Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 października 2017 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie IV Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: SSO Mariusz Jabłoński

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 19 października 2017 r. w Warszawie sprawy z powództwa B. M.

przeciwko R. K.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi – Południe w Warszawie

z dnia 10 lutego 2017 r., sygn. akt II C 2480/14

I.  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1. i 3. ten sposób, że oddala powództwo oraz zasądza od B. M. na rzecz R. K. kwotę 617 zł (sześćset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

II.  zasądza od B. M. na rzecz R. K. kwotę 792 zł (siedemset dziewięćdziesiąt dwa złote) tytułem kosztów procesu w instancji odwoławczej.

Mariusz Jabłoński

ZARZĄDZENIE

(...)

Mariusz Jabłoński

Sygn. akt IV Ca 1234/17

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 10 lutego 2017 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie w punkcie 1. zasądził od R. K. na rzecz B. M. kwotę 2.000 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 12.09.2012 r. do dnia zapłaty; w punkcie 2. oddalił powództwo o odsetki w pozostałym zakresie; w punkcie 3. zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwotę 647 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Rejonowy ustalił, iż R. K. jest przedsiębiorcą prowadzącym działalność gospodarczą m.in. w zakresie międzynarodowego przewozu zwłok ludzkich. Dnia 16.07.2012 r. w Niemczech w K. zmarł K. M.. Dnia 17.07.2012 r. powódka i pozwany zawarli umowę dotyczącą czynności związanych z transportem ciała zmarłego męża powódki K. M. z terytorium Niemiec (S.) do Polski (P.). Pozwany zobowiązał się wykonać wszelkie czynności w kraju i zagranicą, w skład których wchodziły: przygotowanie ciała, ubranie ciała, trumna z litego drewna z wkładem metalowym, hermetyczne zamknięcie wkładu, załatwienie dokumentów niezbędnych do transportu w Niemczech, załatwienie zezwolenia na transport w Starostwie lub Urzędzie Miejskim stosownym do miejsca pochowania, przysięgłe tłumaczenie karty zgonu na język polski, odprawa konsularna, opłata konsularna i usługa transportowa. Strony uzgodniły koszty usługi na kwotę 6.500 zł brutto, ale zastrzeżono, że podana cena nie zawiera opłat lokalnych w Niemczech. Pozwany zobowiązał się wykonać usługę do dnia 22.07.2012 r. Transportem ciała i załatwieniem spraw oraz dokumentów w Niemczech z tym związanych w imieniu pozwanego zajmował się jego pracownik J. B. (1). Po przetransportowaniu ciała do P. w dniu 21.07.2012 r., M. K. skontaktowała się z rodziną zmarłego informując o tym, a także, że za usługę należy się kwota 8.500 zł. Z uwagi na odmowę zapłaty kwoty w tej wysokości, M. K. nakazała J. B. (1), aby wstrzymał się z wydaniem ciała do momentu zapłaty za usługę ww. kwoty w całości. Po kilku godzinach J. B. (1) został powiadomiony przez pracodawcę, aby wydał ciało rodzinie zmarłego, gdyż zadeklarowała zapłatę żądanej kwoty. Tego samego dnia J. B. (1) wydał ciało rodzinie zmarłego, od której otrzymał kwotę 8.500 zł. Jednocześnie wystawił pokwitowanie dla B. M., wręczone A. M. - jej pełnomocnikowi, w którym potwierdzono odbiór kwoty 8.500 zł za transport ciała K. M. z Niemiec do Polski. W dniu 23.07.2012 r. pozwany wystawił fakturę VAT na kwotę 6.500 zł. Pismem z dnia 4.09.2012 r. pełnomocnik powódki wezwał pozwanego do zwrotu kwoty 2.000 w terminie do dnia 11.09.2012 r. Pismo to pozwany odebrał 7.09.2012 r., a w odpowiedzi powiadomił pełnomocnika powódki, że kwota 2.000 zł to koszty lokalne poniesione w Niemczech w związku z załatwianiem dokumentów i transportu w wysokości 488 euro, że o ich poniesieniu powódka była informowana oraz, że koszty te były zaakceptowane bez zastrzeżeń.

Apelację od orzeczenia Sądu Rejonowego w dniu 13 kwietnia 2017 r. wniósł pozwany, zaskarżając wyrok w całości, zarzucając naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. poprzez błędne zastosowanie i przyjęcie, że to pozwany miał wykazać, że powódka była informowana na bieżąco o wydatkach; naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez przekroczenie granicy swobodnej oceny dowodów i dokonanie oceny wiarygodności zeznań świadków M. K., J. B. (1) i powódki w sposób sprzeczny z materiałami zgromadzonymi w sprawie, tj. treścią umowy dotyczącej czynności związanych z transportem zmarłego oraz pokwitowania z dni 21 lipca 2012 r.; naruszenie art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez odstąpienie od przesłuchania świadka A. M., która jako pełnomocnik powódki miała pełne informacje o poniesionych przez pozwanego kosztach realizacji usługi; naruszenie art. 242 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i art. 258 k.p.c. poprzez zobowiązanie pełnomocnika powódki do spowodowania stawiennictwa świadka A. M.; naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez brak analizy umowy łączącej strony co skutkowało niezastosowaniem art. 353 ^{( 1)} k.c. oraz błędnym zastosowaniem art. 405 w zw. z art. 410 k.c.; naruszenie art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c. poprzez niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że kwota 2000 zł była nienależna; naruszenie art. 742 k.c. w zw. z art. 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa w zw. z § 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, dokonywania zaokrągleń oraz zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach poprzez jego niezastosowanie. Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości, dopuszczenie dowodu z dokumentu w postaci oryginału rachunku nr (...) z dnia 20 lipca 2012 r. wystawionego przez Dom Pogrzebowy (...), dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. M. na okoliczność kontaktów z pozwanym oraz uzyskania informacji na temat konieczności poniesienia przez powódkę kosztów opłat lokalnych w Niemczech. Ewentualnie skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:

Apelacja pozwanego jest zasadna.

Sprawa niniejsza – z uwagi na przedmiot sporu i jego wartość – rozpoznawana była w postępowaniu uproszczonym. W postępowaniu takim apelację można oprzeć na zarzutach wymienionych enumeratywnie w treści art. 505 ⁹ § 1 ¹ pkt 1 i 2 k.p.c., tj. naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, niewłaściwe zastosowanie lub naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć wpływ na wynik sprawy.

W pierwszej kolejności należy podkreślić, że Sąd Okręgowy nie podziela oceny dowodów, dokonanej przez Sąd Rejonowy. Przede wszystkim wskazać należy, iż nieuzasadnione jest przyjęcie stanowiska, iż powódka udowodniła, zasadność swojego roszczenia. W ocenie Sądu Okręgowego, istotnym jest, że pozwany załączył do akt sprawy dowody wskazujące na zasadność pobranej przez niego kwoty 2000 zł. Wskazania wymaga, iż z treści umowy z dnia 17 lipca 2012 r. zawartej pomiędzy stronami wynika, że wskazana w punkcie 3. cena usługi w wysokości 6500 zł brutto nie zawiera opłat lokalnych w Niemczech. Pozwany w dniu 21 lipca 2012 r. wystawił pokwitowanie na odbiór kwoty 8500 zł tytułem transportu ciała zmarłego z Niemiec na teren Polski, a w dniu 23 lipca 2012 r. fakturę VAT Nr (...) na kwotę 6500 zł. Zarówno przed wszczęciem postępowania jak i w jego toku skarżący wielokrotnie wskazywał, iż stanowiąca różnicę pomiędzy uiszczoną kwotą, a widniejącą na fakturze VAT – kwota 2000 zł stanowi wartość poniesionych przez pozwanego w Niemczech koniecznych opłat. Trafnie wskazano bowiem, iż w dniu zawarcia umowy nie było możliwe ustalenie kosztów lokalnych, które należy ponieść w związku z transportem ciała zmarłego. Wnosząc sprzeciw od nakazu zapłaty pozwany przedłożył do akt sprawy wydruk korespondencji mailowej kierowanej do M. B. – pełnomocnika powódki, zawierającej jako załącznik rachunek wystawiony na jego rzecz przez niemiecki zakład pogrzebowy, wskazujący na łączną wartość 488,10 €. Następnie wraz z pismem z dnia 16 września 2015 r. pozwany przedłożył do akt sprawy tłumaczenie dokumentu, poświadczone przez tłumacza przysięgłego M. M.. Wprawdzie powódka kwestionowała, aby przedstawiony rachunek dotyczył kosztów poniesionych w związku z pogrzebem jej męża, a także, iż nie wskazano na nim kto uiścił opłaty, jednakże treść rachunku nawet bez uwzględnienia części dopisanej odręcznie, nie pozostawia wątpliwości co do jego oceny. Wskazania wymaga bowiem, iż z treści wynika jasno, że w dniu 20 lipca 2015 r. Dom Pogrzebowy (...) wystawił rachunek na rzecz firmy (...), a rachunek dotyczy pogrzebu K. M., ur. (...), zmarłego 16 lipca 2012 r. Kwota do zapłacenia wyniosła 488,10 € i obejmowała między innymi przewóz zmarłego z miejsca zgonu do domu żałoby, załatwienie dokumentów na Policji Kryminalnej w S. oraz akt zgonu. Wprawdzie strony umowy nie ustaliły w jaki sposób ma nastąpić udokumentowanie poniesionych wydatków, jednakże powódka nie wykazała, aby kwestionowała ich wysokość w momencie pozyskania informacji o konieczności zapłaty. Doszło więc do naruszenia art. 742 k.c. w zw. z art. 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja Podatkowa w zw. z § 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, dokonywania zaokrągleń oraz zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach. Tym samym Sąd Okręgowy nie podziela stanowiska, iż pozwany nie udowodnił wysokości poniesionych przez niego wydatków. Rację ma bowiem pozwany podnosząc, iż w toku postępowania przed Sądem I instancji doszło do naruszenia art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c. Ciężarowi dowodu nie sprostała bowiem powódka. W ocenie Sądu II instancji, nie doszło do uzyskania przez pozwanego korzyści majątkowej kosztem innej osoby, istniała bowiem podstawa prawna do uiszczenia kwoty 2000 zł z uwagi na poniesione wydatki na terenie Niemiec. Z zeznań powódki nie wynika natomiast, aby świadczenie zostało spełnione pod przymusem. Sąd Rejonowy błędnie ustalił, iż skoro rodzina zmarłego nie dysponowała w dniu zapłaty całą kwotą niezbędną do przekazania pozwanemu, to świadczy to o braku kierowania do nich jakiejkolwiek informacji w tym zakresie. Podkreślić należy, iż strony zawarły umowę w dniu 17 lipca 2012 r., a już w jej treści wskazano, że cena nie zawiera opłat lokalnych w Niemczech. Tym samym zawierając umowę obie strony miały pełną świadomość, że koszty takie powstaną, a co więcej – zostaną określone w późniejszym czasie. Sam więc fakt, że rodzina zmarłego musiała zgromadzić stosowne środki finansowe nie prowadzi do przyjęcia, że nie została poinformowana o ich ostatecznej wysokości. Faktura VAT została wystawiona w dniu 23 lipca 2012 r., a rachunek Domu Pogrzebowego w dniu 20 lipca 2012 r. Do przekazania ciała rodzinie doszło natomiast w dniu 21 lipca 2012 r. Mając więc na uwadze krótki okres, który upłynął od pozyskania rachunku do czasu konieczności zwrotu na rzecz pozwanego uiszczonej przez niego kwoty w Euro, brak możliwości uznania, iż o wysokości tych opłat powódka mogła pozyskać wiedzę z większym wyprzedzeniem. Ponadto nie ulega wątpliwości, że pozwany poniósł koszty związane z opłatami na terenie Niemiec, z czym powódka musiała się liczyć już w trakcie zawierania umowy. Z akt sprawy nie wynika, aby doszło do odmowy wydania zwłok rodzinie zmarłego, a jedynie to wskazania, że pozwany opóźnił ich transport. W ocenie Sądu Okręgowego, nie jest to równoznaczne z odmową wydania, zwłaszcza że doszło do niego w tym samym dniu.

Za w pełni zgodne z zasadami doświadczenia życiowego uznać należało zeznania świadka M. K., która wskazała, iż przyjmując zlecenie, firma transportowa określała wysokość kosztów jej znanych, w tym usługi transportowej. Co więcej, świadek J. B. (1) zeznał, iż otrzymał od rodziny zmarłego należne za usługę oraz rachunek pieniądze, a następnie przekazał im niemiecki akt zgonu, zaświadczenie z konsulatu, rachunki i zezwolenie na przewiezienie ciała z Niemiec. Dokumenty te, w dniu ich przekazania, nie były kwestionowane. Uwzględnić należało również zeznania powódki, która to wskazała, że w okresie pogrzebu nie zajmowała się formalnościami, przekazała to bowiem siostrze męża – A. M.. Powódka wskazała, że nie była informowana co do umowy, a sama nie zwracała się z prośbą o wytłumaczenie dotyczące ceny. Nie potrafiła również podać, aby ktoś kontaktował się w tej sprawie z A. M., bowiem nie posiadała wiedzy w tym zakresie. Co więcej powódka nigdy nie kwestionowała kwoty, którą należało uiścić za wykonaną usługę. Wyjaśnienia samej powódki stoją natomiast w sprzeczności z zajętym przez nią stanowiskiem w treści pozwu. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy ustalił, iż powódka nie wykazała swojego roszczenia co do zasady jak i co do jego wysokości. Zgodnie z treścią art. 6 k.c. na stronach spoczywa obowiązek wskazywania dowodów dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona ponosi więc ryzyko związane z uzyskaniem niekorzystnego dla siebie rozstrzygnięcia, w przypadku gdy nie przytoczyła wystarczających dowodów na poparcie swych twierdzeń. Na gruncie przedmiotowej sprawy nie ulega wątpliwości, że obowiązek wykazania zasadności roszczenia oraz jego wysokości spoczywał na powódce. Rację ma skarżący, wskazując, że to na powódce ciążył obowiązek wykazania, że nie była ona informowana o wysokości poniesionych w Niemczech opłat. Zgodnie natomiast z zasadą kontradyktoryjności - sąd nie ma obowiązku zarządzania dochodzeń w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń stron i wykrycia środków dowodowych pozwalających na ich udowodnienie, ani też nie jest zobowiązany do przeprowadzania z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 grudnia 1996 r., I CKU 45/96). W związku z powyższym, jeżeli materiał dowodowy zgromadzony przez strony nie daje podstawy do dokonania odpowiednich ustaleń faktycznych, sąd musi wyciągnąć ujemne konsekwencje z nieudowodnienia faktów przytoczonych na uzasadnienie żądań lub zarzutów. W ocenie Sądu Okręgowego zarówno zeznania świadków jak i przedstawione w toku postępowania dowody wskazane przez skarżącego, prowadzą do wniosku, iż pobranie od powódki kwoty 2000 zł tytułem zapłaty za koszty lokalne, poniesione w związku z pogrzebem K. M., było zasadne. Brak więc podstaw do dochodzenia ich zwrotu przez powódkę w toku niniejszego postępowania. Tym samym doszło do naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., art. 405 w zw. z art. 410 k.c. oraz art. 410 § 1 k.c. w zw. z art. 405 k.c., a orzeczenie Sądu Rejonowego jest nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe, bez znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy pozostają zarzuty naruszenia art. 233 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. poprzez odstąpienie od przesłuchania świadka A. M. oraz art. 242 k.p.c. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i art. 258 k.p.c. poprzez zobowiązanie pełnomocnika powódki do spowodowania stawiennictwa świadka A. M.. Roszczenie powódki nie jest bowiem zasadne, a powództwo należało oddalić.

Dlatego też, Sąd Okręgowy na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił zaskarżony wyrok w punkcie 1. i 3. ten sposób, że oddalił powództwo oraz zasądził od B. M. na rzecz R. K. kwotę 617 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. O kosztach Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, zasądzając od pozwanej na rzecz powoda kwotę 617 zł, na którą składały się: opłata od pełnomocnictwa oraz wynagrodzenie pełnomocnika ustalone na podstawie § 6 pkt 3 Rozporządzenia z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. 2013.461). O kosztach procesu przed Sądem II Instancji orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c., zasądzając od powódki na rzecz pozwanego kwotę 792 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym 100 zł opłaty od apelacji, 17 zł opłaty od pełnomocnictwa oraz 675 zł tytułem zastępstwa prawnego w instancji odwoławczej, ustalonego na podstawie § 2 pkt 3 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. 2015.1800 ze zm.).

Mariusz Jabłoński