Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 września 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie :

Przewodniczący: SSO Adam Bednarczyk (spr.)

Sędziowie: SO Aleksandra Mazurek

SWSO Robert Gmyz

Protokolant sekr. sądowy Łukasz Sierdziński

przy udziale prokuratora Józefa Gacka

po rozpoznaniu dnia 27 września 2016 r.

sprawy P. U. (1) syna B. i A., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

M. K. (1) syna M. i B., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

na skutek apelacji wniesionych przez obrońców oskarżonych

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z dnia 8 kwietnia 2016 r. sygn. akt IV K 2/16

zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy; zwalnia obu oskarżonych od kosztów sądowych za postępowanie odwoławcze przejmując je na rachunek Skarbu Państwa; zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. C. i adw. A. L. kwoty po 516,60 zł, obejmujące wynagrodzenia za obronę z urzędu w instancji odwoławczej oraz podatek VAT.

SWSO Robert Gmyz SSO Adam Bednarczyk SSO Aleksandra Mazurek

VI Ka 858/16

UZASADNIENIE

P. U. (1) został oskarżony o to, że:

w nocy z 1 na 2 września 2015 roku w W. woj. (...), działając wspólnie
i w porozumieniu z M. K. (1) użył przemocy w stosunku do J. M. (1)
w postaci przytrzymywania ręką za twarz i przyciskana ciałem do ściany, a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia telefonu komórkowego marki S. (...), karty do bankomatu (...), karty miejskiej oraz pieniędzy w kwocie 70 złotych o łącznej wartości strat 200 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego, przy czym czynu tego dopuścił się będąc uprzednio skazanym za czyn z art. 280 § 1 kk w warunkach art. 64 § 2 kk i po odbyciu łącznie co najmniej kary roku pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości tej kary, tj. będąc uprzednio skazanym m.in. wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 5 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. IV K. 611/08 za czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i inne na karę 4 lat i 6 miesięcy, który to wyrok objęty został wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego Lublinie z dnia 3 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. IV K 599/10 i wówczas orzeczono karę łączną 6 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 11 września 2008 r. do 9 września 2014r., tj. o czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

M. K. (1) został oskarżony o to, że:

w nocy z 1 na 2 września 2015 roku w W. woj. (...), działając wspólnie
i w porozumieniu z P. U. (1) użył przemocy w stosunku do J. M. (1) w postaci przytrzymywania ręką za twarz i przyciskana ciałem do ściany,
a następnie dokonał zaboru w celu przywłaszczenia telefonu komórkowego marki S. (...), karty do bankomatu (...), karty miejskiej oraz pieniędzy w kwocie 70 złotych o łącznej wartości strat 200 złotych na szkodę w/w pokrzywdzonego, przy czym czynu tego dopuścił w warunkach art. 64 § 1 kk i po odbyciu łącznie co najmniej kary roku pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości tej kary tj. będąc uprzednio skazanym min. wyrokiem Sądu Rejonowego w Łomży z dnia 3 grudnia 2001 roku w sprawie II K 815/01 za czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 k na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności oraz Sądu Rejonowego w Łomży z dnia 28 marca 2002 roku w sprawie II K 957/01 za czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk na karę 2 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, które to wyroki następnie zostały objęte wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego w Łomży w sprawie II K 638/02 z dnia 17 stycznia 2003 r. i wówczas orzeczono w stosunku do w/w karę łączną 7 lat i 6 miesięcy pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 4 października 2004 r. do 19 sierpnia 2011 r., a na poczet wykonania której zaliczono okres tymczasowego aresztowania od 16 sierpnia 2001 r. do 2 kwietnia 2002 r. tj. o czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie wyrokiem z dnia
8 kwietnia 2016 r. w sprawie o sygn. akt IV K 2/16 orzekł:

I.  oskarżonych P. U. (1) oraz M. K. (1) uznał za winnych popełnienia zarzucanych im czynów wyczerpujących dyspozycję art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 kk i za to na podstawie art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 kk wymierzył oskarżonym kary po 4 lata pozbawienia wolności;

II.  na podstawie art. 63 § 1 i 5 k.k. na poczet orzeczonych w pkt. I kar pozbawienia wolności zaliczył każdemu z oskarżonych okres tymczasowego aresztowania
w sprawie, P. U. (1) od dnia 02.09.2015 roku do dnia 3.01.2016
i od dnia 30.01.2016 do dnia 08.04.2016 roku, M. K. (1) od dnia 2.09.2015 r. do dnia 08.04.2016 roku.

III.  dowód rzeczowy wskazany w wykazie DRZ 4636 pod poz. 4 nakazał pozostawić w aktach sprawy;

IV.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. G. C. kwotę 720 (siedemset dwudziestu) złotych netto + VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu P. U. (1) z urzędu;

V.  zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. A. L. kwotę 720 (siedemset dwudziestu) złotych netto + VAT, tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu M. K. (1) z urzędu;

VI.  na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. zwolnił oskarżonych w całości od ponoszenia kosztów sądowych, przejmując wyłożone w toku postępowania wydatki
na rachunek Skarbu Państwa.

Z powyższym wyrokiem nie zgodzili się obrońcy oskarżonych. Zaskarżyli przedmiotowy wyrok w całości, zarzucając mu:

Obrońca z urzędu oskarżonego M. K. (1) : błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę orzeczenia poprzez uznanie przez Sąd meriti, że czyn przypisany oskarżonemu stanowi typ podstawowy określony w przepisie art. 280 § 1 k.k., podczas gdy występujący w sprawie całokształt okoliczności podmiotowo -przedmiotowych, takich jak zachowanie i sposób działania sprawcy, rodzaj i nasilenie zastosowanych przez oskarżonego środków rozbójniczych, rozmiar szkody wyrządzonej przestępstwem, a nadto stopień zawinienia, motywacja sprawcy oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego, powinien skutkować uznaniem, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi, określony w przepisie art. 283 k.k., co w konsekwencji spowodowało orzeczenie wobec oskarżonego zbyt surowej kary. Uwzględniając powyższe, wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie, iż czyn przypisany oskarżonemu stanowi wypadek mniejszej wagi z art. 283 k.k. i wymierzenie oskarżonemu kary w dolnych granicach ustawowego zagrożenia za ww. przestępstwo.

Obrońca z urzędu oskarżonego P. U. (1):

1.  obrazę przepisów postępowania mającą istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia

a)art. 7 k.p.k. w zw. z art. 4 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegające na całkowicie dowolnej ocenie wyjaśnień oskarżonego P. U. (1) i niesłusznej odmowie wiary tym wyjaśnieniom w zakresie, w jaki oskarżony nie przyznawał się do stosowania względem pokrzywdzonego przemocy oraz zaprzeczył, że razem z M. K. (1) ukradli pokrzywdzonemu kartę do bankomatu (...) oraz kartę miejską, co skutkowało poczynieniem wadliwych ustaleń faktycznych, a dokonana przez sąd I instancji ocena wyjaśnień oskarżonej została uznana jedynie za realizację przyjętej przez P. U. (1) linii obrony, co
w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego skazania oskarżonego za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.,

b)art. 7 k.p.k. poprzez przekroczenie zasady swobodnej oceny dowodów, polegając na całkowicie dowolnej ocenie wyjaśnień oskarżonego M. K. (1) i uznaniu, przyznanie się oskarżonego do popełnienia zarzucanego czynu i odmowa składania wyjaśnień, stanowi podstawę do ustalenia faktycznego, że razem z P. U. (1) stosował przemoc fizyczną względem pokrzywdzonego oraz wspólnie i w porozumieniu dokonali kradzieży karty do bankomatu (...) i karty miejskiej podczas gdy oskarżony P. U. (1) składając obszerne i logiczne wyjaśnienia zaprzeczył takiemu przebiegowi zdarzeń, co w konsekwencji doprowadziło di bezpodstawnego skazania oskarżonego za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § k.k.,

c)art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zeznań świadka J. M. (1) w zakresie w jakim twierdził on, że oskarżeni P. U. (1) i M. K. (1) stosowali wobec niego przemoc fizyczną oraz ukradli mu kartę do bankomatu (...) oraz kartę miejską, bowiem jego zeznania są spójne, konsekwentne i logiczne, podczas gdy prawidłowa analiza i ocena tego dowodu, z uwagi na liczne nieścisłości w treści zeznań świadka, powinna prowadzić do wniosku, że zeznania te ww. zakresie są niespójne, niewiarygodne i niekonsekwentne, co w konsekwencji doprowadziło do bezpodstawnego skazania oskarżonego za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.,

2. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku polegający na bezpodstawnym przyjęciu, że oskarżony P. U. (1) popełnił zarzucony mu czyn w sytuacji, gdy brak było wystarczających i jednoznacznych dowodów świadczących o stosowaniu wobec pokrzywdzonego przemocy i kradzieży karty do bankomatu (...) i karty miejskiej, co w konsekwencji doprowadziło do jego bezpodstawnego skazania za czyn z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.,

3. z ostrożności procesowej, w przypadku nieuwzględnienia przez sąd odwoławczy powyższych zarzutów zaskarżonemu wyrokowi zarzucił błąd w ustaleniach faktycznych polegający na przyjęciu, że czyn przypisany oskarżonemu P. U. (1) stanowi typ podstawowy przestępstwa rozboju określony w art. 280 § 1 k.k., podczas gdy występujące w sprawie okoliczności natury przedmiotowej i podmiotowej, takie jak niska wartość skradzionego mienia, sposób działania oskarżonych związany z niskim stopniem oddziaływania fizycznego na pokrzywdzonego oraz motywy jakim kierował się oskarżony (część pieniędzy uzyskanych z przestępstwa chciał przeznaczyć na jedzenie), a ponadto wyrażenie skruchy i przeproszenie pokrzywdzonego, który wybaczył oskarżonym i odzyskał 70 złotych oraz telefon komórkowy, winny skutkować uznaniem, że czyn ten stanowi wypadek mniejszej wagi określony w art. 283 k.k. w zw. z art. 280 § 1 k.k., co w konsekwencji spowodowało orzeczenie wobec oskarżonego zbyt surowej kary, błąd w ustaleniach faktycznych polegający na nienadaniu właściwego znaczenia okolicznościom łagodzącym występującym w sprawie i przecenieniu przez sąd I instancji okoliczności obciążających oskarżonego, co w konsekwencji doprowadziło do wymierzenia oskarżonemu rażąco niewspółmiernie surowej kary pozbawienia wolności w wymiarze 4 lat.

Wskazując na powyższe wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. U. (1) w całości i orzeczenie odmienne co do istoty sprawy poprzez zakwalifikowanie czynu oskarżonego P. U. (1) jako czynu z art. 119 k.w. i wymierzenie mu łagodnej kary, w przypadku nieuwzględnienia przez sąd odwoławczy zarzutów wskazanych powyżej wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. U. (1) w całości i orzeczenie odmienne co do istoty sprawy poprzez zakwalifikowanie czynu oskarżonego P. U. (1) jako wypadku mniejszej wagi stypizowanego w art 283 k.k. w zw. z art. 280 § 1 kk i wymierzenie oskarżonemu łagodniejszej kary w wymiarze 3 lat pozbawienia wolności, względnie wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w stosunku do oskarżonego P. U. (1) w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. Ponadto, wniósł o zasądzenie na rzecz adwokata G. C. - obrońcy z urzędu -nieopłaconych, ani w całości, ani w części, kosztów pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Mając na uwadze to, że wniosek o sporządzenie uzasadnienia w niniejszej sprawie wniosła jedynie działająca z substytucji obrońcy z urzędu oskarżonego P. U. (1) adw. J. Z., Sąd odwoławczy zobowiązany jest poczynić na wstępie pewne uwagi.

Dla oczyszczenia przedpola do dalszych rozważań stwierdzić należy, że treść apelacji obrońcy z urzędu oskarżonego P. U. (1) adw. G. C., skierowana jest przeciwko całości rozstrzygnięcia o winie i karze w odniesieniu do oskarżonego P. U. (1) i taki jest też gravamen tego środka zaskarżenia. Wniesienie zatem wniosku o uzasadnienie przez substytuta co do całości wyroku obejmować może wyłącznie umotywowanie przez Sąd odwoławczy aspektów odnoszących się do winy i kary tego oskarżonego, nie obliguje zaś automatycznie do sporządzenia pisemnych motywów rozstrzygnięcia w odniesieniu do wespół z nim działającego oskarżonego M. K. (1), tak jak chciałby tego substytut. Niezrozumiałym jest wnioskowanie przez substytuta o uzasadnienie przez Sąd Okręgowy zagadnień dotyczących cyt. innych konsekwencji prawnych czynu (k. 757), w sytuacji gdy wyrok Sądu I instancji i jego kontrola instancyjna wobec braku stwierdzenia bezwzględnych przyczyn odwoławczych przez Sąd obejmuje w zasadzie wyłącznie stwierdzenie winy oskarżonego w zakresie zarzucanego mu czynu z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. i wymierzenie w związku z jego popełnieniem kary bezwzględnej 4 lat pozbawienia wolności. Z tych też względów Sąd odwoławczy ograniczył zatem pisemne motywy rozstrzygnięcia do jednego z oskarżonych P. U. (1).

W ocenie Sądu odwoławczego przedstawiona przez Sąd I instancji ocena dowodów co do czynu zarzucanego oskarżonemu P. U. (1) pozostaje pod ochroną prawa procesowego (art. 7 k.p.k.) z uwagi na to, że została poprzedzona ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k.) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy (art. 2 § 2 k.p.k.). Sąd rozważył wszystkie okoliczności sprawy przemawiające zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.) oraz wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego uargumentował swoje przekonanie w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku (art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k.) w odniesieniu do zarzucanego oskarżonemu czynu z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. W ocenie Sądu odwoławczego Sąd Rejonowy w sposób bardzo szczegółowy, wnikliwy dokonał oceny zeznań pokrzywdzonego J. M. (1) nie unikając analizy wszelkich okoliczności w tych zeznaniach odnoszących się do użycia przemocy wobec niego przez oskarżonych oraz ich logicznego wytłumaczenia, co znalazło wyraz w pisemnych motywach rozstrzygnięcia. Sąd odwoławczy podziela ocenę zeznań pokrzywdzonego, albowiem Sąd I instancji w sposób uzasadniony i poparty realiami sprawy doszedł do przekonania, że stanowią one wespół z protokołem okazania rzeczy podczas której pokrzywdzony rozpoznał skradziony telefon oraz protokół oględzin rzeczy w postaci płyty CD zawierającej zapis z monitoringu wiarygodny materiał dowodowy, a owe niemające znaczenia nieścisłości w ich treści wynikają z upływu czasu, bądź dynamizmu przebiegu zdarzenia w którym brał udział pokrzywdzony i sam oskarżony P. U. (1). Przede wszystkim dostrzec i podkreślić należy, że owe nieścisłości w relacjonowaniu pokrzywdzonego nie dotyczą istoty sprawy. Świadek J. M. (1) wskazał we wszystkich swoich zeznaniach na poszczególne czynności sprawcze i zachowanie obu oskarżonych P. U. (1) i M. K. (1) co do okoliczności zdarzenia, momentu i motywacji działania obu oskarżonych, jak i zajął jednoznaczne stanowisko co do użycia wobec niego przemocy i wpływu na jego wolę, która została przełamana a pokrzywdzony w wyniku jej użycia utracił rzeczy należące do niego. Opisał także jakie mienie utracił na skutek tego zdarzenia i działania oskarżonych, że bez wątpienia była to karta do bankomatu (...), karta miejska. Opisał i wskazał, że oskarżeni P. U. (1) i M. K. (1) w wyniku współdziałania zabrali mu także telefon marki S. (...)-peria, pieniądze w kwocie 70 złotych, które to mienie pokrzywdzony odzyskał wyłącznie na skutek interwencji Policji. Pokrzywdzony w toku składania zeznań na etapie całego postępowania określił szczegółowo na czym polegało zastosowanie wobec niego przemocy, cyt. na przyciśnięciu go do ściany i trzymaniu za szczękę, co miało niewątpliwie uniemożliwić mu wezwanie pomocy i interwencję osób z zewnątrz.

Nie sposób kwestionować wiarygodności jego zeznań wyłącznie przez pryzmat faktu, że pokrzywdzony w trakcie zdarzenia pozostawał pod wpływem alkoholu, albowiem zdolności do prawidłowego postrzegania rzeczywistości przez J. M. (1) nie budziły wątpliwości interweniującego funkcjonariusza Policji, który wykonywał czynności z udziałem pokrzywdzonego zmierzające do wykrycia i ujęcia sprawców. Właśnie w wyniku zawiadomienia pokrzywdzonego o dokonanym na jego osobie rozboju świadek udał się na ul. (...) i wespół z pokrzywdzonym na skutek podjętej penetracji terenu zatrzymał oskarżonych. Percepcja pokrzywdzonego nie została zaburzona na tyle by nie rozpoznał oskarżonych ani rzeczy należących do niego a zabezpieczonych przez świadka J. M. (2). Świadek J. M. (2) wiarygodnie opisał okoliczności w których powziął wiadomość o zdarzeniu, zrelacjonował zatrzymanie oskarżonych, następnie wskazał na poszczególne działania, które przyczyniły się do ujęcia oskarżonych i złożenia przez nich wyjaśnień, w których obaj oskarżeni przyznali się do popełnienia zarzucanego im aktem oskarżenia czynu. Zeznania te pozostają spójne z pozostałym ujawnionym materiałem dowodowym, protokołami przesłuchań pokrzywdzonego, jak i samych oskarżonych, którzy złożyli w tym przedmiocie wyjaśnienia stanowiące w części podstawę ustaleń faktycznych.

Przy czym, podnieść także należy, że na sprawstwo oskarżonego P. U. (1)
w odniesieniu do tego czynu wskazuje to, że w toku postępowania przygotowawczego oskarżony przyznał się popełnienia zarzucanego mu czynu. W toku pierwszego przesłuchania, wyjaśnił
że w nocy 2 września 2015 roku wraz z oskarżonym M. K. (1) podeszli do młodego człowieka na Placu (...) i okradli go. Wskazał, że on trzymał mężczyznę jedną ręką, M. K. (1) drugą i wyjaśnił, że to on wyjął pieniądze z kieszeni pokrzywdzonego, a M. K. (1) zabrał mu telefon. Wyjaśnił także, że następnie odeszli z miejsca zdarzenia w kierunku ulicy (...) i zatrzymała ich policja. W toku postępowania sądowego na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2016 roku oskarżony P. U. (1) także podtrzymał wcześniej złożone wyjaśnienia, konsekwentnie przyznawał się do zaboru pokrzywdzonemu pieniędzy w kwocie 70 zł, zaprzeczając jednocześnie że stosował przemoc i że wydanie mienia nastąpiło wyłącznie w ten sposób, że włożył rękę do kieszeni pokrzywdzonego i oparł się o niego. Powyższa zmiana w treści wyjaśnień, słusznie została umotywowana przez Sąd I instancji, który wskazał, iż modyfikacja wyjaśnień oskarżonego zmierzała do umniejszenia jego odpowiedzialności karnej i wykazania jego winy wyłącznie za kradzież, nie zaś rozbój. Stanowiło to przyjętą przez niego linię obrony, która została przez zgromadzony wiarygodny i prawidłowo oceniony materiał dowodowy w sprawie obalona. Treść wyjaśnień oskarżonego, który zaprzeczył stosowaniu przemocy stoi w sprzeczności z zeznaniami pokrzywdzonego, jak i logiką następujących po sobie wydarzeń, albowiem nie sposób uznać, że pokrzywdzony wyłącznie na skutek oparcia się obcej osoby o niego i włożenia ręki do kieszeni bezwolnie oddałby mu swoje mienie, które stanowiło realną wartość finansową.

Przestępstwo, jakiego dopuścił się oskarżony P. U. (1) popełnione zostało
w warunkach powrotu do przestępstwa w rozumieniu art. 64 § 2 k.k., albowiem oskarżony tego czynu dopuścił się będąc uprzednio skazanym za czyn z art. 280 § 1 k.k. i po odbyciu łącznie co najmniej kary roku pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości tej kary, tj. będąc uprzednio skazanym m.in. wyrokiem Sądu Rejonowego w Lublinie z dnia 5 listopada 2009 r. w sprawie o sygn. IV K 611/08 za czyn z art. 280 § 1 kk w zw. z art. 64 § 2 kk i inne na karę 4 lat i 6 miesięcy, który to wyrok objęty został wyrokiem łącznym Sądu Rejonowego Lublinie z dnia 3 grudnia 2010 roku w sprawie o sygn. IV K 599/10 i wówczas orzeczono karę łączną 6 lat pozbawienia wolności, którą odbywał w okresie od 11 września 2008 r. do 9 września 2014 r. Tym samym zachowanie oskarżonego wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k.

Sąd Okręgowy nie podzielił argumentacji obrońcy, że czyn jakiego dopuścił się oskarżony określony w art. 280 § 1 k.k. należałoby zakwalifikować jako wypadek mniejszej wagi w rozumieniu art. 283 k.k. Sprzeciwia się temu szereg okoliczności. Słusznie przyjmuje się w judykaturze na przestrzeni lat, iż wypadek mniejszej wagi zachodzi wówczas, gdy okoliczności popełnienia czynu zabronionego wskazują, że z jednej strony sam czyn charakteryzuje się niewielkim stopniem społecznej szkodliwości, z drugiej zaś, jego sprawca nie jest na tyle niebezpieczny dla społeczeństwa, aby stosować wobec niego zwykłą karę przewidzianą za zrealizowane przez niego przestępstwo (por. J. Makarewicz, Kodeks karny..., s. 446-447; wyrok SN z dnia 7 lutego 1935 r., II K 1627/34). Istota wypadku mniejszej wagi sprowadza się zatem do szczególnego sposobu zachowania oskarżonego realizującego wszystkie znamiona przestępstwa określone w typie podstawowym, które sprawia, że taki czyn sprawcy stanowi przestępstwo zasługujące na łagodniejszą karę. O przyjęciu wypadku mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe znamiona czynu, ze szczególnym uwzględnieniem tych elementów, które są charakterystyczne dla danego rodzaju przestępstw (por. wyrok SN z dnia 9 października 1996 r., V KKN 79/96). Wśród znamion strony przedmiotowej istotne znaczenie mają w szczególności: rodzaj dobra, w które godzi przestępstwo; zachowanie się i sposób działania sprawcy; użyte środki; charakter i rozmiar szkody wyrządzonej lub grożącej dobru chronionemu prawem; czas, miejsce i inne okoliczności popełnienia czynu oraz odczucie szkody przez pokrzywdzonego. Wśród elementów strony podmiotowej istotne są stopień zawinienia oraz motywacja i cel działania sprawcy. Jak podkreślał Sąd Najwyższy, uwzględniać także należy: odcienie umyślności, premedytację, dokładność w przygotowaniu przestępstwa, upór w dążeniu do osiągnięcia przestępnego celu, przypadkowość, wpływ innej osoby, obawę przed skutkami działania (por. wyrok SN z dnia 9 października 1996 r., V KKN 79/96).W orzecznictwie wyraźnie wskazuje się, że sama wartość przedmiotu czynności wykonawczej nie ma decydującego znaczenia przy ocenie wypadku mniejszej wagi. Wypadek mniejszej wagi nie może być utożsamiany z małą wartością mienia, przeciwko któremu skierowany jest czyn sprawcy. Podstawowym kryterium oceny jest stopień społecznej szkodliwości czynu (por. wyrok SN z dnia 11 maja 1971 r., V KRN 147/71). Oceniając stopień społecznej szkodliwości czynu, należy uwzględniać okoliczności wymienione w art. 115 § 2, a więc rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Nawiązując do zarzutu obrońcy oskarżonego P. U. (1), dotyczącego niezastosowania przez Sąd art. 283 k.k., to tak sformułowany zarzut jest bezzasadny i wyłącznie polemiczny. Nie można Sądowi robić zarzutu z niezastosowania przepisu, do którego zastosowania nie był zobligowany, a którego zastosowanie jest fakultatywne. Wypadek mniejszej wagi jest uprzywilejowaną postacią czynu o znamionach ustawowych przestępstwa typu podstawowego, charakteryzującą się przewagą elementów łagodzących, których w tej sprawie Sąd nie dostrzegł. Sąd dał także wyraz swoim zapatrywaniom co stoi na przeszkodzie uznaniu, że czyn którego dopuścił się P. U. (1) wespół z M. K. (1) nie realizuje przesłanek z art. 283 k.k. na stronie 11 i 13 uzasadnienia Wymierzając skazanemu karę Sąd wziął pod uwagę między innymi bezwzględny sposób działania obu sprawców, fakt, że wykorzystali oni złe samopoczucie pokrzywdzonego i działanie bez szczególnego powodu, z niskich pobudek. Przejawy przemocy wobec pokrzywdzonego zamanifestowane przez P. U. (1) i M. K. (1) poprzez przyciśniecie do ściany, dominację fizyczną i przewagę liczebną nad pokrzywdzonym, w sytuacji trzymania przez jednego z nich za szczękę, wskazują na znaczny stopień społecznej szkodliwości czynu. Fakt, iż pokrzywdzony na skutek quasi konfrontacji
z oskarżonymi na rozprawie przed Sądem łagodził wydźwięk złożonych przez siebie zeznań
w toku postępowania przygotowawczego nie pozostawia złudzeń, iż boryka się on z piętnem tego zdarzenia, a chcąc zapomnieć o nim bagatelizuje doznaną krzywdę w obawie przed oskarżonymi. Uważna lektura akt sprawy powyższe wnioski determinuje i potwierdza.(k.496-498)Uwzględniając dane o karalności oskarżonego P. U. (1) można dojść do przekonania, iż popełnienie przestępstw przeciwko mieniu stanowi sposób oskarżonego na szybkie zdobycie środków finansowych. Powyższe skutkowało przyjęciem przez Sąd I instancji działania w warunkach multirecydywy.

Mając na uwadze, że pomiędzy oskarżonymi istniało wyraźne porozumienie oraz wspólne działanie, którego oczywistym celem było okradzenie pokrzywdzonego poprzez uprzednie użycie przemocy wobec niego, w sprawie Sąd I instancji słusznie uznał, że przyjąć należało iż obaj oskarżeni współdziałali ze sobą i wespół dokonali realizacji czynności wykonawczych wyczerpujących znamiona zarzucanego im czynu. Rodzaj czynności sprawczych podjętych kolejno przez każdego z oskarżonych pozostaje bez znaczenia, albowiem w ramach swojego porozumienia oskarżeni odpowiadają za całość zachowania. W ocenie Sądu odwoławczego brak jest podstaw do uznania by zachowanie obu oskarżonych mogło być uznane jako kradzież mienia z art. 119 § 1 k.w. z uwagi na wartość rzeczy, których zaboru dokonano. Zachowanie obu oskarżonych nie ograniczało się wyłącznie do dokonania kradzieży, lecz także doszło do zastosowania przemocy przejawiającej się w popchnięciu pokrzywdzonego, przyparciu go do ściany, trzymaniu ręką za twarz. Reasumując, niewątpliwie kwalifikacja prawna czynu zarzucanego oskarżonemu z art. 280 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 2 k.k. przyjęta przez Sąd w wyroku jest prawidłowa.

Sąd Okręgowy nie podzielił wskazanej przez obrońcę oskarżonego argumentacji
w odniesieniu do wymierzonej przez Sąd Rejonowy kary łącznej 4 lat pozbawienia wolności. Wypada zauważyć, że o rażącej niewspółmierności kary, w rozumieniu jej nadmiernej surowości, na gruncie względnej przesłanki odwoławczej określonej w przepisie art. 438 pkt 4 k.p.k. można mówić dopiero wtedy, gdy suma zastosowanych dolegliwości, orzeczonych za przypisane sprawcy przestępstwo, jest nieadekwatna do stopnia winy, cechuje ją wyraźna dysproporcja w stosunku do stopnia szkodliwości społecznej czynu, a jej surowość przekracza cele wychowawcze i zapobiegawcze, jakie kara powinna osiągnąć w stosunku do osoby skazanej oraz kłóci się z odbiorem kary jako sprawiedliwej reakcji na przypisany sprawcy czyn, w aspekcie potrzeby właściwego kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa, której powinna ona również sprostać. Orzekając o karze Sąd I instancji w sposób właściwy dokonał prawno- karnej oceny popełnionego czynu i adekwatnie do stopnia zawinienia, stopnia społecznej szkodliwości czynu, właściwości i warunków osobistych oskarżonego wymierzył mu karę łączną 4 lat pozbawienia wolności. Zdaniem Sądu Okręgowego tak orzeczoną karę należy zaaprobować, gdyż spełni wobec oskarżonego P. U. (1) stawiane przez nią cele, zarówno w zakresie prewencji indywidualnej jak i w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Wprawdzie z obiektywnego punktu widzenia kara w wymiarze 4 lat pozbawienia wolności jest karą surową, niemniej nie jest karą rażąco niewspółmiernie surową w rozumieniu art. 438 pkt. 4 k.p.k.

Analizując rozmiary kary wymierzonej oskarżonemu wskazać wypada, że za czyn z art. 280 § 1 k.k. Sąd Rejonowy mógł orzec karę w przedziale od 2 lat i 1 miesiąca pozbawienia wolności do lat 15. Stwierdzić jednak od razu należy, że wymierzenie mu za ten czyn kary w jej dolnych granicach ustawowego zagrożenia nie było możliwe, gdyż w odniesieniu do tego przestępstwa - jak trafnie i wyczerpująco wyeksponował to sąd meriti w pisemnych motywach wyroku - niewątpliwie przeważały okoliczność natury obciążającej oskarżonego, w tym działanie w warunkach art. 64 § 2 k.k., która umożliwiało wymierzenie kary przez Sąd w wysokości do górnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę. Kara w rozmiarze 4 lat pozbawienia wolności nie jawi się, z uwagi na powyższe, jako nadmiernie dolegliwa i oscyluje w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Podstawą wymiaru kary był przepis art. 280 §1 k.k. przy uwzględnieniu uprzedniej karalności, o której mowa wyżej, nie może być obojętny dla rozmiarów represji karnej, na co zresztą wskazują wywody Sądu zawarte na stronach 11-14 uzasadnienia wyroku. W ocenie Sądu odwoławczego jedynie kara o charakterze izolacyjnym może odnieść wobec oskarżonego wymierny skutek. Z tych wszystkich względów za trafne należy uznać rozstrzygnięcie co do orzeczonej kary.

Z uwagi na okoliczność, że oskarżony reprezentowany był przez obrońcę wyznaczonego z urzędu, Sąd Okręgowy na podstawie art. 618 § 1 pkt 11 k.p.k. w zw. z art. 619 § 1 k.p.k. zasądził na rzecz adw. G. C. kwotę 516, 60 zł obejmującą wynagrodzenie za pomoc prawną udzieloną oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym wraz z podatkiem od towarów
i usług.

O kosztach postępowania odwoławczego Sąd orzekł na podstawie art. 624 § 1 k.p.k.
i kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa, zwalniając oskarżonego P. U. (1) od ich uiszczenia, mając na uwadze sytuację finansową oskarżonego, niewielkie możliwości zarobkowe oraz fakt długotrwałego pozbawienia wolności w sprawie z tytułu zapadłego prawomocnego wyroku.

SWSO Robert Gmyz SSO Adam Bednarczyk SSO Aleksandra Mazurek