Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie II Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia SO Piotr Rempoła

Protokolant: Katarzyna Rożek

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2023 r. w Warszawie na rozprawie

sprawy z powództwa A. G.

przeciwko (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. na rzecz A. G. kwotę 35.880,17 zł (trzydzieści pięć tysięcy osiemset osiemdziesiąt złotych i siedemnaście groszy) wraz z ustawowymi odsetkami od następujących kwot:

a)  9.340,65 zł (dziewięć tysięcy trzysta czterdzieści złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) od dnia 1 października 2014 r. do dnia zapłaty;

b)  100 zł (sto złotych) od dnia 1 grudnia 2014 r. do dnia zapłaty;

c)  100 zł (sto złotych) od dnia 7 grudnia 2023 r. do dnia zapłaty;

d)  200 zł (dwieście złotych) od dnia 29 września 2014 r. do dnia zapłaty;

e)  3.478,18 zł (trzy tysiące czterysta siedemdziesiąt osiem złotych i osiemnaście groszy) od dnia 19 lutego 2014 r. do dnia zapłaty;

f)  1.924,46 zł (tysiąc dziewięćset dwadzieścia cztery złote i czterdzieści sześć groszy) od dnia 27 stycznia 2014 r. do dnia zapłaty;

g)  7.214,73 zł (siedem tysięcy dwieście czternaście złotych i siedemdziesiąt trzy grosze) od dnia 1 października 2014 r. do dnia zapłaty;

h)  427,83 zł (czterysta dwadzieścia siedem złotych i osiemdziesiąt trzy grosze) od dnia 28 lipca 2014 r. do dnia zapłaty;

i)  8.846,58 zł (osiem tysięcy osiemset czterdzieści sześć złotych i pięćdziesiąt osiem groszy) od dnia 31 października 2014 r. do dnia zapłaty;

II.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III.  znosi wzajemnie koszty procesu między stronami.

Piotr Rempoła

Sygn. akt II C 769/17

UZASADNIENIE

A. G. wniosła w dniu 13 lutego 2017 roku pozew przeciwko (...) sp. z o.o. w W. o zapłatę 191.632,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od następujących kwot:

a)  9340,65 zł od dnia 01.10.2014 roku do dnia zapłaty

b)  100 zł od dnia 01.12.2014 r do dnia zapłaty

c)  100 zł od dnia zasądzenia do dnia zapłaty

d)  200 zł od 29.09.2014 r do dnia zapłaty

e)  3478,18 zł od dnia 19.02.2014 roku do dnia zapłaty

f)  1924,46 zł od 27.01.2014 roku do dnia zapłaty

g)  427,83 zł od dnia 28.07.2014 roku do dnia zapłaty

h)  8846,58 zł od dnia 31.10.2014 roku do dnia zapłaty

i)  160.000,00 zł od dnia 10.12.2014 r do dnia zapłaty

oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powódki zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwany (...) sp. z o.o. w W. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej zwrotu kosztów procesu według norm przepisanych (k.134).

Pismem z dnia 30 sierpnia 2020 roku nadanym pocztą w dniu 31 sierpnia 2020 roku powódka rozszerzyła żądanie pozwu o zapłatę o dodatkową kwotę 4247,74 zł (k.324-325).

Pismem z dnia 10 października 2023 roku pozwany w odpowiedzi na rozszerzone powództwo wniósł o jego oddalenie podnosząc zarzut przedawnienia rozszerzonego powództwa i o zasądzenie zwrotu kosztów procesu (k.380-382).

Do zakończenia postępowania stanowiska stron pozostały niezmienione.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 16 września 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jako pożyczkodawca i pożyczkobiorca A. G. prowadząca gospodarstwo rolne zawarli umowę pożyczki nr (...), sporządzoną na formularzu w dniu 10 września 2013 roku.

(...) Sp. z o. o. udzielił powódce pożyczki pieniężnej, która została wypłacona w złotych i była denominowana do kwoty stanowiącej równowartość 85.798,38 CHF. Marża pożyczki wynosiła 4,3186% i oprocentowanie LIBOR 1M. Umowę zawarto z okresem spłaty rat przez 55 miesięcy kalendarzowych (4 lata i siedem miesięcy)

Jako zabezpieczenie spłaty pożyczki w umowie pożyczki ustanowiono weksel własny in blanco z wystawienia pożyczkobiorcy wraz z porozumieniem wekslowym oraz warunkowa umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie ustanowiono do czasu ustanowienia zastawu rejestrowego.

Zgodnie z punktem 15.2 Ogólnych warunków umowy pożyczki: „Wszystkie płatności dokonywane przez pożyczkobiorcę na rzecz S. (...) będą zaliczane przez S. (...) na pokrycie zobowiązań pożyczkobiorcy wynikających z niniejszej umowy w następującej kolejności: a) inne koszty o których mowa w paragrafie 16, b) odsetki za opóźnienie, c) odsetki od kwoty do spłaty, d) kwota spłaty”

(k.15 umowa pożyczki; k.16 porozumienie wekslowe oraz warunkowa umowa przewłaszczenia; karta 17 załącznik numer 3 do umowy pożyczki numer (...) sporządzony w dniu 10 września 2013 roku specyfikacja przedmiotu dostawy do umowy pożyczki ciągnik rolniczy J. D. (...); k.146-148 ogólne warunki umowy pożyczki).

W dniu 10 września 2013 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy pożyczki z dnia 10 września 2013 roku numerze (...). W aneksie określono, iż od grudnia 2013 roku dzień spłaty to ostatni dzień każdego z 55 następujących po sobie miesięcy kalendarzowych, w którym płacona jest odpowiednia kwota spłaty.

(k.149 aneks numer (...) do umowy pożyczki)

W dniu 18 września 2013 roku zawarto umowę o ustanowienie zastawu rejestrowego do umowy pożyczki numer (...) na maszynach rolniczych: Ciągnik rolniczy J. D. (...), kultywator (...), OB. M., Przyczepa rolnicza – wywrotka trójstronna Tandem W. 6T

(k. 150 umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego; załącznik nr 1 lista zbioru rzeczy na których ustanowiono zastaw rejestrowy; karta 152 postanowienie Sądu Rejonowego dla Wrocławia Fabrycznej o wpisie do rejestru zastawów).

Zawiadomieniem z dnia 19 września 2013 roku do umowy pożyczki numer (...) sporządzonej w dniu 10 września 2013 roku, (...) sp. z o.o. poinformowała pożyczkobiorcę A. G. o kursie kupna dla waluty franka szwajcarskiego z dnia 18 września 2013 roku w kwocie 3,3063 zł stosowanej jako kurs kupna (...) w Banku (...) S. A.

(k.18 zawiadomienie z dnia 19 września 2013 roku)

W dniu 19 września 2013 roku pozwany wystawił harmonogram spłaty umowy pożyczki o numerze (...) (k. 19 harmonogram spłaty pożyczki).

W dniu 6 listopada 2013 roku sporządzona została druga umowa pożyczki o numerze (...) zawarta pomiędzy (...) sp. z o.o. a A. G. prowadzącą gospodarstwo rosną w kwocie 328.460,38 zł.

(k.247 umowa pożyczki nr (...) z dnia 06.11.2013 roku; k.254 informacja o spłacie pożyczki nr (...))

Pismem z dnia 26 sierpnia 2014 roku (...) spółka z o.o. wezwała do zapłaty A. G. do uregulowania zaległości wskazanych w załączniku w kwocie 3054,25 zł

(k. 20 -21 ostateczne wezwanie do zapłaty i zestawienie zaległości)

Powódka nie miała zaległości w płatnościach z umowy pożyczki (...) o czym poinformowała (...) sp. z o.o. pisemnie, załączając dowodowy wpłat z 30 i 28 lipca 2014 roku

(k. 22 pismo pełnomocnika powódki do pozwanego z informacją o braku zaległości; k. 23-24 potwierdzenia wpłat)

Pismem z dnia 9 września 2014 roku (...) sp. z o.o. wypowiedział powódce A. G. umowę pożyczki numer (...), przejął na własność przedmioty zastawów rejestrowych, które zostały ustanowione na zabezpieczenie wyżej wymienionej umowy, wezwał do zwrotu przedmiotu zastawu w ciągu 2 dni wskazując na zaległość na dzień 9 września 2014 roku powódki A. G. wobec (...) sp. z o.o. w kwocie 3054,25 zł z umowy pożyczki

(k. 47 wypowiedzenie; k 48 zestawienie zaległości na dzień 9 września 2014 roku)

W dniu 11 września 2014 r powódka przesłała pisma do prezesa (...) sp. z o.o. z potwierdzeniami kopii wpłat, wskazującymi na nieprawidłowość wypowiedzenia umowy pożyczki numer (...) z żądaniem cofnięcia wypowiedzenia oraz uporządkowania bałaganu związanego z naliczaniem nieprawidłowych zaległości powódce brakiem zaległości i opóźnień spłacie pożyczki numer (...) oraz z załącznikami dowodami wpłat w terminie

(k.49-50 pisma A. G. z 11 września 2014 roku do prezesa (...) sp. z o.o. w W.)

Powódka oczekiwała na cofnięcie wypowiedzenia umowy, lecz pozwany (...) sp. z o.o. nie przychylił się do cofnięcia wypowiedzenia umowy i pismem z dnia 24 września 2014 roku poinformował o przyjęciu przedmiotu zastawu zabezpieczającego z umowy pożyczki oraz poinformował, że umowa pożyczki została wypowiedziana w związku z nieuregulowaniem zaległości pomimo wyznaczenia dodatkowego terminu na zapłatę na podstawie zawartej umowy w tym ogólnych warunków

(k.67 - 68 pismo (...) sp. z o.o. do A. G.)

A. G. z uwagi na stanowisko firmy (...) sp. z o.o. i brak możliwości rozmowy w przedmiocie cofnięcia bezzasadnego wypowiedzenia, postanowiła zaciągnąć pożyczkę w Banku (...) w celu spłaty w całości pożyczki wobec (...) sp. z o.o.

W dniu 29 września 2004 roku A. G. zawarła umowę kredytu w rachunku bieżącym w złotych w kwocie 190.000,00 zł zabezpieczonego hipoteką z Bankiem (...), w celu wcześniejszej spłaty pożyczki wobec firmy (...) sp. z o.o. Oprocentowanie kredytu określono jako zmienne, stanowiące sumę stopy referencyjnej WIBOR 3M i marży banku wynoszącej 4 punktu procentowego. Jako zabezpieczenie spłaty umowy kredytu dla banku (...) powódka musiała ustanowić hipotekę umowną do sumy 285000 zł

(k.71-78 umowa kredytu w rachunku bieżącym w Banku (...) z dnia 29 września 2014 roku).

Powódka A. G. nie miała zaległości w spłacie pożyczki nr (...). Wypowiedzenie tej umowy pożyczki przez (...) sp. z o.o. było bezzasadne. Na datę wypowiedzenia umowy pożyczki to jest 9 września 2014 r powódka nie zalegała wobec pozwanego żadnych kwot z tytułu umowy pożyczki numer (...) oraz nie zalegała również na datę wypełnienia weksla to jest 22 października 2014 roku. Na dzień pierwszy października 2014 r. przed datą wypełnienia weksla powódka posiadała nadpłatę 316,50 zł, a na termin wykupu wypełnionego weksla 31 października 2014 roku powódka posiadała nadpłatę 9165,08 zł. Przy czym łączna suma nadpłaty powódki na rzecz pozwanego wyniosła 9787,50 zł (k.293)

(k.198-211 opinia biegłego sądowego z zakresu księgowości i rachunkowości G. Ł.; k. 281-295 opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu księgowości i rachunkowości G. Ł.; k.339-342 opinia uzupełniająca biegłego sądowego z zakresu księgowości i rachunkowości G. Ł.)

Pozwany (...) sp. z o.o. rozliczał wpłaty powódki dokonywane na umowę numer (...), łącznie na obie umowy pożyczki które zawarła powódka z (...) sp. z o.o. w tym także na umowę nr (...). Pozwany rozliczał wpłaty na najstarsze wymagalne zaległości niezależnie do jakiej umowy powódka wskazała wpłatę

(k. 194 zeznania świadka P. G.)

(...) sp. z o.o. w trakcie rozliczania umowy pożyczki numer (...) księgował na różnych kontach z dwóch umów pożyczek wpłaty powódki dokonywane z umowy pożyczki numer (...). Taki sposób księgowania był nierzetelny i niedopuszczalny, gdyż nie zapewniał przejrzystości zapisów księgowych i ich w dokumentowania w księgach rachunkowych spółki. Bowiem zarówno do wyliczeń jakichkolwiek roszczeń oraz wyliczeń elementów rozliczeń takich jak odsetki umowne odsetki karne nie można łącznie rozliczać zobowiązania z 2 umów, rozliczenie i księgowanie powinno dotyczyć odrębnie każdej umowy (k.341)

(k. 339-342 dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego do spraw (...) i finansów (...))

Na skutek bezpodstawnego wypowiedzenia umowy pożyczki przez (...) sp. z o .o., powódka poniosła szkodę majątkową ponieważ nie mogła korzystać z udostępnionego jej kapitału pożyczki do końca czasu trwania umowy. W celu realizacji celów związanych z prowadzonym gospodarstwem rolnym, aby zachować płynność finansową, musiała zaciągnąć umowę kredytu w rachunku bieżącym w Banku (...). Musiała spłacić nieistniejące zaległości z umowy pożyczki wobec pozwanego (...) sp. z o .o., musiała spłacić przedwcześnie zabezpieczenia z umowy pożyczki, musiała ponieść koszty różnic kursowych przy przeliczeniach waluty (...) z dnia otrzymania pożyczki i z dnia konieczności przedwczesnej spłaty pożyczki oraz musiała ustanowić nowe zabezpieczenia dla umowy kredytu w Banku (...).

Działania pozwanego stanowiły naruszenie obowiązków umownych, pożyczkodawca (...) Sp. z o. o. nienależycie wykonał umowę, dokonując wypowiedzenia umowy bez istnienia podstaw do wypowiedzenia umowy, czym rażąco naruszył warunki umowy, nie wykonując umowy do końca czasu jej obowiązywania. Na skutek tych działań pozwanego powódka poniosła szkodę majątkową w łącznej kwocie 35.880,17 zł na którą składają się:

A)  9340,65 zł z tytułu różnicy między kosztem oprocentowaniu kredytu w Banku (...), który był wyższy o 3,0014%, niż oprocentowanie pożyczki w (...) Sp. z o. o. w okresie na jaki zawarto umowę od kapitału wypłaconego. Na skutek konieczności zawarcia umowy kredytu z Bankiem (...) S. A. powódka musiała płacić wyższą stopę oprocentowania niż w pożyczce u pozwanego i ponieść wyższe koszty kredytu, na skutek niewykonania umowy przez pozwanego, który wypowiedział umowę (k.5 tabela zestawienia odsetek);

B)  100 zł opłata za wykreślenie wpisanej hipoteki z księgi wieczystej, konieczne było wykreślenie, aby móc wpisać nowe zabezpieczenie hipoteczne na rzecz Banku (...) na pierwszym miejscu. Wpłata dokonana 01.12.2014 r. (k.79 dowód wpłaty opłaty za wykreślenie hipoteki);

C)  100 zł opłata z tytułu wykreślenia z rejestru zastawów;

D)  200 zł opłata za wpis do księgi wieczystej hipoteki na rzecz Banku (...) zgodnie z §6 ust. 3 umowy kredytu w rachunku bieżącym zabezpieczonego hipoteką. Wpłata dokonana w chwili zawarcia umowy (...).09.2014 r. w celu zabezpieczenia i uruchomienia kredytu. (k. 74 umowa kredytu z Bankiem (...));

E)  3478,18 zł wpłacona przez powódkę w dniu 18 lutego 2014 roku na rzecz pozwanego z tytułu opłaty manipulacyjnej do umowy nr (...) z tytułu operacji walutowych (k.80 faktura VAT z 10.02.2014 roku; k.81 potwierdzenie przelewu);

F)  1924,46 zł wpłacona przez powódkę w dniu 27 stycznia 2014 roku na rzecz pozwanego z tytułu opłaty manipulacyjnej do umowy nr (...) z tytułu operacji walutowych (k.86 faktura VAT z 13.01.2014 roku; k.87 polecenie przelewu);

G)  7214,73 zł z tytułu zwrotu bezpodstawnie poniesionych kosztów przewalutowania umowy pożyczki i poniesienie kosztów różnic kursowych pomiędzy kursem waluty franka szwajcarskiego z dnia wypłaty pożyczki a kursem franka szwajcarskiego z dnia spłaty pożyczki od części kwoty pożyczki 39.388,80 franków szwajcarskich. Kurs franka szwajcarskiego w dniu wypłaty pożyczki wynosił 3,3063 zł, a w dniu spłaty pożyczki wynosił 3,4897 zł. Różnica z tytułu przewalutowania wynosiła 0,1834 zł pomnożona przez część kwoty pożyczki 39.388,80 CHF = 7214,73 zł (k.199-200 opinia biegłego do spraw księgowości);

H)  427,83 zł z tytułu różnicy między opłatą do wezwań ostatecznych przez (...) Sp. z o. o. i ich kurem przewalutowania z faktury VAT o nr (...) z 15.04.2014 roku, z faktury VAT o nr (...) z 15.06.2014 roku, z faktury VAT o nr (...) z 15.07.2014 roku, a kursem przewalutowania (...) z dnia spłaty pożyczki zastosowanym przez Bank (...) w momencie spłaty pożyczki, stanowiąca stratę powódki, gdyby nie było bezzasadnego wypowiedzenia umowy (k. 5 zestawienie 122,60 CHF x 3,4897 zł = 427,83 zł; k.33 faktura VAT o nr (...) z 15.04.2014 roku, k.34 potwierdzenie przelewu; k. 37 faktura VAT o nr (...) z 15.06.2014 roku, k.38 potwierdzenie przelewu; k.39 faktura VAT o nr (...) z 15.07.2014 roku; k.40 potwierdzenie przelewu z dnia 28 lipca 2014 roku);

I)  8846,58 zł z tytułu wykupu weksla do umowy pożyczki nr (...), wpłacona przez powódkę pozwanemu w dniu 31.10.2014 roku po otrzymaniu zawiadomienia o uzupełnieniu weksla i wezwanie do zapłaty sumy wekslowej – wykupu weksla (k.59 zawiadomienie o uzupełnieniu weksla i wezwanie; 60 polecenie przelewu wykup weksla z umowy pożyczki nr (...));

J)  4247,74 zł na którą składają się: 3308,82 zł + 622,42 zł + 316,50 zł. Kwota 3308,82 zł wynika, z tego, że wypłata pożyczki w kwocie 286.909,70 zł dokonano 18 września 2013 roku na tę datę dokonano przewalutowania pożyczki z polskich złotych na franki szwajcarskie według kursu kupna wysokości 3,3063 zł za jeden (...). Wyliczona kwota po przewalutowaniu wynosiła 86.776,70 franków szwajcarskich to jest więcej od pierwotnie podanej kwoty w umowie o 978,32 franków szwajcarskich. Na skutek różnic kursowych była ta niekorzystna zmiana dla powódki gdyż mimo takiej samej kwoty zadłużenia w złotych polskich zwiększyła się kwota zadłużenia do spłaty we frankach o kwotę 978,32 CHF (k.287 pkt 5 opinii uzupełniającej). Z powodów bezzasadnego wypowiedzenia umowy przez pozwanego i konieczności wcześniejszej spłaty pożyczki przez powódkę, była ona zmuszona zapłacić wyższą liczbę franków o kwotę 978,32 CHF niż wynikająca z pierwotnej umowy liczba franków. Na skutek tego szkoda powódki zwiększyła się o kwotę 978,32 CHF x kurs (...) z dnia spłaty pożyczki, tj. o 978,32 CHF x3,4813 zł = 3308,82 zł (k.287 i k. 324). Kwota 622,42 zł stanowiła nadpłatę pożyczki na dzień 09.09.2014 roku wypowiedzenia umowy pożyczki. Na dzień dokonania spłaty pożyczki 01.10.2014 roku, powódka miała nadpłatę o tę kwotę. Zatem otrzymanie spłaty pożyczki przez pozwanego, nie objęło nadpłaty jaką miała powódka w kwocie 622,42 zł. Ta kwota również stanowi naprawienie szkody powódki. Po spłacie pożyczki, a przed datą wypełnienia weksla, na dzień 01.10.2014 roku powódka posiadała dalej nadpłatę 316,50 zł (k.293 uzupełniająca opinia biegłego), której pozwany nie uwzględnił i która powiększyła szkodę powódki.

Powódka A. G., pismem doręczonym pozwanemu w dniu 11 grudnia 2015 roku wezwała pozwanego (...) Sp. z o. o. do zapłaty odszkodowania w kwocie 31.632,43 zł wraz z odsetkami ustawowymi i zadośćuczynienia w kwocie 160.000,00 zł za bezprawne zerwanie umowy i bezprawne obciążenie kosztami. Pozwany w odpowiedzi na reklamację powódki, pismem z dnia 7 stycznia 2016 roku odmówił uwzględnienia roszczeń powódki

(k.63-64 przedsądowe ostateczne wezwanie do zapłaty; k.65 odpowiedź (...) sp. z o. o. z dnia 7 stycznia 2016 roku)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodu z dokumentów oraz dowodu z zeznań świadka P. G. oraz z dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu księgowości i rachunkowości G. Ł.. Zdaniem Sądu, opinia główna i uzupełniające sporządzone przez biegłego są spójne, rzetelne, logiczne i przekonywujące, a także wyjaśniają wszelkie podniesione wątpliwości.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się uzasadnione w części.

Powódka powoływała się na odpowiedzialność pozwanego (...) sp. z o. o. z tytułu nienależytego wykonania umowy poprzez jej bezpodstawne wypowiedzenie, pomimo braku zaległości w spłacie rat pożyczki z umowy nr (...).

Zarzut powódki, iż pozwany bezpodstawnie wypowiedział jej umowę jest zasadny. Powódka na datę złożenia jej wypowiedzenia tj. na dzień 9 września 2014 roku nie miała zaległości wskazanych w załączniku do wypowiedzenia, co potwierdził biegły w opiniach głównej i uzupełniającej (k. 282 i k.293). Biegły zwrócił także uwagę, iż pozwana nieprawidłowo księgowała wpłaty dokonane przez powódkę na poczet umowy pożyczki nr (...), zaś pozwany pomijał ten fakt i rozliczał wpłatę według własnego uznania, dowolnie na poczet zaległości wcześniej wymagalnych z innej umowy pożyczki o numerze (...) (k.341).

Pozwany podniósł zarzut, iż mógł rozliczać wpłaty z obu umów pożyczek powódki na poczet najstarszych zaległości z obu umów pożyczek i fakt dokonywania takich rozliczeń przez pozwanego potwierdził świadek P. G., księgowy z firmy pozwanego (k.194).

Zgodnie z art. 451 §1 zdanie 1 k.c. Dłużnik mający względem tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić.

Pozwany wbrew powyższej normie, rozliczał wpłaty powódki, które ona oznaczyła jako spełnienie świadczenia z umowy pożyczki nr (...), do innej umowy pożyczki. Przez brak zaliczenia części wpłat powódki na poczet umowy pożyczki o nr (...) i zaliczenie ich na poczet umowy o numerze (...) wbrew woli powódki, pozwany bezzasadnie przypisał powódce: brak wykonania umowy, dopuszczenie do powstania zaległości w spłacie umowy pożyczki nr (...). Następnie pozwany bezpodstawnie wskazał, iż powódka ma zaległości w spłacie pożyczki i z powodu rzekomych zaległości wypowiedział jej umowę pożyczki nr (...). Biegły potwierdził, iż na dzień wypowiedzenia umowy tj. 9 września 2014 roku powódka nie miała zaległości, lecz wręcz miała nadpłatę (k.293).

W konsekwencji pozwany rażąco naruszył swoje obowiązki z umowy pożyczki, bezpodstawnie wypowiadając umowę pożyczki, nienależycie wykonał umowę pożyczki (art. 471 k.c.) doprowadzając do jej bezpodstawnego wcześniejszego wypowiedzenia, do którego nie było podstaw. Na skutek tych bezprawnych działań pozwanego, wyrządził on powódce szkodę, bowiem musiała ona spłacić natychmiast pożyczkę wobec pozwanego, musiała ponieść koszty, których by nie poniosła, oraz poniosła straty, których by nie poniosła, gdyby bezpodstawnie nie wypowiedziano jej umowy pożyczki. Szkoda powódki jest następstwem niewykonania umowy bezprawnie przez pozwanego, który bezpodstawnie wypowiedział jej umowę – art. 471 k.c.

Zgodnie z art. 361§2 k.c. naprawienie szkody obejmuje straty które poszkodowany poniósł oraz korzyści które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono.

Istnieje adekwatny związek przyczynowy (art. 361§1 k.c.) między bezpodstawnym wypowiedzeniem umowy pożyczki przez pozwanego a powstaniem szkody w majątku powódki wynikłej z braku możliwości korzystania ze środków z umowy pożyczki oraz pomniejszeniem majątku powódki o koszty które musiała ponieść w związku z wcześniejszym w zakończeniu umowy pożyczki. W tym wcześniejszą spłatą pożyczki oraz likwidacją kosztów zabezpieczenia pożyczki, zapłatą kosztów przewalutowania. Poniesieniem nowych kosztów w związku z zaciągniętym kredytem w banku (...), w tym kosztów kredytu wyższego oprocentowania kredytów porównaniu z umową pożyczki, poniesienia kosztów zabezpieczeń koniecznych do zaciągnięto nowego kredytu w banku (...). W tym kosztów wykreślenia poprzedniej hipoteki, aby wpisać nową hipotekę na rzecz banku (...), kosztów sądowych związanych z zabezpieczeniami umowy kredytu. Ponadto koszt poniesienia kosztów spłaty pożyczki wobec pozwanego, w tym spłaty weksla, poniesienia kosztów opłat manipulacyjnych, wykreślenia zastawu rejestrowego oraz poniesieniem kosztów przeliczeń związanych z opłatami manipulacyjnymi związanych z przeliczeniem z waluty franka szwajcarskiego na złote polskie.

Łączna wartość szkody majątkowej wyrządzonej powódce wyniosła 35.880,17 zł. Od kwoty rozszerzonego powództwa (4247,74 zł), powódka nie wnosiła o zasądzenie odsetek. Od pozostałych kwot dochodzonych w pierwotnym pozwie powódka wniosła o zasądzenie odsetek ustawowych od dnia dokonania poszczególnych płatności do dnia zapłaty, zaś dla jednej kwoty 100 zł od dnia zasądzenia wyrokiem. Żądanie zapłaty odsetek ustawowych od dnia dokonania poszczególnych płatności stanowi naprawienie szkody w postaci, utraty przez powódkę korzyści, które mogłaby osiągnąć - art.361§2 k.c. (lucrum cessans), nie musząc wcześniej spłacać kapitału pożyczki i wszystkich poniesionych kosztów i wydatków związanych z wcześniejszą spłatą pożyczki. Powódka nie mogła dysponować tymi sumami pieniędzy, które musiała z winy pozwanego bezpodstawnie zapłacić wcześniej pozwanemu. Od kwot wpłat należą się powódce odsetki ustawowe, które pełnią funkcję wynagrodzenia od kapitału - kwot dokonanych przez powódkę wpłat na rzecz pozwanego, pomniejszających jej majątek. Gdyby powódka nie musiała wpłacać tych kwot pozwanemu, mogłaby korzystać z tego kapitału, który wpłaciła pozwanemu. Za korzystanie przez pozwanego z kapitału powódki uzyskanego na skutek niewykonania umowy, oraz z powodu braku możliwości korzystania przez powódkę z tego kapitału, powódka poniosła utratę korzyści, brak możliwości korzystania z kapitału (przymusowo zapłaconego przez powódkę), które by nie nastąpiło, gdyby pozwany wykonał umowę zgodnie z jej treścią i nie dokonał bezpodstawnego wypowiedzenia. Wartość korzystania z tego kapitału równa jest wartości odsetek ustawowych. Jest to minimalna wartość wynagrodzenia za brak możliwości korzystania z kapitału, który powódka musiała przymusowo ponieść na skutek działań pozwanego.

Ponadto powódka wezwała pozwanego do zapłaty odsetek ustawowych od poszczególnych kwot, stanowiących sumę odszkodowania w kwocie 31.632,43 zł za szkody majątkowe. Pozwany odebrał to wezwanie w dniu 11 grudnia 2015 roku. Zatem odsetki ustawowe po wezwaniu do zapłaty, także należą się powódce z dodatkowej podstawy (rezerwowej) z tytułu odsetek za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego – zapłaty odszkodowania – art. 481§1 k.c. Z uwagi na fakt, że uwzględniono powódce odsetki ustawowe z pierwszej podstawy, to nie było konieczności uwzględnienia z dodatkowej.

Powódka mogła żądać wyższych odsetek tj. odsetek ustawowych za opóźnienie po dniu doręczenia wezwania do zapłaty. Lecz w wezwaniu oraz w pozwie wniosła jedynie o odsetki ustawowe. Sąd nie może orzekać ponad żądanie – art. 321 k.p.c. Dlatego pozostały jedynie odsetki ustawowe.

Powództwo o zapłatę zadośćuczynienia w kwocie 160.000,00 zł podlegało oddaleniu, ponieważ ustawa nie przewiduje zadośćuczynienia pieniężnego z tytułu nienależytego wykonania umowy – art. 471 i następne k.c.

Podniesiony przez pozwanego zarzut przedawnienia jest nieskuteczny i bezzasadny. Powódka wniosła pozew do Sądu 17 lutego 2017 roku. Wszystkie wpłaty powódki były po 17 lutego 2014 roku z wyjątkiem jednej wpłaty z dnia 27 stycznia 2014 roku na kwotę 7214,73 zł.

Roszczenia osoby prowadzącej gospodarstwo rolne nie są roszczeniami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej. Bowiem w dniu 27 stycznia 2017 roku, w momencie upływu 3 lat od wpłaty kwoty 7214,73 zł, obowiązywała ustawa z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej. W art. 3 w brzemieniu obowiązującym w styczniu 2017 r. ustawa ta określała, iż przepisów ustawy nie stosuje się do: działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, wynajmowania przez rolników pokoi i sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów. Ustawa zatem wyraźnie wyłączyła działalność rolniczą z zakresu pojęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Działalność rolnicza to nie działalność gospodarcza. W konsekwencji działalność powódki nie stanowiła prowadzenia działalności gospodarczej, i do terminów przedawnienia wobec powódki należy stosować obowiązujący wówczas w styczniu 2017 roku 10 letni termin przedawnienia roszczenia. Termin ten nie upłynął.

Ponadto nawet przy hipotetycznym założeniu, że okres przedawnienia wynosiłby 3 lata, zarzut przedawnienia zgłoszony przez pozwanego należałoby potraktować jako nadużycie prawa przez pozwanego – art. 5 k.c., jako działanie sprzeczne z zasadami współżycia społecznego, nie korzystające z ochrony. Bowiem to bezprawne działania pozwanego naruszające art. 451§1 zd. 1 k.c. w zw. z art. 471 k.c. doprowadziły do bezprawnego niezgodnego z umową wypowiedzenia umowy pożyczki i spowodowały szkody w majątku powódki. Takie nielojalne zachowanie kontrahenta, który następnie, chciałby uniknąć (z powodu przedawnienia) naprawy szkód powstałych z jego winy, nie może korzystać z ochrony prawnej.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 100 k.p.c. znosząc wzajemnie koszty procesu między stronami ponieważ powódka wygrała sprawę co do zasady w zakresie żądania odszkodowania za szkodę w majątku, i przegrała w zakresie żądania zadośćuczynienia, a pozwana odwrotnie. Pomimo kwoto wyższej przegranej powódki, niż pozwanej, zasadne było wzajemne zniesienie kosztów procesu, bowiem obie strony przegrały sprawę, a co do zasady żądanie powódki zostało uwzględnione, a brak uwzględnienia zadośćuczynienia wynikał jedynie z braku podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Sędzia SO Piotr Rempoła

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć przez portal informacyjny pełnomocnikowi pozwanego, z informacją, że termin do sporządzenia uzasadnienia wyroku został przedłużony przez Prezesa Sądu, zatem zgodnie z art. 369 §1(1) k.p.c. termin do wniesienia apelacji wynosi 3 tygodnie.

Sędzia SO Piotr Rempoła