Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 962/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

2

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi–Południe w Warszawie z dnia 5 czerwca 2024 roku w sprawie oskarżonej M. L. (1).

Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Apelacja obrońcy oskarżonej

Lp.

Zarzuty

1.

obraza art. 410 k.p.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

1.  Zgodnie z dyspozycją art. 436 k.p.k. sąd może ograniczyć rozpoznanie środka odwoławczego tylko do poszczególnych uchybień, podniesionych przez stronę lub podlegających uwzględnieniu z urzędu, jeżeli rozpoznanie w tym zakresie jest wystarczające do wydania orzeczenia, a rozpoznanie pozostałych uchybień byłoby przedwczesne lub bezprzedmiotowe dla dalszego toku postępowania.

2.  Mając powyższe na uwadze sąd odwoławczy ograniczył rozpoznanie środka odwoławczego tylko do podniesionego przez obrońcę oskarżonej naruszenia prawa procesowego, które miało wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, tj. art. 410 k.p.k.

3.  Ustosunkowywanie się do pozostałych zarzutów jest natomiast przedwczesne.

4.  Rację ma obrońca wskazując, że doszło do naruszenia art. 410 k.p.k., przy czym z innych powodów aniżeli podaje skarżąca w apelacji. Zgodnie z treścią tego przepisu podstawę wyroku może stanowić tylko całokształt okoliczności ujawnionych w toku rozprawy głównej. W niniejszej sprawie sąd pierwszej instancji oparł się na materiale dowodowym w postaci zeznań wszystkich świadków złożonych w toku postępowania przygotowawczego i toku postępowania sądowego przed sądem w innym składzie, w sytuacji gdy świadkowie nie zostali przesłuchani a ich zeznania nie zostały w żaden sposób ujawnione, o czym będzie mowa w części poświęconej omówieniu okoliczności, które sąd wziął pod uwagę z urzędu.

Wniosek

o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Apelacja prokuratora

Lp.

Zarzuty

1.1.

obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonej M. L. (1) będącego podstawą skazania i wymiaru kary poprzez przyjęcie błędnej podstawy prawnej skazania i wymiaru kary z art. 258 § 2 k.k. w sytuacji, gdy ustalenia faktyczne zawarte w opisie przypisanego czynu wskazują, że oskarżona swoim działaniem wypełniła dyspozycję z art. 284 § 2 k.k., wobec czego właściwą podstawą prawną jej skazania i wymiaru powinien być artykuł 284 § 2 k.k.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach

1.  Apelacja prokuratora jest zasadna i to w stopniu oczywistym.

2.  Oskarżona nie stanęła pod zarzutem udziału w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego o charakterze zbrojnym, ewentualnie pod zarzutem założenia lub kierowania taką grupą albo związkiem.

3.  Przyjęta kwalifikacja prawna skazania i wymiaru kary była całkowicie błędna.

Wniosek

o zmianę wyroku

☒ przedwczesny

4. OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.  W niniejszej sprawie doszło do szeregu naruszeń przepisów kodeksu postępowania karnego, a uchybienia te traktowane łącznie miały wpływ na treść wyroku. Sąd naruszył bowiem art. 410 k.p.k. w sposób oczywisty, art. 391 § 1 k.p.k., art. 392 § 1 k.p.k., art. 368 k.p.k., art. 196 § 1 k.p.k., art. 394 § 1 i 2 k.p.k. poprzez jego zastosowanie, pośrednio art. 350a k.p.k. Doszło również do naruszenia prawa do obrony (art. 6 k.p.k.), z uwagi na nieprzeprowadzenie postępowania w sposób rzetelny.

2.  Sprawa po wpłynięciu aktu oskarżenia była rozpoznawana przez sąd rejonowy w innym składzie. Prokurator zawnioskował w akcie oskarżenia między innymi o przesłuchanie 13 świadków. Sąd poprzednio rozpoznający sprawę przesłuchał 10 świadków oraz postanowił na podstawie art. 392 § 1 k.p.k. w zw. z art. 394 § 2 k.p.k. uznać za ujawnione bez odczytywania zeznania 4 świadków zawnioskowanych w akcie oskarżenia, stwierdzając że bezpośrednie przeprowadzenie tych dowodów przed sądem nie jest niezbędne, a żadna ze stron się temu nie sprzeciwiła.

3.  Z uwagi na delegację sędziego referenta do sądu wyższego rzędu sprawa została skierowana do referatu innego sędziego.

4.  Na pierwszym terminie rozprawy przed sądem w obecnym składzie prowadzono rozprawę pod nieobecność oskarżonej a jej wyjaśnienia zostały prawidłowo ujawnione. Ponadto, jak wynika z zapisów protokołu, prokurator nie złożył dodatkowych wniosków dowodowych i „zgodził się z zasadnością zastosowania art. 350a k.p.k.” co sugeruje, że przewodnicząca składu orzekającego poddała te kwestię pod rozwagę stron. Obrońca przyłączył się do wniosku prokuratora, to jest pozostawił do uznania sądu zastosowanie art. 350a k.p.k. i przeciwko temu nie oponował. Podtrzymał natomiast wniosek o przeprowadzenie dowodu z ustnej opinii biegłej. Pełnomocnik oskarżycielki posiłkowej również nie sprzeciwiła się zastosowaniu art. 350 a k.p.k.

5.  Na kolejnym terminie rozprawy nie odebrano danych od biegłej, gdyż protokół nie zawiera tych treści, aczkolwiek znajduje się w nim formułka o odebraniu danych od biegłej. Nie sposób stwierdzić, czy nie zachodziły podstawy do wyłączenia biegłego, tym samym sąd nie dokonał kontroli przesłanek z art. 196 § 1 k.p.k.

6.  Po złożeniu ustnej opinii biegłej strony nie zgłosiły wniosków dowodowych, a sąd postanowił „na podstawie art. 405 § 2 i 394 § 1 i 2 uznać za ujawnione w całości bez odczytywania i zaliczyć w poczet materiału dowodowego dokumenty wskazane w akcie oskarżenia oraz z akt II K 1172/20: opinię z załącznikami (k. 97-98), wydruki zestawień przygotowanych przez biegłą (bez podania kart) , wydruk z płyty stanowiącej k. 337 oraz zestawienia z opinii biegłej (bez podania kart) .”

7.  Taki tok procedowania sądu wskazuje, że ujawniono w toku rozprawy głównej jedynie dokumenty wskazane w akcie oskarżenia to jest: zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa (k. 1–7), załączniki do zawiadomienia (k. 8–225), oświadczenie W. K. (k. 228), dokumentację (...) (k. 249268), zawiadomienie o możliwości popełnienia przestępstwa (k. 273–274), protokół walnego zebrania ZGN (k. 303), historię rachunku bankowego (k. 336 337), dokumentację ZGN (k. 360376), dokumentację (...) (k. 577731), zawiadomienie KRS (k.765), dane o karalności W. K. (k. 768) oraz opinię biegłej sądowej (k. 381454, k. 284v).

8.  Abstrahując od braku podstaw do zastosowania art. 394 § 1 i 2 k.p.k., gdyż z protokołu nie wynika by którykolwiek dokument został faktycznie odczytany zauważyć należy, że przepis art. 405 § 2 k.p.k. nie obejmuje protokołów przesłuchania świadków sporządzonych w postępowaniu przygotowawczym lub przed sądem, bez dopuszczenia dowodu z ich zeznań (art. 368 k.p.k.). Trybem do ujawnienia zeznań świadków, którzy nie byli bezpośrednio przesłuchani przed sądem rozpoznającym sprawę jest art. 391 § 1 k.p.k., bądź art. 392 § 1 k.p.k. Natomiast żaden z tych trybów odczytania zeznań nie został zastosowany przez sąd. Nie sposób również dopatrzeć się podstaw do arbitralnego podjęcia decyzji o zaniechaniu przesłuchania wszystkich świadków.

9.  Z akt nie wynika by przewodnicząca składu orzekającego zastosowała również art. 350a k.p.k., choć przyjęcie tego trybu procedowania i tak byłoby wadliwe. W sytuacji bowiem zaniechania wezwania świadków na rozprawę „zastosowanie art. 350a k.p.k. powoduje, że na rozprawie protokoły przesłuchania świadków, których wezwania zaniechano, podlegają odczytaniu na podstawie art. 391 § 1 k.p.k. albo po dopuszczeniu dowodu z tych protokołów w trybie art. 368 k.p.k. – tylko wówczas nie muszą zostać odczytane, natomiast z chwilą zamknięcia przewodu sądowego następuje ich ujawnienie bez odczytania na podstawie art. 405 § 2 i § 3 k.p.k.” 1.

10.  Z akt nie wynika, by zeznania któregokolwiek ze świadków, czy to zawnioskowanych przez prokuratora w akcie oskarżenia, czy też przesłuchanych przez sąd w innym składzie zostały odczytane w trybie art. 391 § 1 k.p.k., art. 392 § 1 k.p.k. bądź dowód z ich zeznań został procesowo dopuszczony w trybie art. 368 k.p.k.

11.  Poza powyższym tryb ewentualnego zastosowania art. 350a k.p.k. (czego faktycznie nie uczyniono) w tej sprawie w zakresie wszystkich świadków byłby całkowicie wadliwy. Brak sprzeciwu stron na zastosowanie przez przewodniczącą składu orzekającego przepisu prawa wbrew podstawom w nim określonym nie legalizuje takiej czynności.

12.  Zgodnie z art. 350a k.p.k. przewodniczący składu orzekającego może zaniechać wezwania na rozprawę świadków, którzy zostali przesłuchani, przebywających za granicą lub mających stwierdzić okoliczności, które nie są tak doniosłe, aby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie, w szczególności takie, którym oskarżony w wyjaśnieniach swych nie zaprzeczył.

13.  W tej sprawie nie doszło do spełnienia przesłanek z tego przepisu gdyż po pierwsze świadkowie nie przebywali za granicą. Po drugie nie sposób przyjąć by, co najmniej, świadkowie W. K., A. Z., W. G., B. S., M. G., M. R., R. F., M. L. (2) mieli stwierdzić okoliczności, które nie są tak doniosłe, aby konieczne było bezpośrednie przesłuchanie świadków na rozprawie. Co więcej, jak wynika z protokołu przesłuchania oskarżonej M. L. (1) nie przyznała się do popełnienia zarzucanego jej czynu, w postępowaniu przygotowawczym kwestionując wysokość przywłaszczonego mienia, a w toku postępowania sądowego całkowicie korzystając z prawa od odmowy składania wyjaśnień. Nie sposób przyjąć, by zachodził przepadek szczególny, że oskarżona w wyjaśnieniach swych nie zaprzeczyła okolicznościom podawanym przez świadków.

14.  Jest granica naruszeń procedury karnej, przekroczenie której powoduje, że proces karny nie może być uznany za rzetelny. O ile poszczególne, pojedyncze naruszenie przepisów kodeksu postępowania karnego może nie mieć wpływu na treść wyroku, niektóre mogą być konwalidowane w toku postępowania odwoławczego, o tyle lekceważenie procedury przez sąd ma swoje granice, których przekraczać nie można. Nagromadzenie naruszeń w toku postępowania w sprawie M. L. (1) wskazuje, że faktycznie jej sprawa nie została rozpoznana przez wyrokujący sąd.

15.  Poza rzetelnością procesu karnego naruszone zostały i inne zasady procesowe, a te zajmują szczególne miejsce w procesie karnym. Odzwierciedlają bowiem fundamentalne wartości, jakimi powinien kierować się proces karny i wzajemnie się uzupełniając tworzą ramy postępowania karnego gwarantujące prawo strony do rozpoznania sprawy w sposób zgodny w regułami procesu karnego. W niniejszym postępowaniu naruszono szereg zasad, przede wszystkim zasadę bezpośredniości, ale także kontradyktoryjności, obiektywizmu, prawa do obrony, koncentracji materiału dowodowego, uczciwego procesu.

16.  Wbrew pozorom nie doszło w niniejszej sprawie do rozstrzygnięcia sprawy w rozsądnym terminie. Wyrok został oparty na niewielkim wycinku materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów i opinii biegłej. Faktycznie sąd w toku procedowania całkowicie pominął zeznania świadków, gdyż ich nie przesłuchał i nie ujawnił ich zeznań. Natomiast wyrokując, wręcz przeciwnie, dostrzegł doniosłość ich depozycji, skoro poczynił na ich podstawie ustalenia faktyczne.

5.ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

stwierdzenie względnej przyczyny odwoławczej z art. 438 pkt 2 k.p.k., mającej wpływ na treść wyroku tj. naruszenie art. 410 k.p.k., art. 391 § 1 k.p.k., art. 392 § 1 k.p.k., art. 368 k.p.k., art. 196 § 1 k.p.k., art. 394 § 1 i 2 k.p.k. poprzez jego zastosowanie, pośrednio art. 350a k.p.k., co doprowadziło do naruszenia art. 6 k.p.k.

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Zgodnie z uchwałą składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2019 r. (I KZP 3/19) „Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości, o której mowa w art. 437 § 2 zdanie drugie in fine k.p.k., jako powód uchylenia przez sąd odwoławczy zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania, zachodzi wówczas, gdy orzekający sąd pierwszej instancji naruszył przepisy prawa procesowego, co skutkowało, w realiach sprawy, nierzetelnością prowadzonego postępowania sądowego, uzasadniającą potrzebę powtórzenia wszystkich czynności procesowych składających się na przewód sądowy w sądzie pierwszej instancji.”

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu niniejszej sprawy sąd rejonowy zobligowany jest przeprowadzić postępowanie dowodowe z poszanowaniem zasad procesowych, tak aby w pełni zagwarantować oskarżonej prawo do obrony. Do decyzji sądu pozostaje ustalenie, zeznania których świadków mogą zostać odczytane w trybie art. 391 § 1 k.p.k., bądź ujawnione w trybie art. 392 § 1 k.p.k., bądź w trybie art. 405 § 2 k.p.k. w zw. z art. 405 § 3 pkt 3 k.p.k. po wcześniejszym dopuszczeniu dowodu z ich zeznań mając na uwadze art. 368 k.p.k. Dodatkowo sąd powinien poczynić ustalenia co do faktycznej wysokości szkody pozostałej do zapłacenia, biorąc pod uwagę dokumenty złożone przez obrończynię do apelacji.

6.  PODPIS

SSO Adam Bednarczyk SSA del. Anna Kalbarczyk SSO Ludmiła Tułaczko

1.1.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Obrońca oskarżonej

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wyrok Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi Południe w Warszawie z dnia 5 czerwca 2024 roku w sprawie oskarżonej M. L. (1).

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

1.2.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

2

Podmiot wnoszący apelację

prokurator

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

podstawa skazania i wymiaru kary

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana