Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 217/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 28
października 2022 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1017/17.

1.2  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.1.1.

U. A. (2) (poprzednio S.)

Dotychczasowa niekaralność oskarżonej

Karta karna - k. 3213-3218

2.1.1.2.

U. A. (2) (poprzednio S.)

Sytuacja majątkowa oskarżonej

Informacja e - (...) k. 3208

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.1.1.1.

Karta karna

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu.

2.1.1.2.

Informacja e - (...)

Załączony dokument urzędowy został sporządzony w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony. Stanowi dowód tego, co zostało w nim urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały autentyczności dokumentu.

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Apelacja obrońcy oskarżonego

Lp.

Zarzut

3.1

Obrońca oskarżonej zaskarżonemu wyrokowi zarzucił:

I. obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść wydanego orzeczenia, a mianowicie: 

1. art. 2 § 2 k.p.k., art. 4 k.p.k. oraz art. 7 k.p.k. poprzez dowolną a nie swobodną, ocenę zeznań D. N. i A. N. wobec braku bezstronnego i przekonującego rozważenia wszystkich okoliczności sprawy, które mają wpływ na uznanie ich za wiarygodne i wystarczające dla przypisania oskarżonej sprawstwa przypisywanego jej czynu, a które to depozycje stanowią podstawę wszystkich ustaleń faktycznych w sprawie w zakresie oskarżonej U. S., mimo istniejących okoliczności przeciwnych, które Sąd bagatelizuje i prawidłowo nie rozważył, a mianowicie okoliczności, iż:

a) D. N. i A. N. nie są bezstronni i obiektywni z racji na ścisłe powiązanie ich interesu majątkowego to jest dążenia uzyskania zwroty zaliczki wpłaconej w ramach prowadzonej współpracy biznesowej z oskarżoną;

2. art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego przy jednoczesnym uwzględnieniu i zbadaniu okoliczności sprawy wyłącznie na niekorzyść oskarżonej, a zatem przy naruszeniu zasady obiektywizmu przejawiającej się w bezpodstawnym uznaniu sprawstwa U. S. na podstawie wadliwie ocenionego materiału dowodowego i tym samym:

- uznaniu, iż zeznania Z. L. nie stanowią potwierdzenia podawanej przez U. S. wersji, iż w 2008 r. nawiązywała kontakty handlowe i prowadziła liczne negocjacje w zakresie pozyskania cementu do dalszej dystrybucji w sytuacji gdy Z. L. wskazał szereg okoliczności, które pamiętał po upływie ponad 12 lat na temat prowadzonych rozmów, transferów gotówkowych spotkań dotyczących kontraktu na zakup cementu z U. S.. Świadek wskazał, iż pamięta o dokumentach sporządzanych w związku z tą współpracą.

- uznanie, iż zeznania H. S. nie stanowią potwierdzenia podawanej przez U. S. wersji, iż w 2008 r. nawiązywała kontakty handlowe i prowadziła liczne negocjacje w zakresie pozyskania cementu do dalszej dystrybucji w sytuacji gdy świadek ten w swoich zeznaniach wskazywał, iż uczestniczył wraz z U. S. w wyjazdach do cementowni na terenie Turcji i Niemiec w celu pomocy w prowadzeniu negocjacji z tymi podmiotami w zakresie zakupu cementu.

- uznanie, iż wyjaśnienia złożone przez U. S. nie są wiarygodne w zakresie w jakim oskarżona podawała, iż w okresie w jakim podjęła współprace handlową z D. N. posiadał możliwości nabycia cementu celem dalszej odsprzedaży i podejmowała szereg działań handlowych zmierzających do pozyskania zamówionego przez D. N. cementu w sytuacji gdy zeznający w sprawie świadkowie potwierdzali  przedmiotową okoliczność w swoich zeznaniach.

- uznanie, iż wyjaśnienia złożone przez U. S. w zakresie, iż nie miała wiedzy, że R. W. posłużył się w dniu 6 stycznia 2010 r. wystawionym przez oskarżoną zaświadczeniem o zatrudnieniu i wysokości zarobków i uzależniała zgodę na posłużenie się takim zaświadczeniem od informacji R. W., iż zamierza takie zaświadczenie przedłożyć w banku lub innej instytucji pożyczkowej za niewiarygodne, w sytuacji gdy brak jest w aktach sprawy dowodów podważających prawdziwość twierdzeń oskarżonej U. S., prawdziwości twierdzeń oskarżonej nie podważyły depozycje R. W..

3. art. 5 § 2 k.p.k., polegające na rozstrzygnięciu wątpliwości wynikających z oceny zeznań D. N. i A. N. na niekorzyść oskarżonej U. S. - wbrew regule in dubio pro reo, a także nie wzięcie pod uwagę wątpliwości, jakie w świetle zgromadzonego w tej sprawie materiału dowodowego powinny zostać zauważone przez Sąd pierwszej instancji;

II. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mający wpływ na jego treść, polegający na uznaniu, iż:

1. oskarżona U. S. w chwili zawierania umowy z D. N. nie miału zamiaru wywiązać się z zobowiązania a tym samym doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 100.000 zł. w sytuacji, gdy brak jest brak jest przekonujących dowodów o tym świadczących w konsekwencji błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia i mający wpływ na treść wyroku polegający na niesłusznym uznaniu, iż oskarżona dopuściła się czynu opisanego w punkcie pierwszym zaskarżonego wyroku.

2. oskarżona U. S. dopuściła się czynu opisanego w punkcie drugim zaskarżonego wyroku w sytuacji, gdy brak jest brak jest przekonujących dowodów o tym świadczących.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Na rozprawie w dniu 14 kwietnia 2016 r. Sąd Rejonowy powziął wątpliwości co do poczytalności oskarżonej i dopuścił dowód z opinii sądowo - psychiatrycznej (k.826, 828). Oskarżona była wówczas reprezentowana przez obrońcę z wyboru, a co za tym idzie nie wyznaczano jej obrońcy z urzędu. W dniu 12 maja 2016 r. złożono w/w opinię, w której nie stwierdzono u oskarżonej choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego i innych zakłóceń czynności psychicznych. Według biegłych nie miała zniesionej bądź ograniczonej zdolności rozpoznania znaczenia czynów i pokierowania swoim postępowaniem. Jej poczytalność nie budziła wątpliwości i ty samym mogła brać udział w postępowaniu karnym, prowadząc obronę w sposób samodzielny i rozsądny (k.865).

Sąd Rejonowy jedynie odnotował w/w opinię. Nie orzekł jednak, w szczególności bezpośrednio po wpłynięciu w/w opinii i na najbliższym terminie rozprawy w dniu 21 czerwca 2016 r., że w jej świetle udział obrońcy jest nieobowiązkowy, którą to możliwość przewiduje art. 79 § 4 kpk. Powodowało to daleko idące konsekwencje, albowiem na dalszy etapie postępowania, w tym również po uchyleniu poprzedniego wyroku, Sąd Rejonowy nie mógł procedować pod jego nieobecność.

Niestety, do takiej sytuacji doszło aż trzykrotnie, to jest:

1. na rozprawie w dniu 15 maja 2018 r. (k.2108-2119), kiedy Sąd Rejonowy nie uwzględnił pisemnego wniosku oskarżonej o odroczenie rozprawy z uwagi na kolizję z jej inną sprawą, w której miała uczestniczyć wraz z tym samym obrońcą, otworzył przewód sądowy i odczytał wyjaśnienia oskarżonej, a następnie przesłuchał pokrzywdzonych i część świadków;

2. na rozprawie w dniu 10 września 2018 r. (k.2231-2232v), kiedy stawiła się jedynie oskarżona, a Sąd Rejonowy zaliczył do materiału dowodowego szereg dokumentów i uznał za ujawnione bez odczytywania zeznania kolejnych świadków;

3. na rozprawie w dniu 27 kwietnia 2021 r. (k.2808-2817), kiedy Sąd Rejonowy nie uwzględnił pisemnego wniosku obrońcy oskarżonej o odroczenie rozprawy z uwagi na jego chorobę i ponownie przesłuchał pokrzywdzonych.

Było to tym bardziej rażące, że jak już wyżej wskazano dwukrotnie składano wnioski o odroczenie rozprawy, które - pomijając obronę obligatoryjną - zdaniem Sądu Okręgowego zasługiwały na uwzględnienie, będąc podyktowane kolizją z inną sprawą oskarżonej oraz chorobą jej obrońcy. Gdyby nie w/w okoliczność, to zaistniałe uchybienia można byłoby zakwalifikować jako względne przyczyny odwoławcze związane z naruszeniem prawa oskarżonej do obrony. Tym bardziej, że na w/w terminach przeprowadzono istotne czynności, w tym przesłuchania pokrzywdzonych. O ile zrozumiałym jest, że Sąd Rejonowy starał się możliwie szybko rozpoznać niniejszą sprawę, dotyczącą czynów, które miały być popełnione w 2008 i 2010 r., a więc kilkanaście lat wcześniej, o tyle powinien uważnie zapoznać się z aktami sprawy i procedować w sposób nie narażający zapadłego rozstrzygnięcia na ponowne uchylenie, co jednak nastąpiło.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 26 października 2023 r. w sprawie o sygn. akt IV KK 185/23, uchybieniem o randze bezwzględnej przyczyny odwoławczej określonej w art. 439 § 1 pkt 10 kpk jest nieobecność obrońcy na rozprawie w przypadku braku wydania przez sąd postanowienia, o którym mowa w art. 79 § 4 kpk, stwierdzającego brak obligatoryjności obrony, również w sytuacji, gdy z opinii biegłych lekarzy psychiatrów wynika, iż poczytalność oskarżonego w czasie popełnienia czynu nie była wyłączona ani w znacznym stopniu ograniczona, a nadto, że stan zdrowia psychicznego oskarżonego pozwala mu na udział w postępowaniu i prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny.

Jak ponadto zauważył w wyroku z dnia 7 grudnia 2020 r. w sprawie o sygn. akt III KK 326/20, sposób sformułowania znowelizowanego przepisu art. 79 § 4 kpk nie pozostawia wątpliwości, że w tym zakresie postępowanie jest niejako dwuetapowe. W pierwszej kolejności, uznając wnioski biegłych za zasadne, sąd jest zobowiązany do wydania w tym przedmiocie postanowienia. Dopiero w dalszej kolejności sąd albo prezes sądu zwalnia obrońcę z urzędu z pełnienia obowiązków. Od dnia 1 lipca 2015 roku to nie treść biegłych psychiatrów stanowi o istnieniu albo braku obligatoryjności obrony oskarżonego na rozprawie, lecz postanowienie sądu, wydane po złożeniu opinii do akt sprawy i rozważeniu przez sąd zasadności jej wniosków.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy nie rozpatrywał zarzutów podniesionych przez obrońcę oskarżonej, które odnosiły się do merytorycznej strony zaskarżonego wyroku. Tym samym stały się one bezprzedmiotowe i nie mogły być uwzględnione.

Wniosek

Obrońca oskarżonej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku sądu pierwszej instancji przez uniewinnienie U. A. (2) (poprzednio S.) od popełnienia zarzuconych jej czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Z opisanych wyżej względów, a więc z uwagi na zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej uniemożliwiającej merytoryczną kontrolę zaskarżonego wyroku, brak było podstaw do jego zmiany. Kwestionowane orzeczenie musiało być uchylone, a sprawa przekazana Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Bezwzględna przesłana odwoławcza z art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

Wprawdzie nie było to przedmiotem zarzutów obrońcy oskarżonej, jednak Sąd Okręgowy z urzędu dopatrzył się zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej związanej z prowadzeniem rozprawy pod nieobecność obrońcy oskarżonej, którego obecność była obowiązkowa.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.3  1

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.3.1  1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 28 października 2022 r. w sprawie o sygn. akt IV K 1017/17.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Z uwagi na wątpliwości co do poczytalności oskarżonej, które choć rozwiane opinią sądowo - psychiatryczną nie spowodowały uznania obecności obrońcy oskarżonej za nieobowiązkową musiał być on obecny na każdym terminie rozprawy. W trzech przypadkach tak się nie stało i Sąd Rejonowy procedował wówczas pod jego nieobecność, prowadząc postępowanie dowodowe. Tym samym zaistniała bezwzględna przesłanka odwoławcza, o jakiej mowa w art. 439 § 1 pkt 10 kpk.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Ponownie rozpoznając niniejszą sprawę Sąd Rejonowy powinien w pierwszej kolejności podjąć decyzję czy obecność obrońcy oskarżonej jest w dalszym ciągu obowiązkowa czy też, mając na uwadze treść opinii sądowo - psychiatrycznej, nieobowiązkowa. W tym drugim przypadku powinien wydać postanowienie w tym przedmiocie, które spowodowałoby możliwość prowadzenia rozprawy także pod nieobecność obrońcy oskarżonej. Oczywiście w przypadku nieusprawiedliwionej nieobecności bądź nieuwzględnienia wniosku o odroczenie rozprawy, co jednak, zważywszy na dwukrotne uchylenie wyroku Sądu Rejonowego i zaistniałe uchybienia, powinno być czynione rozważnie z uwagi na ewentualne naruszenie prawa do obrony. Następnie Sąd Rejonowy powinien ponownie przeprowadzić przewód sądowy i rozstrzygnąć o winie bądź niewinności oskarżonej. Przy czym wydaje się, że w sytuacji zgromadzenia tak obszernego materiału dowodowego podczas dwukrotnego postępowania I-instancyjnego i w celu zrealizowania zasady bezpośredniości wystarczające byłoby skupienie się na ponownym przesłuchaniu oskarżonej, pokrzywdzonych i kluczowych świadków.

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

7.  PODPIS

SSO Tomasz Morycz SSO Aleksandra Mazurek SSO Agnieszka Wojciechowska - Langda

0.17.1.1. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 28
października 2022 r. o sygn. akt IV K 1017/17.

0.17.1.2. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.17.1.3. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.17.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana