Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VI Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Marek Wojnar

protokolant: protokolant sądowy Marta Piotrowska

przy udziale prokuratora Marka Traczyka

po rozpoznaniu dnia 13 kwietnia 2017 r. w Warszawie

sprawy A. P., syna G. i E., ur. (...) w W.

oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

na skutek apelacji wniesionej przez prokuratora

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie

z dnia 22 czerwca 2016 r. sygn. akt IV K 965/14

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Rejonowemu dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie do ponownego rozpoznania.

Sygn. akt VI Ka 1193/16

UZASADNIENIE

A. P. został oskarżony o to, że w dniu 26 września 2007 r. w W. w salonie sprzedaży (...) przy ul. (...) działając z góry powziętym zamiarem w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia cudzym mieniem pracownika przedmiotowego salonu, wprowadzając go w błąd w ten sposób, że zawarł umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych o nr (...), otrzymując jednocześnie w promocji telefon komórkowy marki S. (...) nr (...), a następnie nie wywiązał się z warunków przedmiotowej umowy, czym spowodował straty w łącznej wysokości 2395 zł na szkodę firmy (...) sp. z o.o. ul. (...), (...) W., przy czym czynu tego dopuścił się w okresie 5 lat po odbyciu co najmniej 6 miesięcy pozbawienia wolności będąc uprzednio skazanym za przestępstwo podobne umyślne tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 64 § 1 k.k.

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Północ w Warszawie wyrokiem z dnia 22 czerwca 2016 r., sygn. akt IV K 965/14 oskarżonego A. P. uniewinnił od popełnienia zarzucanego mu czynu; na podstawie art. 230 § 2 k.p.k. dowód rzeczowy zarejestrowany w wykazie dowodów rzeczowych pod poz. 1 – Drz. 4686/13 zwrócił (...) przy ul. (...); koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa.

Od powyższego wyroku apelację wniósł prokurator.

Zaskarżył ten wyrok w całości na niekorzyść oskarżonego i zarzucił mu obrazę prawa procesowego mającą wpływ na treść orzeczenia, a mianowicie art. 7 k.p.k., art. 410 k.p.k. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dokonanie ich dowolnej oceny z pominięciem zasad prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, w szczególności poprzez wybiórcze uwzględnienie, przy ustaleniu stanu faktycznego materiału dowodowego poprzez przyjęcie pełnej wiarygodności wyjaśnień oskarżonego skutkujące błędem w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść poprzez niezasadne przyjęcie, że oskarżony nie działał w celu doprowadzenia do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonego, podczas gdy prawidłowa i całościowa ocena materiału dowodowego we wzajemnym ze sobą powiązaniu prowadzi do wniosku, że w chwili zawierania umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oskarżony nie chciał wywiązać się z wynikających z tego tytułu zobowiązań i wprowadził w błąd pracownika salonu sprzedaży co do zamiaru regulowania należności, czym w konsekwencji doprowadził do niekorzystnego rozporządzenia mieniem pokrzywdzonego.

W konkluzji apelacja wniosła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje.

Apelacja prokuratora jest zasadna i jej wniosek zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie podnieść należy, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art. 7 k.p.k., jeśli tylko: jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy; stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego; jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego; a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku (zob. np. wyrok Sądu Najwyższego z 3 września 1998 r., V KKN 104/98, Prok. i Pr. 1999, z. 2, poz. 6).

Odnosząc powyższy pogląd do realiów sprawy niniejszej zgodzić się należy z apelacją, iż Sąd Rejonowy nie sprostał tym wymogom, bowiem wbrew wymogom art. 410 k.p.k. przy ocenie materiału dowodowego nie uwzględnił całokształtu, wynikających z niego, istotnych dla rozstrzygnięcia okoliczności, co sprawia, że ocena ta dokonana została z przekroczeniem zasad określonych w art. 7 k.p.k., a w efekcie poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne trudno uznać za prawidłowe. Wprawdzie nie pozbawione słuszności jest stwierdzenie, że nie każda nierzetelna realizacja umowy cywilnoprawnej jest wyrazem oszustwa, a z góry powziętego zamiaru niewykonania zobowiązania nie należy domniemywać w oparciu o sam fakt jego niewykonania, jednakże ocena zachowania sprawcy po zawarciu określonej umowy we wzajemnym powiązaniu z okolicznościami towarzyszącymi przy jej zawarciu może być pomocna w dokonaniu ustaleń zamiaru. Zamiar podlega bowiem ustaleniu na podstawie całokształtu okoliczności podmiotowych i przedmiotowych i nie jest ograniczony do treści wyjaśnień oskarżonego (por. wyrok SA w Krakowie z dnia 27 maja 2015 r., sygn. akt II AKa 79/15).

Trafnie podnosi skarżący, że przy ustalaniu zamiaru oszustwa należy brać pod uwagę wszystkie okoliczności, na podstawie których można wyprowadzić wnioski co do realności wypełnienia obietnic złożonych przez sprawcę osobie rozporządzającej mieniem, w tym w szczególności jego sytuację materialną i związane z tym możliwości wywiązania się z przyjętych zobowiązań, ich skalę, zachowanie się sprawcy po zawarciu umowy, jego stosunek do rozporządzającego w związku z upływem terminów płatności, z jednoczesną oceną przy zwłoce w płatności zmian sytuacji materialnej sprawcy. Dopiero ocena całokształtu okoliczności towarzyszących zawarciu umowy oraz przyczyn jej niedotrzymania pozwala na ustalenie czy zaszło oszustwo czy też niedotrzymanie warunków umowy podlegające unormowaniom prawa cywilnego.

Odnosząc powyższą argumentację do realiów przedmiotowej sprawy stwierdzić należy, że Sąd Rejonowy nie rozważył całokształtu okoliczności wynikających z przeprowadzonych w sprawie dowodów, w tym wyjaśnień oskarżonego.

Bezspornym jest, że oskarżony zawarł umowę o świadczenie usług telekomunikacyjnych, w ramach której otrzymał również na warunkach promocyjnych telefon komórkowy. Zawierając taką umowę oskarżony zobowiązywał się do regularnego wnoszenia opłat abonamentowych zawierających również rozłożoną na okres umowy spłatę wartości otrzymanego telefonu. Oskarżony nie dokonał żadnej płatności wynikającej z zawartej umowy, nie kontaktował się z pokrzywdzonym, a kierowana do niego korespondencja pozostawała bez odpowiedzi. Do czasu wcześniejszego rozwiązania umowy i dezaktywacji numeru abonenckiego przez pokrzywdzonego, z powodu braku płatności, korzystał z usług telekomunikacyjnych wynikających z określnego umową abonamentu oraz z przekazanego mu telefonu komórkowego, przy czym nie zwrócił go pokrzywdzonemu i używał go również po dezaktywacji numeru abonenckiego, aż do całkowitego zużycia telefonu, korzystając z karty doładowującej.

Powyższe okoliczności należało ocenić przez pryzmat możliwości wywiązania się przez oskarżonego z zobowiązań wynikających z umowy w chwili jej zawarcia. W przeddzień zawarcia umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych oskarżony zarejestrował działalność gospodarczą. Jak sam przyznał nie miał jednak wtedy pracy i nie miał pieniędzy na opłacanie rachunków. Trudno poważnie traktować jego późniejsze twierdzenia na rozprawie, że liczył na otrzymanie zlecenia na remonty mieszkań socjalnych, skoro przed zawarciem umowy o usługi telekomunikacyjne nie mógł brać udziału w przetargu, gdyż nie miał jeszcze zarejestrowanej działalności gospodarczej. Nieprawdziwe są więc jego wyjaśnienia, że umowa z pokrzywdzonym została zawarta na parę dni przed oczekiwaniem, że ta robota (z przetargu) będzie, skoro jednocześnie twierdził, że około miesiąc, trzech tygodni czasu minęło od czasu dania dokumentów do przetargu do dowiedzenia się, że nic z tego nie wyjdzie. Trudno również bazować na możliwości uzyskania środków finansowych w wyniku wygrania przetargu, skoro jest to zdarzenie przyszłe i z natury rzeczy niepewne. Nie można również logicznie liczyć na takie środki skoro, jak wynika z wyjaśnień samego oskarżonego na rozprawie nie dowiadywał się on czy jego firma staje do przetargu (k-204). Powyższe okoliczności dotyczące sytuacji finansowej oskarżonego w chwili zawarcia przedmiotowej umowy o usługi telekomunikacyjne, wynikające z wyjaśnień samego oskarżonego nie zostały należycie rozważone przez Sąd I instancji, a wskazują one, że już zawierając w/w umowę nie miał on wystarczających środków, aby się z niej wywiązywać, a tym samym wprowadzał kontrahenta w błąd co do możliwości realizacji wynikających z tej umowy zobowiązań i płatności za korzyść majątkową w postaci otrzymanego na warunkach promocyjnych telefonu oraz korzystania z usług telekomunikacyjnych. Nie bez racji przy tym podnosi skarżący, iż o zamiarze oszustwa ze strony oskarżonego może świadczyć ponadto, że pomimo twierdzeń, iż nie stać go było na opłacanie abonamentu, po rozwiązaniu umowy przez operatora znalazł jednak środki pieniężne, by nadal korzystać z telefonu poprzez kartę doładowującą (k-203), niezależnie od tego, że telefon winien niezwłocznie po rozwiązaniu umowy zwrócić. Okoliczność ta dodatkowo może wskazywać na to, że oskarżony nawet w sytuacji dysponowania jakimiś pieniędzmi nie zamierzał uiszczać płatności, jakie wynikały z umowy o świadczenie usług telekomunikacyjnych. Okoliczność ta również pozostała poza rozważeniami Sadu meriti i rzutowała na poczynione ustalenia faktyczne.

Przedstawiona argumentacja wskazuje, że ocena dowodów dokonana przez Sąd Rejonowy była niepełna, gdyż nie uwzględniała całokształtu wynikających z nich okoliczności, a poczynione na jej podstawie ustalenia faktyczne trudno w tej sytuacji uznać za prawidłowe. Uchybienia te skutkują uchyleniem zaskarżonego wyroku i przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy winien dokładnie przeprowadzić postępowanie dowodowe, a ujawnione w toku rozprawy dowody poddać ocenie, mając na uwadze wskazaną wyżej argumentację, stosownie do wymogów wynikających z art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k., uwzględniając całokształt wynikających z nich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia, a stanowisko swoje, w przypadku sporządzania pisemnego uzasadnienia, należycie umotywować stosownie do wskazań art. 424 k.p.k.

Reasumując - Sąd Okręgowy orzekł jak w dyspozytywnej części wyroku.