Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 72/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 17 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 1064/21

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

P. P.

Dotychczasowa karalność

Sytuacja majątkowa

Karta karna

Informacja e - (...)

k.142-147

k.124

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karta karna

Informacja e - (...)

Dokumenty sporządzone przez uprawnione osoby i podmioty. Nie były kwestionowane i nie budziły żadnych wątpliwości.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Prokurator zaskarżonemu wyrokowi zarzucił obrazę przepisów prawa materialnego a mianowicie art. 42 § 1a pkt 2 kpk poprzez nierozstrzygnięcie w wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku z dn. 17.11.2023 r sygn. akt II K 1064/21 o obligatoryjnym zakazie prowadzenia pojazdów - za zarzucany czyn z art. 244 kk

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zważywszy, że oskarżony dopuścił się popełnienia czynu z art. 244 kk, to zgodnie z dyspozycją art. 42 § 1a pkt 2 kk orzeka się zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych, który - według art. 43 § 1 kk - trwa od roku do lat 15. Tymczasem tego obligatoryjnego środka karnego nie orzeczono, dopuszczając się naruszenia przepisu prawa materialnego. Nie zmienia tego fakt, że postanowieniem z dnia 5 grudnia 2023 r. usiłowano naprawić to uchybienie, prostując zaskarżony wyrok i orzekając zakaz zgodnie z treścią porozumienia zawartego z oskarżonym. Takie rozstrzygnięcie było niedopuszczalne. Jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10 kwietnia 2024 r. w sprawie o sygn. akt I Kz 13/24, sprostowaniu w trybie art. 105 kpk może podlegać każda omyłka pisarska niezależnie od jej doniosłości, jednak pod warunkiem że w wyniku sprostowania nie dojdzie do zmiany orzeczenia lub zarządzenia o charakterze merytorycznym, gdyż taka zmiana jest możliwa jedynie w wyniku rozpoznania sprawy w granicach środka zaskarżenia. Przechodząc na grunt niniejszej sprawy, orzeczenie dotyczące środka karnego ma niewątpliwie charakter merytoryczny. Przeto brak rozstrzygnięcia w tym zakresie nie stanowi omyłki pisarskiej i nie może być sprostowanie w tym trybie. Naprawienie tego uchybienia może nastąpić jedynie w ramach kontroli instancyjnej.

Wniosek

Prokurator wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez rozstrzygnięcie - na podstawie art. 42 § 1a pkt 2 kk poprzez wymierzenie obok kary ograniczenia wolności w wymiarze 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 30 godzin w stosunku miesięcznym zawartej w zaskarżonym wyroku - środka karnego w postaci zakazu prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres jednego roku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z opisanych niżej względów Sąd Okręgowy uznał, że zaskarżony wyrok powinien zastać uchylony, dając możliwość skierowania sprawy na rozprawę, przeprowadzenia przewodu sądowego w całości zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz rozstrzygnięcia o winie, karze i środku karnym, na co formalny wpływ mogłyby mieć wszystkie strony. Zażywszy na rażące naruszenia proceduralne, których dopuścił się Sąd Rejonowy zaakceptowanie wnioskowanego orzeczenia reformatoryjnego nie było możliwe.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Wydanie korzystnego dla oskarżonego wyroku w trybie art. 338a kpk w sytuacji, gdy pozbawiono prokuratora możliwości złożenia sprzeciwu.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zaskarżony wyrok zapadł w trybie art. 338a kpk. Tymczasem niewątpliwie nastąpiło to w sposób rażąco wadliwy. Po pierwsze, sprawę skierowano na posiedzenie w tym przedmiocie nie na wniosek oskarżonego, ale z inicjatywy samego Sądu Rejonowego. Po drugie, wprawdzie zawiadomiono o nim prokuratora, a ten był wówczas nieobecny, jednak nie poinformowano go o rozstrzygnięciu, jakie miałoby zapaść i uniemożliwiono mu zajęcie stanowiska. Stało się tak dlatego, że dopiero wówczas, na posiedzeniu w dniu 17 listopada 2023 r., oskarżony złożył wniosek o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzania postępowania dowodowego. Biorąc pod uwagę treść art. 343a § 1 kpk, z którego jednoznacznie wynika obowiązek doręczenia prokuratorowi odpisu wniosku, Sąd Rejonowy powinien odroczyć posiedzenie i przesłać mu odpis protokołu zawierającego w/w wniosek. Wówczas, po wielce prawdopodobnym wniesieniu sprzeciwu z uwagi na karę wolnościową i minimalny zakaz, wniosek nie zostałby uwzględniony i skierowano by sprawę na rozprawę. Tam, po przeprowadzeniu przewodu sądowego w całości zgodnie z obowiązującymi przepisami, wydano by wyrok, na który formalny wpływ mogłyby mieć wszystkie strony. Wprawdzie prokurator zarzucił jedynie naruszenie przepisu prawa materialnego związane z nie orzeczeniem zakazu, pomijając obrazę przepisów postępowania, przede wszystkim art. 343a § 1 kpk, jednak Sąd Okręgowy - kierując się art. 440 kpk - doszedł do przekonania, że wnioskowane orzeczenie reformatoryjne i związane z nim utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy w pozostałym zakresie byłoby rażąco niesprawiedliwe. Nie do zaakceptowania jest bowiem porozumienie, które zostało zawarte jedynie pomiędzy oskarżonym a Sądem Rejonowym, całkowicie pomijając prokuratora. Tym bardziej, że ten, niezależnie od podniesionego zarzutu, zaskarżył przedmiotowy wyrok w całości. W konsekwencji - biorąc pod uwagę konieczność skierowania sprawy na rozprawę i przeprowadzenia przewodu sądowego w całości - należało uchylić zakwestionowane orzeczenie i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Trafność takiego rozstrzygnięcia potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 31 sierpnia 2021 r. w sprawie o sygn. akt V KK 467/20, wskazując że przepis art. 440 kpk pozwala sądowi odwoławczemu na orzekanie poza granicami środka odwoławczego i wskazanych w nim zarzutów w razie dostrzeżenia poza nimi, że orzeczenie to jest rażąco niesprawiedliwe. Wymóg rażącej niesprawiedliwości nie oznacza jednak, aby miało ono być niesprawiedliwe jedynie dla oskarżonego, lecz obejmuje także sytuacje, gdy owa niesprawiedliwość godzi w dobro wymiaru sprawiedliwości, a więc także w to, aby osoba winna została pociągnięta do odpowiedzialności, oczywiście w sposób w pełni prawidłowy od strony materialno- i formalnoprawnej. Wskazuje na to zresztą sama stylizacja omawianego przepisu, skoro nie różnicuje on środków odwoławczych w aspekcie ich kierunku, co oznacza, że dotyczy zarówno tych, które wnoszone są na korzyść oskarżonego, jak i wywiedzionych na jego niekorzyść, a przy tym w obu wypadkach, gdy owa niesprawiedliwość jest dostrzegana poza granicami wynikającymi z zakresu zaskarżenia lub z podniesionych zarzutów. Różnica sprowadza się jedynie do tego, że na podstawie art. 440 kpk sąd odwoławczy może samodzielnie zmienić wyrok tylko wtedy, jeżeli czyni to na korzyść oskarżonego, gdyby zaś miało to skutkować na jego niekorzyść, może jedynie wyrok ten uchylić. Uchylenie to następuje wówczas na niekorzyść oskarżonego na podstawie apelacji wniesionej w tym właśnie kierunku, tyle że poza jej granicami i zarzutami.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Jak już wyżej wskazano, Sąd Okręgowy - kierując się art. 440 kpk - doszedł do wniosku, że wnioskowane orzeczenie reformatoryjne i związane z nim utrzymanie zaskarżonego wyroku w mocy w pozostałym zakresie byłoby rażąco niesprawiedliwe. W konsekwencji - biorąc pod uwagę konieczność skierowania sprawy na rozprawę i przeprowadzenia przewodu sądowego w całości - należało je uchylić i przekazać sprawę Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. W sytuacji, gdy doszło do rażącego naruszenia przepisów postępowania da to wszystkim stronom formalną możliwość przedstawienia swoich stanowisk i podjęcia stosownych decyzji procesowych.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Rejonowy powinien skierować sprawę na rozprawę i przeprowadzić przewód sądowy w całości zgodnie z obowiązującymi przepisami, rozstrzygając o winie, karze i środku karnym. Przy czym podkreślić należy, że zaskarżony wyrok został uchylony nie na skutek uwzględnienia apelacji prokuratora, w której zarzucono naruszenie przepisu prawa materialnego, ale z uwagi na jego rażącą niesprawiedliwość. Tym samym nic nie stoi na przeszkodzie wydania orzeczenia surowszego. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 listopada 2014 r. w sprawie o sygn. akt II KK 61/14, stwierdzając że ograniczenie wynikające z zakazów zarówno bezpośredniego (art. 434 § 1 kpk), jak i pośredniego (art. 443 kpk) nie obowiązują, jeżeli uchylenie orzeczenia następuje z mocy ustawy, niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów, w tym w sytuacji określonej w art. 440 kpk. Powyższy pogląd potwierdził też w sprawach o sygn. akt II KK 274/17, I KZP 14/03 czy V KK 467/20. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na fakt, że oskarżony był wielokrotnie karany, przede wszystkim za czyny z art. 178a § 1 kk, art. 178a § 4 kk oraz 244 kk, gdzie orzekano wobec niego bezwzględne kary pozbawienia wolności i dożywotnie zakazy prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych. Przestępstwo polegające na złamaniu jednego z nich jest zresztą przedmiotem niniejszej sprawy. W tej sytuacji ponowne orzeczenie kary wolnościowej i minimalnego mogło by być uznane za rażąco niewspółmierne. Tym bardziej, że oskarżony nie wyciągał żadnych wniosków, ponownie rażąco naruszając porządek prawny.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

0.1.1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika - 1

Podmiot wnoszący apelację

Prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego w Otwocku z dnia 17 listopada 2023 r. w sprawie o sygn. akt II K 1064/21

0.1.1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☒

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☐

Uchylenie

☒

zmiana