Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 38/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 8 października 2024 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1186/22 odnośnie oskarżonego W. C. (1).

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.1Nie dotyczy

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzuty pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej

1.

obraza przepisów postępowania poprzez naruszenie art. 424 § 1 k.p.k. przede wszystkim poprzez błędne wskazanie, jakie fakty Sąd uznał za udowodnione lub nieudowodnione, na jakich w tej mierze oparł się dowodach i dlaczego nie uznał dowodów przeciwnych, zwłaszcza poprzez:

• pominięcia oczywistego zagrożenia wynikającego z budowania domu przez oskarżonego na piaszczystym podłożu bez zabezpieczeń,

• pominięcia przez Sąd, że doświadczenie życiowe i zdrowy rozsądek nakazują uznać (bez zatrudniania specjalistów), że:



budowanie w ostrej granicy z sąsiednimi nieruchomościami, na których posadowione są także w ostrej granicy budynki,



prowadzi do osuwania się ziemi z sąsiednich posesji i spod tych budynków,



co może doprowadzić do katastrofy budowlanej i powstania zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi,

• pominięcia przez Sąd wiedzy oskarżonego, w jakich warunkach realizuje inwestycję, w tym jego wiedzy specjalistycznej, a więc pominięcia, że oskarżony, pełniąc zawodowy funkcje Prezesa Zarządu w Spółkach (...), działał z zamiarem ewentualnym i dopuszczał zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi,

• pominięcia przez Sąd, że wykop pod przyszłe piwnice domu budowanego przez oskarżonego został wykonany bez zabezpieczeń gruntu przed osuwaniem ziemi z działek sąsiednich,

• pominięcia znaczenia opinii biegłego sądowego i błędnej oceny zeznań biegłego sądowego („realizacja tego projektu /projektu zamiennego/ zgodnie z nim byłaby - w odniesieniu do piwnic — zgodna ze sztuką” biegły nie stwierdził natomiast, że projekt zamienny był realizowany i że realizacja była zgodna ze sztuką, ani nie wskazał, że to stwierdzenie dotyczy wykopu),

• pominięcia znaczenia dla rozpoznania sprawy decyzji organu odmawiającej zatwierdzenia projektu budowlanego,

• pominięcia samowolnego wykonywania prac budowlanych przez oskarżonego, mimo zakazu (...) z dnia 30 kwietnia 2020 r.,

• pominięcia nakazu (...) rozebrania uszkodzonego garażu ż powodu zagrożenia zawaleniem, co naraża życie i zdrowie ludzi, a zatem skutkiem czynu oskarżonego było bezpośrednie zagrożenie życia i zdrowia ludzi,

• pominięcia, że katastrofa budowlana miała miejsce w dniu 21 czerwca 2020 r., a więc po wydaniu zakazu prowadzenia prac z dnia 30 kwietnia 2020 r., a nie pod koniec kwietnia 2020, jak błędnie ustalił Sąd, a więc zdaniem Sądu przed wydaniem tego zakazu, 

• zeznań P. S., z których wynika, że jest on architektem bez uprawnień i nie ma uprawnień budowlanych, a więc nie jest specjalistą,

• pominięcie zeznań świadka M. M. (2) (wykonawcy prac),



„Jak podmyło sąsiedni garaż to nam się wlało trochę piachu z tamtej ziemi.” i „to osunięcie było po ulewie, podmyła garaż, tak jakby wypłukała ziemię przed naszym fundamentem” a więc gdyby nie było wykopu na działce oskarżonego lub gdyby byty mury szczelinowe na tej działce w ostrej granicy z działką Państwa B., to woda z opadów nie wypłukałaby ziemi spod garażu Państwa B..

⚫

zeznań złożonych w postępowaniu przygotowawczym k. 252v „nie widziałem żadnej dokumentacji” a zatem świadek zeznając przed Sądem: „To podkopanie według projektu nie miało skutków” mija się z prawdą: wykop został zrealizowany przez świadka bez projektu,

⚫

świadek nie wskazuje też na świadka H. K., jako nadzorującego prace,

• pominięcie zeznań świadka G. M., piekarza zatrudnionego przez świadka M. M. (2) - piekarze nie są specjalistami w dziedzinie budownictwa nawet przyuczeni do prac fizycznych na budowie,

• pominięcie, że dokumenty podpisane przez świadka H. K. były tworzone post factum (na żądanie (...) już po wykonaniu wykopu) i w ogóle nie odnosiły się do wykopu pod nową piwnicę,

• pominięcie przez Sąd decyzji (...) dla m. st. W., który nakazał rozbiórkę (na szczęście dla p. B.) pustego w trakcie katastrofy budowlanej garażu z powodu zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

1.  W pierwszej kolejności sąd odwoławczy dostrzega, że sama kwalifikacja prawna naruszenia prawa procesowego wskazana w zarzucie, to jest naruszenie prze sąd art. 424 § 1 k.p.k., jest mylna i nie koreluje z faktycznie wykazanymi uchybieniami sądu pierwszej instancji.

2.  Zgodnie z treścią art. 433 § 1 k.p.k. sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia, a jeżeli w środku odwoławczym zostały wskazane zarzuty stawiane rozstrzygnięciu  również w granicach podniesionych zarzutów. O ile ustawa karna procesowa stanowi, że w sytuacji gdy środek odwoławczy pochodzi od pełnomocnika powinien zawierać wskazanie zarzutów stawianych rozstrzygnięciu oraz uzasadnienie, o tyle żaden przepis, w przypadku apelacji, nie precyzuje, w jaki sposób winny zostać on sformułowane. Z uwagi na to, że ustawa nie wymaga sprecyzowania naruszonych przepisów sąd odwoławczy jest zobligowany do oceny faktycznie wskazanych uchybień. Oczywiście od profesjonalnego podmiotu należy wymagać precyzji nie tylko w opisie formułowanych uchybień, ale także prawidłowej procesowej kwalifikacji, to jest który przepis prawa został naruszony przez sąd. Jednakże w sytuacji, gdy wskazanie naruszonego przepisu prawa procesowego mija się z treścią zarzutu środka odwoławczego, sąd odwoławczy rozpoznaje sprawę w granicach zaskarżenia i podniesionych zarzutów, które w tym przypadku należy zakwalifikować jako zarzuty obrazy art. 410 k.p.k., art. 7 k.p.k., art. 201 k.p.k., a nie art. 424 § 1 k.p.k. Z uwagi na treść środka odwoławczego kontrola odwoławcza została dokonana w granicach faktycznie podniesionych zarzutów.

3.  Racje ma pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, że ocena materiału dowodowego dokonana prze sąd nosi cechy daleko idącej dowolności, jak również orzeczenie zostało oparte na wycinku materiału dowodowego. Skutkowało to błędnymi ustaleniami faktycznymi w zakresie ustalenia, że oskarżony zlecając prowadzenie robót budowlanych niezgodnie z przepisami i sztuką budowlaną nie doprowadził do bezpośredniego narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu były błędne. Takie ustalenie faktyczne wynikało przede wszystkim z pominięcia przez sąd szeregu dowodów w postaci decyzji wydanych przez organy szeroko rozumianego nadzoru budowlanego oraz oceny opinii biegłego A. B. (1), czy zeznań świadków A. B. (2), M. S.. Rację ma również pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, że sąd częściowo nieprawidłowo ustalił czas, kiedy doszło do zapadnięcia się zmieni na sąsiadujących nieruchomościach. Z dokumentacji zebranej w sprawie, ale także zeznań świadków wynika bowiem, że do osunięcia się ziemi na posesji należącej do świadka M. S. doszło pod koniec kwietnia 2020 roku, wtedy też nastąpiło pierwsze zgłoszenie do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego (dalej także (...)), natomiast na posesji należącej do A. B. (2) w dniu 21 czerwca 2020 roku.

4.  Rację ma również pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, że sąd wykazał się daleko idącą niekonsekwencją w zakresie oceny, a także wykorzystania dowodowego opinii biegłego  z jednej strony uznając ją za dowód będący podstawą uznania faktów za udowodnione (cześć uzasadnienia poświęcona wskazaniu faktów uznanych za udowodnione), następnie uznał, że opinia biegłego B.  rozumieć należy, że i ta pisemna i ta ustna uzupełniająca  jest niejasna (część poświęcona ocenie dowodów). Pomimo stwierdzenia niejasności opinii sąd nie skorzystał z unormowania art. 201 k.p.k., który stanowi, że jeżeli opinia jest niepełna lub niejasna albo gdy zachodzi sprzeczność w samej opinii można, między innymi, powołać innych biegłych. Potrzeba uzyskania przez sąd jasnej i pełnej opinii biegłego aktualizuje się w sytuacji, gdy ten sąd uznał za konieczne zasięgnięcie wiadomości specjalnych, a tak miało miejsce w rozpoznawanej sprawie. Sąd pierwszej instancji za podstawę dowodową wyroku przyjął natomiast opinię biegłego, którą sam uznał za częściowo niejasną.

5.  Ujawnienie okoliczności w postaci niejasności, niepełności czy sprzeczności opinii nakłada na organ procesowy konieczność wezwania ponownie biegłych (tych samych) do zasięgnięcia opinii innych biegłych, gdyż organ procesowy, jak to wskazano przy omawianiu art. 193 k.p.k., nie może danej okoliczności (która wymaga wiadomości specjalnych) ustalić samodzielnie przez odrzucenie wszystkich opinii i przyjęcie własnego stanowiska w danej kwestii (wyrok SN z 3.03.1981 r., IV KR 271/80, OSNPG 1981/8–9, poz. 101).

6.  Sąd odwoławczy nie podziela ocen sądu pierwszej instancji o niespójności opinii biegłego A. B. (1), uznając ją za pełną, jasną i wewnętrznie niesprzeczną. Ustalenia biegłego znalazły bowiem oparcie w materiale dowodowym, który został pominięty przez sąd pierwszej instancji.

7.  Jak wynika z opinii biegły A. B. (1) opracował ją, między innymi, w oparciu o dokumentację szczegółowo wymienioną z punkcie 3.1 opinii (k. 319–321). Biegły dokonał również wizji lokalnej nieruchomości. Analiza zgromadzonej dokumentacji oraz własnych oględzin doprowadziło biegłego do konstatacji, że w związku z prowadzonymi robotami budowlanymi istniało zagrożenie dla ludzi. Zagrożenie to nie zostało stwierdzone jedynie w oparciu o fakt prowadzenia robót budowlanych bez pozwolenie na budowę, które było w tym przypadku wymagane, ale również niezgodnie ze sztuką budowlaną i bez wymaganego nadzoru. O sposobie prowadzenia robót budowlanych świadczą między innymi stwierdzenia z opinii biegłego po dokonanych przez niego oględzinach w kwietniu 2021 roku, że „Ponadto podczas wizji lokalnej stwierdzono zapadanie się zmieni przy budynku remontowanym na posesji (...) od strony H. 18, stwierdzono również, że słupy w ww. budynku obudowane są cegłą bez żadnego trwałego wiązania ze słupami lub murami zewnętrznymi budynku co może powodować odspajanie się cegieł – powodując zagrożenie zdrowia i życia użytkowników posesji. Z informacji uzyskanych od użytkowników posesji uzyskano informację, że część cegieł została odspojona i spadła na teren posesji zarówno P. 23 jak i H. 18. Biegły zauważył również, że ściana postawiona na budynku przy ul. (...) od strony H. 18 przy większych podmuchach wiatru może ulec zawaleniu a tym samym narazić osoby będące w ich pobliżu na utratę zdrowia lub życia.”

8.  Sąd całkowicie pominął opinię biegłego zarówno pisemną, jak i ustną, że roboty budowlane na działce przy ul. (...) w W. były prowadzone niezgodnie z przepisami i sztuką budowlaną i nie były odpowiednio zabezpieczone nieruchomości sąsiednie przed powstaniem szkód. Szkody powstałe na nieruchomościach sąsiednich, osuwanie się zmieni z podwórza domu oraz osunięcie się zmieni w sąsiedztwie muru ogniowego było spowodowane nieprawidłowo prowadzonymi robotami budowlanymi. Wystąpienie tych szkód naraziło na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty zdrowia lub życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

9.  Sąd skupił się natomiast na, zresztą całkowicie słusznych, wskazaniach biegłego, że podstawowym i pierwotnym błędem było prowadzenie robót budowlanych bez pozwolenia na budowę. Teoretycznie można uznać słuszność stwierdzenia sądu pierwszej instancji, że uchybienie formalne w postaci wykonania prac budowlanych bez zezwolenia i właściwego nadzoru automatycznie nie przesądza o zaistnieniu stanu zagrożenia bezpieczeństwa osób. Niemniej jednak takie stwierdzenie to tylko teoretyczne założenie.

10.  W tej konkretnej sprawie i w tym konkretnym przypadku naruszenie przez oskarżonego przepisów prawa budowlanego należy interpretować jako rażące. Prowadzenie robót budowlanych na terenie własnej nieruchomości bez pozwolenia na budowę, właściwego nadzoru budowlanego, wbrew kilkukrotnym decyzjom administracyjnym o nakazie wstrzymania robót budowlanych z uwagi na zagrożenie dla ludzi i mienia, skutkowało narażeniem pokrzywdzonych na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu.

11.  W pierwszej kolejności wskazać należy, że celem przepisów ustawy Prawo budowlane jest ochrona interesu publicznego w trakcie przebiegu procesu inwestycyjno-budowlanego przy jednoczesnym uwzględnieniu interesów indywidualnych. (…) a także zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego i indywidualnego, zagrożonego ze strony wadliwie wykonanych obiektów budowlanych (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 28 kwietnia 2010 r., II SA/Gd 350/09, wyrok NSA z dnia 15 grudnia 2010 r., II OSK 1939/09, LEX nr 1251884), bezpieczeństwo użytkowania obiektu, ochrona środowiska, ochrona przed hałasem i drganiami oraz zapewnienie ładu przestrzennego (wyrok WSA w Gdańsku z dnia 11 lutego 2009 r., II SA/Gd 670/08, LEX nr 545517), ochrona zdrowia i życia obywateli, bezpieczeństwo, ochrona środowiska oraz ochrona prawa własności (H. Kisilowska, D. Sypniewski, Prawo budowlane, Warszawa 2012, s. 31 oraz podana tam literatura)1. Konsekwencją celów regulacji jest ograniczenia praw rzeczowych właściciela nieruchomości za pomocą form władczych (…) Przepisy prawa budowlanego mają charakter bezwzględnie obowiązujący i nie pozostawiają właściwym organom administracji publicznej możliwości uznaniowego traktowania zaistniałych stanów faktycznych związanych z procesem budowlanym (wyrok WSA w Poznaniu z dnia 14 listopada 2006 r., II SA/Po 406/06, LEX nr 900400; wyrok WSA w Gliwicach z dnia 13 października 2011 r., II SA/Gl 210/11, LEX nr 1085908).2

12.  Jedną z decyzji administracyjnych egzekwujących cele ustawy jest konieczność uzyskania pozwolenia na budowę w zakresie prowadzenia określonych robót budowlanych. Owo pozwolenie na budowę nie jest tylko formalną, nic nie wnoszącą decyzją, tylko jego celem jego miedzy innymi kontrola i wskazanie inwestorowi w jaki sposób, w jakim zakresie i pod czyim nadzorem należy wykonać prace budowlane, tak by zapewnić bezpieczeństwo użytkowania obiektu dla samego inwestora, ale także zapewnić bezpieczeństwo osób użytkujących sąsiadujące nieruchomości.

13.  Oskarżony miał świadomość istniejących przepisów prawa, skoro w dniu 12 lipca 2019 roku wystąpił do Wydziału Architektury i Budownictwa dla dzielnicy T. ze zgłoszeniem wykonywania prac budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę w zakresie „prac remontowych ścian zewnętrznych, dachu i poddasza, remontu posadek, remontu ścian piwnicy w zakresie wymiany izolacji przeciwwilgotnościowej w budynku mieszkalnym”. W dniu 17 lipca 2019 roku (k. 195 i nast.) postanowieniem nr 303/T/19 oskarżony został zobowiązany do uzupełnienia zgłoszenia robót remontowych. W wykonaniu punktu 9 tego postanowienia i wyjaśnień co do dokładnego zakresu wykonanych robót budowlanych osoba upoważniona przez oskarżonego, czyli P. S. podał, że przewidziano odkopanie frontowych ścian fundamentowych, wykonanie izolacji natryskowej pionowej i poziomej iniekcji. Zabezpieczenie folią kubełkową i wykonanie opaski betonowej. Dodatkowo przewidziano demontaż dwóch przęseł ogrodzenia na posesji w celu umożliwienia wstawienia kontenerów na gruz. (k. 191). Na prowadzenie takich robót uzyskał tzw. milczącą zgodę z uwagi na brak sprzeciwu urzędu.

14.  Niemniej jednak, jak stwierdzono w trakcie późniejszych kontroli Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego oskarżony nie przeprowadzał remontu, zgodnie ze zgłoszeniem, gdyż zakres prac odbiegał znacząco do rzekomo zgłoszonych prac remontowych, o czym poniżej.

15.  Nie sposób uznać, by oskarżony nie miał świadomości konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, skoro w dniu 27 września 2019 roku złożył wniosek o wydanie takowego, dołączając projekt budowlany. Prezydent m. st. W. z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości w projekcie wyznaczył kilka terminów na ich usunięcie.

16.  Z uwagi na nieuzupełnienie dokumentacji projektowej w zakresie wskazanym przez urząd Prezydent m.st. W. decyzją nr (...) z dnia 18 maja 2020 roku odmówił zatwierdzenia projektu budowlanego i udzielenia pozwolenia na budowę W. C. (2) w zakresie rozbudowy oraz przebudowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego wraz z wewnętrzną instalacją gazową i istniejącym garażem wolnostojącym na działce przy ul. (...).

17.  Tym samym oskarżony miał świadomość braków projektu budowlanego uniemożliwiających prowadzenie prac. Pomimo takich decyzji i wskazań organów odpowiedzialnych za wydawanie decyzji administracyjnych przewidzianych prawem budowlanym oskarżony postanowił wykonać prace, skoro zawarł umowę o roboty budowlane.

18.  Umowa o roboty budowlane została zawarta w dniu 26 marca 2020 roku, czyli już po zawiadomieniu Prezydenta m.st. W. o brakach w dokumentacji projektowej (k. 1147 i nast.). Jako przedmiot umowy wskazano wykonanie robót budowlanych polegających na budowie na nieruchomości przy ul. (...) budynku zgodnie z projektem budowlanym w stanie surowym otwartym. Jako termin rozpoczęcia prac wskazano dzień 25 marca 2020 roku a zakończenia 25 sierpnia 2020 roku. Żaden punkt umowy nie wskazywał na wykonywanie jakichkolwiek prac remontowych.

19.  Istotnym dokumentem, który został całkowicie pominięty przez sąd pierwszej instancji jest protokół z kontroli przeprowadzonej w dniu 30 kwietnia 2020 roku o nr (...) (k. 209 i nast.), z którego wynika, że na terenie nieruchomości przy ul. (...) prowadzone są roboty budowlane polegające na podbijaniu fundamentów piwnicy, z ośmiu odkrytych zazbrojono i zabetonowano częściowo sześć, dwa pozostawały odkopane. Poza tym dokonano całości rozbiórki stropu nad piwnicą. W trakcie kontroli dokonano również oględzin nieruchomości sąsiadujących i stwierdzono osypanie się ziemi na jednej z nieruchomości. Wówczas nałożono na inwestora obowiązek zabezpieczenia i wydzielania strefy 5 m od budynku na ul. (...) i wstrzymano wykonywanie prac. Co najistotniejsze w trakcie kontroli stwierdzono występowania zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia z uwagi na odkopane fundamenty, dokonaną rozbiórkę całego stropu nad piwnicą oraz osypanie się zmieni na granicy z budynkiem przy ulicy (...), po stronie nieruchomości przy ul. (...) w W..

20.  Sąd pominął również wnioski z postanowienia z dnia 30 kwietnia 2020 roku w sprawie o sygn. IIIOT/125/2020 (k. 203–204), kiedy to organ nadzoru budowlanego – z uwagi na stwierdzenie występowania zagrożenia bezpieczeństwa ludzi i mienia – wstrzymał roboty budowlane prowadzone na nieruchomości przy ul. (...) w W. stwierdzając prowadzenie robót budowlanych w sposób mogący powodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia, co oznacza niezgodnie ze sztuką budowlaną.

21.  Oskarżony pomimo takich decyzji w dalszym ciągu prowadził roboty budowlane, które jak stwierdzono nie miały na celu prac zabezpieczających, a tylko na takie zezwolił organ nadzoru budowlanego.

22.  Jak wynika z protokołu kolejnej kontroli z dnia 27 maja 2020 roku (k. 175 i nast.) inspektor (...) stwierdził, że w dalszym ciągu realizowane są roboty budowlane polegające na przebudowie budynku mieszkalnego jednorodzinnego, które nie mają charakteru robót zabezpieczających. Stwierdzono wykonywanie wykopu w piwnicy bez żadnego nadzoru. Stwierdzono niewykonanie wcześniejszej decyzji o wstrzymaniu prac budowlanych. Po raz kolejny nakazano wstrzymanie robót budowlanych i zakazano ich kontynuowania. Co istotne po raz kolejny stwierdzono zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i mienia z uwagi na wykonywanie robót budowlanych polegających na podbiciu fundamentów bez jakiegokolwiek nadzoru osoby z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi.

23.  W kolejnym protokole z dnia 22 czerwca 2020 roku o nr (...) (k. 155 i nast.), kiedy inspektor Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego przyjechał na kontrolę, w związku z zawaleniem się garażu na sąsiadującej nieruchomości, stwierdzono, że w tym budynku widoczne są osłabione elementy konstrukcyjne budynku, (słowo nieczytelne) pęknięciu ścian, nadpory, rozwarstwieniu i wybrzuszeniu. Inspektor wskazał, że stan techniczny budynku garażowego z częścią gospodarczą przy ul. (...) spowodowany jest samowolnymi robotami budowlanymi prowadzonymi na nieruchomości oskarżonego. Po raz kolejny stwierdzono zagrożenie dla ludzi i mienia.

24.  Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego kolejną decyzją z dnia 29 czerwca 2020 roku (k. 152 i nast.) nakazał W. C. (2) doprowadzenie obiektu budowlanego do stanu poprzedniego poprzez zasypanie wykonanego wykopu pod budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym usytuowanym w ostrej granicy z sąsiednimi zabudowaniami do poziomu przed wykopem wskazując w jaki sposób powinny być wykonane te prace. Dodatkowo polecił wykonanie badań geotechnicznych przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia budowlane odnoszące się do prawidłowości zagęszczenia i stabilizacji gruntu. Wskazano, że wszystkie prace powinny być wykonane pod nadzorem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane z uwzględnieniem obiektów budowlanych znajdujących się na działkach sąsiednich. Po wykonaniu tych robót polecono przedstawienia protokołu potwierdzającego prawidłowość bezpieczeństwo i odbiór wykonanych prac w szczególności robót ulegających zakryciu, sporządzony przez osobę posiadającą stosowne uprawnienia budowlane. Stwierdzono dodatkowo, że wykopy wykonywano mimo szczególnych anomalii pogodowych, w konsekwencji czego doszło do obsunięć gruntu na działkach sąsiednich.

25.  W kolejnym protokole oględzin z dnia 30 lipca 2020 nr (...) (k. 267 i nast.) po raz kolejny stwierdzono zagrożenie na ludzi i mienia z uwagi na prowadzone roboty budowlane z uwagi na to, że słup drewniany pomiędzy ścianami murowanymi posiada poziome stempel przymocowane przy pomocy klocków drewnianych do ścian. Z tych stempli wystają żebrowane pręty o długości 49 , które na wysokości człowieka zagrażają bezpieczeństwu ludzi tedy przechodzących.

26.  Sąd ma na uwadze ekspertyzę techniczną o prawidłowości wykonania robót budowlanych zabezpieczających ściany zewnętrzne piwnic w budynku mieszkalnym jednorodzinnym sporządzona przez inż. H. K. (dalej ekspertyza inż. K.). Zauważa także, że w aktach sprawy znajduje się kilka egzemplarzy tej ekspertyzy: pierwsza znajdująca się na k. 180–183 jest podpisana, ale nie zawiera daty. Natomiast ta z k. 859–860 opatrzona jest już datą 25 maja 2020 roku, ale nie jest podpisana.

27.  Ekspertyza pierwsza, czyli ta z k. 180–183 została złożona do urzędu w dniu 27 maja 2020 roku i była wymagana postanowieniem (...) nr (...), z której wynikało, że w dalszym ciągu trwały roboty wzmacniające konstrukcje piwnic. Jak stwierdził (...) zalecenia wykonania poszczególnych prac w tej ekspertyzie są ogólnikowe i lakoniczne, nie określają jednoznacznego sposobu wyeliminowania stwierdzonych nieprawidłowości, nie zawierają konkretnego zakresu, rodzaju i sposobu wykonania zbędnych robót budowlanych, celem doprowadzenia stwierdzonych nieprawidłowości do stanu zgodnego z obowiązującymi przepisami i normami.

28.  Ekspertyza znajdująca się na k. 859–860 została złożona przez oskarżonego podczas jego przesłuchania w charakterze podejrzanego. Nie wyjaśniono rozbieżności w zakresie daty sporządzenia dokumentu.

29.  Ekspertyzy te stały się natomiast podstawą czynienia ustaleń i jak wynika z uzasadnienia zostały uznane za dowód świadczący o wykonaniu prac budowlanych zgodnie ze sztuką budowlaną. Wątpliwości sądu odwoławczego budzi także profesjonalizm inż. H. K., podkreślany przez sąd pierwszej instancji, skoro dopuścił, wręcz zlecał wykonanie prac budowlanych objętych pozwoleniem na budowę, które nie były pracami zabezpieczającymi, tylko dalszą przebudową, w sytuacji braku potwierdzenia uzyskania przez inwestora takiej decyzji administracyjnej. Nie można nie przyznać słuszności opinii organu nadzoru budowlanego przedstawionej w postanowieniu o wstrzymaniu prac budowlanych z uwagi na zagrożenie dla ludzi i mienia odnośnie lakoniczności tych dwóch ekspertyz.

30.  Sąd zauważa również, że inż. H. K. dość luźno podszedł do uregulowań prawa budowlanego określającego zakres remontu, czy też przebudowy. Z biegiem czasu uznał bowiem, że w zakresie piwnic wykonywane były prace budowlane (wyżej wskazane ekspertyzy), by następnie określać je jako prace remontowo–budowlane (ekspertyza złożona przez oskarżonego na k. 861-864).

31.  Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy Prawo budowlane przez remont należy o rozumieć wykonywanie w istniejącym obiekcie budowlanym robót budowlanych polegających na odtworzeniu stanu pierwotnego, a niestanowiących bieżącej konserwacji, przy czym dopuszcza się stosowanie wyrobów budowlanych innych niż użyto w stanie pierwotnym. W odróżnieniu do przebudowy, która jest wykonywaniem robót budowlanych, w wyniku których następuje zmiana parametrów użytkowych lub technicznych istniejącego obiektu budowlanego, z wyjątkiem charakterystycznych parametrów, jak: kubatura, powierzchnia zabudowy, wysokość, długość, szerokość bądź liczba kondygnacji. Jak wskazuje doktryna, żeby mieścić się w ustawowym pojęciu remontu, dozwolona jest m.in. likwidacja ściany działowej, przeniesienie instalacji elektrycznej czy zamiana miejscem kuchni i łazienki. Zgodnie bowiem z wyrokiem WSA w Gorzowie Wielkopolskim z dnia 2 kwietnia 2014 r., sygn. akt II SA/Go 84/14 „przez rozbudowę należy rozumieć wykonanie takich robót, które powodują zmianę charakterystycznych parametrów istniejącego obiektu budowlanego wskazanych przykładowo w art. 3 pkt 7a p.b. Efektem rozbudowy obiektu jest zawsze powstanie nowej substancji budowlanej. Natomiast przy przebudowie może dojść do zmiany parametrów użytkowych lub technicznych, lecz parametry charakterystyczne, a więc najistotniejsze zachowują wielkość sprzed przebudowy”.

32.  Abstrahując od powyższego ekspertyzy odnoszą się do robót budowlanych zabezpieczających ściany zewnętrzne piwnic, natomiast stwierdzone nieprawidłowości przez (...) są dalej idące, co wykazano w stosownych decyzjach i protokołach pokontrolnych.

33.  Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu wyroku stwierdził, że „zarówno dowody z przesłuchań świadków, jak i biegłego i oskarżonego nie wskazuje, aby na którymkolwiek etapie prac doszło do uchybień, które należałoby uznać za ich wykonanie w sposób niezgodny ze sztuką.” Takie stwierdzenie jest nie tylko ogólnikowe, ale także całkowicie dowolne. Sąd pominął bowiem część materiału dowodowego, z którego wysnuć można całkowicie odmienne wnioski. Tym samym rację ma pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej, że sąd pierwszej instancji oparł się na niepełnym materiale dowodowym, a i na tak wyselekcjonowanych dowodach wywiódł dowolne wnioski.

34.  Przestępstwo określone w art. 160 § 1 k.k. charakteryzuje się umyślnością. Może być popełnione zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i z zamiarem wynikowym. Sprawca swoją świadomością obejmuje przynajmniej możliwość narażenia człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu i chce tego albo, przewidując możliwość narażenia człowieka na określone w ustawie skutki, godzi się na takie narażenie. (zob. wyrok SA w Białymstoku z 29.09.1998 r., II AKa 87/98, OSA 1999/5, poz. 38. Treść, która ma być objęta świadomością sprawcy dla przyjęcia zamiaru wynikowego (ewentualnego), została sprecyzowana w wyroku SN z 8.12.2011 r., II KK 177/11: „Zamiar ewentualny określony w art. 160 § 1 k.k. charakteryzuje się świadomością znaczenia podejmowanych czynności w perspektywie możliwego skutku. Nie chodzi przy tym o świadomość jakiejkolwiek możliwości wystąpienia konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, ale wyłącznie świadomość wysokiego prawdopodobieństwa takiego skutku, ocenianego w kontekście konkretnych okoliczności faktycznych, bo tylko wówczas można mówić o «bezpośredniości» niebezpieczeństwa”.3

35.  Sąd pierwszej instancji nieprawidłowo przyjął, że oskarżony jako inwestor odpowiada na zasadzie ryzyka. Wbrew twierdzeniom sądu pierwszej instancji oskarżony nie zlecił nadzoru nad pracami osobie, która posiada stosowne uprawnienia budowlane, gdyż świadek P. S. ich nie posiadał, o sam stwierdził. To decyzją oskarżonego było podpisanie umowy o prowadzenie robót budowlanych z M. M. (2), w sytuacji gdy wiedział że nie posiada pozwolenia na budowę. Był również wielokrotnie informowany przez (...) o nieprawidłowościach na budowie, stwierdzonym zagrożeniu dla życia i mienia na które nie reagował. Wręcz przeciwnie, prace na jego nieruchomości były kontynuowane, pomimo decyzji odmownej w zakresie udzielenia pozwolenia na budowę, wbrew decyzjom administracyjnym nakazującym wstrzymanie prac, wbrew zdarzeniom fatycznym, jakie miały miejsca na terenie sąsiadujących nieruchomości. O wszystkich tych okolicznościach oskarżony wiedział, gdyż był informowany przez stosowne organy administracji.

36.  Konsekwencją działań oskarżonego jest także obecnie decyzja z dnia 13 października 20222 roku nr (...) nakazująca oskarżonemu rozbiórkę: drugiej i trzeciej kondygnacji rozbudowanego, nadbudowanego budynku mieszkalnego jednorodzinnego położonego przy ul. (...) w W.. W uzasadnieniu tej decyzji przedstawiono harmonogram kolejnych czynności podejmowanych przez (...) wskazujących na dalsze ignorowanie przez oskarżonego przekazywanych mu informacji, że prowadzone prace budowlane, wbrew przepisom i niezgodnie ze sztuką budowlaną zagrażają bezpieczeństwu ludzi i mienia.

Lp.

2.

obraza przepisów prawa materialnego, to jest:

* art. 160 § 1 k.k. poprzez ograniczenie stosowania tego przepisu wyłącznie do działania z zamiarem bezpośrednim (działania „umyślnego”) z pominięciem działania z zamiarem ewentualnym, przez co Sąd I Instancji uznał, że oskarżony nie popełnił zarzucanego mu czynu, bez uzasadnienia wykluczając działanie oskarżonego z zamiarem ewentualnym.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Niedopuszczalny z uwagi na zakwestionowanie oceny materiału dowodowego i naruszenie przez sąd art. 410 k.p.k.

Wniosek

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i skierowanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I Instancji.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Zasadność apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Zwięźle o powodach uchylenia.

Naruszenie przez sąd art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k., art. 201 k.p.k., mająca wpływ na treść wyroku.

5.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Zasadność zarzutów apelacji pełnomocnika oskarżycielki posiłkowej.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Z uwagi na to, że sąd odwoławczy nie może skazać oskarżonego, który został uniewinniony w pierwszej instancji istnieje konieczność ponownego rozpoznania sprawy i dokonania oceny materiału dowodowego w świetle zasad określonych w art. 7 k.p.k. Podstawę wyroku powinien stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. O ile sąd pierwszej instancji ponownie rozpoznający sprawę uzna opinię biegłego za niejasną, niepełną, czy też sprzeczną wewnętrznie winien zastosować art. 201 k.p.k.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Przytoczyć okoliczności.

W. C. (2)

Wobec uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania, nie orzekano o kosztach procesu za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

SSA (del.) Anna Kalbarczyk

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Północ w Warszawie z dnia 8 października 2024 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1186/22

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana