbywał służbę wojskową. Od 30 października 1980 r. do 31 października 1982e. zatrudniony był w (...) S.A w W. na stanowisku kontrolera jakości (świadectwo pracy z 21 października 1982 r. k. 9 a.o.).

Ubezpieczony od 2 listopada 1982 r. do 31 lipca 1985 r. oraz od 27 czerwca 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. zatrudniony był w Miejskich Zakładach (...) sp. z o.o. Oddział ds. Przewozów, gdzie pracował jako kierowca autobusu (świadectwo pracy z 31 lipca 1985 r. k.7 a.s., umowa o pracę k. 35 a.o.).

W okresie od 12 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1990 r., 1 stycznia 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r., od 1 maja 1992 r. do 30 września 1992 r. oraz od 1 października 1992 r. do 28 lutego 1999 r. zatrudniony był w Przedsiębiorstwie (...) sp. z o.o. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego i w tym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywa prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony (świadectwo pracy z 21 czerwca 1990 r. k.5 a.o., świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach k.4-7a.r.).

W przedsiębiorstwie (...) ubezpieczony pracował jako kierowca samochodu ciężarowego osinobusu - był to samochód ciężarowy marki S. 28. Ubezpieczony miał uprawnieninia na przewóz zarówno osób jak i towarów. A. D. przywoził ludzi do pracy spod W., zajmował się transportem wojska, skazanych z zakładu karnego, woził pracowników na roboty w W. i poza W. - do O., K., W. czy P.. Odwołujący podczas zatrudnienia u powyższego pracodawcy woził butle do spawania i gazy technicznego spawarki, gazy, rury cement taczki. Pojazd, którym poruszał się odwołujący był przeznaczony dla 30 osób, jednak wielokrotnie podróżowało nim więcej osób czy sprzętu. Sporadycznie ubezpieczony prowadził również wywrotkę- w razie awarii pojazdu odwołujący musiał sam sobie poradzić z naprawami. W (...) odwołujący pracował dwukrotnie. A. D. pracował również jako kontroler jakości w Fabryce (...) - na terenie fabryki, gdzie była miedź i guma. Ubezpieczony podczas pracy sprawdzał szczelność kabli - był na hali produkcyjnej przez osiem godzin. Ubezpieczony podczas pracy sprawdzał szczelność po napompowaniu, wpisywał ciśnienie (zeznania świadka A. S. k.30 a.s., zeznania ubezpieczonego k.31 a.s.).

3 lipca 2023 r. odwołujący wniósł o przyznanie mu emerytury wraz z rekompensatą. Do wniosku załączył świadectwa wykonywania pacy w szczególnych warunkach. Decyzją z 21 lipca 2023 r. ZUS przyznał A. D. emeryturę od 1 lipca 2023 r., tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek. Decyzją z tego samego dnia organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wskazując, że ubezpieczony na 1 stycznia 2009 r. nie udowodnił 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku (wniosek z 3 lipca 2023 r. k.1 a.r., decyzja w przedmiocie przyznania emerytury z 21 lipca 2023 r., decyzja w przedmiocie odmowy prawa do rekompensaty z 21 lipca 2023 r. – nienumerowane karty a.r.).

Ubezpieczony nie zgodził się z decyzją odmawiająca mu prawa do rekompensaty i wniósł odwołanie od tej decyzji inicjując przedmiotowe postępowanie (odwołanie z 10 sierpnia 2023 r. k. 5 a.s.).

W toku niniejszego postępowania sąd postanowieniem z 7 grudnia 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego w (...) i E. - Kable była pracą w warunkach szczególnych ( postanowienie z 7 grudnia 2023 r. k.31-32 a.s.).

Biegły sądowy z zakresu (...) w opinii z 8 stycznia 2024 r. wskazał, że na podstawie zapisów znajdujących się w aktach sprawy (w tym w aktach osobowych) w spornym okresie czasu pracy wykonywał swoje obowiązki na stanowiskach:

- kontroler jakości (w wymiarze 2 lat i 2 dni). Biegły podkreślił, że z informacji znajdujących się w aktach sprawy - zeznania odwołującego (przy braku akt osobowych z tego okresu pracy odwołującego) wynika, że świadcząc pracę na powyższym stanowisku wykonywał przede wszystkim czynności kontrole przy sprawdzaniu szczelności kabli. Praca odwołującego na powyższym stanowisku w ocenie biegłego nie może być uznana jako wykonywana w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania Rozporządzenia Rady Ministrów (R.R.M). Biegły zaznaczył, że z akt sprawy nie wynika, że odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności kontroli międzyoperacyjnej/kontroli jakości produkcji na oddziałach /wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Prace przy wytwarzaniu kabli elektrycznych (miedzianych) nie są pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania R.R.M. Nie są to prace - wbrew twierdzeniu odwołującego - przy produkcji i przetwórstwie hutniczym miedzi (Wykaz A, Dział III, poz. 27, R.R.M.).

- kierowca (...) + czynności za i wyładunkowe - stały udział - (w wymiarze 6 lat, 9 miesięcy i 11 dni). Biegły podkreślił, że praca odwołującego przy czynnościach kierowania samochodem ciężarowym marki R. w jego opinii może być uznana jako wykonywana w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania ujęte w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 2 (pracę kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego), R.R.M. Prace odwołującego przy czynnościach za i wyładunkowych - stały udział - (butle spawalnicze, gazy techniczne, spawarki, rury, cement, taczki, materiały budowlane, posiłki regeneracyjne, elektrownie prądowe) nie są – w ocenie biegłego – pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania R.R.M. Biegły wskazał, że praca odwołującego na stanowisku kierowcy (...) + czynności za i wyładunkowe - stały udział, nie spełnia wymagań uznania jej jako wykonywanej w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania R.R.M. (tj. nie został spełniony warunek ujęty w § 2.1, rozporządzenia, tj. wykonywanie prac w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy).

- kierowca samochodu ciężarowego (w wymiarze 6 lat i 5 miesięcy). W ocenie biegłego praca na powyższym stanowisku może być uznana jako wykonywana w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania ujęte w Wykazie A, Dziale VIII, poz. 2 (prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego), R.R.M.

Biegły wskazał, że całość dokumentacji załączonej do akt sprawy w jego ocenie pozwala na stwierdzenie, że odwołujący się w spornym okresie czasu pracy wykonywał pracę warunkach szczególnych/o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danych stanowiskach pracy w oparciu o wymagania ustawy o emeryturach z FUS/R.R.M/emeryturach pomostowych, w wymiarze 6 lat i 5 miesięcy. Ponadto biegły wskazał, że odwołujący świadczył pracę w okresie od 2 listopada 1982 r. do 31 lipca 1985 r. oraz od 7 czerwca do 31 grudnia 1990 r. na stanowisku kierowcy autobusowego w Miejskich Zakładach (...) - Zakład (...) „Pożarowa, Praca na powyższym stanowisku (w wymiarze 3 lat, 3 miesięcy i 4 dni) jest – w ocenie biegłego – pracą wykonywaną w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania R.R.M. (Wykaz A, Dział VIII, poz. 2 [prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 ton, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych), pojazdów członowych i ciągników samochodowych balastowych, autobusów o liczbie miejsc powyżej 15, samochodów uprzywilejowanych w ruchu w rozumieniu o ruchu na drogach publicznych, trolejbusów i motorniczych tramwajów, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego). (opinia biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy z 8 stycznia 2024 r. k.35-46 a.s.).

Organ rentowy pismem z 6 lutego 2024 r. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy wskazując, że przedłożone świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach nie spełniają wymogów formalnych i tym samym nie dają podstaw do zaliczenia wskazanych nich okresów jako pracy w szczególnych warunkach. Organ rentowy podtrzymał swój wniosek o oddalenie odwołania (pismo z 6 lutego 2024 r. k.57 a.s.).

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie materiału dowodowego, obejmującego dowody z dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych i osobowych A. D., jak również w oparciu o zeznania ubezpieczonego i świadka A. S.. W ocenie sądu zebrany w sprawie materiał był spójny, wzajemnie korespondujący i nie budził wątpliwości. Jako wiarygodne sąd ocenił zeznania ubezpieczonego i przesłuchanego w sprawie świadka. Ich relacje dotyczące przebiegu zatrudnienia, charakteru pracy A. D. i czynności, jakie wykonywał, korespondują z informacjami wynikającymi z akt rentowych i osobowych, są również wzajemnie spójne.

Sąd oparł się również na opinii biegłego sądowego z zakresu (...). Opinia sporządzona przez biegłego sądowego została oceniona jako rzetelna, gdyż została wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Treści opinii w sposób logiczny i jasny potwierdza wywiedzione przez biegłego wnioski. W ocenie sądu zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania orzeczenia.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. D. zasługiwało na uwzględnienie.

Regulacja dotycząca rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych, o którą ubiegał się A. D., została wprowadzona do ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 164). Art. 2 pkt 5 tej ustawy zawiera definicję rekompensaty rozumianej jako odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Z kolei warunki jej przyznawania oraz sposób jej obliczenia określają art. 21 – 23 zamieszczone w Rozdziale III (...). Art. 23 stanowi, że ustalenie rekompensaty następuje na wniosek ubezpieczonego o emeryturę oraz że przyznawana jest ona w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w przepisach art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W art. 21 ust. 1 ustawy wskazano natomiast, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Z art. 21 ust. 2 ustawy wynika zaś, że rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Wskazywane art. 2 pkt 5 i art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych formułują dwie zasadnicze przesłanki nabycia prawa do rekompensaty: 1) nienabycie prawa do emerytury pomostowej, 2) osiągnięcie okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z FUS wynoszącego co najmniej 15 lat. Z kolei w art. 21 ust. 2 tej ustawy została zawarta przesłanka negatywna, którą stanowi nabycie prawa do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Może ona budzić wątpliwości, gdyż literalna wykładnia tego wyrwanego z kontekstu normatywnego przepisu może prowadzić do wniosku, że prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie tym osobom, które nie nabyły prawa do jakiejkolwiek emerytury z FUS. Skoro jednak, zgodnie z art. 23 ustawy o emeryturach pomostowych, rekompensata przyznawana jest w formie dodatku do kapitału początkowego, a zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS kapitał początkowy ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r., za których były opłacane składki na ubezpieczenie społeczne przed 1 stycznia 1999 r., to warunek sformułowany w art. 21 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych należy rozumieć w taki sposób, że rekompensata jest adresowana wyłącznie do ubezpieczonych objętych systemem emerytalnym zdefiniowanej składki, którzy przed osiągnięciem podstawowego wieku emerytalnego nie nabyli prawa do emerytury z FUS w obniżonym wieku emerytalnym z uwagi na pracę w warunkach szczególnych, obliczanej według formuły zdefiniowanego świadczenia . Nabycie prawa do takiego tylko świadczenia stanowi przesłankę negatywną przyznania prawa do rekompensaty. Natomiast nabycie prawa do emerytury na zasadach ogólnych nie wpływa w żaden sposób na uprawnienia do rekompensaty (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 5.05.2017 r., III AUa 2047/16, wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 14.12.2015 r., III AUa 1070/15, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22.09.2017 r., III AUa 529/16).

Jeśli chodzi o wskazane wyżej przesłanki pozytywne nabycia prawa do rekompensaty, to analiza cytowanych przepisów ustawy o emeryturach pomostowych prowadzi do wniosku, że prawo do rekompensaty mają osoby urodzone po 1948 r., które przed 1 stycznia 2009 r. wykonywały przez co najmniej 15 lat prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 32 i 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Podobnie jak przy ustalaniu tego okresu na potrzeby przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym, tak przy ustalaniu prawa do rekompensaty będą uwzględnione tylko okresy, w których praca była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Jednocześnie rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym, nawet jeśli tego prawa nie zrealizowała. P. analogiam prawa do rekompensaty nie ma osoba, która nie przeszła na emeryturę wcześniejszą mimo spełnienia warunków.

Okresy pracy określone w ust. 1 § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do rozporządzenia lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy. Wymaga jednak podkreślenia, a zgodnie z poglądem ugruntowanym w orzecznictwie, nieprzedstawienie takiego dokumentu nie oznacza braku możliwości wykazania faktu wykonywania pracy w warunkach szczególnych przy użyciu innych środków dowodowych. Wskazuje się bowiem, że okoliczność wykonywania pracy w szczególnych warunkach może być dowodzona wszelkimi środkami dowodowymi, przy czym sąd nie jest związany środkami dowodowymi określonymi dla dowodzenia przed organem rentowym. W postępowaniu przed sądem odwoławczym, w przypadku nieposiadania przez wnioskodawcę świadectwa, o którym mowa w § 2 ust. 2 rozporządzenia RM z 7 lutego 1983 r. bądź niemożności jego uzyskania (np. z uwagi na likwidację zakładu pracy), dopuszczalne jest dopuszczenie innych dowodów na okoliczność zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - w szczególności dokumentacji z akt osobowych, zeznań świadków oraz innych dowodów mogących pozwolić na wykazanie tej okoliczności ( zob. uchwały Sądu Najwyższego z 10 marca 1984 r., III UZP 6/84; z 21 września 1984 r., III UZP 48/84; a także wyroki: Sądu Najwyższego z 8 kwietnia 1999 r., II UKN 619; Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 14 grudnia 2004 r., III AUa 2474/03; Sądu Okręgowego w Tarnowie z 4 października 2013 r., IV U 1284/13).

Dla oceny czy pracownik pracował w szczególnych warunkach nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma zatem możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wymienionych w wykazach A lub B stanowiących załączniki do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W rozpatrywanej sprawie organ rentowy w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że do stażu pracy w warunkach szczególnych nie zaliczono ubezpieczonemu okresu zatrudnienia w (...) S.A. od 30 października 1980 r. do 31 października 1982 r., w Miejskich Zakładach (...) od 5 kwietnia 1983 r., do 31 lipca 1985 r. oraz od 27 czerwca 1990 r. do 31 grudnia 1990r. oraz w Przedsiębiorstwie (...) z siedzibą w W. od 12 sierpnia 1985 r. do 22 czerwca 1990 r. od 2 stycznia 1991 r. do 30 kwietnia 1992 r. od 2 maja 1992 r. do 30 września 1992 r. i od 2 października 1992 r. do 28 lutego 1999 r., z uwagi na wskazane przez ZUS braki w świadectwach wystawionych przez zakłady pracy.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że praca ubezpieczonego na stanowisku kontrolera jakości w spółce (...) S.A. faktycznie nie mogła zostać zakwalifikowana jako praca w warunkach szczególnych. Jak wskazał w swojej opinii biegły sądowy z akt sprawy nie wynika, żeby odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał czynności międzyoperacyjnej/kontroli jakości produkcji na oddziałach/wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie. Prace przy wytwarzaniu kabli elektrycznych nie są pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania rozporządzenia, ponieważ nie są to prace przy produkcji i przetwórstwie hutniczym miedzi.

W rozpatrywanej sprawie z przeprowadzonych przez sąd dowodów jednoznacznie wynika natomiast, że w A. D. w spornym okresie czasu podczas zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 2 października 1992 r. do 28 lutego 1999 r. pracował jako kierowca samochodów ciężarowych, a jego podstawowym obowiązkiem był transport osób jak i sprzętów. Przy tym przez cały okres zatrudnienia do wykonywania takich obowiązków ubezpieczony wykorzystywał pojazdy o masie przekraczającej 3,5 tony - marki S. 28. Ponadto praca była przez niego wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Powyższe potwierdził świadek A. S., który niewątpliwie dysponował wiedzą na temat pracy A. D. i z jego relacji wynika taki zakres obowiązków, jaki sąd ustalił. Praca, o której mowa, może zostać zakwalifikowana jako odpowiadająca pozycji 2 Działu VIII (w transporcie i łączności) Wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia z 7 lutego 1983 r. Wymieniono tam m.in. pracę kierowców samochodów o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, a taką pracę ubezpieczony w spornym okresie zatrudnienia niewątpliwie wykonywał. Jak wskazano, taki rodzaj i charakter pracy ubezpieczonego znajduje potwierdzenie przede wszystkim w zeznaniach ubezpieczonego oraz świadka, który współpracował z odwołującym w spornym okresie czasu.

W ocenie sądu również praca wykonywana prze odwołującego w okresie od 5 kwietnia 1983 r. do 31 lipca 1985 r. oraz od 27 czerwca 1990 r. do 31 grudnia 1990 r. na stanowisku kierowcy autobusu miejskiego w Miejskich Zakładach (...) była pracą wykonywaną w warunkach szczególnych w oparciu o wymagania Rozporządzenia Rady Ministrów wskazaną w Wykazie A dziale VIII poz. 2. Zatem ten okres zatrudnienia również mógł zostać zaliczony do okresu uprawniającego do uzyskania rekompensaty przez ubezpieczonego.

Wobec powyższego okresy pracy odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego oraz w Miejskich Zakładach (...) na stanowisku kierowcy autobusu miejskiego są wystarczające, by przyjąć, że A. D. spełnił przesłankę, od której ustawa o emeryturach pomostowych uzależnia przyznanie prawa do rekompensaty, a więc posiada 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Poza tą przesłanką, w przypadku ubezpieczonego spełnione są także inne warunki, o których była mowa, tj. A. D. nie nabył prawa do emerytury wcześniejszej. To z kolei oznacza, że nie wystąpiła przesłanka negatywna, o której wcześniej była mowa, zatem zachodzą podstawy do przyznania ubezpieczonemu prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych na podstawie art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych.

W związku z powyższym sąd uwzględnił odwołanie dokonując zmiany zaskarżonej decyzji na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. i przyznał A. D. prawo do rekompensaty od lipca 2023 r. o czym orzekł w wyroku.