Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

VI Ka 730/24 - wyrok Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2024-09-12

Warszawa, dnia 30 lipca 2024 r.

Sygn. akt VI Ka 730/24

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSA (del.) Anna Kalbarczyk

protokolant: protokolant sądowy – stażysta Dominika Mroczka

przy udziale prokuratora Marzeny Szerszeń – Pietrak

po rozpoznaniu dnia 24 lipca 2024 r.

sprawy J. C. córki P. i E., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwa z art. 286 § 1 kk i inne

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 22 lutego 2024 r. sygn. akt III K 1377/20

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zwalnia oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 730/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy–Pragi Południe w Warszawie z dnia 22 lutego 2024 roku w sprawie J. C.

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

1.

J. C.

Oskarżona jest osobą niekaraną

karta karna k. 311

Sytuacja majątkowa oskarżonej

informacja e - (...)

k. 310

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

1.

Karta karna

Załączone dokumenty urzędowe zostały sporządzone w przepisanej prawem formie przez organ do tego uprawniony.

Informacja e - (...).

Stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo poświadczone. Strony nie kwestionowały uch autentyczności.

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

I. obrazy przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 14 § 1 k.p.k. polegająca na wyjściu poza granice oskarżenia w zakresie przypisania oskarżonej działania polegającego na tym, że „w nieustalonym dniu maja 2020 roku, nie później niż 10 maja 2020 roku w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1 700 złotych, przekazanej oskarżonej tytułem zapłaty za zamówioną przez A. K. (1) odzież, wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do złożenia zamówienia i jego realizacji”, podczas gdy teza aktu oskarżenia opierała się na tym, że „w dniu 11 maja 2020 roku w W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej kwocie 850 zł A. K. (1), A. K. (2) i K. K. (1), w ten sposób, że po otrzymaniu płatności w w/wym. kwocie za zamówiony przez A. K. (1) towar w postaci nowych ubrań ze Stanów Zjednoczonych, przekazała towar niezgodny z zamówieniem, tj. worek starych, używanych ubrań, czym działała na szkodę w/wym. osób, wprowadzając tych samych pokrzywdzonych w błąd co do zamiaru wywiązania się ze zobowiązania”, co nie mieści się w ramach zdarzenia historycznego, o którym mowa w akcie oskarżenia, z uwagi na niezachowanie tożsamości pokrzywdzonego (pokrzywdzonych) czasu i sposobu działania a uchybienie to stanowi jednocześnie bezwzględną przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.

II. obrazy przepisów postępowania mająca wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 14 § 1 k.p.k. w zw. z art. 313 § 1 k.p.k. polegającą na nie wydaniu w toku postępowania przygotowawczego postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. oraz w sprawie o czyn z art. 278 § 1 k.k., to jest o czyny wskazane w punkcie 2 i 3 aktu oskarżenia oraz II i III wyroku, co powoduje, że wniesiony akt oskarżenia w tym zakresie należy traktować jako pochodzący od osoby, która nie uzyskała skutecznie swego uprawnienia, przy czym powyższe stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą, o której mowa w art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

1.  Ustosunkowując się do dwóch pierwszych, najdalej idących zarzutów podniesionych przez obrońcę oskarżonej przedstawić należy pokrótce czynności procesowe podejmowane w sprawie J. C..

2.  Postępowanie karne przeciwko oskarżonej zostało zainicjowane pisemnym zawiadomieniem o popełnieniu przestępstwa złożonym przez A. K. (3) i K. K. (1). Rodzice pokrzywdzonej A. K. (1) zawiadomili, że J. C. dopuściła się przestępstwa oszustwa na szkodę ich córki. Co istotne w zawiadomieniu tym powiadomili, że szukając informacji o oskarżonej skontaktowali się z małżonkami K., którzy poinformowali ich, że również zostali okradzeni i oszukani przez oskarżoną (k. 1-3).

3.  W związku z powyższym A. K. (2) w dniu 19 sierpnia 2020 roku, złożyła ustne zawiadomienie o przestępstwie i została przesłuchana w charakterze świadka. Zawiadomienie dotyczyło rzekomego zamówienia ubrań ze Stanów Zjednoczonych przez J. C. i pieniędzy jakie zostały jej przekazane na poczet tego zamówienia. Zeznała również o tym, że w podobny sposób została oszukana P. K., jak również o tym, że małżonkowie K. podejrzewają oskarżoną o kradzież 10.000 zł (k. 4-6).

4.  W dniu 5 lipca 2020 roku pisemne zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa zostało złożone przez J. W., który poinformował Policję o dokonaniu oszustwa przez J. C. i przekazaniu przez niego pieniędzy na poczet rzekomych opłat celnych na prośbę A. K. (1) (k. 13-17).

5.  W dniu 9 września 2020 roku przesłuchany został w charakterze świadka J. W. (k. 20-22).

6.  Tego samego dnia z uwagi na łączność przedmiotową i podmiotowa postanowiono o prowadzeniu sprawy z obu zawiadomień łącznie (k. 12).

7.  W dniu 17 września 2020 roku wydane zostało postanowienie o wszczęciu dochodzenia „w sprawie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w czasie od 11 maja 2020 roku do 20 lipca 2020 roku w W. szeregu osób poprzez wprowadzenie ich w błąd co do realizacji zamówienia odzieży, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k.” (k. 32).

8.  W dniu 21 września 2020 roku została przesłuchana w charakterze świadka P. K. (k. 33-34) i A. K. (1) (k. 47- 48).

9.  W dniu 22 października 2020 roku A. K. (1) została ponownie przesłuchana w obecności psychologa (k. 53-54).

10.  W dniu 16 grudnia 2020 roku wydano postanowienie o przedstawieniu następujących zarzutów, które ogłoszono J. C. w dniu 23 grudnia 2020 roku:

1.  w dniu 11 maja 2020 roku w W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej kwocie 850 zł A. K. (1), A. K. (2) i K. K. (1), w ten sposób, że po otrzymaniu płatności w w/wym. kwocie za zamówiony przez A. K. (1) towar w postaci nowych ubrań ze Stanów Zjednoczonych, przekazała towar niezgodny z zamówieniem, tj. worek starych, używanych ubrań, czym działała na szkodę w/wym. osób, wprowadzając tych samych pokrzywdzonych w błąd co do zamiaru wywiązania się ze zobowiązania, to jest o czyn z art. 286 § 1 k.k.

2.  w dniu 20 czerwca 2020 roku w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej usiłowała doprowadzić do niekorzystnego rozporządzenia mieniem A. K. (1) w kwocie 650 zł w ten sposób, że po uprzednim zmanipulowaniu A. K. (1) z tytułu rzekomego wykupu paczki z ubraniami dla w/wym. dała A. K. (1) do podpisania dokument potwierdzający udzielenie A. K. (1) pożyczki pieniężnej w w/wym. kwocie wraz z terminem zwrotu pieniędzy do dnia 25 lipca 2020 r. na swoje konto bankowe co w rzeczywistości nie miało miejsca, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła z uwagi na postawę pokrzywdzonej, to jest o czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.

3.  w dniu 11 marca 2020 roku w W. przy ul. (...), działając w celu przywłaszczenia, dokonała zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w łącznej kwocie 10 000zł należących do J. i I. K. w ten sposób, że będąc w przedmiotowym domu wraz z córką w/wym. P. K., wykorzystując nieobecność P. K. z jednego z pomieszczeń z szuflady obok łóżka, dokonała zaboru wymienionych wyżej pieniędzy w łącznej kwocie 10 000 zł na szkodę J. i I. K., to jest o czyn z art. 278 § 1 k.k.

11.  W dniu 29 grudnia 2020 roku skierowano do sądu akt oskarżenia tożsamy z przedstawionymi zarzutami.

12.  Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi- Południe w W. wyrokiem z dnia 22 lutego 2024 roku uznał oskarżoną J. C. za winną tego, że:

w ramach czynu zarzuconego w punkcie 1. – w nieustalonym dniu maja 2020 roku, nie później niż 10 maja 2020 roku w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1 700 złotych, przekazanej oskarżonej tytułem zapłaty za zamówioną przez A. K. (1) odzież, wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do złożenia zamówienia i jego realizacji to jest popełniła występek z art. 286 § 1 k.k.;

w ramach zarzuconego w punkcie 2. - w dniu 20 czerwca 2020 roku w W., działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, usiłowała doprowadzić A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 650 złotych w ten sposób, że wprowadziła pokrzywdzoną w błąd co do konieczności wykupu rzekomo zamówionej dla pokrzywdzonej paczki z odzieżą i w wykorzystaniu tego błędu nakazała A. K. (1) podpisanie dokumentu potwierdzającego udzielenie jej przez oskarżoną pożyczki pieniężnej we wskazanej kwocie wraz z oznaczonym terminem zwrotu pieniędzy do dnia 25 lipca 2020 roku, lecz zamierzonego celu nie osiągnęła to jest popełniła występek z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k.;

w ramach zarzucanego w punkcie 3. – w dniu 11 marca 2020 roku w W. przy ul. (...) dokonała zaboru w celu przywłaszczenia pieniędzy w łącznej kwocie 10 000 złotych na szkodę J. i I. K. to jest popełniła występek z art. 278 § 1 k.k.

13.  Mając na uwadze przedstawiony powyżej przebieg postępowania nie sposób przychylić się do zarzutu obrońcy oskarżonej, że akt oskarżenia w sprawie J. C. należy traktować jako pochodzący od osoby, która nie uzyskała skutecznie swego uprawnienia z tego powodu, że nie wydano w toku postępowania przygotowawczego postanowienia o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. oraz w sprawie o czyn z art. 278 § 1 k.k. (czyny zarzucane w punkcie 2 i 3 aktu oskarżenia oraz przypisane w punkcie II i III wyroku).

14.  Argumentacja obrońcy zmierzająca do wykazania konieczności wydawania każdorazowo postanowienia o wszczęciu kolejnego dochodzenia w zakresie każdego ujawnionego czynu w ramach prowadzonego dochodzenia, całkowicie pomija § 106 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury z dnia 7 kwietnia 2016 r. (dalej Regulamin prokuratury), który stanowi, że śledztwo lub dochodzenie wszczęte w sprawie prowadzi się w stosunku do wszystkich czynów ujawnionych w jego toku. Żaden przepis nie obliguje organu prowadzącego postępowanie przygotowawcze do wydawania kilku postanowień o wszczęciu dochodzenia w ramach jednego postępowania w sytuacji, gdy w jego toku ujawnią się inne czyny zabronione popełnione przez tę samą osobę. W takiej sytuacji przepisy przewidują obligatoryjne wydanie postanowienia o przedstawieniu nowych zarzutów.

15.  Jak wynika z postanowienia z dnia 17 września 2020 roku dochodzenie zostało wszczęte w sprawie doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w czasie od 11 maja 2020 roku do 20 lipca 2020 roku w W. szeregu osób poprzez wprowadzenie ich w błąd co do realizacji zamówienia odzieży, tj. o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. Postanowienie to zostało wydane w wyniku złożenia dwóch zawiadomień o możliwości popełnienia przestępstwa. Z zawiadomienia A. K. (3) wynikało, że J. C. mogła dopuścić się przestępstwa także na szkodę małżonków K..

16.  Podawany w uzasadnieniu apelacji pogląd o niedopuszczalności zarzucenia czynu niezwiązanego z postępowaniem, w którym daną osobę uczyniono podejrzanym (T.Grzegorczyk T. Grzegorczyk [w:] Kodeks postępowania karnego. Tom I. Artykuły 1-467. Komentarz, Warszawa 2014, art. 314.), konieczności wydania kolejnego postanowienie o wszczęciu postępowania, został poddany słusznej krytyce.

17.  Jak wynika z dorobku piśmiennictwa przyjęcie takiej konstrukcji nie tylko jest niekorzystne z punktu widzenia ekonomiki procesowej, lecz także de facto zmusza podejrzanego do prowadzenia równolegle obrony w dwóch różnych postępowaniach. Sprzeczne byłoby to również z zasadą łączności podmiotowej rozpoznawania spraw.1 Nowy czyn nie musi się mieścić w ramach zakreślonych przez postanowienie o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia2. Nie do przyjęcia jest pogląd, że wyjście poza ramy zdarzenia faktycznego przyjętego za podstawę wszczęcia śledztwa lub dochodzenia nie może uzasadniać rozszerzenia zarzutów o czyn będący nowym zdarzeniem3 Razi formalizmem stwierdzenie, że czyn nowo zarzucany musi mieścić się w ramach zdarzenia, na podstawie którego wszczęto dane postępowanie przygotowawcze. Artykuł 314 daje uprawnienie organowi procesowemu do zarzucenia podejrzanemu nowego czynu i nie warunkuje tego tym, by mieścił się w ramach zdarzenia, o które wszczęto śledztwo lub dochodzenie. Przyjęcie prezentowanego wyżej poglądu czyniłoby przepis art. 314 w zakresie uzupełnienia zarzutu martwym4. Nie ma potrzeby wydawania kolejnych postanowień o wszczęciu śledztwa lub dochodzenia w zakresie ujawnionych nowych czynów podejrzanego, skoro toczy się śledztwo lub dochodzenie.5 Wydanie postanowienia o uzupełnieniu lub zmianie zarzutów, w zależności od sytuacji procesowej, wpływa na przedmiot prowadzonego śledztwa. Oczywiście nie ma potrzeby i możliwości zmiany wcześniej wydanego postanowienia o wszczęciu śledztwa, aby rozszerzyć przedmiot postępowania, gdyż to właśnie postanowienie, o którym mowa w komentowanym przepisie, na nowo konkretyzuje jego przedmiot i go rozszerza lub zmienia.6

18.  Wskazany przez obrońcę wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2008 roku, sygn. akt V K.K. 252/08 oraz postanowienie SN z 28 października 2009 roku, I KZP 21/09 odnosi się do innej sytuacji procesowej - gdzie wcześniej postępowanie zostało umorzone i nie zostało podjęte. „Po prawomocnym umorzeniu postępowania przygotowawczego prokurator - bez zastosowania instytucji przewidzianych w art. 327 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 328 k.p.k. - nie dysponuje prawem do skargi publicznej i nie może go odzyskać w sposób dorozumiany w drodze kontynuowania czynności procesowych w ramach dotychczasowego postępowania lub ich przeprowadzenia w innym postępowaniu. W sytuacji, gdy brak jest decyzji procesowej stosownej do stadium, w którym wcześniej umorzono postępowanie, a przewidzianej w ww. przepisach, wniesiony przez prokuratora akt oskarżenia trzeba traktować jako pochodzący od osoby, która skutecznie wyzbyła się swego uprawnienia. Prawo do skargi, z której oskarżyciel przecież zrezygnował, nie zostało bowiem odzyskane w sposób przewidziany przez procedurę. Są zatem podstawy do przyjęcia, że brak tego rodzaju stanowi jedną z ujemnych przesłanek procesowych, np. wymienioną w art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.” (vide: wyrok SN z 9.10.2008 r., V KK 252/08, OSNwSK 2008, nr 1, poz. 1992.)

19.  Sąd odwoławczy w całości podziela dominujący pogląd o braku konieczności wydawania kolejnego postanowienia o wszczęciu postępowania w ramach już prowadzonego postępowania przygotowawczego. Konieczność taka nie wynika z przepisów, gwarancją do podjęcia obrony przez podejrzanego jest zmiana postanowienia o postawieniu zarzutów w postępowaniu przygotowawczym, nie jest więc zaskakiwany przez organ prowadzący postępowania co do zakresu przedmiotowego toczącego się postępowania. Co więcej w ocenie sądu takie mnożenie czysto formalnych czynności faktycznie utrudnia obronę, powodować może bowiem zdezorientowanie podejrzanego i konieczność reakcji na wiele postępowań.

20.  Taka interpretacja znajduje wsparcie w obecnie obowiązujących przepisach, które przewidują możliwość prowadzenia postępowania w ramach jednego postępowania w zakresie innych ujawnionych czynów bez odrębnego wszczęcia postępowania. Ustawą z dnia 7 lipca 2022 roku dodano do treści art. 102 przepis § 2, który normuje, że jeżeli w toku wszczętego postępowania powzięto uzasadnione podejrzenie popełnienia innego przestępstwa, karalność tego przestępstwa ulega przedłużeniu z dniem, w którym podjęto pierwszą czynność procesową zmierzającą do ustalenia, czy zostało ono popełnione.

21.  Nie jest również zasadny zarzut wyjścia przez sąd poza granice oskarżenia, z uwagi na niezachowanie tożsamości pokrzywdzonego (pokrzywdzonych), czasu i sposobu działania.

22.  Granica oskarżenia nie jest pojęciem prawnie zdefiniowanym, niemniej jednak orzecznictwo precyzuje warunki jakie powinny być spełnione by uznać, że czyn przypisany przez sąd jest czynem, który mieści się w ramach skargi złożonej przez oskarżyciela.

23.  Ramy postępowania jurysdykcyjnego są określone przez zdarzenie historyczne opisane w akcie oskarżenia, a nie przez poszczególne elementy tego opisu. Zasada skargowości nie ogranicza sądu w ustaleniach wszystkich cech faktycznych tego zdarzenia oraz w zakresie oceny prawnej rozpoznawanego czynu. Sąd nie jest więc związany ani szczegółowym opisem czynu zawartym w zarzucie aktu oskarżenia, ani kwalifikacją prawną nadaną temu czynowi przez oskarżyciela.7 Nie stanowi zatem wyjścia poza te granice zamiana opisu zarzucanego czynu w zakresie czasu, miejsca, sposobu i okoliczności jego popełnienia oraz skutków, a zwłaszcza wysokości powstałej szkody, czy tożsamości osoby pokrzywdzonej przestępstwem przeciwko mieniu, jeśli tylko będzie bezsporne, że chodzi o to samo zdarzenie faktyczne, którego objęcie ściganiem stanowiło wyraz woli oskarżyciela (por. D. Stachurski, Kryteria tożsamości..., s. 20 i n.; wyroki SN: z 4.01.2006 r., IV KK 376/05, OSNwSK 2006, poz. 35; z 21.09.2006 r., V KK 10/06, LEX nr 196961; z 2.03.2011 r., III KK 366/10, OSNKW 2011/6, poz. 51; postanowienia SN: z 12.01.2006 r., II KK 96/05, LEX nr 172202; z 19.10.2006 r., II KK 246/06, LEX nr 202125; z 5.02.2002 r., V KKN 473/99, OSNKW 2002/5–6, poz. 34; z 30.08.2001 r., V KKN 111/01, LEX nr 51844; uchwała SN z 15.06.2007 r., I KZP 15/07, OSNKW 2007/7–8, poz. 55).8

24.  Faktem jest, że sąd dokonał zmiany opisu czynu zarzucanego oskarżonej. Brak jest natomiast jakichkolwiek podstaw do tego, by przyjąć że doszło do wyjścia poza granice oskarżenia. Czyn przypisany był tym samym zdarzeniem historycznym, które było przedmiotem postępowania przygotowawczego.

25.  Prokurator zarzucił oskarżonej to, że w dniu 11 maja 2020 roku w W., działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadziła do niekorzystnego rozporządzenia własnym mieniem w łącznej kwocie 850 zł A. K. (1), A. K. (2) i K. K. (1), w ten sposób, że po otrzymaniu płatności w w/wym. kwocie za zamówiony przez A. K. (1) towar w postaci nowych ubrań ze Stanów Zjednoczonych, przekazała towar niezgodny z zamówieniem, tj. worek starych, używanych ubrań, czym działała na szkodę w/wym. osób, wprowadzając tych samych pokrzywdzonych w błąd co do zamiaru wywiązania się ze zobowiązania.

26.  Natomiast sąd przypisał oskarżonej to, że działając w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, doprowadziła A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1 700 złotych, przekazanej oskarżonej tytułem zapłaty za zamówioną przez A. K. (1) odzież, wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do złożenia zamówienia i jego realizacji.

27.  Zarówno postępowanie przygotowawcze, jak i postępowanie sądowe w zakresie czynu I odnosiło się do tego samego zdarzenia historycznego, to jest rzekomego zakupu odzieży ze Stanów Zjednoczonych przez J. C. dla A. K. (1). Data przyjęta przez prokuratora, to jest 11 maja 2020 roku to była data, w której A. K. (3) dowiedziała się od córki o rzekomej transakcji. Sąd pierwszej instancji prawidłowo ustalił, że działanie oskarżonej nastąpiło wcześniej to jest w nieustalonym dniu maja do 10 maja 2020 roku. Kwoty przekazane oskarżonej wynosiły: 860 zł (pożyczka uzyskana przez J. W.), 340 zł (kwoty otrzymane od ciotki i matki), 500 zł (pieniądze przekazane przez ojca K. K. (1)). Prawidłowo również przypisano, że czyn oskarżonej polegał na doprowadzeniu A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1 700 złotych, przekazanej oskarżonej tytułem zapłaty za zamówioną przez A. K. (1) odzież, wprowadzając pokrzywdzoną w błąd co do złożenia zamówienia i jego realizacji. Natomiast przekazanie innych ubrań było działaniem następczym, mającym na celu jedynie próbę uniknięcia odpowiedzialności za to, że faktycznie nie zamówiła żadnych ubrań z USA .

28.  Osobą faktycznie pokrzywdzoną była A. K. (1), gdy działania oskarżonej zostały skierowane wobec niej. Natomiast kto faktycznie przekazał pieniądze - rodzice, ciocia, znajomy na poczet rzekomego zamówienia nie wpływa na to, że faktycznie osoba która została oszukana była A. K. (1).

29.  Reasumując wbrew zarzutom obrońcy nie doszło do zaistnienia bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 9 w zw. z art. 17 § 1 pkt 9 k.p.k.

Lp.

Zarzut

3.

III. obrazy przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, tj.:

1. art. 7 k.p.k., poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów, polegającej na rażąco wybiórczej, bezkrytycznej i powierzchownej analizie materiału dowodowego, poczynionej w oderwaniu od zasad logiki i doświadczenia życiowego, a w tym w szczególności:

a. zeznań świadka A. K. (1) w zakresie, w jakim Sąd meriti uznał je za wiarygodne i przydatne jako „kluczowe dla oceny wyjaśnień oskarżonej w kontekście jej sprawstwa”, podczas gdy pokrzywdzona miała oczywisty interes w tym, aby nie ujawniać swojej roli w zdarzeniach objętych niniejszym postępowaniem i dla zachowania poprawnej relacji z rodzicami utrzymywać wersję, że została „zmanipulowana” przez oskarżoną;

b. zeznań świadka P. K. w zakresie, w jakim Sąd uznał je za w pełni wiarygodne, podczas gdy pokrzywdzona zeznawała w sposób wewnętrznie sprzeczny i nielogiczny, a jej twierdzenia nie miały oparcia w pozostałym materiale dowodowym, zaś pomiędzy oskarżoną a świadkiem występował konflikt na tle rozliczeń finansowych oraz na tle towarzyskim;

c. wyjaśnień oskarżonej J. C. w zakresie niemal całkowitego ich zdyskredytowania i uznania ich za niewiarygodne również z tej przyczyny, że zdaniem Sądu „oskarżona ani od razu, ani też w postępowaniu przygotowawczym nie złożyła „dowodu swojej niewinności”, załączając go dopiero w odpowiedzi na akt oskarżenia”, podczas gdy wyjaśnienia te pozostają spójne z pozostałym materiałem dowodowym, zostały złożone w sposób szczery i spontaniczny, a wbrew twierdzeniom Sądu nie są sprzeczne z zeznaniami pozostałych świadków, mają swoje oparcie w treści korespondencji zgromadzonej w niniejszym postępowaniu, zaś jedynie tendencyjna i wybiórcza ich ocena pozwala skonstatować, że nie można im przyznać waloru wiarygodności;

d. zeznań świadka J. W., H. L., A. K. (3), J. K., I. K., E. C. w zakresie, w jakim Sąd meriti przyjął je za wiarygodne i odnosił się do nich jedynie w tej części, która korespondowała z wersją zdarzeń prezentowaną przez A. K. (1), P. K. lub co do okoliczności bezspornych;

e. opinii pisemnej biegłego (k. 216) poprzez jej nieuwzględnienie i uznanie, że nie dostarcza ona ważkich informacji w niniejszym postępowaniu, podczas gdy z opinii jasno wynika, że brak dowodowych telefonów uniemożliwia odczytanie ustawień komunikatora, a zatem nie jest możliwe poczynienie konkluzji, aby którakolwiek z wiadomości została zmanipulowana;

2. art. 193 k.p.k. poprzez arbitralne zdyskwalifikowanie wniosków zawartych w opiniach biegłych i zastąpienie dowodu z opinii biegłego zeznaniem świadka, wyrażające się w uznaniu, że wiadomości tekstowe wymieniane pomiędzy stronami i zgromadzone w niniejszej sprawie są nieautentyczne, a to z uwagi na zanegowanie ich prawdziwości przez świadka P. K., podczas, gdyż opinii biegłych wprost wynika, że nie jest możliwe dokonanie oceny autentyczności kwestionowanych przez P. K. wiadomości bez posiadania aparatów telefonicznych, z których zostały one wysłane, przy czym wszystkie powyższe uchybienia w konsekwencji doprowadziły Sąd do dokonania błędnych ustaleń faktycznych, co skutkowało uznaniem J. C. winną zarzucanych jej aktem oskarżenia czynów.

IV. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, polegający na uznaniu, że J. C. usiłowała dokonać przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., tj. dążyła do jego popełnienia, podczas gdy, jak wynika z okoliczności sprawy, jej zachowanie może być rozpatrywane co najwyżej w ramach niekaralnego przygotowania do popełnienia przestępstwa z art. 286 § 1 k.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

1.  Zawarte w apelacji zarzuty obrazy przepisów postępowania są chybione. Sąd pierwszej instancji przeprowadził wszystkie niezbędne dowody, wyjaśnił wszystkie okoliczności sprawy. Zgromadzone dowody oceniono z uwzględnieniem wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego (art. 7 k.p.k.), żadnego z nich nie pominięto, a w następstwie w ten sposób dokonanej oceny ustalono prawidłowo stan faktyczny. W uzasadnieniu wyroku sąd odniósł się do całokształtu materiału dowodowego sprawy wskazując które dowody, ewentualnie, w jakiej części, uznał za wiarygodne, a którym atrybutu takiego odmówił. Argumentacja sądu, jako rzeczowa i logiczna, zasługuje na aprobatę, tym bardziej, że skarżący nie sformułował takich zarzutów, które mogłyby ją skutecznie zakwestionować.

2.  Obrońca oskarżonej starał się dowieść, że częściowe zdyskredytowanie wyjaśnień oskarżonej w zakresie wszystkich przypisanych jej czynów było niezasadne. Wbrew jego twierdzeniom zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci zeznań A. K. (1), A. K. (3), J. W., P. K., I. i J. K., korespondencji prowadzonej w aplikacji (...) pozwolił na dokonanie negatywnej oceny wyjaśnień oskarżonej.

3.  Co do pierwszego i drugiego czynu przypisanego oskarżonej sąd pierwszej instancji prawidłowo skonstatował, że „Brak jednak podstaw do obdarzenia walorem wiarygodności depozycji oskarżonej w zakresie, w jakim podnosiła ona, że historia z zamówieniem ubrań była ukartowana przez nią wespół z A. K. (1) w celu uzyskania od rodziców pokrzywdzonej pieniędzy na jej potrzeby.” (k. 264v).

4.  Obrona nie kwestionując stanu zdrowia A. K. (1), do tej okoliczności podeszła z dużą dozą wybiórczości. W tym kontekście, ale także by naświetlić sposób funkcjonowania pokrzywdzonej i jej możliwości manipulacyjne, nie sposób nie zauważyć, że jak wynika z zebranej w sprawie dokumentacji lekarskiej pokrzywdzona A. K. (1) jest osobą z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim. Cechuje ją olbrzymia nadwrażliwość i trudności z radzeniem sobie w sytuacjach nieporozumień i konfliktów z osobami bardziej ekspansywnymi. Ma obniżoną odporność na stres. W życiu codziennym jest dość zaradna. Nie potrafi działać bez wsparcia innych osób, często ze względu na swoją nadwrażliwość szuka pomocy u innych zaufanych osób. Potrzebuje ciągłej motywacji, wsparcia w pokonywaniu trudności dnia codziennego (k. 9). Pokrzywdzona wymagała kształcenia specjalnego. Jak wynika z orzeczenia lekarskiego w szkole na bardzo niskim poziomie kształtowało się jej rozumienie sytuacji społecznych, spostrzegawczość, myślenie analityczno-syntetyczne, orientacja i wyobraźnia przestrzenna. W wieku 16 lat rozumiała 4 podstawowe działania, obliczenia w zakresie 100 wykonywała w pamięci, liczyła niesprawnie, popełniała błędy rachunkowe. Miała słabo utrwalony sposób pisemny liczenia. Wykonywała proste obliczenia pieniężne (k. 10v).

5.  Gdy pokrzywdzona była badana w wieku 19 lat, biegła psycholog M. G. opiniując w postępowaniu przygotowawczym wskazała, że analiza materiału zawartego w aktach sprawy, treść zeznań świadka z dnia 22 października 2020 roku i aktualne badanie psychologiczne wskazują na to, że rozumie ona znaczenie prostych, nieskomplikowanych sytuacji. Potrafi prawidłowo zapamiętać i odtworzyć bezpośrednio obserwowane fakty. Trudności sprawia jej zrozumienie złożonych sytuacji, związków między zdarzeniami i przewidywanie konsekwencji własnych zachowań. Nie ma tendencji do wypowiadania treści zmyślonych, nierealnych, oderwanych od rzeczywistości. Wykazuje trudności przystosowawcze uwarunkowane niepełnosprawnością intelektualną i cechami osobowości w postaci niskiej tolerancji stresu, nieumiejętności racjonalnego radzenia sobie w sytuacjach trudnych, niskiej samooceny, niepewności do swoich możliwości, lęku przed oceną, tendencji do wycofania się ze społecznych interakcji. W rezultacie przeżywa ona poczucie osamotnienia, braku akceptacji niesprawiedliwego traktowania i nadmiernie poszukuje aprobaty. Psychologiczna analiza treści zeznań A. K. (1) wskazywała na to, że relacjonowała ona zdarzenia, w których rzeczywiście uczestniczyła. Jej narracja była nieustrukturalizowana, a więc naturalna. Opisywała kontekst zdarzeń, interakcje między uczestnikami i motywacją ich zachowań. Podawała szczegóły charakterystyczne dla przedmiotowych zdarzeń i szczegóły mniej nieistotne luźno związane ze zdarzeniami. Powoływała się na niepamięć szczegółów.

6.  Biegła podała we wnioskach, że świadek A. K. (1) wykazuje problemy przystosowawcze warunkowane niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim i cechami osobowości. Ma trudności ze zrozumieniem znaczenia złożonych sytuacji społecznych, zależności między zdarzeniami i przewidywaniem skutków własnych zachowań. Natomiast rozumie sytuacje proste, prawidłowo spostrzega, zapamiętuje i odtwarza powtarzające się fakty związane z jej osobistym doświadczeniem i zaspokajaniem elementarnych potrzeb. Psychologiczna analiza treści zeznań świadka wykazała, że relacjonowała ona zdarzenia w których rzeczywiście uczestniczyła. Z psychologicznego punktu widzenia zeznania świadka A. K. (1) mogą stanowić wiarygodny materiał dowodowy (k. 65 – 67).

7.  Biegły S. P. uczestniczący w przesłuchaniu pokrzywdzonej w toku postępowania sądowego, gdy miała 21 lat i wyksztalcenie zawodowe, specjalne zaopiniował, że A. K. (1) „trudno zrozumieć bardziej złożone sytuacje społeczne, nie rozumie umów. Była obiektem łatwym do manipulacji, wywierania wpływu. Szukała wsparcia, otwarta na pomoc innych. Jest osobą dość naiwną. Sylwetka jest adekwatna do osobowości. Łatwo ufa. Wymaga też czasem odroczenia, dłuższego czasu by coś zrozumieć, rodzice musieli jej wyjaśniać sytuacje i dopiero rozumiała pewne rzeczy. Generalnie zeznania są stałe, właściwe oddają rzeczową treść tego co się stało, jak również emocje wobec rodziców, którym obawiała się ujawniać prawdę dotyczącą koleżanki. Zeznania można wykorzystać w postępowaniu jako wiarygodne psychologicznie. Jest osobą w relacji z oskarżoną słabszą psychicznie co ujawniło się już początkowych etapach szkoły.” (k. 162v).

8.  Przytoczenie tychże opinii jako argumentacji za prawidłowością oceny wiarygodności zeznań A. K. (1) i niewiarygodności wyjaśnień J. C. jest o tyle istotne że pozwala na zilustrowanie predyspozycji pokrzywdzonej do intencjonalnego i zaplanowanego działania wspólnie z J. C., tak jak twierdziła oskarżona.

9.  Nie tylko dokumentacja lekarska, opinie biegłych ale także zeznania matki A. K. (4), J. W. nie wskazują, by A. K. (1) osoba z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim była zdolna do zaplanowania i przeprowadzenia działań mających na celu ukartowanie wespół z oskarżoną historii z zamówieniem ubrań w celu uzyskania od rodziców pieniędzy na jej potrzeby.

10.  By uznać za wiarygodne wyjaśnienia oskarżonej należałoby także przyjąć, że pokrzywdzona jest zdolna nie tylko do manipulowania rodzicami, ale także innymi osobami. Bo przecież konsekwencją przyjęcia takiej wersji jest konieczność ustalenia, że pokrzywdzona jest zdolna do takiego stopnia manipulacji, by biegli psycholodzy nie byli w stanie rozpoznać takiej tendencji. Dokumentacja lekarska, opinie psychologów wskazują, że pokrzywdzona A. K. (1) nie jest zdolna do zrozumienia złożonych sytuacji, związków między zdarzeniami, tym samym trudno przyjąć by była zdolna do zmanipulowania szeregu osób, które z racji wykonywanego zawodu są wyuczone na diagnozowanie takiego rodzaju postaw.

11.  Sąd odwoławczy ma pełną świadomość powodu pominięcia przez obronę dowodów dotyczących szeroko rozumianej niepełnosprawności intelektualnej pokrzywdzonej, niemniej jednak obowiązkiem sądu jest wzięcie pod uwagę całości materiału dowodowego i wyciagnięcie na jego podstawie wniosków co do słuszności zarzutów stawianych orzeczeniu.

12.  Sposób zachowania A. K. (1) w stosunku do swojej matki w czasie ponowienia znajomości z oskarżoną, który przytacza obrońca w apelacji nie wspiera wersji przedstawionej przez oskarżoną. Cytowane zeznania świadka w apelacji mają szerszy kontekst A. nawet mnie oszukiwała, żeby tylko zdobyć te pieniądze. Ona jej nawet groziła, że jak nie da to coś tam. A. kryła oskarżoną, czego nie rozumiem, bo nie było powodu. A. ma problemy emocjonalne, z funkcjonowaniem, ma bardzo niską samoocenę, jest nadwrażliwa, chciała zdobyć przyjaźń koleżanki. Zachowanie A. bardzo się wtedy zmieniło, ona zaczęła kłamać, oszukiwać mnie i moje siostry, że potrzebuję pieniędzy na perfumy. Wymyślała różne historie, by jak najwięcej dostać gotówki.” (k. 179). Nie sposób przyjąć za udowodnione twierdzenia obrońcy, że dynamiką w relacjach rodzinnych było to, że pokrzywdzona podejmowała również pozorne działania mające na celu przysporzenie od rodziców więcej gotówki. A. K. (3) zeznała bowiem wcześniej, że „Córka ze mną dużo rozmawiała, konsultowała się ze mną, zwłaszcza w kwestii zakupów, bo nie miała własnych pieniędzy. Jeżeli chciała dostawała kieszonkowe, ale zakupy wolała konsultowała ze mną.” (k. 179). Dopiero w momencie nawiązania ponownie kontaktów z oskarżoną pokrzywdzona „Ponieważ dowiedziałam się, że to jest sprawa dotycząca zakupu ubrań, które J. prowadziła, to ja odradzałam A. tych kontaktów, bo wiedziałam co to jest za osoba. A. się upierała, że to są fajne rzeczy z Ameryki, bluzy GAPA i ona by chciała je zamówić. Mówiła, że jej się podobają te rzeczy.” (k. 179). Świadek A. K. (3) wyjaśniła sądowi powody kłamstw swojej córki i zostały one potwierdzone w zeznaniach samej A. K. (1), jak również w zeznaniach J. W..

13.  Korespondencja prowadzona pomiędzy trzema osobami: pokrzywdzoną A. K. (1), oskarżoną J. C. i świadkiem J. W. za pośrednictwem aplikacji (...) potwierdza wersję zdarzeń przedstawianą przez pokrzywdzoną i świadka J. W.. Wynika z niej, że faktycznie J. C. oferowała A. K. (1) zakup ubrań z USA. Dokumentuje także poziom sprawności intelektualnej pokrzywdzonej w okresie czynu i jej możliwości dokonywania dość prostych zadań matematycznych. Jak wynika z zapisów rozmów J. W. tłumaczył i pisał „56 zł x 4,16 zł = 232,96 zł – To dzielimy na 3 – 78 zł za wysyłkę od każdej przy założeniu że jej koszt to 56 dolarów - @A. K. (5), ile za Twoje rzeczy?”, na co pokrzywdzona odpowiedziała „Liczę nadal” (k. 23). Natomiast szybko zareagowała oskarżona J. C. wskazując „Wysłałam A. screena wcześniej za rzeczy ubrania bez boxa za 30$ wyszło równe 657,80 zł.” (k. 23). Korespondencja ujawniona przez J. W. wskazuje na sposób formułowania wypowiedzi zarówno przez oskarżoną jak i pokrzywdzoną i świadczy o tym, że osobą dominująca w konwersacji była właśnie J. C.. W korespondencji pojawiają się również informacje odnośnie rzekomych opłat celnych, co potwierdza zeznania pokrzywdzonej a zaprzecza wyjaśnieniom J. C.. O ile oskarżona nie ma obowiązku wykazywać swojej niewinności, o tyle sąd bierze pod uwagę fakt, że w toku całego postępowania nie przedstawiono jakiegokolwiek dowodu na to by oskarżona podjęła czynności związane z kupnem ubrań w USA i by zmuszona była ponieść jakiekolwiek opłaty celne.

14.  Wszystkie te oceny zachowują aktualność w przypadku prawidłowości przypisania oskarżonej popełnienia czynu z punktu drugiego wyroku, to jest usiłowania doprowadzenia A. K. (1) do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 650 złotych poprzez wprowadzenie jej w błąd co do konieczności wykupu rzekomo zamówionej dla pokrzywdzonej paczki z odzieżą i do podpisania umowy pożyczki. Oskarżona twierdziła, że „ W maju spotykałyśmy się często i planowałyśmy wyjazd. A. chciała ze mną pojechać do K.. Ja miałam w tym okresie maja- czerwca wynająć samochód. To było dosyć drogie, sportowe auto. A. bardzo chciała jechać, ale nie miała pieniędzy i była taka sytuacja, że któregoś dnia przyjechałam do A. z moim chłopakiem, bo się umówiliśmy. To było w maju. Chwilę czekałam na nią, bo kłóciła się z rodzicami i nie mogła wyjść. Wyszła do nas i pojechaliśmy porozmawiać pod dom mojego chłopaka H.. Mieliśmy jechać niedługo do K.. Tego dnia A. chciała ode mnie pożyczyć pieniądze w gotówce na ten wyjazd. To było w kwocie 650 zł. To było w maju- nie pamiętam którego dnia, wynika to z dokumentu dołączonego do sprawy.” (k. 145). Rację ma sąd konstatując, że te wyjaśniania są nielogiczne i argumentując „O tym, że oskarżona działała z zamiarem uzyskania jak najwyższych kwot od pokrzywdzonej, wykorzystując jej słabość, naiwność świadczy fakt zmuszenia pokrzywdzonej do podpisania umowy pożyczki w dniu 20 czerwca 2020r. Niedorzecznie brzmią wyjaśnienia oskarżonej, że wobec nagłej prośby A. K. (1), udzieliła jej pożyczki w kwocie 650 zł. Nielogiczne jest takie działanie obu kobiet. W sytuacji, kiedy to przez okres niemal dwóch miesięcy poprzedzających tę umowę, oskarżona domagała się od pokrzywdzonej pieniędzy, wiedząc że A. K. (1) nie ma żadnych dochodów, że czyni wyjątkowe starania o ich pozyskanie, będąc w związku z tym zadłużona wobec J. W. na znaczną kwotę, nielogiczne jest spełnienie jej prośby o pożyczkę. Tak samo nielogicznie brzmi tłumaczenie oskarżonej, że pieniądze miały zostać przeznaczone na ich wspólny wyjazd do K.. Gdyby tak bowiem było, zasadne, z punktu widzenia oskarżonej, było by – dla zabezpieczenia swoich interesów – podpisanie takiej umowy, lecz nie przekazywanie A. K. (1) pieniędzy, skoro wyjazd organizowała oskarżona, wynajmując samochód i zamawiając noclegi – a co podkreślała, było palącym tematem z uwagi na to, że w tym czasie oskarżona już tenże wyjazd organizowała i musiała podać liczbę uczestniczących w nim osób. Wypada dodać, że wyjazd do K. się odbył, lecz nie uczestniczyła w nim pokrzywdzona.” (k. 264v-265 uzasadnienie sądu). Biorąc powyższe pod uwagę prawidłowo oceniono, że wersja przedstawiona przez oskarżoną jest niewiarygodna i stanowi przyjętą linię obrony mającą na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej za popełnione czyny.

15.  Nie zostały udowodnione tezy obrońcy, że pokrzywdzona miała oczywisty interes w tym, aby nie ujawniać swojej roli w zdarzeniach objętych niniejszym postępowaniem i dla zachowania poprawnej relacji z rodzicami utrzymywać wersję, że została „ zmanipulowana” przez oskarżoną – gdyż pokrzywdzona jest osobą z niepełnosprawnością umysłową w stopniu lekkim, niezdolną do przeprowadzenia tak misternie zaplanowanej intrygi ani nie posiada takich umiejętności, by zmanipulować rodziców, J. W., organa ścigania i wykształconych kierunkowo psychologów, o czym była już mowa.

16.  W zakresie czynu na szkodę małżonków K., czyli dokonania kradzieży kwoty 10.000 zł z ich domu, niedopowiedzeniem jest twierdzenie obrońcy, że pomiędzy P. K. a oskarżoną „zrodził się konflikt na tle finansowym” (k. 10 apelacji). Jak wynika z zeznań P. K., czego oskarżona nie zanegowała, J. C. zarzuciła jej zabór kwoty około 3800 zł. Sekwencja zdarzeń przedstawiana przez oskarżoną co do powodu jej wizyty krytycznego dnia w domu P. K. nie może być uznana za prawdziwą, w świetle korespondencji jaką prowadziły obie nastolatki tego dnia. Oskarżona stwierdziła, że P. miała tego dnia zły humor i przyjechałam do niej do domu z H.. Ja weszłam do domu sama a on czekał przed domem. Miałam wyciągnąć ją z domu na myjnie i do sklepu żeby pojechała z nami. Spotkanie wyglądało normalnie miała tylko gorszy humor. Zapytałam, czy chce z nami wyjść. Powiedziała, że z nami nie wyjdzie i prosiła żebym z nią jeszcze chwilę posiedziała. Porozmawiałyśmy jeszcze chwilę, wypiłam herbatę i zapytałam jeszcze raz, czy z nami nie pójdzie. Byłam u niej 20 minut do pół godziny. Po spotkaniu poszłam do samochodu i miałam jechać z H. na myjnie.” (k. 147-147v).

17.  Odmiennie tę kwestię przedstawiła P. K., która zeznała, że „11 marca 2020r. oskarżona przyszła do mojego domu i interesowała się pieniędzmi moich rodziców i bardzo chciała je przeliczyć bo twierdziła, że mogły się tam znajdować 2 lub 3 tys. zł, które zniknęły z jej domu. Dziwiło mnie to, wiedziałam, że to jest nieprawda ale chciałam mieć spokój. J. bardzo zwlekała z przeliczeniem pieniędzy ale w końcu to zrobiła i ja następnie odłożyłam je na miejsce. To było 10 tys. zł. Dwa razy je liczyłam- to były głównie setki, może jakieś 50- siątki. Byłam smutna z powodu tego, że podejrzewała mnie o kradzież, pocieszała mnie i chciała wyciągnąć mnie z domu.” (k. 163). I ta relacja znalazła potwierdzenie w treści wiadomości, jakie wymieniały między sobą tego dnia przyjaciółki. Żadna z wiadomości nie wskazuje, że przyjazd był motywowany chęcią pomocy przyjaciółce, gdy ta miała gorszy humor.

18.  W dniu 11 marca 2020 roku P. K. przeprowadziła z oskarżoną J. C. następująca konwersację (k. 42-43 pomijając błędy interpunkcyjne)

J. C. (JC) „Miałaś ty na mnie poczekać – z pieniędzmi”

P. K. (PK) „Co?”

JC „Jeśli znalazłaś te pieniądze to miałaś poczekać i miałyśmy je razem sprawdzić”

PK „ale ja nie chce być o coś oskarżana – więc już dzwonię – żeby przy tobie to zrobić”

JC „ale dlaczego? Miałam przyjść”

PK „ nie wiem jak mam się zachować żeby nie było znowu podejrzane”

JC „przy Tobie – w ogóle to jest dziwne – gdzie je znalazłaś? – tak nagle po wejściu?”

PK „ Tam gdzie najsłabiej było sprawdzone”

JC „szukałam z Tobą cały dom – ja zaraz wyjeżdżam bo byłam w sklepie – (…) będę za jakie s 10 minm”.

19.  Również ta korespondencja prezentuje to co działo się bezpośrednio po wyjściu oskarżonej z domu P. K. i wskazuje, że zeznania świadka są prawdziwe. O godz. 17:32 świadek napisała do oskarżonej „Jesteś tak podła – nie chce cię znać” (k. 42)

20.  Oskarżona natychmiast odpowiedziała w kilku następujących po sobie wiadomościach tekstowych „jadę do ciebie – jeśli jesteś tak na mnie wkur… że oskarżasz mnie o kradzież – nie wiem jakiej ilości pieniędzy – nie zabrałam ci tych 2800 zł – nie miałam kiedy bo nade mną stałaś kiedy sprawdzałam duże szafy – poza tym jak możesz – mnie oskarżać – zaraz po wyjściu – przelicz te pieniądze – jeśli liczyłaś w nerwach to się pomyliłaś” (k. 41-42). Symptomatyczne jest to, że J. C., rzekomo pocieszając przyjaciółkę, na jej oskarżenie, że jest tak podła nie pyta się z jakiego powodu padają takie słowa, ale od razu wie, że chodzi o kradzież. A P. K. w krótkiej wiadomości o godz. 17:32 nic nie wspomniała o pieniądzach. Pomiędzy dwoma wiadomościami P. K. i J. C. mija bowiem jedynie 2,5 min. I pierwszą reakcją oskarżonej jest stwierdzenie o kradzieży. To świadczy o tym, że J. C. wiedziała z jakiego powodu świadek stwierdza, że jest „tak podła”.

21.  Szybkość reakcji P. K. po wyjściu przyjaciółki z domu wskazuje na wiarygodność jej zeznań a kłamstwo oskarżonej o powodzie jej wizyty w domu u P. K. i zabezpieczona korespondencja dowodzi, że jej wyjaśnienia są przyjętą linią obrony.

22.  Tożsamą argumentację należy podnieść w zakresie rzekomo napisanej przez P. K. wiadomości, której screen oskarżona przedłożyła do akt w dniu 21 stycznia 2022 roku, już po wniesieniu aktu oskarżenia, gdy zapoznała się z całością materiału dowodowego zebranego w toku postępowania przygotowawczego (pismo de facto nie podpisane k. 93-123)

23.  Faktem jest dwoje biegłych informatyków zaopiniowało, że „brak dowodowych telefonów uniemożliwia odczytywanie ustawień komunikatora” (opinia k. 216), czy też „bez telefonów nie jestem w stanie jednoznacznie określić, czy doszło do manipulacji okazanej korespondencji” (k. 243-244). Niemniej jednak nie świadczy to o niemożliwości ustalenia, czy wersja przedstawiona przez oskarżoną jest prawdziwa czy też nie. To nie biegły dokonuje ustaleń faktycznych w sprawie. Poza tym sąd nie odrzucił wszystkich opinii specjalistycznych i nie przyjął w sprawie własnego stanowiska, jak twierdzi obrońca, gdyż opinia biegłej informatyk (k. 242–245) stanowiła podstawę ustaleń faktycznych.

24.  Dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego informatyka wiązało się z odpowiedzią pierwszego biegłego na jedno z pytań w opinii z dnia 7 czerwca 2023 roku, że „ wykonanie screenshota nie jest oznajmiane uczestnikom konwersacji”. To stwierdzenie słusznie wzbudziło uzasadnione podejrzenia co do kompetencji biegłego, gdyż informacja ta była nieprawdziwa. W związku z powyższym powołana została inna biegła informatyk, która potwierdziła, że przed 2020 rokiem do aplikacji (...) dodano powiadomienia o wykonaniu screenshota. Na wyższe kompetencje drugiej biegłej wskazuje prawidłowe ustalenie powodów różnic na przedstawionych przez oskarżoną wydrukach zawierających korespondencję pomiędzy nią a P. K.. Biegła wskazała bowiem, że „Cały widok karty 105 wskazuje na to, że jest to screenshot z telefonu, bo widać sieć, poziom baterii i godzinę. Oba screenshoty to dwie różne rzeczy, ponieważ wyglądają inaczej. Zgaduję, ale to wygląda jakby ktoś skserował zdjęcie telefonu (k. 104 i 105 są różne).” (k. 244). W reakcji na takie stwierdzenie oskarżona podała po raz pierwszy, że „na k. 106 jest zrobiony screenshot telefonem. A na k. 102-103 zrobiła po prostu zdjęcie ekranu drugim telefonem” (k. 244).

25.  Korespondencja znajdująca się na k. 102–107 jest o tyle istotna, że miała przedstawiać wymianę zdań pomiędzy oskarżoną a P. K. świadcząc o tym, że to świadek ukradła rodzicom pieniądze, co miało dowodzić niewinności oskarżonej.

26.  Ta okoliczność, czyli robienie screenshotów i zdjęć jest niezwykle istotne z punktu widzenia oceny wiarygodności wyjaśnień oskarżonej co do rzetelności przedstawionej przez nią dokumentacji. Jak wyjaśniła oskarżona na k. 102-104 jest pokazana wiadomość rzekomo przesłana przez świadka P. K. (ta zaprzeczyła by wysyłała takiej treści wiadomość) i jest to zdjęcie telefonu zrobione przez nią innym aparatem. Pozostałe załączone przez nią wiadomości to screenshoty jej telefonu. Oskarżona pytana z jakiego powodu akurat w przypadku tej wiadomości nie wykonała screenshota tylko zrobiła zdjęcie wyjaśniła „Ja nie lubię jak druga strona widzi, że robię screeshota, dlatego zdarza mi się robić zdjęcie wiadomości drugim telefonem a nie screeshota. Nie pamiętam dlaczego wówczas część wiadomości zabezpieczyłam jako screeshot a część jako zdjęcie.” (k. 244). Oskarżona wskazywała również, że „Nie pamiętam, dlaczego raz zrobiłam zdjęcia a raz screena. Mogło być tak, że zrobiłam screeshota ale potem, żeby przedłożyć to do sądu to zrobiłam zdjęcie telefonem mojego ekranu. Pamiętam, że przed sprawą robiłam więcej zdjęć. Moim zdaniem nośnik pendrive może być manipulacyjny, bo są tam rozmowy z dwoma osobami – J. i P. i mógł on zostać sztucznie stworzony.” (k. 244).

27.  Sąd odwoławczy dokonując analizy zarzutu obrońcy oskarżonej odnoszącego się do wydruków korespondencji z k. 102–107 dostrzega, że po pierwsze oskarżona nie wyjaśniała sensownie z jakiego powodu właśnie wiadomość od P. K. była dokumentowała przez nią za pomocą zdjęć robionych innym aparatem. Wyjaśnienia oskarżonej, że „nie lubi jak ktoś widzi ze robi screenshoty” jest niewiarygodna, albowiem na k. 104, w miejscu gdzie kończy się treść wiadomości rzekomo przesłanej przez P. K. jest informacja „Today you took 9 screenshots of chat” co wskazuje, że oskarżona wykonała już wcześniej 9 screenshotów prowadzonej przez siebie korespondencji. Poza powyższym na k. 102–104 wiadomość utrwalona zdjęciem wizualnie wygląda odmiennie aniżeli pozostałe wiadomości z k. 105 – 107. Pierwsze co rzuca się w oczy to czarna kreska po lewej stronie w miejscu rzekomej wiadomości od P., która jest o wiele węższa aniżeli w miejscu gdzie pisane są wiadomości od oskarżonej. Zdjęcia telefonu zrobione innym aparatem a ilustrujące rzekomą wiadomość od P. K. zostały zrobione o godz. 00:46-00:47, podczas gdy screenshoty pozostałej części były wykonane o godz. 16:52. Co istotne taka sama wiadomość wysłana przez oskarżoną na dwóch zdjęciach k. 105 i na k. 108 obrazuje, że i w tym przypadku dochodziło do manipulacji w obrazie, gdyż na k. 105 jako nadawca wiadomości widnieje „ ja” a na k. 108 już „me” co świadczy o ingerowaniu w język aplikacji.

28.  Poza tym rację ma sąd pierwszej instancji, że pośrednio o niewiarygodności wyjaśnień oskarżonej świadczy m. in. analiza stylu, formy i charakteru wypowiedzi w wiadomościach przesyłanych przez aplikację (...). Również z niewyjaśnionych powodów konwersacja miała być prowadzona na aplikacji (...), a więc na komunikatorze innym niż używany przez P. K. i oskarżoną zazwyczaj (w aktach sprawy znajduje się wiele wiadomości, także z dnia zdarzenia k. 35-43, 193, wysyłanych za pośrednictwem (...)). Analiza załączonych do akt sprawy, niekwestionowanych wiadomości przesyłanych przez aplikację (...), pomiędzy P. K. a oskarżoną, prowadzi do wniosku, że sposób wypowiedzi zawartych w wiadomościach mających pochodzić od świadka (k. 102-104) jest charakterystyczny w stylistyce i długości wiadomości dla tych przesyłanych przez oskarżoną, a zupełnie odmienny od tych tworzonych przez P. K. (k. 193).

29.  O ile biegli nie mogli z cała odpowiedzialnością stwierdzić, że korespondencja przedstawiona przez oskarżoną była kompilacją różnych korespondencji, gdyż nie pozwala na to technika śledcza, o tyle to sąd finalnie czyni ustalenia w oparciu o całość materiału dowodowego, w tym dalszą treść opinii. Biegła J. D. podała bowiem dalej „Najprościej wbrew pozorom jest założyć drugie konto i spreparować np. wysyłając wiadomości samemu do siebie. Nagranie wtedy nie będzie zmanipulowane ale treść będzie wątpliwa.” (k. 244).

30.  Wprawdzie biegli nie byli w stanie, bez możliwości dostępu do urządzenia z plikiem pierwotnym, ocenić autentyczności wiadomości przesyłanych za pomocą aplikacji (...), gdyż nie pozwala na to technika śledcza jednakże ich treść, w powiązaniu z logiczną wersją wydarzeń prezentowaną przez P. K., pozwala na pozytywną ocenę wiarygodności zeznań tej ostatniej.

31.  Biorąc pod uwagę wszystkie te okoliczności wszystkie zarzuty obrońcy oskarżonej uznać należy ocenić jako niezasadne.

Wniosek

1)  o uchylenie wyroku w całości i umorzenie postępowania (w razie podzielenia przez Sąd zarzutów urzeczywistnienia się bezwzględnej przyczyny odwoławczej)

2)  ewentualnie umorzenie postępowania w zakresie czynów z pkt II i III i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania w zakresie czynu z pkt I,

3)  alternatywnie zaś o jego zmianę poprzez uniewinnienie oskarżonej od popełnienia zarzucanych jej czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

Niezasadność zarzutów apelacji.

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok został utrzymany w mocy w całości – to jest w zakresie winy i kary.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Prawidłowość ustaleń sądu pierwszej instancji.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

J. C.

2.

Zwolniono oskarżoną od ponoszenia kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze, wydatki przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

7.  PODPIS

Anna Kalbarczyk

1 M. Kurowski [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–424, wyd. VII, red. D. Świecki, Warszawa 2024, art. 314;

2 M. Błotnicki, Modyfikacja zarzutów w postępowaniu karnym, AUMCS 2018/2, s. 23;

3 F. Praśkiewicz, J. Tylman, Zmiana oskarżenia w procesie karnym powszechnym, ZNUŁ 1958/9, s. 185–186; W. Grzeszczyk, Kodeks..., 2012, s. 374; T. Grzegorczyk, Kodeks..., t. 1, 2014, s. 1079;

4 M. Rusinek, Niezmienność przedmiotu postępowania karnego a gwarancje oskarżonego [w:] Z problematyki funkcji procesu karnego, red. T. Grzegorczyk, J. Izydorczyk, R. Olszewski, Warszawa 2013, s. 485

5 R. A. Stefański, S. Zabłocki [w:] R. A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks postępowania karnego. Tom. III. Komentarz do art. 297-424 , Warszawa 2021, art. 314.

6 A. Staszak [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, red. D. Szumiło-Kulczycka, LEX/el. 2022, art. 314.

7 Wyrok SN z 30.09.2014 r., II KK 234/14, OSNKW 2015, nr 2, poz. 14.

8 D. Świecki [w:] B. Augustyniak, K. Eichstaedt, M. Kurowski, D. Świecki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–424, wyd. VII, Warszawa 2024, art. 399.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Rafał Kwaśniak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  Anna Kalbarczyk
Data wytworzenia informacji: