Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 listopada 2015 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Jarząbek

Protokolant: sekretarz sądowy Monika Bąk - Rokicka

po rozpoznaniu w dniu 3 listopada 2015 r. w Warszawie

sprawy J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 17 listopada 2014 r., znak: ENMS/10/(...)

- zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje J. D. prawo do emerytury od dnia 01 października 2014 roku.

Sygn. akt VII U 10/15

UZASADNIENIE

J. D. w dniu 8 grudnia 2014 r. złożył za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 17 listopada 2014 r., znak: ENMS/10/(...), na mocy którego odmówiono odwołującemu się prawa do wcześniejszej emerytury w związku z zatrudnieniem w szczególnych warunkach.

Uzasadniając swoje stanowisko odwołujący J. D. zaznaczył, że okres 15 lat pracy w warunkach szczególnych wynika ze świadectwa pracy wystawionego przez Przedsiębiorstwo (...), w którym pracował od 13 lutego 1975 r. do 4 maja 1990 r. jako kierowca samochodu ciężarowego powyżej 3,5 tony. Odwołujący podniósł okoliczność, że nie może przedłożyć świadectwa pracy sporządzonego według wzoru wskazanego przez organ rentowy, gdyż przedsiębiorstwo już nie istnieje, jednocześnie zastrzegł możliwość potwierdzenia świadczenia pracy na rzecz tego zakładu przez dwóch świadków wskazanych w treści odwołania.

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 5 stycznia 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o powyższego odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

Uzasadniając swoje stanowisko organ rentowy powołał się na przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 1440 – dalej jako ustawa emerytalna) a ponadto wskazał, że odwołujący J. D. nie udowodnił żadnego okresu pracy w warunkach szczególnych, zwłaszcza nie przedłożył żadnego świadectwa wykonywania pracy w warunkach szczególnych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. D., urodzony dnia (...), w okresie od 13 lutego 1975 r. do 4 maja 1990 r. był zatrudniony w Przedsiębiorstwie (...) w W. na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego. Przedsiębiorstwo świadczyło usługi transportowe na rzecz innych przedsiębiorstw. Ubezpieczony jeździł samochodami ciężarowymi marki S. (S. (...)) oraz J., również z naczepami. Odwołujący przewoził maszyny, skrzynie, metale, pakowane materiały a także szafy sterownicze do central telefonicznych, komputery, tokarki, obrabiarki. Towary były rozwożone na terenie Polski, czasami odwołujący jeździł do NRD. Praca była wykonywana w pełnym wymiarze czasu, czasem po godzinach. W sytuacji, gdy samochód odwołującego nie działał i był w naprawie, dostawał inny samochód. Odwołujący nie wykonywał załadunku ani rozładunku, zajmowała się tym osobna brygada robocza (świadectwo pracy k. 23 a.r., zeznania świadków J. M., A. B. k. 28-29, zeznania odwołującego k. 27, 38-39 a.s.).

Odwołujący posiada prawo jazdy kategoria B, C, D obejmujące samochody ciężarowe powyżej 3.500 kg, które zostało mu wydane dnia 21 kwietnia 1972 r. przez Wydział Komunikacyjny (...) w O. (odpis k. 6 a.o.).

W dniu 21 października 2014 r. odwołujący złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do wniosku ubezpieczony dołączył kwestionariusz zawierający okresy składkowe i nieskładkowe wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy (wniosek o emeryturę z 21.10.2014 r., informacja dotycząca okresów składkowych i nieskładkowych, tom I k. 1, 9 i następne a.r.).

Organ rentowy wydał w dniu 17 listopada 2014 r. decyzję znak: ENMS/10/(...) mocą której odmówił odwołującemu prawa do emerytury argumentując, że nie udowodnił co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach (decyzja ZUS z 17.11.2014 r. k. 100 a.r.).

Od powyższej decyzji J. D. wniósł dnia 8 grudnia 2014 r. odwołanie inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie k. 2 a.s.).

Postanowieniem z dnia 25 sierpnia 2015 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego specjalisty ds. BHP celem ustalenia czy praca wykonywana przez J. D. w spornym okresie stanowiła pracę wykonywaną w warunkach szczególnych (protokół rozprawy z 25.08.2015 r. k. 39 a.s.).

W opinii z dnia 15 września 2015 r. biegły sądowy ds. BHP J. P. zaznaczył, że wykonywanie pracy kierowcy samochodu o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony jest objęte wykazem A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (dalej jako rozporządzenie ws. pracy w szczególnych warunkach) w poz. 2 dziale VIII – transport i łączność. W ocenie biegłego, w oparciu o dostępne akta sądowo-emerytalne, osobowe odwołującego oraz zeznania świadków i przesłuchanie ubezpieczonego, wykonywane przez odwołującego obowiązki pozwalają stwierdzić, że sporny okres zatrudnienia odwołującego w Przedsiębiorstwie (...) spełnia przesłanki zakwalifikowania tego zatrudnienia jako okres wykonywania pracy w warunkach szczególnych (opinia biegłego ds. BHP k. 43-48 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił stan faktyczny na podstawie dokumentów załączonych do akt sprawy, w szczególności akt organu rentowego i akt osobowych odwołującego, a także zeznań świadków i odwołującego oraz opinii biegłego specjalisty ds. BHP.

Dokumenty załączone do akt sprawy Sąd uznał za dające pełny obraz przebiegu zatrudnienia odwołującego. Informacje z dokumentów przyczyniły się do ustalenia podstawowych okoliczności stanu faktycznego niniejszej sprawy. Wartość dowodowa dokumentów co do zasady nie była kwestionowana przez strony, wobec czego Sąd uznał je za wiarygodne.

W toku postępowania Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego specjalistę ds. BHP J. P.. Biegły sporządził opinię w oparciu o dostępne akta sądowe, rentowe oraz osobowe odwołującego oraz informacje płynące z zeznań świadków i przesłuchania strony, a więc w sposób nie budzący wątpliwości co do prawidłowości tej opinii. Biegła dokonała oceny zatrudnienia odwołującego pod kątem regulacji dotyczących świadczenia pracy w warunkach szczególnych skutkiem czego sporządzona opinia była przekonywujące. Zaznaczyć należy, że organ rentowy w toku postępowania wyraził, że nie podziela stanowiska przedstawionego przez biegłego w opinii, jednakże nie zgłosił w tym zakresie żadnych zastrzeżeń czy zarzutów, wobec czego Sąd nie znalazł podstaw do jej zakwestionowania.

Sąd uznał zeznania świadków J. M. i A. B. za w pełni wiarygodne i przydatne do szczegółowego ustalenia stanu faktycznego. Zeznania świadków przedstawiały specyfikę pracy odwołującego w (...) w spornym okresie i były w tym zakresie spójne. Organ rentowy nie wnosił zastrzeżeń wobec zeznań świadków.

Informacje wynikające z przesłuchania odwołującego J. D. korespondowały z zeznaniami świadków oraz resztą materiału dowodowego zebranego w sprawie i w tym zakresie Sąd uznał je za wiarygodne.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie J. D. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 listopada 2014 r., znak: ENMS/10/(...) jest zasadne i zostało uwzględnione w całości.

Przepis art. 184 ust. 1 ustawy emerytalnej wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1.  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, oraz

2.  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w wart. 27 ustawy emerytalnej.

Emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie ma żadnej swobody. Prace te ściśle i jasno określone są w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – zwane dalej rozporządzeniem. Na wykazach prac zawartych we wskazanym rozporządzeniu, nie kończą się jednak ograniczenia dotyczące uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dodatkowo, zgodnie z powołanym rozporządzeniem, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia),

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia,

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia),

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia, sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok SN z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz wyrok SN z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Jednocześnie wskazać należy, że świadectwo pracy nie jest dokumentem urzędowym w myśl art. 244 § 1 k.p.c., gdyż pracodawca nie ma charakteru organu władzy publicznej, świadectwo pracy stanowi więc dokument prywatny zgodnie z art. 245 k.p.c. W orzecznictwie podkreśla się, że przy ustalaniu prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym złożenie dowodu w postaci świadectwa pracy może być kwestionowane, co na podstawie art. 6 k.c. pociąga za sobą obarczenie ciężarem dowodu strony, która zaprzecza okolicznościom wynikającym ze świadectwa pracy. Należy bowiem ustalić, jakie prace ubezpieczony rzeczywiście wykonywał, bowiem ta okoliczność, nie zaś nazwa zajmowanego stanowiska, przesądza o ewentualnym istnieniu przesłanek dla przyznania dochodzonego świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 kwietnia 2004 r. w sprawie II UK 337/03).

W niniejszej sprawie bezspornym jest, że J. D. ukończył w dniu 21 czerwca 2010 r. wymagany wiek 60 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, jak również udowodnił wymaganą ilość okresów składkowych i nieskładkowych 25 lat, według stanu na dzień złożenia wniosku.

Organ rentowy nie kwestionował okoliczności świadczenia przez odwołującego pracy w okresach wskazanych we wniosku o emeryturę, lecz ograniczył się do podważenia charakteru pracy w warunkach szczególnych w okresie zatrudnienia odwołującego w (...), jak przyczynę wskazując brak dowodów świadczących o faktycznym wykonywaniu pracy tego rodzaju. Z wnioskiem tym nie zgodził się odwołujący. Istotą sporu było więc ustalenie, czy w okresie zatrudnienia odwołującego w (...) od 13 lutego 1975 r. do dnia 4 maja 1990 r. odwołujący świadczył pracę w warunkach szczególnych.

Sama okoliczność zatrudnienia odwołującego w (...) w spornym okresie była bezsporna. Jak wynika z ustalonego stanu faktycznego, Przedsiębiorstwo to zajmowało się świadczeniem usług transportowych na rzecz innych przedsiębiorstw. Kierowcy pracujący w przedsiębiorstwie rozwozili różnego rodzaju towary na terenie Polski, czasem za granicę. Odwołujący wykonywał taką samą pracę jak inni, w pełnym wymiarze czasu, czasami po godzinach i nie wykonywał żadnych innych obowiązków oprócz tych związanych ze stanowiskiem kierowcy samochodu ciężarowego. Jeździł przede wszystkim samochodem marki S. 200, czasami marki J.. W przypadkach, gdy jego samochód był w naprawie, odwołujący otrzymywał inny samochód w celu wykonania obowiązków. Czasami w ramach pracy odwołujący był wysyłany z transportem do NRD.

Powyższe okoliczności wynikają wprost z zeznań świadków, którym Sąd dał wiarę w całości, a także z dowodu z przesłuchania odwołującego, a także pośrednio z akt osobowych J. D.. Zaznaczenia wymaga, że świadkowie J. M. i A. B. przez co najmniej 20 lat pracowali wraz z odwołującym w tym samym zakładzie pracy, na podobnych lub tych samych stanowiskach. Nie ma więc wątpliwości, że świadkowie mają informacje co do faktycznego zakresu obowiązków odwołującego oraz sposobu ich realizacji. Nadto zeznania świadków były zgodne zarówno ze sobą, jak i z podstawowymi informacjami wynikającymi z dokumentów, i nie były kwestionowane przez organ rentowy. Dopełnienie materiału dowodowego stanowi dowód z przesłuchania J. D., który w taki sam sposób korespondował z zeznaniami świadków i z informacjami wynikającymi z dokumentów, co jedynie potwierdza realność okoliczności przedstawionych w akapicie poprzednim.

Jak zaznaczył biegły specjalista ds. BHP powołany w sprawie, prowadzenie samochodu ciężarowego o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3.5 tony jest rodzajem pracy wymienionym w pozycji 2 dziale VIII wykazu A załączonego do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

Ustalenia poczynione w związku z powyższymi rozważaniami prowadzą do wniosku, że odwołujący był zatrudniony w (...) w warunkach szczególnych. Okoliczność samego zatrudnienia we wskazanym wyżej zakładzie pracy jest bezsporna. Z materiału dowodowego jednoznacznie wynika, że praca odwołującego w ciągu całego okresu zatrudnienia polegała na prowadzeniu samochodu ciężarowego, w pełnym wymiarze czasu pracy. Natomiast biegły specjalista ds. BHP wskazał na stosowną pozycję wykazu prac uznawanych za pracę w szczególnych warunkach, której określenie jest tożsame z charakterem pracy odwołującego. Żadna z tych okoliczności nie była kwestionowana przez organ rentowy. W tym stanie rzeczy Sąd nie miał wątpliwości, że praca świadczona przez odwołującego w okresie od 13 lutego 1975 r. do dnia 4 maja 1990 r. na rzecz (...) stanowiła pracę w warunkach szczególnych.

Ponieważ wskazany wyżej okres zatrudnienia w warunkach szczególnych przekracza minimalny próg 15 lat pracy przewidziany w § 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenie ws. pracy w szczególnych warunkach, a pozostałe przesłanki uzyskania wcześniejszej emerytury zostały już przez odwołującego spełnione, to odwołanie J. D. należało uznać za zasadne. W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego i orzekł co do istoty sprawy, i mając na względzie treść art. 129 ustawy emerytalnej, przyznał odwołującemu prawo do emerytury od dnia 1 października 2014 r.

Zarządzenie: odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi organu rentowego. K.S.