II C 1374/13 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2015-11-30
. Sygn. akt II C 1374/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 30 listopada 2015 roku
Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie II Wydział Cywilny w składzie następującym:
Przewodniczący: SSO Joanna Kornatka
Protokolant: Marta Pięta
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 03 listopada 2015 roku w Warszawie
sprawy z powództwa Skarbu Państwa reprezentowanego przez Dowódcę Jednostki Wojskowej numer (...) w W.
przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w G.
o zapłatę kwoty 294.554,25 zł
1. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Dowódcę Jednostki Wojskowej numer (...) w W. kwotę 281.885,25 (dwieście osiemdziesiąt jeden tysięcy osiemset osiemdziesiąt pięć 25/100) złotych wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 21 stycznia 2014 roku do dnia zapłaty,
2. w pozostałym zakresie powództwo oddala,
3. zasądza od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Skarbu Państwa reprezentowanego przez Dowódcę Jednostki Wojskowej numer (...) w W. kwotę 7.200,00 (siedem tysięcy dwieście) złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego,
4. nakazuje pobrać od (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie kwotę 14.095,00 (czternaście tysięcy dziewięćdziesiąt pięć) złotych tytułem opłaty stosunkowej od pozwu, od uiszczenia której Skarb Państwa reprezentowany przez Dowódcę Jednostki Wojskowej numer (...) jest zwolniony. .
Sygn. akt II C 1374/13
UZASADNIENIE
Pozwem z dnia 04 grudnia 2013 roku (data stempla pocztowego) Skarb Państwa – Jednostka Wojskowa (...) w W. zstępowany przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa (umocowanie – k 15) wniósł o zasądzenie od S. K. i (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. solidarnie kwoty 294.554,25 złotych wraz z odsetkami ustawowymi od pozwanego S. K. od dnia 30 maja 2012 roku do dnia poprzedzającego dzień doręczenia odpisu pozwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. oraz wraz z odsetkami ustawowymi od pozwanego S. K. i (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. solidarnie od dnia doręczenia odpisu pozwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. do dnia zapłaty. Ponadto wniósł o zasądzenie od pozwanych solidarnie na rzecz powoda zwrotu kosztów procesu, w tym na rzecz Skarbu Państwa – Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa kosztów zastępstwa procesowego – według spisu kosztów, zaś w przypadku jego nie złożenia, według norm przepisanych.
W uzasadnieniu pozwu wskazano, iż Skarb Państwa działający przez Jednostkę Wojskową (...) z siedzibą w W. zawarł w dniu 15 lipca 2011 roku ze S. K., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą (...), którego wyboru dokonano w wyniku przeprowadzonego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, umowę nr (...), której przedmiotem było dostarczenie sprzętu do oczyszczania lotnisk w postaci 8 sztuk odkurzaczy lotniskowych na podwoziu samochodowym. Jak wskazano cena jednostkowa brutto wynosiła 1.583.625,00 złotych, zaś cena brutto całej umowy 12.669.000,00 złotych. Strony ustaliły termin wykonania umowy do dnia 30 listopada 2011 roku i jednocześnie przyjęły, że termin wykonania umowy będzie zachowany, jeżeli do dnia 30 listopada 2011 roku wykonawca przekaże do wskazanych w umowie jednostek wojskowych odkurzacze lotniskowe, odpowiednie dokumenty jak również przeprowadzi specjalistyczne szkolenia. Powyższa umowa nie została zrealizowana w terminie, w związku z powyższym naliczono S. K. karę umowną w wysokości 294.554,25 złotych. Odpowiedzialność solidarna (...) Spółki z ograniczona odpowiedzialnością w G. wynika natomiast z treści art. 55 ( 4 )k.c., albowiem na podstawie uchwały numer (...) Nadzwyczajnego Zgromadzenia Wspólników (...) Sp. z o.o. w G., odbytego w dniu 01 czerwca 2012 roku, podwyższony został kapitał zakładowy Spółki o kwotę 4.286.000,00 zł poprzez ustanowienie 4.286 nowych udziałów o wartości nominalnej po 1.000,00 zł, które to udziały zostały objęte przez S. K. w zamian za wniesiony przez niego aport w postaci przeniesienia na ww. Spółkę przedsiębiorstwa w rozumienia art. 55 ( 1 ) k.c. pod nazwą (...) (pozew wraz z załącznikami k 3 – 115).
W dniu 04 lutego 2014 roku (data stempla pocztowego) (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w G., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata W. W. złożyła odpowiedź na pozew wnosząc o oddalenie powództwa jak również zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej Spółki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Pozwany zarzuciła brak legitymacji procesowej biernej po stronie Spółki, bowiem art. 55 4 k.c. nie odnosi się do roszczeń odszkodowawczych wobec zbywcy przedsiębiorstwa, jako nie związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Podkreślono również, iż roszczenie powoda o zapłatę kar umownych wygasło, a co za tym idzie nie może być dochodzone przed sądem. W postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, którego rezultatem było zawarcie umowy nr (...), zamawiający żądał od wykonawców wniesienia kwoty zabezpieczenia należytego wykonania umowy. Przedmiotowe zabezpieczenie zostało wniesione przez S. K. w formie Gwarancji Ubezpieczeniowej, zatem powód mógł się zaspokoić w terminie obowiązywania powyższej Gwarancji Ubezpieczeniowej, ale zaniechał tego. Dodatkowo wskazała, iż z treści umowy wynika jednoznacznie 30 dniowy termin na dochodzenie wszelkich roszczeń z tytułu kar umownych określonych w § 12 wskazanej umowy, zaznaczając iż powód zapłacił w całości należne wynagrodzenie nie zgłaszając przy tym żadnych roszczeń. Ostatecznie wskazano na naruszenie art. 5 k.c. tj. nadużycie prawa, bowiem powód zaniechał zgłoszenia roszczeń w terminie ważności Gwarancji Ubezpieczeniowej, co było sprzeczne ze społeczno – gospodarczym przeznaczeniem prawa (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami k 123 – 143).
W dniu 11 lutego 2014 roku (data stempla pocztowego) S. K. reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika – adwokata W. W. złożył odpowiedź na pozew wnoszą o odrzucenie pozwu i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego S. K. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, zaś w przypadku nie uwzględnienia powyższego wniosku wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego S. K. kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu pełnomocnik pozwanego wskazał, iż pozew przeciwko S. K. winien zostać odrzucony, bowiem przed tut. Sądem toczy się sprawa o sygn. akt II C 26/13, w której powód dochodzi od S. K. zapłaty kar umownych w związku z umową, na podstawie której dochodzone jest niniejszej roszczenie, tj. umową na dostawę na rzecz powoda 8 sztuk odkurzaczy lotniskowych na podwoziu samochodowym. Dodatkowo S. K. podniósł te same zarzuty, co do możliwości zaspokojenia się przez powoda z wniesionej przez pozwanego gwarancji ubezpieczeniowej, nie zgłoszenia w terminie 30 dni określonych w § 12 wskazanej umowy żądania o zapłatę kary umownej, jak i naruszenie art. 5 k.c. poprzez nadużycie prawa polegające na zaniechaniu zgłoszenia roszczeń w terminie ważności gwarancji ubezpieczeniowej. (odpowiedź na pozew k 146 – 160).
W piśmie z dnia 10 kwietnia 2015 roku (data stempla pocztowego) powód oświadczył, iż cofa pozew wobec pozwanego S. K., podtrzymując jednocześnie powództwo wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G.. Dodatkowo we wskazanym piśmie powód odniósł się do zarzutów postawionych przez pozwaną Spółkę w odpowiedzi na pozew. W szczególności wskazał, iż w myśl art. 55 4 k.c. to pozwaną obciąża dowód wykazania braku wiedzy o zobowiązaniach nabywanego przedsiębiorstwa, jak również zachowania należytej staranności co do podsiadania tej wiedzy, a pozwana w odpowiedzi na pozew nie wskazała okoliczności to potwierdzających. Dodatkowo, iż w dacie nabycia przedsiębiorstwa (...), to S. K. był Prezesem Zarządu Spółki, składał w jej imieniu oświadczenia woli (art. 38 k.c.), a zważywszy na posiadaną przez niego wiedzę o istniejącym zobowiązaniu z tytułu przedmiotowej umowy, należy przyjąć istnienie tej wiedzy po stronie Spółki. (pismo wraz z załącznikami k 172 – 288).
Postanowieniem z dnia 30 kwietnia 2014 roku tut. Sąd umorzył postępowanie wobec S. K. (postanowienie k 290).
Pismem z dnia 24 kwietnia 2014 roku (data stempla pocztowego) Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa poinformowała, że nie będzie występować w charakterze pełnomocnika w niniejszym postępowaniu wskazując, iż podmiotem uprawnionym do reprezentowania w niniejszym postępowaniu jest Dowódca Jednostki Wojskowej (...) w W. (pismo k 297 – 298, aktualne pełnomocnictwo k 415).
Na rozprawach w dniu 21 października 2014 roku oraz w dniu 03 listopada 2015 roku strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska (protokoły k 354 – 355 i k 421 - 422).
Na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, Sąd uznał za udowodniony następujący stan faktyczny:
W dniu 15 lipca 2011 roku w wyniku udzielenia zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego, pomiędzy Skarbem Państwa działającym przez Jednostkę Wojskową (...) z siedzibą w W. jako zamawiającym (powód), a S. K. – prowadzącym działalność gospodarczą (...) jako wykonawcą została zawarta umowa nr (...). W wyniku zawartej umowy S. K. zobowiązał się do dostarczenia sprzętu służącego do oczyszczania lotnisk w postaci 8 sztuk odkurzaczy lotniskowych na podwoziu samochodowym, zaś powód zobowiązał się do zapłacenia za przedmiotowy sprzęt. Cena jednostkowa brutto zamówionych odkurzaczy lotniskowych wyniosła 1.583.625,00 złotych, zaś cena brutto całej umowy tj. 8 odkurzaczy lotniskowych wyniosła 12.669.000,00 złotych. W umowie wykonawca tj. S. K. zobowiązał się do:
1. dostarczy przedmiot umowy do:
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – D., ul. (...);
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – R., ul. (...);
- Jednostki Wojskowej (...) (2 sztuka) –P., ul. (...);
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – L., Ł.;
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – N.;
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – G., ul. (...);
- Jednostki Wojskowej (...) (1 sztuka) – S.;
2. przekazania do Wydziału Centralnej Rejestracji Pojazdów Sił Zbrojnych i Ubezpieczeń Komunikacyjnych dokumentów obejmujących:
- wniosek o zarejestrowanie przedmiotu umowy - w 2 egzemplarzach (oryginał i kopia);
- kopię faktury - oddzielnie na każdy przedmiot umowy;
- wyciąg ze świadectwa homologacji albo odpis decyzji zwalniającej przedmiot umowy z homologacji, kartę pojazdu;
- po jednym egzemplarzu (kopii) protokołów, tj. „Protokołu odbioru technicznego" i „Protokołu przyjęcia - przekazania" (§ 3 ust. 3 pkt. b w zw. z § 5 ust. 9 umowy),
3. przeprowadzenia szkolenia teoretycznego i praktycznego z wytypowanymi przez jednostki wojskowe osobami, według programu szkolenia opracowanego przez wykonawcę, a po zakończeniu szkolenia wydania przeszkolonym imienne dokumenty uprawniające do pracy na dostarczonym przedmiocie umowy i jego obsługi (§ 3 ust. 3 pkt. c w zw. z § 5 ust. 15 umowy).
Na podstawie zawartej umowy strony ustaliły, iż w przypadku nie wykonania umowy w terminie, wykonawca - pozwany tj. S. K. – prowadzący działalność gospodarczą (...) zapłaci na rzecz zamawiającego – powoda karę umowną w wysokości 0,1 % ceny brutto części umowy niezrealizowanej w wymaganym terminie objętej okresem rozliczeniowym za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, jednak nie mnie niż 50,00 złotych.
Dowód: Okoliczności bezsporne, umowa z dnia 15 lipca 2011 roku nr (...) wraz z załącznikami oraz aneksem nr (...) k 17 - 52.
S. K. – prowadzący działalność gospodarczą (...) dostarczył przedmiot umowy poszczególnym odbiorcom tj. odpowiednim jednostkom wojskowym, przeprowadził szkolenia oraz przekazał stosowne dokumenty odpowiednio w następujących terminach:
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 09 grudnia 2011 roku, 09 grudnia 2011 roku oraz 22 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 28 grudnia 2011 roku, 09 grudnia 2011 roku oraz 23 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (2 sztuki) w dniu 20 grudnia 2011 roku, 13 grudnia 2011 roku oraz 22 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 14 grudnia 2011 roku, 13 grudnia 2011 roku oraz 23 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 20 grudnia 2011 roku, 13 grudnia 2011 roku oraz 23 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 23 grudnia 2011 roku oraz 23 grudnia 2011 roku;
- Jednostce Wojskowej (...) (1 sztuka) w dniu 23 grudnia 2011 roku oraz 23 grudnia 2011 roku.
Dowód: Okoliczności bezsporne; umowa z dnia 15 lipca 2011 roku nr (...) wraz z załącznikami oraz aneksem nr (...) k 17 – 52; protokoły przyjęcia, wnioski o rejestrację odkurzaczy lotniskowych, formularze szkolenia operatora/mechanika k 53 – 91.
Pomimo opóźnienia w terminie dostawy, powód uregulował należności za dostarczony sprzęt w postaci odkurzaczy lotniskowych.
Dowód: Okoliczności bezsporne; zatwierdzenia wypłaty k 55, 57, 61, 64, 67, 70, 73, 76,
Wezwaniem z dnia 07 maja 2012 roku, otrzymanym w dniu 09 maja 2012 roku S. K. – prowadzący działalność gospodarczą (...) został wezwany do zapłaty kar umownych wynikających z zawartej umowy nr (...) z dnia 15 lipca 2011 roku w wysokości 294.554,25 złotych w terminie 14 dni od dnia otrzymania wezwania.
Dowód: Wezwanie do zapłaty z dnia 07 maja 2012 roku k 171.
W dniu 01 czerwca 2012 roku przed notariuszem w G. odbyło się Nadzwyczajne Zgromadzenie Wspólników Spółki pod firmą (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w G., podczas którego podjęto uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki z kwoty 100.000,00 zł do kwoty 4.386.000,00 zł poprzez ustanowienie nowych 4.286 udziałów o wartości nominalnej 1.000,00 zł każdy, które objął wspólnik S. K. i pokrył je w całości wkładem niepieniężnym w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 55 ( 1 ) k.c. pod nazwą (...) z siedzibą w G.. Powyższe obejmowało zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Nadzwyczajne Zgromadzenie otworzył i mu przewodniczył Prezes Zarządu Spółki – S. K.. Załącznikiem do uchwały były dokumenty potwierdzające stan finansów przedsiębiorstwa wnoszonego tytułem aportu.
Dowód: akt notarialny – protokół i oświadczenie o objęciu udziałów k 92-106.
Przed wniesieniem pozwu (...) Spółka z o.o. w G. nie była wzywana do zapłaty należności dochodzonej z tytułu naliczonych kar umownych w związku z niedochowaniem terminu wykonania umowy numer (...) z dnia 15 lipca 2011 roku.
Dowód: okoliczność bezsporna.
Powyższy stan faktyczny, co do zasady bezsporny, Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej odpisów dokumentów prywatnych i urzędowych, szczegółowo wymienionych w protokole z dnia 03 listopada 2015 roku. Strony nie zakwestionowały tych dokumentów co do ich autentyczności czy wiarygodności, a w ocenie Sądu te cechy nie budziły wątpliwości.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje.
Przedmiot postępowania, wobec tego, iż stan faktyczny sprawy był między stronami co do zasady bezsporny, sprowadzał się do oceny prawnej czynności obejmujących:
- możliwość naliczenia kary umownej z tytułu niewykonania umowy w terminie,
- możliwość dochodzenia tak naliczonej kary umownej od wykonawcy umowy, a w konsekwencji od podmiotu, który w trybie art. 55 4 k.c. nabył przedsiębiorstwo wykonawcy w drodze wniesienia go do Spółki poprzez aport w zamian za nowo utworzone udziały.
Jak wskazano w stanie faktycznym sprawy, zobowiązanie wynikające z umowy nr (...) zawartej 15 lipca 2011 roku zawartej przez Skarb Państwa - Jednostkę Wojskową (...) z siedzibą w W. jako zamawiającym (powód), a S. K. – prowadzącym działalność gospodarczą (...), jako wykonawcą, obejmujące dostarczenie sprzętu służącego do oczyszczania lotnisk w postaci 8 sztuk odkurzaczy lotniskowych na podwoziu samochodowym, miało zostać wykonane do dnia 30 listopada 2011 roku. Przy czym przez spełnienie zobowiązania należało rozumieć spełnienie kumulatywnie trzech warunków tj. dostarczenie sprzętu, przeprowadzenie odpowiedniego szkolenia oraz przekazanie do Wydziału Centralnej Rejestracji Pojazdów Sił Zbrojnych i Ubezpieczeń Komunikacyjnych (dalej jako: WCRPSZiUK) odpowiednich dokumentów.
Strona pozwana nie zakwestionowała tego, iż S. K. prowadzący działalność gospodarczą (...) popadł w zwłokę w spełnieniu świadczenia wynikającego z powyższej umowy, albowiem nie spełnił ww. trzech warunków umowy w określonym umową terminie. Szczegółowe określenie terminów dostarczenia sprzętu, przeprowadzenia szkoleń, dostarczenia dokumentów do poszczególnych jednostek wojskowych, zostało wykazane przez powoda w pozwie, potwierdzone dołączonymi do pozwu dokumentami, których pozwana nie zakwestionowała tak co do prawdziwości, jak również co do dat określający termin wykonania poszczególnych czynności wynikających z umowy (k 8, 9, 50-91). Zgodnie z umową w przypadku popadnięcia w zwłokę przez S. K., zamawiającemu zgodnie z § 12 ust. 2 umowy z dnia 15 lipca 2011 roku, przysługiwało roszczenie o zapłatę kary umownej w wysokości 0,1 % ceny brutto części umowy niezrealizowanej w wymaganym terminie objętym okresem rozliczeniowym za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, jednak nie mniej niż 50,00 złotych.
Zgodnie z treścią art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Kara umowna jest dodatkowym zastrzeżeniem umownym, wprowadzanym do umowy w ramach swobody kontraktowania, mającym na celu wzmocnienie skuteczności więzi powstałej między stronami w wyniku zawartej przez nie umowy i służy realnemu wykonaniu zobowiązań (wyrok SN z dnia 8 sierpnia 2008 r., V CSK 85/08, LEX nr 457785; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 27 lutego 2013 r., I ACa 99/13, LEX nr 1313465; wyrok SA w Gdańsku z dnia 14 maja 2013 r., I ACa 174/13, LEX nr 1375649; wyrok SA w Poznaniu z dnia 11 czerwca 2013 r., I ACa 365/13, LEX nr 1345561). Skłania ona tym samym stronę zobowiązaną, może nawet silniej niż jakiekolwiek inne środki, do ścisłego wypełnienia zobowiązania. Dłużnik, godząc się na karę umowną, bierze tym samym na siebie gwarancję jego wykonania. Treścią zastrzeżenia kary umownej jest zobowiązanie się dłużnika do zapłaty wierzycielowi określonej kwoty pieniężnej w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Zapłata kary umownej stanowi niejako automatyczną sankcję przysługującą wierzycielowi w stosunku do dłużnika w wypadku niewykonania przez niego lub nienależytego wykonania zobowiązania z przyczyn, za które dłużnik odpowiada. Jak sama nazwa wskazuje, kara umowna dotyczy szkody wynikającej z umowy i nie znajduje żadnego zastosowania w przypadku stosunków pozaumownych, takich jak wynagrodzenie za bezumowne korzystanie (wyrok SA w Poznaniu z dnia 11 kwietnia 2013 r., I ACa 152/13, LEX nr 1314828). Przez karę umowną, zwaną także odszkodowaniem umownym albo karą konwencjonalną, strony ustalają z góry wielkość odszkodowania. Jest ona traktowana także jako techniczno-prawne określenie oznaczonego świadczenia pieniężnego, do którego wykonania dłużnik zobowiązuje się tytułem naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego, jako świadczenia głównego (J. Jastrzębski, Glosa do uchwały SN z dnia 6 listopada 2003 r., III CZP 61/03, OSP 2004, z. 9, poz. 115). Strony, zastrzegając karę umowną, w ten sposób uniezależniają się od konieczności toczenia przed sądem sporu o wysokość i zapłatę odszkodowania (Z. Gawlik [w.], Kodeks Cywilny. Komentarz Tom III, Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, komentarz do art. 483). W konsekwencji wierzyciel na rzecz którego została zastrzeżona kara umowna powinien wykazać istnienie i treść łączącego strony stosunku zobowiązania łączącego go z osobą dłużnika, wysokość kary umownej jak również wystąpienie okoliczności uzasadniających jej naliczenie.
Powód miał prawo oczekiwać, zawierając umowę z profesjonalnym podmiotem, iż umowa będzie terminowo zrealizowana, zgodnie z określonymi w umowie warunkami. Zasadne jest zatem żądanie powoda zasądzenia kary umownej, zgodnie z art. 483 k.c. Przedłożone przez powoda w toku postępowania dokumenty, a w szczególności protokoły przyjęcia – przekazania wraz z dowodami rozrachunkowymi i dokumentami przyjęcia środka trwałego, formularze szkolenia operatora/mechanika oraz wnioski o rejestrację pojazdów jednoznacznie przesądzają, iż zobowiązanie zostało wykonane przez S. K. w całości, jednakże po terminie do którego zobowiązał się je spełnić tj. po dniu 30 listopada 2011 roku co w przypadku określonych jednostek kształtowało się następująco:
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 22 grudnia 2011 roku, a więc 21 dni po terminie;
- dostarczenie przedmiotu umowy tj. odkurzacza lotniskowego w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 28 grudnia 2011 roku, a więc 27 dni po terminie;
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 22 grudnia 2011 roku, a więc 21 dni po terminie w przypadku obydwu odkurzaczy lotniskowych;
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 23 grudnia 2011 roku, a więc 22 dni po terminie;
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 23 grudnia 2011 roku, a więc 22 dni po terminie;
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 23 grudnia 2011 roku, a więc 22 dni po terminie;
- przekazanie dokumentów do WCRPSZiUK w przypadku Jednostki Wojskowej (...) nastąpiło w dniu 23 grudnia 2011 roku, a więc 22 dni po terminie.
Przy wyliczaniu powyższego opóźnienia Sąd przyjął, jako termin początkowy dzień 01 grudnia 2011 roku, bowiem 30 listopada 2011 roku był ostatnim dniem na spełnienie świadczenia. Jako termin spełnienia świadczenia należało przyjąć dzień, w którym świadczenie zostało w całości spełnione, a karę umowną liczyć do dnia spełnienia świadczenia. Jednakże podkreślić należy, iż samo przekazanie sprzętu nie było spełnieniem zobowiązania w całości, albowiem jak wskazano już wcześniej świadczenie można było uznać za spełnione w przypadku wykonania przez S. K. całości zobowiązania tj. wydania sprzętu, przeprowadzenia odpowiedniego szkolenia oraz przekazania dokumentów do WCRPSZiUK. W związku z powyższym we wskazanym wyżej zestawieniu uwzględniono jedynie termin wykonania ostatniego z warunków umowy powodującego wykonanie zobowiązania w całości. Podkreślić należy, iż strona powodowa nie zgłosiła w niniejszym postępowaniu zarzutów co do sposobu naliczenia kary umownej, jej wysokości, jak i dat początkowych i końcowych jej naliczania.
Wskazane okresy zwłoki w spełnieniu świadczenia pozwalają powodowi naliczyć kary umowne za 3 okresy po 21 dni każdy, 4 okresy po 22 dni każdy oraz 1 okres 27 dni. Mając na uwadze powyższe należy przyjąć, iż łączny okres za który powód mógł naliczyć kary umowne wynosi 178 dni. Natomiast jak wynika z dokumentów załączonych do pozwu, a w szczególności z umowy z dnia 15 lipca 2011 roku, kara umowna będzie naliczona w wysokości 0,1 % ceny brutto części umowy niezrealizowanej w wymaganym terminie objętej okresem rozliczeniowym za każdy rozpoczęty dzień zwłoki, przy czym cena brutto każdego z odkurzaczy wynosi 1.583.625,00 złotych (0,1% x 1.583.625,00 złotych = 1.583,625 złotych). Powyższe wyliczenia pozwalają na przyjęcie, iż powód mógł żądać kary umownej w łącznej wysokości 281.885,25 złotych. W związku z tym nie uzasadnione było żądanie powoda sprowadzające się do zasądzenia kary umownej w wysokości 294.555,00 złotych. Powód naliczył kary umowne za dni w których zobowiązanie zostało de facto wykonane, co było nie zasadne, bowiem kara umowna mogła zostać naliczona do dnia poprzedzającego wykonanie zobowiązania. Z tego względu powództwo w części przekraczającej kwotę 281.885,25 zł podlegało oddaleniu.
Przechodząc do zarzutu nie zaspokojenia się przez powoda z Gwarancji Ubezpieczeniowej wniesionej przez S. K., wskazać należy, iż poza sporem jest, że strony, na żądanie zamawiającego, do czego był on uprawniony na podstawie art. 147 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych /tekst jednolity: Dz. U. z 2010 r., nr 113, poz. 759 z późn. zm./, ustaliły konieczność wniesienia przez wykonawcę zabezpieczenia należytego wykonania umowy, którego wysokość zamawiający określił na kwotę 1.269.900,00 złotych w formie Gwarancji Ubezpieczeniowej. W toku postępowania pozwana Spółka podniosła, iż roszczenie powoda o zapłatę kary umownej wygasło i nie może być dochodzone przed sądem, bowiem w prowadzonym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, ustanowienie wskazanego sposobu zabezpieczenia służyło pokryciu roszczeń z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, przy czym wskazać należy, iż powyższe zabezpieczenie obowiązywało jedynie do dnia 29 stycznia 2012 roku, a co za tym idzie po tym terminie dochodzenie roszczeń z tytułu umowy należało uznać za spóźnione. Powyższy zarzut jest chybiony, albowiem powód może dochodzić zapłaty kary umownej na zasadach ogólnych wyrażonych w kodeksie cywilnym. Powód nie był zobowiązany do dochodzenia swojego roszczenia z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania bezpośrednio z Gwarancji Ubezpieczeniowej w terminie do dnia 29 stycznia 2012 roku. Podkreślić należy, iż samo ustanowienie zabezpieczenia nie jest elementem konstrukcyjnym umowy w sprawie zamówień publicznych, lecz odrębnym zobowiązaniem o niesamoistnym charakterze, zatem należy przyjąć, że dozwolone jest dochodzenie roszczenia z tytułu niewykonania bądź nienależytego wykonania zobowiązania na podstawie art. 483 § 1 k.c., w przypadku nie skorzystania z zabezpieczenia w postaci Gwarancji Ubezpieczeniowej. Powyższe znajduje również potwierdzenie w treści uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie I Wydziału Cywilnego w sprawie I ACa 1588/14 rozpoznającego apelację od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa Praga w Warszawie II Wydziału Cywilnego z dnia 17 czerwca 2014 roku w sprawie II C 26/13, rozstrzygającego roszczenie o zapłatę należności z tytułu umowy objętej przedmiotem niniejszego postępowania od S. K., w którym to zakresie postępowanie w niniejszej sprawie zostało umorzone na skutek cofnięcia pozwu. W ocenie tutejszego Sądu nie doszło również do naruszenia art. 5 k.c. W odpowiedzi na pozew wskazano, iż naruszenie art. 5 k.c. polegało na zaniechaniu zgłoszenia roszczeń w terminie obowiązywania Gwarancji Ubezpieczeniowej. Jak wskazano powyżej nie może być mowy o jakimkolwiek naruszenia prawa, albowiem ustanowienie w zawartej umowie zapisu odnośnie zabezpieczenia w formie gwarancji ubezpieczeniowej, nie może przesądzać o braku możliwości ustanowienia innych zabezpieczeń, a tym samym braku dochodzenia roszczeń w przypadku nie zrealizowania umowy. Zatem przyjąć należy, iż nie zgłoszenie roszczenia w terminie obowiązywania gwarancji ubezpieczeniowej nie może być uznane za naruszenie dyspozycji art. 5 k.c. Przyjęcie takiej wykładni ograniczałoby znacznie interesy, w tym przypadku zamawiającego i mogłoby prowadzić do powstania po jego stronie szkody.
Odnosząc się do zarzutu strony pozwanej odnośnie braku legitymacji procesowej pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. co do odpowiedzialności za zobowiązania powstałe w wyniku nieterminowego wykonania umowy, wskazać należy, iż zgodnie z umową z dnia 25 listopada 2011 roku, sporządzoną w formie aktu notarialnego za Rep. (...) zawiązano pozwaną spółkę. Następnie, w związku z podjęciem uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki w dniu 01 czerwca 2012 roku, S. K. objął nowe udziały, pokrywając je w całości wkładem niepieniężnym – aportem w postaci przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisu art. 55 ( 1) k.c. pod nazwą (...), stanowiącego zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do prowadzenia przez niego działalności gospodarczej. Zatem Spółka nabyła zorganizowaną część przedsiębiorstwa na podstawie art. 55 ( 1) k.c., co rodzi odpowiedzialność, o której mowa w art. 55 ( 4) k.c. W momencie wniesienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa pod nazwą (...), Spółka stała się odpowiedzialna solidarnie ze zbywcą czyli S. K. za zobowiązania powstałe przed dniem 25 listopada 2011 roku, jak również po tym dniu względem roszczeń powstałych wcześniej, przy czym granicę tejże odpowiedzialności nabywcy, wyznacza cena nabycia przedsiębiorstwa. Powyższe rozważania potwierdzania jednoznacznie wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 lipca 2004 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 1274/03. W myśl tezy powyższego wyroku wniesienie przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 ( 1) k.c. należącego do wspólników spółki cywilnej jako aportu do spółki z o.o. może być traktowane jako zbycie przedsiębiorstwa w znaczeniu o jakim stanowi art. 526 k.c. (obecnie art. 55 ( 4) k.c.), co implikuje odpowiedzialność spółki kapitałowej za zobowiązania i obciążenia związane z prowadzeniem przyjętego przedsiębiorstwa (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 lipca 2004 roku wydany w sprawie o sygn. akt I ACa 1274/03, publ. Apel. W – wa 2005/2/16). Przyjąć zatem należy, że przejęcie przez pozwaną Spółkę jako aportu przedsiębiorstwa pod nazwą (...) spowodowało skutek w postaci ponoszenia odpowiedzialności za zobowiązania firmy wniesionej, a powstałe przed dniem jej wniesienia do (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G., które były związane z prowadzeniem przejmowanego przedsiębiorstwa. W szczególności do zobowiązań tych należy zaliczyć świadczenia odszkodowawcze na rzecz kontrahentów wnoszonej firmy związane z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem zobowiązania z tytułu zawartych umów. Podkreślić należy, iż pozwana mogła zwolnic się z powyższej odpowiedzialności dowodząc, iż o przedmiotowym zobowiązaniu nie wiedziała, a jednocześnie, iż dochowała należytej staranności celem ustalenia, że takie zobowiązania nie istnieją. Pozwana takich dowodów jednak nie przedstawiła. Po pierwsze podkreślić należy, iż przedsiębiorcą, który prowadził przedsiębiorstwo wnoszone aportem był S. K. – pierwotny zobowiązany, który jednocześnie był prezesem Zarządu Spółki pozwanej, jak również nabywca nowo tworzonych udziałów. Zważywszy na datę powstania zobowiązania Skarbu Państwa z tytułu naliczonych kar umownych – grudzień 2011 rok, datę wezwania do zapłaty – odbiór 15 maja 2012 roku, jak i datę wniesienia aportu do Spółki – czerwiec 2012 rok, nie można uznać, iż S. K., działający jednocześnie jako organ reprezentujący Spółkę, nie wiedział o zgłoszonym przez powoda zobowiązaniu, jego podstawie i wysokości. To, że w bilansie przedsiębiorstwa powyższe zobowiązaniu nie było wykazane, jak i nie zabezpieczono środków na jego wykonanie, nie świadczy o braku wiedzy, czy też braku możliwości powzięcia wiedzy o zobowiązaniu, a wyłącznie o sposobie przygotowania bilansu. Nie można tym samym uznać za zasadne twierdzenia, iż Spółka nie była formalnie poinformowana o istniejących zobowiązaniach, albowiem był o nich poinformowany Prezes Zarządu Spółki, który jednocześnie w ramach aportu wnosił przedsiębiorstwo prowadzone w ramach osobowej działalności gospodarczej. Tego typu zachowanie może co najwyżej skutkować odpowiedzialnością odszkodowawczą jego wobec Spółki, ale nie brakiem odpowiedzialności Spółki za zobowiązaniu wnoszonego aportem przedsiębiorstwa. Dodać należy i to, że druga z osób odpowiedzialnych za finanse Spółki – K. K. był jednocześnie dyrektorem finansowym w (...), brał udział w czynnościach związanych z wykonaniem umowy, a wobec istniejącej dokumentacji nie można uznać, aby nie wiedział o zgłoszonym przez powoda roszczeniu przed 01 czerwca 2012 roku.
Mając na uwadze powyższe Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji wyroku, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 281.885,25 złotych, tytułem kary umownej za łączny okres 178 dni spóźnienia, a co za tym idzie nienależytego wykonania zobowiązania.
Sąd orzekł o odsetkach zgodnie z żądaniem pozwu, poczynając ich naliczanie od dnia doręczenia pozwanej odpisu pozwu tj. od dnia 21 stycznia 2012 roku (ZPO k 312) na podstawie art. 481 § 1 k.c., art. 359 § 1 i 2 k.c.
Sąd w myśl art. 98 § 1 k.p.c. mając na uwadze wynik postępowania, zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 7.200,00 złotych, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (stawka minimalna według wartości przedmiotu sporu) oraz na podstawie art. 113 ust.1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398 ze zm.), nakazał pobrać od pozwanej Spółki na rzecz Skarbu Państwa kwotę 14.095,00 złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od uiszczenia której powód jest zwolniony.
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację: Joanna Kornatka
Data wytworzenia informacji: