Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Wojnar (spr.)

Sędziowie: SSO Zenon Stankiewicz

SSO Adam Bednarczyk

protokolant st. sekr. sądowy Mariusz Pogorzelski

przy udziale prokuratora Wojciecha Groszyka

po rozpoznaniu dnia 13 grudnia 2018 r. w Warszawie

sprawy S. B. s. M. i W. ur. (...) w W.

oskarżonego art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. P. c. B. i J. ur. (...) w W.

oskarżonej z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

J. L. (1) c. H. i T. ur. (...) w W.

oskarżonej z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

K. P. (1) c. R. i A. ur. (...) w W.

oskarżonej z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. O. s. T. i W. ur. (...) w W.

oskarżonego z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

B. S. c. H. i G. ur. (...) w O.

oskarżonej z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. S. s. E. i B. ur. (...) w O.

oskarżonego z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

J. S. s. E. i K. ur. (...) w W.

oskarżonego z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

M. I. c. Z. i Z. ur. (...) w O.

oskarżonej z art. 231 § 1 kk w zb. z art. 271 § 1 kk w zw. z art. 11 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez prokuratora, oskarżonych J. S. i S. B. oraz obrońców oskarżonych K. P. (1), M. S., M. I. i J. L. (1)

od wyroku Sądu Rejonowego w Otwocku

z dnia 3 grudnia 2015 r. sygn. akt II K 1206/10

I.  zmienia wyrok w zaskarżonej części w ten sposób, że:

1.  zmienia rozstrzygnięcie z pkt 23 wyroku w stosunku do oskarżonego S. B. w ten sposób, że w opisie przypisanego mu czynu wskazuje prawidłową skalę rysunku planu 1:2000, a stwierdzenie, że swoim działaniem wyrządził istotną szkodę dla interesu publicznego zastępuje stwierdzeniem, że działał na szkodę interesu publicznego; w pozostałej części w stosunku do oskarżonego S. B. tenże wyrok utrzymuje w mocy;

2.  zmienia rozstrzygnięcie z pkt 24 wyroku w stosunku do oskarżonej M. P. w ten sposób, że w opisie przypisanego jej czynu przyjmuje, że podstawą obowiązków, których nie dopełniła był również pkt IV ust. 2 zakresu obowiązków oraz wskazuje prawidłową skalę rysunku planu 1:2000, a stwierdzenie, że swoim działaniem wyrządziła istotną szkodę dla interesu publicznego zastępuje stwierdzeniem, że działała na szkodę interesu publicznego; w pozostałej części w stosunku do oskarżonej M. P. tenże wyrok utrzymuje w mocy;

3.  zmienia rozstrzygnięcie z pkt 25 wyroku w stosunku do oskarżonej J. L. (1) w ten sposób, że w opisie przypisanego jej czynu zastępując stwierdzenie, iż swoim działaniem wyrządziła istotną szkodę dla interesu publicznego stwierdzeniem, że działała na szkodę interesu publicznego, postępowanie karne w zakresie czynu przypisanego J. L. (1) na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umarza;

4.  zmienia rozstrzygnięcia w pkt 26-29 w stosunku do oskarżonej K. P. (1) w ten sposób, że w opisie tych czynów wskazuje prawidłową skalę rysunku planu 1:2000 oraz w miejsce pkt IV ust. 4 wskazuje pkt IV ust. 2 zakresu obowiązków, a stwierdzenie, że swoim działaniem wyrządziła istotną szkodę dla interesu publicznego zastępuje stwierdzeniem, że działała na szkodę interesu publicznego i przy uwzględnieniu wskazanych zmian w opisie tych czynów rozstrzygnięcie z pkt 45 wyroku wobec K. P. (1) utrzymuje w mocy;

5.  zmienia rozstrzygnięcia w pkt 31-44 w stosunku do oskarżonej K. P. (1) w ten sposób, że w opisie tych czynów w miejsce pkt IV ust. 4 wskazuje pkt IV ust. 2 zakresu obowiązków, a stwierdzenie, że swoim działaniem wyrządziła istotną szkodę dla interesu publicznego zastępuje stwierdzeniem, że działała na szkodę interesu publicznego, a nadto w zakresie czynów z pkt 31-42 w opisie tych czynów wskazuje prawidłową skalę rysunku planu 1:2000 i przy uwzględnieniu powyższych zmian, rozstrzygnięcie z pkt 46 wyroku w stosunku do oskarżonej K. P. (1) utrzymuje w mocy;

6.  utrzymuje w mocy rozstrzygnięcie z pkt 49 obejmującego czyny opisane w pkt 47 i 48 wyroku w stosunku do oskarżonego M. O.,

7.  zmienia rozstrzygnięcia w stosunku do oskarżonej B. S. z pkt 50, 58, 59 w ten sposób, że w opisie tych czynów w miejsce pkt IV ust. 1 zakresu obowiązków wskazuje pkt IV ust. 2, w pozostałej części w stosunku do oskarżonej B. S. rozstrzygnięcie z pkt 60 wyroku obejmujące czyny opisane w pkt 50-59 wyroku utrzymuje w mocy.

8.  utrzymuje w mocy rozstrzygnięcia z pkt 61 i 62 wyroku w stosunku do oskarżonego M. S.;

9.  zmienia rozstrzygnięcia z pkt 63 i 64 wyroku w stosunku do oskarżonego J. S. w ten sposób, że w opisie tych czynów w miejsce pkt IV ust. 1 zakresu obowiązków wskazuje pkt IV ust. 2, w pozostałej części w stosunku do J. S. rozstrzygnięcie z pkt 65 obejmujące czyny opisane w pkt 63 i 64 utrzymuje w mocy;

10.  utrzymuje w mocy rozstrzygnięcie w stosunku do oskarżonej M. I. z pkt 69 wyroku obejmujące czyny opisane w pkt 66-68

II.  zasądza od oskarżonych S. B., K. P. (1) w zakresie rozstrzygnięcia co do czynów opisanych w pkt 31-44, J. S., M. S. w zakresie rozstrzygnięcia co do czynu opisanego w pkt 62, M. I. kwoty po 100 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz wydatki postępowania odwoławczego w częściach na nich przypadających; w pozostałej części wydatki postępowania odwoławczego w stosunku do tych oskarżonych przejmuje na rachunek Skarbu Państwa;

III.  wydatki postępowania odwoławczego w stosunku do oskarżonych J. L. (1), M. P., M. O., B. S. przejmuje na rachunek Skarbu Państwa.

SSO Zenon Stankiewicz SSO Marek Wojnar SSO Adam Bednarczyk

Sygn. akt VI Ka 553/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Otwocku, rozpoznając sprawę S. B., M. P., J. L. (2), K. P. (1), B. S., M. S., J. S., M. lżel, M. O., którym zarzucono popełnienie przestępstw z art. 231 § 1 k.k. i art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k., wyrokiem z dnia 3 grudnia 2015 r., II K 1210/10:

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko S. B., ustalając, iż popełniony przez oskarżonego w dniu 24 kwietnia 2007 r. czyn stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 2 w zw.
z § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

- na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., umorzył postępowanie przeciwko M. P., ustalając, iż popełniony przez oskarżoną w dniu 25 marca 2004 r. czyn stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 2 w zw. z § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.,

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko J. L. (1), ustalając, iż popełniony przez oskarżoną w dniu 17 stycznia 2006 czyn stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 2 w zw. z § 1 k.k. w zw.
z art. 11 §2 k.k.,

- na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzył postępowanie przeciwko K. P. (1) w zakresie czynów, które popełniła w dniach: 22 czerwca 2005 r., 1 sierpnia 2005 r., 18 sierpnia 2005 r., 13 października 2005 r,, ustalając, że każdy z nich stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 231 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 2 k.k. w zw. z § 1 w zw. z art. 11 § 2 k.k.

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko oskarżonej K. P. (1) w zakresie czynów, które popełniła w dniach: 13 kwietnia 2006 r., 5 maja 2006 r., 4 sierpnia 2006 r., 11 sierpnia 2006 r., 11 października 2006 r., 19 stycznia 2007 r., 30 maja 2007 r., 14 czerwca 2007 r., 28 września 2007 r., 23 stycznia 2008 r., 17 października 2006 r., 30 maja 2006 r., 22 maja 2006 r., ustalając, że każdy z nich stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 231 § 1 k.k. w zw. z art. 271 § 2 k.k. w zw. z § 1 w zw. z art, 11 § 2 k.k.,

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko oskarżonemu M. O. w zakresie czynów, które popełnił w dniach 21 maja 2008 r. i 10 lipca 2008 r., ustalając, iż stanowią one występki z art. 231 § 3 k.k.

- na podstawie art.17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzył postępowanie przeciwko B. S. o czyny popełnione w dniach: 8 września 2003 r., 27 maja 2003 r., 4 lipca 2003 r., 2 września 2003 r., 24 marca 2004r., 12 maja 2004 r., ustalając, że każdy z nich stanowi występek z art. 231 § 3 k.k.,

- na podstawie art. art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzył postępowanie przeciwko M. S. o czyn popełniony w dniu 1 sierpnia 2005 r., ustalając, iż stanowi on występek z art. 231 § 3 k.k.,

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko M. S. o czyn popełniony w dniu 11 sierpnia 2006 r., ustalając, iż stanowi on występek z art. 231 § 3 k.k.,

- na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko J. S. o czyny popełnione w dniach 20 czerwca 2007 r. i 3 lipca 2008 r., ustalając, iż stanowią one występki z art. 231 § 3 k.k.,

-

na podstawie art. 66 § 1 k.k. i art. 67 § 1 k.k. umorzył warunkowo na okres próby jednego roku postępowanie przeciwko M. lżel o czyny popełnione w dniach: 26 października 2007 r., 29 października 2007 r., 11 lutego 2008 r., ustalając, iż każdy z nich stanowił występek z art. z art. 231 § 3 k.k.

Tym samym wyrokiem rozstrzygnięto o odpowiedzialności karnej A. G. i J. Ś., którym również zarzucono popełnienie przestępstw z art. 231 § 1 k.k. i art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Powyższy wyrok zaskarżony został apelacjami oskarżonych S. B. i J. S. oraz obrońców oskarżonych K. P. (1), J. L. (1), M. lżel, A. G., M. S.. Autorzy tych apelacji, skarżąc wyrok Sądu pierwszej instancji w zakresie orzeczenia o winie, wnosili o jego zmianę poprzez uniewinnienie oskarżonych od popełnienia zarzucanych im czynów.

Apelację wniósł również prokurator. Zaskarżając wyrok Sądu Rejonowego w całości na niekorzyść wszystkich oskarżonych, prokurator zarzucił mu w pierwszej kolejności naruszenie prawa procesowego, a to art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez wadliwe sporządzenie uzasadnienia wyroku, tj. niepełne wyjaśnienie jakie fakty Sąd uznał za udowodnione oraz na jakich
w tym zakresie oparł się dowodach, uniemożliwiając tym samym prawidłową merytoryczną kontrolę orzeczenia. Sformułował ponadto zarzuty:

- obrazy przepisu art. 399 § 1 k.p.k., mającej wpływ na treść orzeczenia, a polegającej na przekroczeniu granic oskarżenia i dwukrotnym przypisaniu K. P. (1) czynu opisanego w pkt XLV części wstępnej wyroku, a pozostawieniu bez rozpoznania zarzucanego oskarżonej czynu
z pkt XLVI części wstępnej wyroku,

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogącego mieć wpływ na treść orzeczenia, a polegającego na uznaniu, że czyny polegające na wydawaniu wypisów i wyrysów z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego przy współdziałaniu A. G.
z S. B., M. P., J. L. (1) i K. P. (1) nie stanowiły przestępnego współdziałania tych osób w formie współsprawstwa, podczas gdy właściwa ocena zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prowadzi do wniosku, iż każdorazowe współdziałanie tych osób stanowiło współdziałanie w popełnieniu czynu zabronionego,

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mogącego mieć wpływ na treść orzeczenia, a polegającego na uznaniu, że zachowania zarzucone oskarżonym: S. B., J. L. (1), M. P. oraz K. P. (1) stanowią wypadek mniejszej wagi określony w art. 271 § 2 k.k., podczas gdy okoliczności sprawy nie uzasadniają takiego przyjęcia,

- błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegającego na uznaniu, iż w stosunku do oskarżonych: S. B., M. P., J. L. (2), K. P. (1), M. O., M. S., J. S., M. lżei, zachodzą przesłanki do warunkowego umorzenia postępowania, podczas gdy okoliczności przedmiotowej sprawy, odnoszące się w szczególności do oceny stopnia winy tych oskarżonych, nie uzasadniają warunkowego umorzenia postępowania.

Stawiając te zarzuty prokurator wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie, wyrokiem z dnia
19 kwietnia 2017 r., VI Ka 543/16, zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób, że uniewinnił S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., M. S., J. S., M. lżei od popełnienia zarzucanych im czynów.

W zakresie czynu zarzucanego K. P. (1) w pkt XLVI aktu oskarżenia uchylił zaskarżony wyrok i sprawę przekazał Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Orzekł ponadto reformatoryjnie
w odniesieniu do A. G., a w stosunku do J. Ś. zaskarżony wyrok utrzymał w mocy.

Kasację od tego wyroku wywiódł prokurator. Zaskarżając go na niekorzyść S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., M. S., J. S., M. lżei w części uniewinniającej ich od popełnienia zarzucanych czynów, prokurator wskazał na:

- rażące naruszenie prawa materialnego, które miało istotny wpływ na treść wyroku - art. 231 § 1 k.k. i art. 231 § 3 k.k. poprzez dokonanie nieprawidłowej subsumcji prawidłowo ustalonego stanu faktycznego pod wskazane przepisy ustawy karnej i błędne przyjęcie, iż oskarżonym nie można przypisać odpowiedzialności karnej za zarzucone im czyny wobec faktu, iż sporządzali oni jedynie projekty decyzji i zaświadczeń na polecenie Naczelnik A. G., a więc ich funkcjonowanie nie mogło nikogo narazić na szkodę, podczas gdy wszystkie wskazane osoby były funkcjonariuszami publicznymi w rozumieniu art 115 § 13 pkt 4 k.k. i działając czy to
w zamiarze ewentualnym (przewidywali możliwość popełnienia czynu zabronionego i godzili się na to), czy to w formie winy nieumyślnej (popełnili czyn wskutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że popełnienie czynu przewidywali albo mogli przewidzieć), działali na szkodę interesu publicznego poprzez niepodjęcie żadnych działań zaradczych wobec bezprawnych czynów (poleceń) naczelnik A. G., w sytuacji gdy do podstawowych obowiązków każdego pracownika samorządowego, określonych w art. 15 ust. 2 pkt 1 oraz w art. 16 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz. U z 2001 r. Nr 142, poz. 1593, z późn. zm.) należał obowiązek przestrzegania przepisów prawa, a w przypadku powzięcia przekonania
o tym, iż wydane pracownikowi polecenie przełożonego jest niezgodne
z prawem - obowiązek przedstawienia swoich zastrzeżeń przełożonemu, zaś w razie pisemnego potwierdzenia polecenia - obowiązek jego wykonania
z jednoczesnym zawiadomieniem prezydenta miasta o zastrzeżeniach, co doprowadziło do wydawania przez Wiceprezydentów Miasta O. oraz Naczelnika A. G. dokumentów poświadczających nieprawdę na przestrzeni; okresu od 27 maja 2003 r. do 10 lipca 2008 r.;

- rażące naruszenie prawa procesowego, które miało wpływ na treść wyroku - art. 457 § 3 k.p.k. w zw. z art. 424 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k., polegające na dokonaniu nienależytej kontroli apelacyjnej apelacji oskarżonego M. S. i wyciągnięciu z materiału dowodowego błędnych wniosków, ^|iż M. S. był współpracownikiem A. G. oraz działał
w polecenia służbowego A. G., podczas gdy w wyroku Sądu Rejonowego przepisano mu popełnienie czynu polegającego na tym, że w dniu 1 sierpnia r. oraz w dniu 11 sierpnia 2006 r. jako funkcjonariusz publiczny – Wiceprezydent Miasta O. działając nieumyślnie nie dopełnił obowiązków niesprawdzenie rzeczywistego przeznaczenia dwóch działek i podpisał niezgodne z zapisami planu zagospodarowania przestrzennego miasta O. wypisy i wyrysy z tego planu, czym działał na szkodę interesu publicznego, to jest czynu z art. 231 § 3 k.k.

Stawiając te zarzuty, prokurator wniósł o uchylenie wyroku
w zaskarżonej części i przekazanie sprawy w tym zakresie Sądowi Okręgowemu Warszawa – Praga w Warszawie do ponownego rozpoznania
w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Najwyższy, uwzględniając kasację, wyrokiem z dnia 20 marca 2018 r. sygn. II KK 368/17 uchylił wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie w zaskarżonej części i w tym zakresie sprawę S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., M. S., J. S. i M. I. przekazał temu Sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Sprawa oskarżonych A. G. i J. Ś. nie była przedmiotem rozpoznania w postępowaniu kasacyjnym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacje oskarżonych S. B., J. S. i obrońców oskarżonych J. L. (1), K. P. (1), M. S. i M. I. oraz prokuratora w zakresie, który jest przedmiotem ponownego rozpoznania sprawy w postępowaniu odwoławczym (poza wskazanymi oskarżonymi dotyczy również oskarżonych M. P., M. O. i B. S., którzy apelacji nie wnieśli), nie zasługują na uwzględnienie.

Na wstępie kontroli instancyjnej zaskarżonego wyroku dokonanej przy ponownym rozpoznaniu sprawy w postępowaniu odwoławczym odnieść się należy do podniesionych w apelacjach prokuratora i obrońcy oskarżonej J. L. (1) zarzutów obrazy prawa procesowego – art. 424 § 1 k.p.k. Przepis ten określa wymogi jakim winno odpowiadać uzasadnienie wyroku. Pisemne motywy wyroku dotyczą nie tylko oskarżonych, których środki odwoławcze podnoszą zarzut obrazy tego przepisu prawa procesowego, lecz również motywacji rozstrzygnięcia w stosunku do pozostałych oskarżonych. Przypomnieć jednakże należy, że sporządzenie uzasadnienia jest czynnością wtórną wobec samego wyrokowania, następuje jakiś czas później. Zatem od tego jak zostało sporządzone uzasadnienie, a w szczególności czy jego treść odpowiada wymogom art. 424 k.p.k. nie zależy bezpośrednio sposób rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Wady uzasadnienia mogą utrudniać albo nawet uniemożliwiać dokonanie kontroli instancyjnej, jednakże trudno przyjąć, że wady uzasadnienia (jeżeli występują) mogą mieć wpływ na to, co zostało wcześniej rozstrzygnięte.

Jednocześnie zaznaczyć należy, że wywiedziony w oparciu o art. 438 pkt 2 k.p.k. zarzut obrazy prawa procesowego może być skuteczny tylko wówczas, gdy skarżący wykaże, że uchybienia w tym zakresie mogły mieć wpływ na treść wyroku. Innymi słowy dla skuteczności takich zarzutów konieczne jest wykazanie związku między zaistniałym uchybieniem a treścią orzeczenia. Odnosząc powyższe argumenty do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że analiza zarzutów i argumentacji apelacji w zakresie obrazy art. 424 § 1 k.p.k. prowadzi do wniosku, iż skarżący nie wykazali jaki wpływ podnoszone uchybienie miało na treść wyroku. Wprawdzie pisemne uzasadnienie zaskarżonego wyroku zostało sporządzone w sposób ogólnikowy, jednakże nie uniemożliwiało kontroli instancyjnej orzeczenia przez pryzmat dokonanej przez Sąd odwoławczy analizy zebranego w sprawie materiału dowodowego. Możliwe było zatem wydanie merytorycznego rozstrzygnięcia bez potrzeby uchylania wyroku w części będącej przedmiotem ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Bezspornym jest, że Rada Miejska w O. uchwaliła dwie uchwały dotyczące planów zagospodarowania przestrzennego terenów miasta O.. Uchwała nr XLVII/558/02 z dnia 3 września 2002 r. i stanowiący jej integralny załącznik- rysunek planu w skali 1:2000 dotyczyła obszaru miasta O. oraz obszaru położonego po obu stronach S. na odcinku przebiegającym przez miasto O. tj. dla dzielnicy W., zaś uchwała nr XXXII/272/05 z dnia 29 kwietnia 2002 r. dotyczyła obszaru osiedla (...). Oskarżeni S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., J. S., M. I., będący pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji Urzędu Miasta O., przygotowywali wypisy, wyrysy oraz decyzje ustalające warunki zabudowy i zagospodarowania terenu, zaś oskarżeni A. G. - Naczelnik Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji Urzędu Miasta O., M. S. i J.

Ś. – Wiceprezydenci Miasta O., z racji pełnionego nadzoru, dokumenty te podpisywali. Kopia rysunku planu, będącego załącznikiem do uchwały nr XLVII/558/02, jaka znajdowała się w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji, na podstawie której wydawano dokumenty, będące przedmiotem zarzutów aktu oskarżenia, różniła się w istotny sposób od oryginału rysunku planu będącego integralną częścią uchwały Rady Miejskiej O. nr XLVII/558/02. Ten akt prawa lokalnego stanowił podstawę do sporządzania i wydawania dokumentów w postaci wypisów i wyrysów oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu na obszarach objętych wskazanym planem zagospodarowania przestrzennego. Nieprawidłowości w sporządzaniu i wydawaniu dokumentów sprowadzające się do niedopełnienia obowiązków przez brak sprawdzenia treści tej kopii, na której znajdowały się dopisane pismem ręcznym oznaczenia graficzne - z oryginałem, na którym takich oznaczeń nie było, stanowiły podstawę stawianych oskarżonym w akcie oskarżenia zarzutów z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Nie ulega wątpliwości, że w tej sytuacji konieczne było zapoznanie się z oryginalną mapą i dokonanie weryfikacji kopii z oryginałem. W tym kontekście chybiony jest zarzut podnoszony niemal we wszystkich apelacjach oskarżonych i ich obrońców dotyczący nieustalenia przez Sąd Rejonowy jaka była rzeczywista treść oryginału uchwały Rady Miejskiej O. nr XLVII/558/02 z dnia 3 września 2002 r. oraz stanowiącego jej integralny załącznik - rysunku planu w skali 1:2000 dla obszaru objętego planem zagospodarowania przestrzennego miasta O. oraz obszaru położonego po obu stronach S. na odcinku przebiegającym przez miasto O. tj. dla dzielnicy W.. W dotychczasowym postępowaniu prawidłowo w tym zakresie ustalono, że znaczny upływ czasu i zmiany kadrowe utrudniały ustalenie ile graficznych załączników do wspomnianej uchwały było wydanych w oparciu o oryginał mapy oraz określenie miejsca, gdzie się one znajdują, jednakże okoliczność ta nie spowodowała niemożności poczynienia prawidłowych ustaleń co do tego jaka była oryginalna treść uchwały i rysunku planu, będącego jej integralnym załącznikiem.

Wbrew twierdzeniom apelacji, jeden z egzemplarzy, jako załącznik graficzny do uchwały w formie papierowej został wysłany przez Przewodniczącego Rady Miasta O. do Wojewody (...) w celu jego weryfikacji w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Treść tej uchwały wraz z załącznikiem została zaakceptowana przez Wojewodę (...) i skierowana do publikacji w Dzienniku Urzędowym Województwa (...), przy czym rysunek planu, stanowiący ten załącznik ze względów formalnych został zmniejszony do formatu A4. Na żądanie Sądu meriti oryginał uchwały wraz z graficznym załącznikiem został przesłany i znajduje się w aktach sprawy (k-3507). Wbrew supozycjom skarżących jest to ten sam załącznik, który w pomniejszonej wersji został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) z 2002 r. pod poz. 7175 (k-3512, 3522). Porównanie tych dokumentów prowadzi do niebudzącego żadnych wątpliwości ustalenia, że kopia rysunku planu znajdująca się w aktach sprawy, przesłana przez Prezydenta Miasta O. jest wiernym odwzorowaniem tego samego załącznika, który został przesłany do Wojewody (k-2550) i następnie opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa (...). Treść uchwały wraz z graficznym załącznikiem, opublikowana przez upoważniony organ zgodnie z obowiązującą procedurą jest aktem prawa miejscowego i ma moc powszechnie obowiązującą. W świetle tych okoliczności supozycje skarżących, co do różnicy między tym co zostało uchwalone, a tym co opublikowano są całkowicie bezzasadne, bowiem cechę oryginału ma również rysunek planu znajdujący się w archiwum (...) Wojewody (...). Porównanie kopii rysunku z oryginałem prowadzi do wniosku, że w oryginale planu rysunku dla terenu W. dla obszaru (...) stanowiącego tereny lasów i zieleni leśnej oraz obszaru (...) – terenu agroturystyki nie występują oznaczenia ML, które znajdowały się w kopii rysunku planu, którą posługiwali się pracownicy Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji przy sporządzaniu wypisów, wyrysów i decyzji. Nie ustalono kto i w jakim czasie dopisał na kopii planu oznaczenie ML, sprzeczne z jego oryginałem, a oznaczenie to, bez sprawdzenia treści oryginału, skutkowało sporządzaniem i wydawaniem błędnych wypisów, wyrysów
i decyzji co do możliwości i warunków zabudowy oraz zagospodarowania terenu na obszarach, których te dokumenty dotyczyły. Będące ręcznymi dopiskami oznaczenia te na kopii rysunku planu, którą się posługiwano przy opracowaniu powyższych dokumentów, nie mogły być niezauważone przez pracowników, którzy je sporządzali. Mimo widocznej ingerencji w treść rysunku planu nikt z oskarżonych nie uznał za konieczne jednoznaczne wyjaśnienie tej okoliczności przez porównanie kopii rysunku planu z jego oryginałem. Porównanie kopii mapy z oryginałem w okresie gdy przedmiotowe dokumenty były sporządzane i wydawane było możliwe, bowiem oryginał był dostępny wówczas w Urzędzie Miasta O.. Podkreślić przy tym należy, że wypisy i wyrysy dotyczące tego terenu miały różną treść, bowiem były również takie, które były zgodne z oryginałem, o czym pracownicy musieli wiedzieć przygotowując kolejne dokumenty, a okoliczność ta również rzutuje na ocenę ich zachowania w zakresie prawidłowości wypełnienia ciążących na nich obowiązków. Oskarżeni S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., J. S., M. I. byli pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego
i Inwestycji Urzędu Miejskiego w O., a oskarżony M. S. był Wiceprezydentem Miasta O.. Wszyscy ci oskarżeni są pracownikami samorządu terytorialnego w rozumieniu ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U.2001,142.1593 - tekst jednolity). Wszyscy oskarżeni, będący pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji w ramach swych obowiązków i kompetencji uczestniczyli w merytorycznym opracowaniu wypisów, wyrysów z planu zagospodarowana przestrzennego oraz przygotowywaniu decyzji, ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu, zaś oskarżony M. S. będący Wiceprezydentem Miasta O., sprawował nadzór nad tym Wydziałem i w ramach związanych z tym obowiązków podpisywał te dokumenty, które były wydawane osobom zainteresowanym. Ich prace miały zatem merytoryczny charakter i żaden z nich nie pełnił czynności wyłącznie usługowych. Nie budzi więc najmniejszych wątpliwości, że każdy z nich był funkcjonariuszem publicznym, o jakim mowa w art. 115 § 13 pkt 4 k.k. Źródłem obowiązków oskarżonych, będącym pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji były nie tylko pisemne zakresy obowiązków każdego z nich, lecz również obowiązki wynikające z faktycznie powierzonych im do wykonywania prac związane ze stanowiskiem, na jakim zostali zatrudnieni w tej jednostce organizacyjnej Urzędu Miejskiego w O.. Wbrew zarzutowi apelacji obrońcy oskarżonej K. P. (1), przepis art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z jednej stanowiący, że „każdy ma prawo do wglądu do studium lub planu miejscowego zagospodarowania przestrzennego oraz otrzymania z nich wypisów i wyrysów” nie jest jedynie normą abstrakcyjną. Przepis ten bowiem ma dwojaki charakter. Dając każdemu prawo wglądu do studium i planu zagospodarowania przestrzennego oraz otrzymania z nich wypisów i wyrysów nakłada jednocześnie na organy samorządowe obowiązki umożliwiające realizację tego uprawnienia, a więc obowiązek udostępniania planów zagospodarowania przestrzennego oraz sporządzania i wydawania wypisów i wyrysów zgodnych z planami zagospodarowania przestrzennego. Obowiązki te wykonywane są przez pracowników organów samorządu terytorialnego i znajdują konkretyzację w powierzonych im w tym zakresie zadaniach. Status pracownika samorządowego i ciążące na nim obowiązki określone zostały w ustawie z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych. Podkreślić przy tym należy, że ustawowy charakter obowiązków wymaga od pracownika samorządowego ich realizacji niezależnie od tego, czy zostały ujęte w umowie o pracę (zob. wyrok SN z dnia 20.03. 2018 r., II KK 368/17, LEX nr 2486139). Nie ma w związku w tym żadnego znaczenia dla oceny prawnej zachowania oskarżonych, w tym oskarżonych J. S. i M. I., że zakres pisemnych obowiązków, który stanowił integralną część umowy o pracę został tym dwojgu oskarżonym wręczony później niż w dniu zawarcia umowy, bowiem od chwili zawarcia umowy faktycznie wykonywali powierzone im obowiązki, właściwe dla stanowiska, na jakim zostali zatrudnieni. Nie trzeba sięgać do zakresu obowiązków przekazanych na piśmie, aby dokonać oceny czy pracownik wykonuje powierzone mu prace z należytą starannością wymaganą przy tego rodzaju czynnościach. Normą powszechnie obowiązującą jest bowiem prawidłowe wykonywanie powierzonych obowiązków pracowniczych, niezależnie od ich formalnej konkretyzacji. Chybione są zarzuty i argumentacja apelacji oskarżonych i ich obrońców, że dla oceny prawnej zachowania oskarżonych będących pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji w kontekście niedopełnienia obowiązków istotne jest ustalenie, iż mieli oni uprawnienia do wystawiania dokumentów wychodzących na zewnątrz urzędu. Sytuacja oskarżonego M. S., jako Wiceprezydenta Miasta O. jest odmienna i będzie omówiona w dalszej kolejności. Jak już wyżej wskazano, oskarżeni S. B., M. P., J. L. (1), K. P. (1), M. O., B. S., J. S., M. I. w zakresie powierzonych im zadań uczestniczyli w procesie wydawania wypisów, wyrysów oraz decyzji ustalających warunki zabudowy i zagospodarowania terenu, przy czym ich udział polegał na merytorycznym opracowywaniu tych dokumentów. Każdy z pracowników, przygotowujących w/w dokumenty odpowiadał za ich treściową zgodność z planem zagospodarowania przestrzennego i rzetelność ich opracowania. Każdy z takich dokumentów był parafowany przez osobę sporządzającą i przekazywany do podpisu przez Naczelnika Wydziału czy Wiceprezydentów Miasta. Definicja dokumentu określona jest w art. 115 § 14 k.k., który stanowi, że dokumentem jest każdy przedmiot lub inny zapisany nośnik informacji, z którym związane jest określone prawo, albo który ze względu na zwartą w nim treść stanowi dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności mającej znaczenie prawne. Strona przedmiotowa czynu z art. 271 § 1 k.k. (tak samo z § 2 art. 271 k.k.) polega na poświadczeniu w dokumencie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne, bez względu na to czy ma on znaczenie na zewnątrz, czy tylko jest wykorzystywany na wewnętrzne potrzeby. Pozbawionym normatywnego oparcia w treści wymienionego przepisu jest sprowadzanie odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego za poświadczenie nieprawdy do sytuacji wystawiania dokumentu podmiotowi zewnętrznemu. W żadnym wypadku nie uzasadnia tego posłużenie się przez ustawodawcę w treści art. 271 § 1 k.k. pojęciem „innej osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu”. „Wystawienie dokumentu” nie jest znamieniem warunkującym odpowiedzialność funkcjonariusza publicznego za poświadczenie nieprawdy, ale cechą uprawnienia jakie musi posiadać osoba, która nie jest funkcjonariuszem publicznym, aby można było pociągnąć ją do odpowiedzialności za poświadczenie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Dokumentami są bowiem nie tylko oficjalne pisma kierowane na zewnątrz (por. wyrok SN z dnia 20.04.2005 r., III KK 206/04, LEX nr 151674, wyrok SN z dnia 11.05.2017 r., (...), LEX nr 2307109). Podstawowym kryterium oceny danego pisma jako dokumentu jest to czy zawiera okoliczności, które mają znacznie prawne. Odnosząc powyższe poglądy do realiów sprawy niniejszej, wbrew zarzutowi i twierdzeniu apelacji obrońcy oskarżonej M. I., stwierdzić należy, że były one podstawą nie tylko do wydawania decyzji wynikających z prawa budowalnego, lecz również dokonywania przez poszczególne osoby transakcji obrotu nieruchomościami gruntowymi, do których by nie doszło, gdyby nabywcy znali rzeczywiste przeznaczenie gruntu, które zostało wadliwie poświadczone w wypisie i wyrysie. Oskarżeni, będący pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji wykonywali zadania niezbędne do prawidłowego funkcjonowania Urzędu Miejskiego w O. merytorycznie opracowując i sporządzając wypisy, wyrysy oraz decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, które zawierały okoliczności mające istotne znaczenie prawne dla zarówno dla właścicieli nieruchomości, których dotyczyły, jak i (...). Podpisy Naczelnika Wydziału, czy Wiceprezydentów Miasta były jedynie końcowym elementem opracowania dokumentów, jednakże nie zmieniały tego, co oskarżeni, będący pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji sporządzili i w tych dokumentach poświadczyli. Wypisy, wyrysy i decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu same w sobie nie kreowały prawa, jednakże przedstawiały informacje wynikające z obowiązującego aktu prawa miejscowego, jakim była uchwała Rady Miejskiej w O. dotycząca planu zagospodarowania przestrzennego.

Dla oceny prawnej czy oskarżeni, będący pracownikami Wydziału Planowania Przestrzennego i Inwestycji dopełnili czy też nie dopełnili obowiązków nie ma zatem znaczenia, że wykonywane przez nich prace były jedynie częścią urzędowego procesu wydawania przedmiotowych wypisów, wyrysów i decyzji. Ich działanie było bowiem integralnym elementem sporządzania i wydawania tych dokumentów, bez którego dokumenty te by nie powstały. Jak już wcześniej wskazano, na kopii rysunku planu, stanowiącego załącznik do uchwały nr XLVII/558/02 Rady Miejskiej w O., którą posługiwano się w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji znajdowały się dopisane ręcznie oznaczenia graficzne terenu ML, zmieniające warunki zabudowy, których nie było w oryginale. Niewyjaśnienie faktu ręcznego dopisku oznaczenia graficznego ML na kopii planu, co przecież z uwagi właśnie na rodzaj pisma, winno być widoczne, przede wszystkim przez nieporównanie kopii z oryginałem, który był wówczas dostępny w Wydziale, bazowanie na wcześniej opracowanych dokumentach, przy wykorzystaniu metody „kopiuj - wklej” świadczyło co najmniej o braku należytej staranności w wykonywaniu obowiązków związanych z opracowaniem tych dokumentów i prowadziło do nieprawidłowości polegających na sporządzaniu i wydawaniu wypisów, wyrysów i decyzji, które były sprzeczne z planem zagospodarowania przestrzennego w tym zakresie. Ocena prawna zachowania poszczególnych oskarżonych uzależniona jest jednak nie tylko o tego, czy wypełnili oni znamiona strony przedmiotowej czynów z art. 231 § 1 lub 3 k.k. oraz z art. 271 § 1 lub 2 k.k., lecz również od tego czy wypełnili oni znamiona strony podmiotowej. Dopiero wypełnienie zarówno znamion strony przedmiotowej, jak i znamion strony podmiotowej mogło skutkować odpowiedzialnością karną oskarżonych.

W tym kontekście odmiennie kształtuje się sytuacja oskarżonych S. B., J. L. (1), K. P. (1) i M. P., która apelacji nie wniosła, natomiast inna jest sytuacja oskarżonych J. S., M. I., M. O. i B. S., jak też oskarżonego M. S..

W przypadku czworga pierwszych oskarżonych Sąd Rejonowy poczynił trafne ustalenia co do ich winy oraz oceny prawnej ich działania. Słusznie oparł się w tym zakresie na pierwszych wyjaśnieniach oskarżonych S. B. i J. L. (1), złożonych w postępowaniu przygotowawczym. Ci dwoje oskarżeni przyznali się wówczas do popełnienia zarzucanych im czynów, a ze złożonych przez nich wtedy wyjaśnień wynika, że zarówno oni dwoje, jak też oskarżone K. P. (2) i M. P. mieli świadomość, iż na rysunkach, na których pracowano w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji były ręcznie dopisane oznaczenia graficzne ML, które były niezgodne z planem zagospodarowania przestrzennego, a tym samym, że wydawane wypisy i wyrysy dla terenów W., były nieprawidłowe i poświadczały nieprawdę. Z wyjaśnień tych czworga oskarżonych wynika ponadto, że wykonywali wypisy i wyrysy na polecenie Naczelnik A. G., przy czym z pierwszych wyjaśnień oskarżonych S. B. i J. L. (1) wynika, że wiedzieli, iż poświadczają nieprawdę. Sąd I instancji jednocześnie zasadnie odmówił waloru wiarygodności wyjaśnieniom oskarżonych K. P. (1) i M. P., zaprzeczającym ich świadomości co do niezgodności sporządzanych przez nie dokumentów z planem zagospodarowania przestrzennego, jako sprzecznym z pierwszymi wyjaśnieniami oskarżonych S. B. i J. L. (1), którzy relacjonowali spontanicznie i brak było powodu, dla którego mieliby niesłusznie obciążać nie tylko siebie samych, lecz również oskarżonych K. P. (1) i M. P.. Trafnej ocenie poddano również późniejsze wyjaśnienia oskarżonych S. B. i J. L. (1), odmawiając im waloru wiarygodności, a przedstawione w tym zakresie argumenty należy podzielić, zwłaszcza że oskarżeni ci nie przedstawili żadnych powodów, które mogłyby taką zmianę tłumaczyć. Jak już wyżej wspominano w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji wydawane były również wypisy i wyrysy, w tym przez wskazanych oskarżonych, które dla tożsamych terenów nie zawierały oznaczeń graficznych ML i były zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego, co również rzutuje na świadomość oskarżonych odnośnie poświadczania nieprawdy w tych wypisach i wyrysach, w których takie dodatkowe oznaczenia graficzne, świadczące o innym niż w planie zagospodarowania przestrzennego przeznaczeniu terenu czy innych warunkach zabudowy, się znalazły. Skoro oskarżeni ci mieli świadomość nieprawidłowości oznaczeń graficznych w kopii, na jakiej pracowali, to nie sprawdzając jakie zapisy widniały w oryginale i wydając wypisy i wyrysy oparte jedynie na kopii i projektach wcześniej przygotowanych w Wydziale, stosując metodę „kopiuj -wklej” nie dopełniali ciążących na nich obowiązków i co najmniej godzili się, że przedstawiają one stan rzeczy niezgodny z uchwalonym planem zagospodarowania przestrzennego. Nie ekskulpuje ich przy tym fakt działania na polecenie czy też wykonywania poleceń Naczelnik A. G.. Skoro bowiem będąc pracownikami samorządowymi mieli świadomość co do nieprawidłowości oznaczeń graficznych w kopii planu zagospodarowania przestrzennego, na podstawie której mieli sporządzać wypisy i wyrysy, to mieli również świadomość, że polecenia przełożonej, aby takie wypisy i wyrysy opracowywać były niezgodne z prawem. Ich obowiązkiem w takiej sytuacji było przedstawienie jej swoich zastrzeżeń i zażądanie pisemnego potwierdzenia polecenia, przy jednoczesnym zawiadomieniu o swoich zastrzeżeniach Prezydenta Miasta. Mieli jednocześnie obowiązek odmowy wykonania poleceń, które według ich przekonania stanowiłyby przestępstwo lub groziły niepowetowanymi stratami (art. 16 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych). W świetle powyższych okoliczności słusznie zatem Sąd I instancji uznał, że oskarżeni S. B., J. L. (1) K. P. (1) i M. P. z winy umyślnej nie dopełnili ciążących na nich obowiązków służbowych. Żadnych takich czynności oskarżeni ci nie podjęli, co również świadczy o niedopełnieniu przez nich jako pracownikach samorządowych obowiązków służbowych. Oskarżeni ci mieli zatem świadomość, że ich zachowanie stanowi niedopełnienie obowiązków, a wystawianie poświadczających nieprawdę okoliczności, które miały znaczenie prawne jest działaniem na szkodę interesu publicznego. Zasadnie więc Sąd meriti uznał, że działanie wskazanych czworga oskarżonych wypełnia znamiona występku z art. 231 § 1 k.k. i jednocześnie wypełnia znamiona występku poświadczenia nieprawdy przez funkcjonariusza publicznego. Jak już wyżej wskazano wprawdzie dokumenty wychodzące na zewnątrz podpisywali bądź Naczelnik Wydziału bądź Wiceprezydenci Miasta, jednakże to wymienieni oskarżeni merytorycznie opracowywali dokumenty w postaci wypisów i wyrysów, zawierające okoliczności mające istotne znaczenie prawne zarówno dla właścicieli nieruchomości, których dotyczyły, jak i dla (...). Działanie tych oskarżonych było niezbędnym elementem tworzenia i wystawiania dokumentów, a tym samym mieli oni świadomość, co najmniej godząc się, że po podpisaniu przez uprawnione osoby, ich poświadczająca nieprawdę treść wywoła negatywne skutki prawne. Niewątpliwie zatem ich zachowanie było umyślne z zamiarem co najmniej ewentualnym, tak co do niedopełnienia obowiązków i działania na szkodę interesu publicznego, jak też co do poświadczenia nieprawdy w dokumencie, który merytorycznie opracowali i sporządzili, a sygnowały osoby, którym je w tym celu przekazali. Nie można jednak zgodzić się z podniesionym dopiero w apelacji przez prokuratora zarzutem błędu w ustaleniach faktycznych co do braku przyjęcia współsprawstwa tych oskarżonych z oskarżoną A. G. w popełnieniu zarzucanych im czynów. Wprawdzie działanie oskarżonych S. B., J. L. (1), K. P. (1) i M. P. było pewnym fragmentem procesu wystawiania dokumentów i czynili to w ramach wykonywania poleceń służbowych ich bezpośredniej przełożonej A. G., jednakże opracowywanie i wypisów i wyrysów, mimo iż czynili to nieprawidłowo, mieściło się w zakresie powierzonych im obowiązków pracowniczych. Okoliczności te w żadnym razie nie mogą świadczyć o intencjonalnym działaniu w zmowie czy w porozumieniu z oskarżoną A. G.. Okoliczności takie, wbrew twierdzeniom prokuratora, nie wynikają z zebranego w sprawie materiału dowodowego, zwłaszcza, że wypisy i wyrysy były podpisywane nie tylko przez oskarżoną A. G., lecz również przez Wiceprezydentów Miasta O. – oskarżonych M. S. i J. Ś., co do których brak jest dowodów na przypisanie im umyślności działania. Nietrafny jest także zarzut apelacji prokuratora kwestionujący ustalenia faktyczne w zakresie oceny czynów zarzucanych oskarżonym S. B., J. L. (1), K. P. (1) i M. P., jako wypadków mniejszej wagi i zakwalifikowania ich w ramach kumulatywnej kwalifikacji z art. 271 § 2 k.k. Autor apelacji uzasadniając ten zarzut podnosi, że wypisy i wyrysy z planu zagospodarowania przestrzennego sporządzane przez tych oskarżonych dotyczyły okoliczności mających znaczenie prawne, jak też, że działali oni umyślnie ze świadomością nieprawidłowej treści tych dokumentów. Skarżący pomija jednak, że podnoszone przez niego okoliczności są znamionami występku zarówno w jego podstawowym typie z art. 271 § 1 k.k., jak i uprzywilejowanym określonym w art. 271 § 2 k.k. Gdyby oskarżeni nie działali umyślnie, jak też poświadczali okoliczności nie mające prawnego znaczenia nie można by w ogóle mówić o popełnieniu występku tak z § 1, jak i z § 2 art. 271 k.k. Przypomnieć należy, że przy ocenie czynu jako wypadku mniejszej wagi bierze się pod uwagę przedmiotowo-podmiotowe okoliczności czynu charakterystyczne dla danego typu przestępstwa. Są to elementy składające się na ocenę jego stopnia społecznej szkodliwości. Wypadek mniejszej wagi charakteryzuje się stopniem społecznej szkodliwości zmniejszonym w stosunku do typu podstawowego. Sąd Rejonowy trafnie ocenił, iż okoliczności towarzyszące popełnieniu przez oskarżonych S. B., J. L. (1), K. P. (1)
i M. P. zarzucanych im czynów były odmienne niż w przypadku oskarżonej A. G.. Przygotowywali oni dokumenty, które zewnętrzne oddziaływanie uzyskiwały dopiero po podpisaniu ich przez Naczelnika Wydziału czy Wiceprezydentów Miasta, jak też, że czynili to na polecenie przełożonej. Wprawdzie jak wskazano ogarniali oni swoją świadomością, że po podpisaniu przez uprawnione osoby dokumenty te mają znaczenie prawne na zewnątrz i ta okoliczność, podobnie jak wykonywanie niezgodnych z prawem poleceń przełożonej nie ekskulpują ich, jednakże nie mogą być pominięte przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości zarzucanych im czynów, która jest niewątpliwie mniejsza niż w przypadku czynów przypisanych oskarżonej A. G.. Prokurator, poza subiektywną polemiką i prezentowaniem odmiennych poglądów, nie przedstawił argumentacji, która mogłaby skutecznie podważyć dokonaną przez Sąd Rejonowy ocenę prawną czynów oskarżonych S. B., J. L. (1), K. P. (1) i M. P., jako wypadków mniejszej wagi z art. 271 § 2 k.k.

Nietrafny jest zarzut apelacji prokuratora kwestionujący orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania w stosunku do oskarżonych S. B. co do czynu opisanego w pkt 23 wyroku oraz K. P. (1) w zakresie czynów opisanych w pkt 31-44 wyroku. Wbrew twierdzeniu skarżącego zakwalifikowanie tych czynów jako wypadków mniejszej wagi z art. 271 § 2 k.k. w ramach kumulatywnej kwalifikacji z art. 231 § 1 k.k. rzutuje na stopień ich społecznej szkodliwości, który z uwagi na podniesione wyżej okoliczności uzasadniające taką ocenę prawną skutkuje uznaniem, że stopień społecznej szkodliwości tych czynów i wina tych oskarżonych w tym zakresie nie były znaczne. Jeśli się przy tym uwzględni podniesione przez Sąd meriti okoliczności dotyczące właściwości i warunków osobistych tych oskarżonych, sposób życia zarówno przed, jak i po popełnieniu czynów, w tym fakt, iż od ich popełnienia upłynął okres 11 lat, czy nawet w niektórych przypadkach w stosunku do oskarżonej K. P. (1) – 12 lat i nie dopuścili się oni w tym okresie naruszenia porządku prawnego, to brak jest podstaw do skutecznego kwestionowania rozstrzygnięcia w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania w tym zakresie. Co się tyczy pozostałych czynów przypisanych oskarżonej K. P. (1) w pkt 26-29, jak też czynu opisanego w pkt 24 wyroku w stosunku do oskarżonej M. P. oraz obecnie, na etapie postępowania odwoławczego w stosunku do oskarżonej J. L. (1) w zakresie czynu opisanego w pkt 25 nastąpiło przedawnienie karalności będące ujemną przesłanką procesową określoną w art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. Czyny te zagrożone są karą nie przekraczającą 3 lat pozbawienia wolności, a zatem ich karalność stosownie do art. 101 § 1 pkt 4 k.k. przedawnia się z upływem 5 lat. Postępowanie w formie śledztwa zostało wszczęte w tej sprawie w dniu 28 września 2009 r. (k-33), a tym samym karalność czynu opisanego w pkt 24 w przypadku M. P. uległa przedawnieniu jeszcze przed wszczęciem postępowania – w dniu 25 marca 2009 r. Stąd też rozstrzygniecie Sądu meriti o umorzeniu postępowania wobec niej na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. jest w pełni uzasadnione. Stosownie do art. 102 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed zmianą wprowadzoną ustawą z dnia 15 stycznia 2016 r. jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101 k.k. wszczęto postępowanie przeciwko osobie o czyn, o których mowa w art. 101 § 1 pkt 4 k.k. karalność takiego czynu ustaje z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu. Przepis art. 102 k.k. po zmianie wprowadzonej ustawą z dnia 15 stycznia 2016 r., która obowiązuje od dnia 2 marca 2016 r. stanowi, że jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101 k.k. wszczęto postępowanie, to karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 k.k. ustaje z upływem 10 lat od zakończenia tego okresu. Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks karny z dnia 15 stycznia 2016 r. w art. 2 stanowi, że do czynów popełnionych przed wejściem w życie tej ustawy stosuje się przepisy Kodeksu karnego o przedawnieniu w brzemieniu nadanym tą ustawą, chyba że termin przedawnienia już upłynął.

W świetle powyższych regulacji Sąd Rejonowy zasadnie uznał, że nastąpiło przedawnienie karalności czynów pisanych w pkt 26-29 w stosunku do oskarżonej K. P. (1) i umorzył postępowanie w tym zakresie. W przypadku oskarżonej J. L. (1) co do czynu opisanego w pkt 25 nastąpiło przedawnienie karalności na etapie postępowania odwoławczego co skutkowało zmianą dotychczasowego rozstrzygnięcia o warunkowym umorzeniu postępowania i umorzeniem postępowania wobec niej na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k.

Kontrola odwoławcza zaskarżonego wyroku doprowadziła do zmiany w opisach czynów oskarżonych S. B., J. L. (1), K. P. (1) i M. P. przez użycie kodeksowego określenia jednego z ich znamion oraz wskazania prawidłowej skali rysunku planu, będącego załącznikiem do przedmiotowej uchwały Rady Miejskiej i właściwego punktu zakresu obowiązków, które nie zostały dopełnione.

Odmiennie należy ocenić stronę podmiotową zachowania oskarżonych J. S., M. I. oraz M. O. i B. S., którzy apelacji nie wnieśli, a co do których wyrok został zaskarżony przez prokuratora.

Sąd Rejonowy dokonał prawidłowej oceny zebranego w tym zakresie materiału dowodowego, w tym wyjaśnień tych oskarżonych i słusznie uznał, że brak jest podstaw do przyjęcia, że dopuścili się występków określonych w art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Ustalenie to nie jest przez skarżących kwestionowane. Oskarżeni ci bowiem nie mieli świadomości co do nieprawidłowości kopii rysunku planu znajdującej się w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji, na podstawie której sporządzali wypisy, wyrysy z planu zagospodarowania przestrzennego, czy też jak w przypadku oskarżonej B. S. również decyzje o warunkach zabudowy, a tym samym, że opracowane przez nich dokumenty, które następnie były sygnowane przez Naczelnika Wydziału czy Wiceprezydentów Miasta, zawierają okoliczności niezgodne z uchwalonym planem zagospodarowania przestrzennego. Sąd I instancji prawidłowo uznał, że w ich sytuacji można jedynie mówić o nieświadomym niedopełnieniu obowiązków
w poświadczeniu wiarygodności dokumentów wynikłym z ich niedbalstwa. Sugerowali się oni przyjętą praktyką w zakresie przygotowywania dokumentów urzędowych, opierali się na zaufaniu do wcześniej opracowanych już dokumentów, których wzory były w systemie komputerowym, jak też wykonywali polecenia Naczelnika Wydziału, której wiedza i autorytet zawodowy nie nasuwała im wątpliwości. Musieli jednak widzieć, że na kopii rysunku planu, na której pracowali oznaczenia graficzne ML, dotyczące warunków zabudowy terenu były dopisane ręcznie. Charakter tych dopisków, jak też sporządzanie w Wydziale Planowania Przestrzennego i Inwestycji również wyrysów i wypisów dla tożsamego terenu zgodnych z planem zagospodarowania przestrzennego winien wzbudzić ich wątpliwość co do prawidłowości dopisanych oznaczeń, zmieniających warunki zabudowy oraz podziału nieruchomości. Staranne wykonanie obowiązków wymagało więc weryfikacji tych okoliczności z uchwalonym planem zagospodarowania przestrzennego oraz stanowiącym jego załącznik oryginałem rysunku planu. Zaniechanie w tym zakresie i stosowanie metody „kopiuj-wklej” świadczy o niezachowaniu przez nich należytej staranności. Można w ich przypadkach mówić o niedbalstwie w wykonywaniu powierzonych obowiązków. Nie mieli oni świadomości, że nie dopełniają tych obowiązków, choć z uwagi na wskazane okoliczności dotyczące dopisanych oznaczeń graficznych, jak
i sporządzania różnej treści wypisów i wyrysów dla tożsamego terenu mogli to przewidzieć. Niedbalstwo oskarżonych J. S., M. I., M. O. i B. S., w wykonywaniu przez nich obowiązków w zakresie opracowywania i wystawiania przedmiotowych dokumentów nie powoduje jedynie ich odpowiedzialności dyscyplinarnej czy służbowej, bowiem skutkiem niezachowania przez nich wymaganej ostrożności było wyrządzenie istotnej szkody dla interesu publicznego, polegającej na podważeniu w odbiorze społecznym wiarygodności dokumentów wystawionych przez Urząd Miejski w O. mających istotne znaczenie dla prawidłowości obrotu pranego nieruchomościami, których dotyczyły. W efekcie tych nieprawidłowości zawarto m. in. szereg transakcji obrotu nieruchomościami, do których by nie doszło, gdyby strony dysponując zgodnymi z planem zagospodarowania przestrzennego wypisami, wyrysami i decyzjami znały wynikające z niego rzeczywiste możliwości i warunki zabudowy terenu. Skoro oskarżeni ci przez niedbalstwo nie sprawdzili okoliczności wynikających z planu zagospodarowania przestrzennego i zaniechali porównania kopii rysunku planu, na podstawie której wystawiali przedmiotowe dokumenty, z oryginałem, mimo, że taką możliwość mieli, to obiektywnie mogli przewidzieć, że takie niedbalstwo w niedopełnieniu obowiązków jest nie tylko działaniem na szkodę interesu publicznego czy prywatnego, lecz taką szkodę realnie wyrządza. S. zatem Sąd I instancji uznał, że ich zachowanie wypełnia znamiona występku określonego w art. 231 § 3 k.k. Prokurator w wywiedzionym środku odwoławczym takiej oceny prawnej w stosunku do tych oskarżonych nie kwestionował, zaś apelacje oskarżonego J. S. i obrońcy oskarżonej M. I., poza subiektywną polemiką ze stanowiskiem Sądu I instancji, nie przedstawiły argumentów, które skutecznie mogłyby je podważyć.

Nie można zgodzić się również z zarzutem apelacji prokuratora kwestionującym rozstrzygnięcie w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania wobec oskarżonych J. S., M. I. i M. O.. Nieumyślność ich działania, jego incydentalność powoduje, że zarówno stopień ich winy, jak i społecznej szkodliwości czynów nie jest znaczny, co w powiązaniu z właściwościami i warunkami osobistymi tych oskarżonych, sposobem ich życia zarówno przed, jak i po popełnieniu czynów, co podniósł Sąd meriti, w tym kilkunastoletni upływ czasu w pełni uzasadniały rozstrzygnięcie o warunkowym umorzeniu postępowania wobec nich. Prokurator, poza postawieniem zarzutu kwestionującego takie rozstrzygnięcie wobec tych oskarżonych, nie przedstawił argumentów, które podważałyby to stanowisko. Mimo zaskarżenia wyroku wobec wszystkich oskarżonych, prokurator nie wskazał żadnych zarzutów pod adresem rozstrzygnięcia o umorzeniu postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. wobec oskarżonej B. S., stąd też mając na uwadze przedstawione wyżej rozważania dotyczące ustaleń i oceny prawnej jej działania należało utrzymać je w mocy.

Co się tyczy oskarżonego M. S. to zarówno apelacje jego obrońcy, jak i prokuratora są chybione. Sąd Rejonowy trafnie uznał, że brak jest podstaw do przypisania mu czynu z art. 231 § 1 k.k. w zb. z art. 271 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k. Nietrafne są natomiast zarzuty apelacji obrońcy oskarżonego kwestionujące możliwość przypisania mu odpowiedzialności karnej w zakresie art. 231 § 3 k.k. Oskarżony ten bowiem pełnił funkcję Wiceprezydenta Miasta O., podobnie jak oskarżony J. Ś., co do którego orzeczenie jest prawomocne. W ramach powierzonych mu obowiązków sprawował nadzór nad Wydziałem Planowania Przestrzennego i Inwestycji i swoim podpisem sygnował dokumenty przygotowane przez jego pracowników, skutkiem czego dokumenty te uzyskiwały znaczenie prawne na zewnątrz i wywoływały bezpośrednie skutki w sferze publicznej. Taką samą rangę miały dokumenty podpisywane przez Naczelnika A. G. czy drugiego Wiceprezydenta J. Ś.. Inkryminowane zachowanie oskarżonego M. S. polegało na niesprawdzeniu merytorycznym treści podpisanych dokumentów i bazowaniu jedynie na zaufaniu do podległych mu pracowników. Takie działanie świadczy o niedbalstwie w nadzorze i w ten sposób nieumyślnym niedopełnieniu obowiązków. Sygnowanie dokumentów, było aktem nadania im zewnętrznego znaczenia, a zawarcie w nich treści niezgodnych z uchwalonym planem zagospodarowania przestrzennego z uwagi na ich prawne znaczenie, skutkowało istotną szkodą dla interesu publicznego. Brak jest zatem podstaw do skutecznego kwestionowania ustaleń Sądu meriti w tym zakresie. Niezasadny jest również zarzut apelacji prokuratora kwestionujący warunkowe umorzenie postępowania wobec tego oskarżonego (dotyczyć to może jedynie czynu opisanego w pkt 62 wyroku, bowiem karalność czynu opisanego w pkt 61 uległa przedawnieniu i postępowanie karne zostało w tej części na podstawie art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umorzone). Wskazać bowiem należy, było to incydentalne działanie w dotychczasowym nienagannym życiu oskarżonego, a fakt jego popełnienia z winy nieumyślnej również rzutuje na ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu, który nie jest w tej sytuacji znaczny. Jeśli się przy tym uwzględni właściwości i warunki osobiste oskarżonego, jego dotychczasową niekaralność oraz fakt, iż od przedmiotowego zdarzenia minął okres ponad 12 lat, podczas którego przestrzegał on porządku prawnego, to należy w pełni podzielić rozstrzygnięcie Sądu I instancji w przedmiocie warunkowego umorzenia postępowania wobec tego oskarżonego, a skarżący, poza subiektywną polemiką z tym stanowiskiem, nie przedstawił argumentów, które skutecznie mogłyby je podważyć.

O kosztach sądowych w postępowaniu odwoławczym w stosunku do oskarżonych S. B., J. S., M. I., K. P. (1) w zakresie rozstrzygnięcia co do czynów opisanych w pkt 31-44, M. S. w zakresie rozstrzygnięcia opisanego w pkt 62, orzeczono na podstawie art. 636 § 2 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k.

O kosztach sądowych w sprawie w stosunku do oskarżonych M. O., B. S. oraz M. P. i J. L. (1) orzeczono na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.

Mając powyższe okoliczności na uwadze Sąd Okręgowy orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.

SSO Zenon Stankiewicz SSO Marek Wojnar SSO Adam Bednarczyk