Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 listopada 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 listopada 2023 r. w Warszawie

sprawy K. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania K. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 3 listopada 2021 r. znak (...)

oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

K. Ł. w dniu 9 grudnia 2021r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 3 listopada 2021r., znak: (...), zarzucając:



naruszenie art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021r. poz. 291) poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, polegające na ustaleniu i przyjęciu, że nie jest częściowo niezdolny do pracy, pomimo nieprzeprowadzenia badania lekarskiego, podczas gdy lekarz orzecznik ZUS, po przeprowadzeniu badania, orzeczeniem z dnia 7 września 2021r. orzekł w sposób odmienny;



naruszenie przepisów prawa procesowego, poprzez wydanie zaskarżonej decyzji z naruszeniem reguł postępowania administracyjnego.

Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i orzeczenie, że jest częściowo niezdolny do pracy oraz o zasądzenie od organu na jego rzecz zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że nie zgadza się z decyzją, w której Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Ocenił, że decyzja jest niesłuszna i nie uwzględnia jego aktualnego stanu zdrowia, który ciągle się pogarsza. Ze względu na zły stan zdrowia nie jest w stanie pracować, co wskazywali wielokrotnie lekarze orzecznicy ZUS, wydając od 2018r. orzeczenia o częściowej niezdolności do pracy, w tym ostatnio w orzeczeniu z dnia 7 września 2021r., wskazując na częściową niezdolność do pracy do dnia 30 września 2022r.

Ubezpieczony wskazał także, że korzysta z pomocy finansowej rodziny. Niezdolność do pracy powstała u niego po przebytej chorobie nowotworowej. Jak stwierdził lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z dnia 7 września 2021r., po przeprowadzaniu bezpośredniego badania i analizie przedstawionej dokumentacji medycznej, cierpi na naruszenie sprawności układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego i związanego z ruchem, na naruszenie sprawności całego organizmu powodujące utratę zdolności do pracy w stopniu znacznym, zgodnie z poziomem kwalifikacji, bez ewidentnej poprawy od ostatniego badania orzeczniczego. Wobec zgłoszonego przez Prezesa Zakładu zarzutu wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, Komisja Lekarska ZUS, orzeczeniem Nr (...) z dnia 27 października 2021r. orzekła natomiast, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. W ocenie ubezpieczonego uzasadnienie opiera się na tej samej dokumentacji medycznej, zgromadzonej w sprawie, na podstawie której lekarz orzecznik ZUS, po badaniu bezpośrednim ubezpieczonego wydał odmienną decyzję. Ubezpieczony podkreślił, że art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych stanowi, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Bezpośrednie badanie zostało przeprowadzone we wrześniu 2021r. przez lekarza orzecznika ZUS. W następstwie przeprowadzonego badania oraz po analizie dostarczonej dokumentacji medycznej została podjęta decyzja o częściowej niezdolności do pracy. Następnie w odstępie około miesiąca, bez przeprowadzania bezpośredniego badania, w oparciu o tą samą dokumentację medyczną, zgromadzoną w aktach postępowania, komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 27 października 2021r. wydała odmienne rozstrzygnięcie, to jest nie stwierdzono niezdolności do pracy. W następstwie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydał zaskarżoną decyzję.

Ubezpieczony podkreślił, że zarówno w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, jak i w orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS z dnia 27 października 2021r. nie wskazano uzasadnienia faktycznego i prawnego. Nie podano faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, a także nie wyjaśniono podstawy prawnej decyzji z przytoczeniem przepisów prawa. Ponadto, nie wskazano co było przyczyną wydania zupełnie odmiennej decyzji, niż orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, który to lekarz wykonał bezpośrednie badanie ubezpieczonego, a komisja lekarska ZUS podjęła rozstrzygnięcie bez dokonania badania.

Dodatkowo ubezpieczony podniósł, że dwukrotne wezwania były kierowane do niego w terminie uniemożliwiającym mu stawienie się, albowiem ze względu na chorobę, ustawowy termin odbioru korespondencji (14 dni) wypadał później niż wyznaczony termin stawienia się na badanie. Takie działanie organu, w dobie pandemii (...)19, uznać należy za rażące naruszenia prawa pacjenta do poddania go bezstronnemu badaniu lekarza specjalisty (odwołanie z dnia 6 grudnia 2021r., k. 3-7 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a w uzasadnieniu wskazał, że ubezpieczony pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznaną do 30 czerwca 2021r. W dniu 28 maja 2021r. złożył wniosek o ponowne ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 7 września 2021r. uznał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 30 września 2022r., ale w związku ze zgłoszeniem zarzutu wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika sprawę przekazano do rozpatrzenia na podstawie art. 14 ust. 2d ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2021r., poz. 291) do komisji lekarskiej ZUS. Komisja lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 27 października 2021r. uznała, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenie organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 3 listopada 2021r., mając na uwadze art. 102 ust. 1 i art. 107 w zw. z art. 57 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, odmówił K. Ł. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Dodatkowo organ rentowy podkreślił, że ubezpieczony zgodnie z art. 15 zc ust. 3 ustawy z dnia 31 marca 2020r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVlD-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2020r. poz. 568) pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy do 30 września 2021r. (odpowiedź na odwołanie z dnia 4 stycznia 2022r., k. 10 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

K. Ł., urodzony (...), ukończył Uniwersytet (...) w K. i uzyskał tytuł magistra ekonomii oraz międzynarodowych stosunków gospodarczych. Od 2010r. wykonywał prace o charakterze administracyjno – biurowym oraz umysłowym z obsługą komputera i innych urządzeń. Pracował jako starszy referent administracyjny na samodzielnym stanowisku ds. funduszy pomocowych. U K. Ł. rozpoznano guza jądra lewego i w dniu 1 maja 2016r. został przyjęty celem leczenia operacyjnego do (...) Szpitala (...) w W.. 2 maja 2016r. miał wykonaną orchidektomię lewostronną. Następnie był poddany chemioterapii. Stwierdzono u niego cechy polineuropatii aksonalno-czuciowej (wywiad zawodowy – nienumerowane karty I tom a.r.; wywiad zawodowy, k. 17 tom II a.r.; zaświadczenie o zatrudnieniu, k. 22 tom II a.r.; zaświadczenie o odbytych studiach wyższych, k. 21 tom II a.r.; karta informacyjna z pobytu szpitalnego, k. 25 a.s.; karta informacyjna, k. 26-27 a.s.; karta z badania, k. 32 a.s.).

Ubezpieczony miał przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 22 listopada 2016r. do 16 listopada 2017r. (decyzje z 22 grudnia 2016r. i 8 czerwca 2017r.– nienumerowane karty I tom a.r.).

W dniu 25 października 2017r. ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Decyzją z 5 stycznia 2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał K. Ł. rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 17 listopada 2017r. W decyzji z dnia 30 lipca 2018r. wskazano, że renta przysługuje ubezpieczonemu do 30 czerwca 2019r. , zaś w kolejnej decyzji z dnia 28 czerwca 2019r. organ rentowy podał, że renta przysługuje nadal do 30 czerwca 2021r. (wniosek z 25 października 2017r., k. 1-5 tom II a.r.; decyzja z 5 stycznia 2018r., k. 28 tom II a.r.; decyzja z 30 lipca 2018r., k. 35 tom II a.r.; decyzja z 28 czerwca 2019r., k. 43 tom II a.r.).

W dniu 28 maja 2021r. ubezpieczony złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy . W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS wydał orzeczenie z dnia 7 września 2021r., w którym wskazał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 30 września 2022r. Następnie organ rentowy pismem z dnia 9 września 2021r. poinformował ubezpieczonego, że został zgłoszony zarzut wadliwości orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 7 września 2021r. i sprawa zostanie przekazana do rozpatrzenia przez komisję lekarską ZUS . Komisja lekarska ZUS w orzeczeniu z 27 października 2021r. stwierdziła brak niezdolności do pracy ubezpieczonego. W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję z dnia 3 listopada 2021r., znak: I/25/045162261, odmawiającą K. Ł. przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z 28 maja 2021r., k. 45-47 tom II a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS, k. 51 tom II a.r.; pismo z 9 września 2021r., k. 53 tom II a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 27 października 2021r., k. 58 tom II a.r.; decyzja odmowna ZUS z 3 listopada 2021r., k. 59 tom II a.r.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, a Sąd postanowieniem z 23 lutego 2022r. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa i onkologa celem ustalenia, czy K. Ł. jest niezdolny do pracy, a jeśli tak, to czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita i na jaki okres, ze wskazaniem daty początkowej powstania tej niezdolności (postanowienie z 23 lutego 2022r., k. 17 a.s.).

W opinii z dnia 3 lipca 2022r. biegły sądowy onkolog kliniczny J. B., w oparciu o dokumentację medyczną oraz bezpośrednie badanie, wskazał, że stan ogólny ubezpieczonego jest dobry, tak samo jak stan psychiczny. Kontakt z ubezpieczonym ocenił jako prawidłowy, logiczny, a sprawność ruchową jako zachowaną. Podkreślił, że chód ubezpieczonego jest samodzielny, ale ostrożny oraz nie istnieją cechy wyniszczenia czy też odwodnienia. Biegły wskazał, że w spoczynku ubezpieczony jest wydolny krążeniowo i oddechowo, a w badaniu podmiotowym i przedmiotowym nie występują jawne objawy wznowy – progresji onkologicznej. Biegły biorąc pod uwagę typ schorzenia onkologicznego, jego wyjściowe zaawansowanie oraz leczenie wskazał, że rokowanie jest ostrożne. Podkreślił, że zgłaszane dolegliwości i objawy chorobowe nie są wynikiem czynnego procesu onkologicznego, a efektem ubocznym jego leczenia. Zdaniem biegłego z powodów czysto onkologicznych brak przeciwwskazań do zatrudnienia zgodnie z kwalifikacjami. Występujące dolegliwości i ich wpływ na zatrudnienie zgodnie z kwalifikacjami powinny być przedstawione do oceny przez biegłego neurologa. Podkreślił także, że ubezpieczony nadal wymaga systematycznej opieki medycznej zgodnie z planem. Biegły rozpoznał u ubezpieczonego guza jądra lewego, stan po zabiegu usunięcia jądra w dniu 2 maja 2016r., a także stan po chemioterapii i polineuropatię (opinia biegłego sądowego onkologa J. B., k. 36-37 a.s.).

W opinii z dnia 21 października 2022r. biegła sądowa z zakresu neurologii B. A. rozpoznała u ubezpieczonego cechy polineuropatii aksonalno-czuciowej w przebiegu chemioterapii z powodu guza jądra - seminoma testis, ale nie stwierdziła niezdolności do pracy ze względu na stan neurologiczny, co jest zgodne z oceną komisji lekarskiej ZUS. W uzasadnieniu opinii podkreśliła, że do powyższych wniosków doprowadziła ją analiza akt sprawy, przeprowadzone badania sądowo-lekarskie, a także dokumentacja lekarska po uzupełnieniu wywiadu chorobowego przez badanego. 

Biegła wyjaśniła, że ubezpieczony był leczony od kilku lat i jest pod kontrolą lekarza specjalisty neurologa z powodu czuciowej polineuropatii nowotworowej w przebiegu chemioterapii guza jądra- seminoma testis. Przyjmuje z tego powodu D.. Pozostaje także pod kontrolą onkologiczną - nie stwierdzono cech wznowy guza po leczeniu operacyjnym guza jądra w 2016r. ani przerzutów do innych narządów, w tym do OUN. Biegła stwierdziła, że badanie EMG z maja 2022r., znajdujące się w aktach, wskazuje na niewielkie cechy polineuropatii aksonalno-czuciowej. Jej zdaniem przewodnictwo ruchowe obustronnie w nerwach pośrodkowych, łokciowych, strzałkowych głębokich, łydkowych piszczelowych w zakresie włókien ruchowych jest w granicach normy. W przeprowadzonym przez biegłą badaniu neurologicznym w dniu 4 października 2022r. ubezpieczony prezentował logiczny kontakt, prawidłową orientację auto- i allopsychiczną. Biegła nie stwierdziła cech ogniskowego uszkodzenia CUN. Wskazała na brak odchyleń od normy w zakresie nerwów czaszkowych oraz objawów piramidowych. W zakresie kończyn górnych odruchy były zachowane, symetryczne, bez niedowładów kończyn, ataksji, bez zaników mięśni, a funkcja manualna obustronnie prawidłowa. W zakresie kończyn dolnych biegła stwierdziła obustronnie brak odruchów skokowych, brak niedowładów kończyn, ataksji, bez zaników mięśni. Biegła podkreśliła, że ubezpieczony chodzi samodzielnie, sprawnie. Porusza się bez pomocy sprzętów ortopedycznych. Biegła stwierdziła cechy polineuropatii czuciowej niewielkiego stopnia. Zdaniem biegłej ze względu na stan neurologiczny nie można stwierdzić niezdolności do pracy zgodnie z posiadanymi kwalifikacjami opiniowanego. Stwierdzone schorzenia wymagają dalszej kontroli, ale mogą być leczone w ramach ewentualnej czasowej niezdolności do pracy, tj. zwolnienia lekarskiego. Stwierdzone cechy neuropatii przy aktualnym stopniu zaawansowania i nasileniu objawów, nie powodują znaczącego trwałego upośledzenia funkcji organizmu ubezpieczonego, nie powodują długotrwałej niezdolności do pracy w rozumieniu rentowym. Biegła wskazała, że powyższa opinia jest zgodna z opinią biegłego onkologa klinicznego oraz opinią z dnia 27 października 2021r., wydaną przez komisję lekarską ZUS (opinia biegłej sądowej z zakresu neurologii B. A., k. 63-65 a.s.).

Do powyższej opinii zastrzeżenia wniósł ubezpieczony. Sąd postanowieniem z dnia 20 grudnia 2022r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego neurologa (z wyłączeniem B. A.) celem ustalenia, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy, a jeśli tak, to czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita i na jaki okres, ze wskazaniem daty początkowej powstania tej niezdolności (postanowienie z 20 grudnia 2022r., k. 82 a.s.).

Biegła sądowa neurolog T. Ł. w opinii z 27 maja 2023r. wskazała, że dokonała rozważnej analizy akt sprawy i załączonej dokumentacji medycznej oraz zbadała ubezpieczonego neurologicznie w warunkach ambulatoryjnych. Podkreśliła, że ubezpieczony w dniu 2 maja 2016r. przebył orchidektomię lewostronną ze względu na rozpoznanie guza jądra lewego. Był leczony chemioterapią: cykle chemioterapii nowotworów. Przebył infekcję dróg moczowych K. (...).

W ocenie biegłej wcześniejsze diagnozy postawione przez biegłych, którzy wydali opinie i przez komisję lekarską ZUS są zgodne również z oceną dokonaną w dniu 16 czerwca 2021r. w Poradni Onkologicznej, gdzie w badaniu przedmiotowym stwierdzono brak istotnych odchyleń, stan ogólny dobry, neurologicznie bez objawów ogniskowych mogących sugerować obecność przerzutów w OUN. Reasumując, w ocenie biegłej, ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy ze względów neurologicznych (opinia biegłej sądowej neurolog T. Ł., k. 106-112 a.s.).

Ubezpieczony nie zgodził się z również z ww. opinią biegłej T. Ł.. Z uwagi na zastrzeżenia ubezpieczonego Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej opinii ww. biegłej celem ustosunkowania się do zarzutów strony odwołującej się i udzielenia odpowiedzi na pytania przedstawione w piśmie z dnia 6 lipca 2023r. (pismo z 6 lipca 2023r., k. 125-128 a.s., postanowienie z dnia 14 lipca 2023r., k. 130 a.s.).

W opinii uzupełniającej z dnia 31 sierpnia 2023r. biegła sądowa neurolog T. Ł. podtrzymała w całości opinię główną oraz odpowiedziała na pytania ubezpieczonego zawarte w piśmie z dnia 6 lipca 2023r. W odpowiedzi na pierwsze pytanie wskazała, że wniosek o braku niezdolności do pracy ubezpieczonego ze względów neurologicznych przedstawiła na podstawie analizy akt sprawy i dokumentacji medycznej oraz ambulatoryjnego badania neurologicznego K. Ł. w dniu 17 maja 2023r., a także w oparciu o wiedzę medyczną i posiadane doświadczenie zawodowe. Odpowiadając na kolejne pytanie „w jakim zakresie biegła dokonała analizy przedłożonego badania EMG z dnia 27 maja 2022r. i na jakiej podstawie wyciągnęła odmienne wnioski, niż lekarz specjalista neurolog sporządzający przedmiotowe badanie? Dlaczego to badanie zostało pominięte" - biegła wskazała, że zarzut ubezpieczonego jest nieprawdziwy, ponieważ nie pominęła tego dokumentu, o którym pisał ubezpieczony. Dokonała pełnej analizy wyniku badania i uznając to badanie za istotne w sprawie, przytoczyła jego opis w całości w punkcie 7 wydanej opinii. Biegła podkreśliła raz jeszcze zasadniczą informację z tego badania, tj. że jest zachowane przewodnictwo ruchowe obustronne na wszystkich odcinkach, w granicach normy. O zaburzeniach w przewodnictwie czuciowym, opisanym w tym badaniu, biegła poinformowała w opinii i uwzględniła je w ocenie końcowej. Ponadto o zaburzeniach czucia biegła poinformowała w wydanej opinii w części „Wniosek z badania", gdzie wskazała, że badaniem neurologicznym stwierdziła osłabienie czucia powierzchniowego obustronnie oraz zaznaczyła, że pacjent zgłaszał uczucie drętwienia kończyn w częściach dystalnych, uczucie pieczenia i kłucia. Zaznaczyła, że czucie głębokie jest zachowane.

W odpowiedzi na trzecie pytanie ubezpieczonego biegła T. Ł. wskazała, że zarzut jaki przedstawił ubezpieczony, formułując to pytanie, jest nieprawdziwy, gdyż wydała własną opinię, niezależną od opinii komisji lekarskiej ZUS. Odpowiadając z kolei na ostatnie pytanie K. Ł. biegła podkreśliła, że dokonała analizy akt sprawy i załączonej dokumentacji medycznej i wydała niezależną opinię neurologiczną w oparciu o analizę przedłożonej dokumentacji medycznej z uwzględnieniem wyniku ambulatoryjnego badania neurologicznego. Uwzględniła przy tym informację o skierowaniu do pracowni rezonansu magnetycznego zawartą w opisie badania neurologicznego z dnia 17 stycznia 2023r., ale informacja ta nie powoduje zmiany opinii neurologicznej. Natomiast kwestię rozpoznań w zakresie schorzeń onkologicznych biegła pozostawiła do oceny przez biegłego z zakresu onkologii klinicznej (opinia uzupełniająca biegłej sądowej neurolog T. Ł., k. 136 -139 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną ubezpieczonego, konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń i nie została zakwestionowana przez strony.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych z zakresu neurologii B. A. i T. Ł. oraz biegłego z zakresu onkologii J. B.. Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonego. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski, dotyczące braku występowania u ubezpieczonego naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do pracy, są zbieżne oraz mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione. Uwzględniając powołane okoliczności, Sąd zaaprobował wszystkie opinie biegłych, ponieważ są one spójne i – mimo zastrzeżeń ubezpieczonego, o których będzie mowa w dalszej części – nie dały podstaw do ustalenia, że jest on częściowo niezdolny do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1251, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008r., I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006r. ( I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Uwzględniając powyższe, Sąd w przedmiotowej sprawie dopuścił dowód z opinii biegłych z zakresu neurologii B. A. i T. Ł. oraz biegłego z zakresu onkologii J. B.. Ocena opinii została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinie te są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione, stanowiły więc podstawę wydanego w sprawie orzeczenia. Ponadto podkreślić trzeba, że do opinii onkologicznej oraz opinii uzupełniającej biegłej T. Ł. żadna ze stron nie wniosła zastrzeżeń. Takie zastrzeżenia zgłosił ubezpieczony tylko do opinii biegłej neurolog B. A. oraz do pierwszej z dwóch opinii wydanych w sprawie przez biegłą T. Ł.. W obu przypadkach formułował zarzuty o niemalże tej samej treści, a poza tym wnioskował o wyłączenie tak B. A., jak i T. Ł.. W pierwszej kolejności, analizując wnioski o wyłączenie biegłych, przypomnieć należy, że aż do ukończenia czynności biegłego strona może żądać jego wyłączenia z przyczyn, z jakich można żądać wyłączenia sędziego. Zasady wyłączania biegłego były już przedmiotem wypowiedzi orzecznictwa, które jednolicie przyjmuje, iż do wyłączenia biegłego mają zastosowanie przepisy o wyłączeniu sędziego, zatem jeśli określona przyczyna nie stanowi postawy do wyłączenia sędziego, nie stanowi ona także przesłanki wyłączenia biegłego (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 października 2008r., I UK 160/08, LEX nr 738495 oraz wyroki: z dnia 28 sierpnia 2008r., III CSK 98/08, LEX nr 450157; z dnia 25 marca 1975r., II CR 55/75, OSNC 1976 nr 5 poz. 110). Tym samym na podstawie art. 281 k.p.c. strona może aż do ukończenia czynności przez biegłego żądać jego wyłączenia z przyczyny, jaka stosownie do art. 49 k.p.c. uzasadnia wyłączenie sędziego przez sąd na wniosek strony, tj. ze względu na istnienie okoliczności mogącej wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności biegłego w sprawie (wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 lutego 2013r., II CSK 371/12, LEX nr 1314385; z dnia 3 sierpnia 2006r., II UK 258/05, LEX nr 2524815). W świetle art. 49 k.p.c. w związku z art. 281 k.p.c. strona może żądać wyłączenia biegłego, jeżeli istnieją okoliczności tego rodzaju, że mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności biegłego w danej sprawie. Taką okolicznością może zaś być emocjonalny stosunek biegłego do strony lub jej pełnomocnika, manifestowany w pisemnej lub ustnej odpowiedzi na merytoryczne pytania i zarzuty stawiane wcześniej sporządzonej opinii, nawet jeśli biegły uznaje je za bezzasadne. Obowiązkiem biegłego jest udzielenie kompetentnych, rzeczowych i bezstronnych wyjaśnień co do treści wydanej w sprawie opinii, bez uciekania się do złośliwych, osobistych odniesień do strony i eksponowania jej braków wiedzy z zakresu reprezentowanej przez autora opinii dziedziny. Celem dopuszczania i prowadzenia dowodu z opinii biegłego jest wszak zasięgnięcie koniecznej dla rozstrzygnięcia sprawy specjalistycznej wiedzy, jakiej nie posiadają strony sporu i sąd orzekający (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 września 2017r., II UK 422/16, LEX nr 2397607).

W przedmiotowej sprawie ubezpieczony, poza tym że nie godził się z opiniami biegłych, o których wyłączenie wnioskował, to nie przedstawił żadnych argumentów, które takie wyłączenie miałyby uzasadniać. Sąd, analizując opinie T. Ł. i B. A., nie odnalazł w ich treści niczego, co mogłoby być podstawą formułowania wniosku o braku bezstronności biegłych. Nawet, gdyby biegłe – co jednak w tej sprawie nie miało miejsca - dokonały wadliwej czy też niepełnej oceny, zgodnie z tezą dowodową, to mogłoby to być podstawą do uzupełnienia opinii bądź zlecenia wydania jej przez innego biegłego tej samej specjalności, nie zaś do składania wniosku o wyłączenie biegłego.

Dokonując w dalszej kolejności analizy zarzutów ubezpieczonego odnośnie treści opinii biegłych neurologów, należy zwrócić uwagę, że nie ma racji ubezpieczony wskazując, że brak przeprowadzenia specjalistycznych badań z użyciem narzędzi dedykowanych do wykrywania tego typu schorzeń, jakie u niego występują, dyskwalifikuje opinie B. A. i T. Ł.. Po pierwsze, nie jest praktyką biegłych ani nie wynika z obowiązujących przepisów, by biegli przed wydaniem opinii byli zobligowani do przeprowadzenia specjalistycznych badań. Obowiązek przedstawienia dokumentacji, w tym właśnie wyników badań, na jakie wskazał ubezpieczony, jego obciąża jako stronę, która zgodnie z art. 6 k.p.c. zobowiązana jest do przedstawienia dowodów na poparcie swoich twierdzeń – w tej sprawie dla wykazania faktu niezdolności do pracy. Po drugie, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd dokonuje kontroli zaskarżonej decyzji według stanu obowiązującego w dacie, w której decyzja została wydana. Zasadniczo więc znaczenie w sprawie ma stan zdrowia ubiegającego się o rentę właśnie w tej dacie, w której doszło do wydania decyzji, zaś wszelkie zmiany w tym zakresie (szczególnie pogorszenie) mogą być podstawą kolejnych wniosków o rentę z tytułu niezdolności do pracy, kierowanych najpierw do organu rentowego, a dopiero potem w trybie odwoławczym do sądu ubezpieczeń społecznych. Z tego wynika, że jeśli ubezpieczony przedstawił specjalistyczne badania, w tym omówione przez biegłe badanie przewodnictwa nerwowego z 27 maja 2022r., to nie było obowiązku, by sąd czy też na jego zlecenie biegły, przeprowadził dodatkowe badania. Po trzecie, Sąd wydając postanowienie o przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłych wyraźnie wskazał biegłym na jakiej podstawie powinna być wydana opinia. Biegłym nie zostało zlecone przeprowadzenie specjalistycznych badań, tym bardziej że biegli nie mogą zastępować lekarzy publicznej czy też niepublicznej służby zdrowia. Ich zadanie w procesie jest inne i T. Ł. i B. A. sprostały temu zadaniu.

W dalszej część zastrzeżeń do opinii ww. biegłych, których treść w dużej części jest identyczna, ubezpieczony zarzucił biegłym subiektywną ocenę badania EMG z 27 maja 2022r., nie rozwijając tego zarzutu oraz pomijając, że biegłe – szczególnie T. Ł. – badanie to omówiły. Nie pominęły, że u ubezpieczonego występuje polineuropatia czuciowo – aksonalna. Poza tym stanowisko biegłych odnośnie interpretacji ww. badania nie pozostaje w sprzeczności z oceną tych neurologów, na których ubezpieczony się powołał. Żaden z nich nie dokonał interpretacji wyniku tego badania, która byłaby sprzeczna z opinią biegłych neurologów, a w każdym razie ubezpieczony na to nie wskazał. To zaś, że ubezpieczony wskazał na inne choroby u niego diagnozowane, nie ma znaczenia, biorąc pod uwagę okoliczność, o której była już mowa, a mianowicie ocenę stanu zdrowia ubezpieczonego i zasadności zaskarżonej decyzji według stanu z daty jej wydania. W związku z tym, jeśli ubezpieczony, na co wskazał, będzie musiał poddać się operacji i dojdzie do dalszego pogorszenia jego stanu zdrowia w związku z nową diagnozą, będzie mógł złożyć nowy wniosek o rentę. Uwzględniając wyniki badania biegłych i dokumentację medyczną dołączoną do akt sprawy dotychczas, nie ma podstaw do formułowania zarzutów wobec opinii neurologicznych i do stwierdzenia niezdolności ubezpieczonego do pracy. Podstawą takich zarzutów nie mogą być nie tylko okoliczności, o których była mowa, ale także i to, że biegłe w opiniach wspomniały o stanowisku innych biegłych oraz zgodziły się z komisją lekarską ZUS. Idąc tokiem rozumowania ubezpieczonego, tylko zakwestionowanie tego, co komisja lekarska ZUS orzekła, byłoby podstawą do uznania opinii biegłego za rzetelną. Oczywiście tak nie jest. Fakt, iż biegły zgadza się z oceną ww. organu orzeczniczego ZUS nie czyni jego opinii subiektywną czy nierzetelną. O nierzetelności opinii nie świadczy także i to, że biegły nie odnosi się do orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Zadaniem biegłego nie było ocenianie tego, co orzekł lekarz orzecznik. Biegły został zobowiązany do wydania niezależnej, opartej na własnej, fachowej wiedzy, opinii dotyczącej tego, czy ubezpieczony jest niezdolny do pracy. Tak B. A., jak i T. Ł. takie opinie wydały. Sąd jednak, uznając prawo ubezpieczonego do poznania opinii innego jeszcze specjalisty z zakresu neurologii, po wydaniu opinii przez B. A., skierował sprawę do kolejnego biegłego neurologa. Opinia T. Ł., dodatkowo uzupełniona po zastrzeżeniach ubezpieczonego, potwierdziła w pełnym zakresie to, że K. Ł. nie jest niezdolny do pracy. Oczywiście prawdą jest, że wskazana biegła zgodziła się z opiniami biegłego sądowego onkologa i biegłej neurolog B. A. oraz stanowiskiem komisji lekarskiej ZUS, ale sama dokonała analizy dokumentacji oraz przeprowadzenia badania. Jej opinia główna, jak również uzupełniająca, nie są więc niesamodzielne, choć w jakimś stopniu bazują na ocenach innych specjalistów. Zawierają one również, a może przede wszystkim wnioski biegłej oparte na własnych badaniach i analizie zgromadzonej dokumentacji medycznej.

Uwzględniając powyższe Sąd ocenił, że wszystkie opinie wydane w sprawie są rzetelnie sporządzone, a wnioski w nich zawarte nie nasuwają wątpliwości. Poza tym między wnioskami przedstawionymi przez opiniujących w sprawie biegłych istnieje pełna zgodność. Wobec tego nie zachodziły podstawy do stwierdzenia wadliwości zaskarżonej decyzji oraz do jej zmiany, dlatego Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.

sędzia Agnieszka Stachurska