Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 września 2023r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 września 2023r. w Warszawie

sprawy R. O.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o przeliczenie kapitału początkowego i wysokość emerytury

na skutek odwołania R. O.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 29 października 2021 roku, znak: (...) (...)

z dnia 12 listopada 2021 roku, znak: (...)

umarza postępowanie w części, w jakiej zaskarżona decyzja z dnia 29 października 2021 roku, znak: (...) (...) została zmieniona przez decyzję z dnia 19 kwietnia 2022 roku, znak: (...) (...);

umarza postępowanie w części, w jakiej zaskarżona decyzja z dnia 12 listopada 2021 roku, znak: (...) została zmieniona przez decyzję z dnia 25 kwietnia 2022 roku, znak: (...);

zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 29 października 2021 roku, znak: (...) (...) w ten sposób, że przelicza R. O. kapitał początkowy, przyjmując do ustalenia jego wysokości wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wynoszący 117,65%, do którego obliczenia przyjęta została podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z lat: 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1981, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1991, 1994, 1995, 1996, 1997 i 1998;

zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 12 listopada 2021 roku, znak: (...) w ten sposób, że przelicza emeryturę R. O. począwszy od 1 sierpnia 2021 roku, przyjmując do jej obliczenia kapitał początkowy ustalony zgodnie z punktem III wyroku;

oddala odwołanie w pozostałym zakresie;

zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. na rzecz R. O. kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie za czas od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

R. O. w dniu 22 grudnia 2021r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 29 października 2021r., znak: (...) (...), o ponownym ustaleniu kapitału początkowego oraz od decyzji z dnia 12 listopada 2021r., znak: (...), o przeliczeniu emerytury. Wniósł o zmianę zaskarżonych decyzji i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez zobowiązanie ZUS do przeliczenia emerytury z należytym uwzględnieniem prawidłowego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury oraz kapitału początkowego.

Zaskarżonej decyzji odwołujący się zarzucił:

naruszenie przepisu prawa materialnego poprzez jego błędne zastosowanie i ustalenie emerytury w zaniżonej wysokości na podstawie zaniżonego wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury;

błędne ustalenia faktyczne stanowiące podstawę rozstrzygnięcia poprzez ustalenie emerytury w zaniżonej wysokości;

dokonanie arbitralnej, subiektywnej oceny materiału dowodowego, pozbawionej cech wszechstronności z pominięciem słusznego interesu ubezpieczonego.

Uzasadniając swe stanowisko, R. O. wskazał, że był zatrudniony od 1964 roku i pracował na stanowiskach dobrze płatnych, wymagających wiedzy, doświadczenia oraz psychicznie i fizycznie obciążających. Był również brygadzistą, natomiast aktualnie otrzymuje niższą emeryturę niż jego koledzy, którzy pracowali w tym samym zakładzie pracy na niższych i mniej płatnych stanowiskach. Wobec tego w przekonaniu odwołującego się zachodzi konieczność ponownego ustalenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury, kapitału początkowego oraz wysokości emerytury. Dalej, cytując treść art. 110 oraz art. 110a ust. 1, art. 111 ust. 1 oraz art. 174 ust. 1, 2, 3 i 7 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach, odwołujący się wskazał, że organ rentowy dokonał ustalenia wysokości emerytury w sposób błędny, nie uwzględniający regulacji ustawowych. Z tego względu złożenie odwołania było konieczne i uzasadnione (odwołanie z dnia 21 grudnia 2021r., k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania od decyzji z dnia 29 października 2021r., znak: (...) (...), oraz od decyzji z dnia 12 listopada 2021r., znak: (...).

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że decyzją z dnia 25 stycznia 2008r. ustalił kapitał początkowy ubezpieczonego. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z okresu od 1 stycznia 1982r. do 31 grudnia 1991r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 111,41%. Natomiast wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 182.682,72 zł. Następnie, w dniu 10 sierpnia 2021r. R. O. złożył wniosek o ponowne obliczenia świadczenia, do którego dołączył dodatkowe dokumenty. Decyzją z dnia 29 października 2021r. Zakład ponownie ustalił kapitał początkowy, przyjmując do obliczenia podstawy wymiaru przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat kalendarzowych - od 1971r. do 1998r. Ponownie ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 113,83%, natomiast wartość kapitału początkowego wyniosła na dzień 1 stycznia 1999r. kwotę 185.366,28 zł. Z kolei w decyzji z dnia 12 listopada 2021r. organ rentowy przeliczył emeryturę odwołującego się. Środki z OFE, znajdujące się na subkoncie, zostały uwzględnione w decyzji z dnia 16 czerwca 2015r. o przyznaniu emerytury (odpowiedź na odwołanie z dnia 18 stycznia 2022r., k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

R. O. był zatrudniony:

- w Przedsiębiorstwie (...) w okresie od 1 września 1964r. do 12 sierpnia 1967r. jako monter instalacji sanitarnych (świadectwo pracy, k. 3 akt kapitałowych);

- w (...) w okresie od 17 sierpnia 1967r. do 22 kwietna 1969r. na stanowisku hydraulika (świadectwo pracy z dnia 25 czerwca 1981r., k. 4 akt kapitałowych);

- w Państwowym Gospodarstwie Rolnym S. Zakład (...) w okresie od 3 maja 1971r. do 1 sierpnia 1975r. na stanowisku brygadzisty – hydraulika (świadectwo pracy z 27 sierpnia 1975r., k. 7 akt kapitałowych);

- w Przedsiębiorstwie (...) w P. w okresie od 2 października 1975r. do 9 lutego 1976r. jako monter instalacji sanitarnych (świadectwo pracy z 11 lutego 1976r., k. 8 akt kapitałowych).

W okresie od 23 kwietnia 1969r. do 8 kwietnia 1971r. odwołujący się odbywał służbę wojskową (książeczka wojskowa, k. 61 akt kapitałowych). W dniu 13 lutego 1976r. podpisał umowę o pracę z Kombinatem Państwowych Gospodarstw (...), gdzie został zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, w grupie remontowo-budowlanej na 2-tygodniowy okres próbny, a następnie na czas nieokreślony. Powierzono mu obowiązki hydraulika. Umowa o pracę wskazywała, że w czasie trwania umowy odwołujący się będzie otrzymywał wynagrodzenie płatne w sposób i na warunkach określonych w UZP. W ww. umowie wskazano również, że został zaszeregowany do VII kategorii zaszeregowania osobistego ze stawką 13 zł za godzinę plus do 15% premii uznaniowej (umowa o pracę z dnia 13 lutego 1976r., k. 10 akt osobowych). Taka sama stawka wynagrodzenia oraz prawo do 15% premii uznaniowej zostały wskazane w piśmie pracodawcy z 25 czerwca 1976r., jako obowiązujące od 1 lipca 1976r. (pismo z dnia 25 czerwca 1976r., k. 12 akt osobowych). Następnie, z dniem 1 stycznia 1979r. R. O. przyznano wynagrodzenie według VIII kategorii osobistego zaszeregowania, tj. 15 zł za godzinę (pismo z dnia 28 grudnia 1978r., k. 13 akt osobowych). Od 1 stycznia 1980r. odwołujący się miał IX kategorię osobistego zaszeregowania, tj. 19 zł za godzinę (pismo z dnia 11 marca 1980r., k. 16 akt osobowych). Z kolei z dniem 1 października 1980r. ustalono nadal stawkę według IX kategorii osobistego zaszeregowania, ale w kwocie 21 zł za godzinę, a także przewidziano prawo do 15% premii regulaminowej. Natomiast z dniem 1 listopada 1980r. została wprowadzona stawka 22,50 zł za godzinę plus nadal prawo do 15% premii regulaminowej (pismo z dnia 6 października 1980r., k. 17 akt osobowych). Od 1 stycznia 1981r. R. O. otrzymał stawkę według IX kategorii osobistego zaszeregowania, wynoszącą 24 zł za godzinę, zaś pozostałe warunki umowy pozostały bez zmian (pismo z dnia 3 kwietnia 1981r., k. 18 akt osobowych). Z dniem 1 lipca 1981r. stawka jego zaszeregowania według IX kategorii została podwyższona do 26 zł za godzinę (pismo z dnia 17 lipca 1981r., k. 19 akt osobowych). Od 1 października 1982r. R. O. otrzymywał 33 zł za godzinę (pismo z 5 listopada 1982r., k. 14 akt osobowych). W późniejszym czasie jeszcze kilkukrotnie podwyższano stawkę zaszeregowania (zeznania R. O., k. 63 verte – 64 a.s.).

Stosunek pracy R. O. w Kombinacie Państwowych Gospodarstw (...) zakończył się z dniem 31 marca 1992r. (świadectwo pracy z dnia 31 marca 1992r., k. 87 akt osobowych). Od 1 kwietnia 1992r. do 31 grudnia 1995r. odwołujący się był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w Gospodarstwie (...) Skarbu Państwa w W., gdzie pracował jako hydraulik (świadectwo pracy z 30 grudnia 1995r., k. 10 akt kapitałowych). Natomiast od 2 stycznia 1996r. do 4 czerwca 2015r. pracował w Towarzystwie Budownictwa (...) sp. z o.o. na stanowisku monter konserwator, w wymiarze pełnego etatu (świadectwo pracy z 3 czerwca 2015r., k. 15 akt emerytalnych).

Według danych ujawnionych w zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wystawionych przez pracodawców, R. O. osiągnął następujące wynagrodzenie:

- w 1967r. – 24.192,00 zł

- w 1968r. – 25.272,00 zł

- w 1969r. – 26.088,00 zł

- w 1971r. – 28.296,00 zł

- w 1972r. – 30.108,00 zł

- w 1973r. – 33.576,00 zł

- w 1974r. – 38.220,00 zł

- w 1975r. (za okres od 1 stycznia do 1 sierpnia) – 46.956,00 zł

- w 1982r. – 184.319 zł

- w 1983r. – 207.003 zł

- w 1984r. – 236.399 zł

- w 1985r. – 239.661 zł

- w 1986r. – 350.579 zł

- w 1987r. – 381.339 zł

- w 1988r. – 817.189 zł

- w 1989r. – 2.625.363 zł

- w 1990r. – 10.686.548 zł

- w 1991r. – 20.252.725 zł

- w 1992r. – 25.559.350 zł

- w 1993r. – 39.737.000 zł

- w 1994r. – 63.591.000 zł

- w 1995r. – 9.359,00 zł

- w 1996r. – 12.925,16 zł

- w 1997r. – 16.065,22 zł

- w 1998r. – 17.733,59 zł

(zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 10 października 2001r., k. 11-13 akt kapitałowych; zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 14 października 2003r., k. 14-15 akt kapitałowych; zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 26 maja 2021r., k. 34-35 akt kapitałowych; zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z dnia 27 maja 1995r., k. 57 akt kapitałowych).

W 1981 roku R. O. uzyskał wynagrodzenie w łącznej kwocie 86.192 zł. W skład wynagrodzenia wchodził dodatek stażowy, który wypłacano odwołującemu się począwszy od kwietnia 1981r. Ponadto w jednym miesiącu ww. roku została wypłacona premia regulaminowa (karta wynagrodzeń – załącznik do akt; uzupełniająca opinia biegłego sądowego A. G., k. 161-171 a.s.). W 1982 roku wynagrodzenie R. O. składało się z płacy zasadniczej oraz dodatku stażowego. Ponadto była wypłacana co miesiąc rekompensata z tym, że w karcie wynagrodzeń nie oznaczono, z jakiego tytułu przysługiwała. Od stycznia 1983r. odwołujący się otrzymywał nadal wynagrodzenie zasadnicze, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, rekompensatę, dodatek stażowy, premie w różnej miesięcznej wysokości, a także składniki, które w dokumentach płacowych oznaczono jako „szkodliwe” i „mleko”. Dodatkowo odwołującemu się były wypłacane premie eksportowe (karty wynagrodzeń i paski wynagrodzeń – załącznik do akt).

W dniu 30 września 2005r. R. O. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ustalenie kapitału początkowego (wniosek z dnia 30 września 2005r., k. 1-2 akt kapitałowych). Decyzją z dnia 25 stycznia 2008r., znak: (...) (...), organ rentowy ustalił kapitał początkowy. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1982r. do 31 grudnia 1991r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 111,41%. Natomiast wartość kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 182.682,72 zł (decyzja o ustaleniu kapitału początkowego z dnia 25 stycznia 2008r., k. 23-24 akt kapitałowych; obliczenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego ubezpieczonego, k. 25 akt kapitałowych).

R. O. w dniu 7 maja 2015r. złożył wniosek o przyznanie emerytury (wniosek z dnia 7 maja 2015r., k. 1-7 akt emerytalnych). Decyzją z dnia 16 czerwca 2015r., znak: (...), została mu przyznana emerytura od 4 czerwca 2015r. w wysokości 3.294,75 zł (decyzja ZUS z dnia 16 czerwca 2015r., k. 17-19 a.s.).

W dniu 10 sierpnia 2021r. R. O. wystąpił o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego. Do wniosku dołączył dodatkowe dokumenty (wniosek z dnia 10 sierpnia 2021r. z załącznikami, k. 27-57 akt kapitałowych). Decyzją z dnia 29 października 2021r., znak: (...) (...), organ rentowy uwzględnił odwołującemu się okresy składkowe wynoszące 33 lata, 4 miesiące i 16 dni oraz okresy nieskładkowe w wymiarze 2 miesięcy i 5 dni. Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z 20 lat, tj. z lat 1971-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 113,83%, a wysokość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 185.366,28 zł. Do ustalenia wartości kapitału początkowego organ rentowy nie uwzględnił okresów od 10 sierpnia 1992r. do 10 października 1992r. oraz od 1 sierpnia 1993r. do 18 października 1993r., gdyż w tych okresach ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym (decyzja z dnia 29 października 2021r., k. 62-63 akt kapitałowych). Ponadto decyzją z 12 listopada 2021r., znak: (...), organ rentowy przeliczył emeryturę R. O. (decyzja z dnia 12 listopada 2021r., k. 69-73 akt emerytalnych).

Od wskazanych decyzji R. O. wniósł odwołanie. Organ rentowy, po przeanalizowaniu dokumentów dołączonych do odwołania, w dniu 19 kwietnia 2022r. wydał decyzję znak: (...) (...), o ponownym ustaleniu kapitału początkowego, w której do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z wybranych 20 lat tj. 1968-1998. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 115,34%, a wysokość kapitału początkowego ustalonego na dzień 1 stycznia 1999r. wyniosła 187.040,37 zł (decyzja z dnia 19 kwietnia 2022r., k. 69-70 akt kapitałowych). Następnie, po korekcie kapitału początkowego, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzją z dnia 25 kwietnia 2022r., znak: (...), ponownie ustalił wysokość emerytury, która wyniosła 3.359,23 zł (decyzja z dnia 25 kwietnia 2022r., k. 79 akt emerytalnych).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz znajdujących się w aktach rentowych i aktach osobowych, na podstawie zeznań R. O., jak również częściowo w oparciu o opinie biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Dokumenty w zakresie, w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, ponieważ korespondują ze sobą, a nadto strony nie kwestionowały ich autentyczności i treści.

Sąd w przeważającej części dał wiarę zeznaniom R. O., lecz oparł się na nich w takim tylko zakresie, który obejmuje okoliczności w sprawie bezsporne (tj. okoliczność zatrudnienia w Kombinacie Państwowych Gospodarstw (...) w W., rodzaj zajmowanego stanowiska oraz wysokość stawki godzinowej). Ponadto wiarygodne jest to, co zeznał odwołujący się, wskazując że otrzymywał od pracodawcy w spornym okresie wysokie kwoty, wyższe niż te, które uwzględnił ZUS. Zdaniem Sądu nie można wskazanych okoliczności kwestionować, nie mniej jednak zeznania tego dotyczące, są nieprzydatne dla dokonania w sprawie ustaleń faktycznych, a także wyliczeń kapitału początkowego i emerytury. Wynika to z tego, że w złożonych zeznaniach R. O. nie wskazał konkretów, nie podał kwot innych niż te, na które wskazują akta osobowe, a przede wszystkim nie przedstawił dokumentów takie kwoty wskazujących. Z tego względu – choć Sąd nie miał podstaw, aby kwestionować to, co zeznał R. O., powołując się na wysokie zarobki – nie było możliwości dokonania konkretnych wyliczeń w oparciu o to tylko, co odwołujący się zeznał.

Jako niewiarygodne, bo nieznajdujące oparcia w dokumentach, Sąd ocenił zeznania R. O. w części, w jakiej powoływał się na wynagrodzenie otrzymane w związku z remontem pieca oraz na wynagrodzenie za wynalazki. W dokumentach, jakie zachowały się, brak jest wzmianki o takich elementach wynagrodzenia odwołującego się, brak jest także umowy zlecenia, w ramach której miały być wykonywane prace remontowe pieca. Z tego więc względu Sąd zeznaniom w tej części nie dał wiary.

Opinie biegłego sądowego A. G. tylko w części zostały wykorzystane w toczącym się postępowaniu, stając się podstawą ustaleń i wyliczeń. Szczegółowa analiza w tym zakresie zostanie przedstawiona w dalszej części.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie należy przypomnieć, że organ rentowy w toku postępowania, zainicjowanego odwołaniem R. O. od decyzji z dnia 29 października 2021r. oraz od decyzji z dnia 12 listopada 2021r., wydał decyzję z dnia 19 kwietnia 2022r., w której podwyższył kapitał początkowy. Ponadto, w związku z podwyższeniem kapitału początkowego, w dniu 25 kwietnia 2022r. została wydana decyzja przeliczająca (podwyższająca) emeryturę odwołującego się. Wobec tego w części żądanie R. O. zostało uwzględnione i dlatego na podstawie art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. postępowanie zostało umorzone w tym zakresie. W części zaś, w jakiej decyzja z 29 października 2021r. nie została zmieniona przez decyzję z 19 kwietnia 2022r., a decyzja z 12 listopada 2021r. nie została skorygowana przez decyzję z 25 kwietnia 2022r., konieczne było dokonanie oceny zgodności tych decyzji z prawem.

Rozważania należy rozpocząć od przypomnienia, że zasady obliczania wysokości przysługującej ubezpieczonemu emerytury określają przepisy art. 25-26 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1251), zwanej dalej ustawą emerytalną. W myśl art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183 ustawy. Z kolei z art. 25 ust. 1 ustawy wynika, że podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 ustawy, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne, z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185.

Kapitał początkowy, zgodnie z treścią art. 173 ust. 1 ustawy emerytalnej, ustala się dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ww. ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 ustawy, pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia, ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy dla osób w wieku 62 lat
(art. 173 ust. 2). Wartość kapitału początkowego ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3).

W myśl art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2 (art. 174 ust. 2).

Podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych
w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999r. (art. 174 ust. 3). Jeżeli okres wskazany do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego obejmuje rok kalendarzowy, w którym ubezpieczony pozostawał w ubezpieczeniu społecznym na podstawie przepisów prawa polskiego jedynie przez część miesięcy tego roku, do obliczenia stosunku sumy kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w art. 15 ust. 3, w okresie tego roku do przeciętnego wynagrodzenia, przyjmuje się sumę kwot przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego za ten rok kalendarzowy odpowiednią do liczby miesięcy pozostawania w ubezpieczeniu (art. 174 ust. 3b).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury (także kapitału początkowego) stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy emerytalnej, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3,
w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej).

W myśl art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu, jak i wysokości przychodów). Zasady określające sposób postępowania przed organem rentowym oraz dowody wymagane w tym postępowaniu określa rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r., Nr 237, poz. 1412).

Przepisy, określające dowody dopuszczalne w postępowaniu przed organem rentowym, zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011r. nr 237, poz. 1412). Zgodnie z § 21 ww. rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Z kolei zgodnie z § 22 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności:

legitymacja ubezpieczeniowa;

legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis
w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika
w czasie trwania zatrudnienia.

W sądowym postępowaniu odwoławczym takie ograniczenie dowodowe, czyli ustalanie wysokości wynagrodzenia na podstawie dokumentów, nie obowiązuje bezwzględnie, bowiem procedura cywilna nie wprowadza w tym zakresie ograniczenia dowodowego. Jednak prawo procesowe musi uwzględniać prawo materialne, czyli art. 15 ustawy o emeryturach i rentach, a więc to, że emerytura ma być świadczeniem pochodnym od zarobków ubezpieczonego (składek na ubezpieczenie społeczne). Ubezpieczony powinien wskazać dokumenty do wyliczenia podstawy wymiaru, a w przypadku ich braku przy niespornym okresie zatrudnienia możliwe jest tylko przyjęcie minimalnego wynagrodzenia (art. 15 ust. 2a). O ile zatem na podstawie zeznań świadków można ustalić sam okres ubezpieczenia (por. § 24 wskazanego rozporządzenia z 11 października 2011r.), to na podstawie zeznania zainteresowanego ubezpieczonego nie można ustalić podstawy wymiaru, gdy brak jest ewidencji czasu pracy, zwłaszcza gdy chodzi o niekrótki okres i przy wersji czasu pracy zakładającej skrajne zatrudnienie przez wszystkie dni robocze i co najmniej 2 niedziele w miesiącu, z pracą na zmiany dzienne i nocne (wyrok Sądu Najwyższego z 22 marca 2022r., I USKP 96/21). Osoba ubiegającą się o emeryturę lub rentę, a także osoba ubiegająca się o ustalenie wysokości kapitału początkowego, musi zatem wykazać wysokość przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, a jeżeli była pracownikiem - wysokość wynagrodzenia. Za podstawę wymiaru emerytury przyjmuje się kwotę udowodnioną przez zainteresowanego, która nie koniecznie musi odpowiadać wysokości faktycznie uzyskanego wynagrodzenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 sierpnia 2006r., I UK 27/06 , OSNP 2007/15-16/235). W orzecznictwie utrwalone jest stanowisko, zgodnie z którym wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składki musi być wykazane przez osobę ubezpieczoną w sposób pewny (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 2014r., I UK 322/13 , LEX 1444596). Brak jest w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych unormowań pozwalających na ustalenie otrzymywanego wynagrodzenia w sposób przybliżony czy też prawdopodobny. Przy tym podkreślić należy, że to na ubezpieczonym spoczywa ciężar udowodnienia konkretnych kwot, które zostały mu wypłacone tytułem wynagrodzenia w określonych latach. Niewątpliwie podstawowym dowodem potwierdzającym wysokość wynagrodzenia jest zaświadczenie wystawione przez pracodawcę lub legitymacja ubezpieczeniowa (książeczka zdrowia) zawierająca wpisy o okresach zatrudnienia i osiąganym w danym okresie wynagrodzeniu, mogą to być również listy płac. Dokumenty te nie mają jednak znaczenia abstrakcyjnego i zadaniem sądu jest zawsze przeprowadzenie wyczerpującego postępowania dowodowego i rozstrzygnięcie o rzeczywistej wysokości wynagrodzenia. Wykluczone jest przy tym stwierdzenie, że dla właściwych ustaleń w omawianym zakresie wystarczające jest uprawdopodobnienie pewnych faktów (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 20 lutego 2020r., III AUa 325/19).

W przedmiotowej sprawie R. O. w odwołaniu kwestionował wysokość wyliczonej przez organ rentowy emerytury i kapitału początkowego, przy czym – jak wyjaśnił na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2022r. (k. 63-64 a.s.) – przedmiotem zarzutów był tylko okres pracy w Kombinacie Państwowych Gospodarstw (...) w W., za który nie zostało wystawione zaświadczenie Rp-7, tj. lata 1976 (od 13 kwietnia) – 1981. Zarzuty odwołującego się dotyczące ww. okresu w żadnej fazie toczącego się postępowania – nawet po sporządzeniu opinii przez biegłego – nie miały jednak charakteru konkretnego. R. O. nie odnosił się do dokumentacji oraz wyliczeń, jakie przedstawił biegły sądowy, koncentrując się głównie na tym, że kapitał początkowy i emerytura powinny być wyższe z uwagi na wysokie zarobki uzyskiwane w spornym okresie. Tego rodzaju zarzuty odwołującego się, opierające się na samym tylko przekonaniu o konieczności ustalenia kapitału początkowego i świadczenia emerytalnego w wyższej kwocie nie są wystarczające. Jak wynika z cytowanego, przykładowego orzecznictwa wysokość wynagrodzenia powinna być wykazana w sposób pewny i precyzyjny. Nie jest w tym zakresie wystarczające tylko przekonanie wnioskodawcy ani odwołanie do przykładu innych emerytów, gdyż jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 października 2016r. (I UK 451/15) w razie braku dokumentacji płacowej ubezpieczony - w celu wykazania podstawy wymiaru emerytury - może udowadniać wysokość swoich zarobków w oparciu o jakiekolwiek inne środki dowodowe (np. zeznania świadków, opinie biegłych, dokumentację zastępczą, w tym dokumenty dotyczące wynagrodzenia osób zatrudnionych w podobnych okolicznościach oraz przesłuchania ubezpieczonego w trybie art. 299 k.p.c.). Niemniej jednak ustalenia dokonywane przez sąd celem obliczenia należnego świadczenia (renty lub emerytury) muszą uwzględniać, że stosunek pracy ma zawsze charakter indywidualny, określone warunki zatrudnienia mają charakter niepowtarzalny bowiem zostały ustalone między pracodawcą i konkretnym pracownikiem. Uśrednione obliczenie wysokości wynagrodzenia - oparte na wynagrodzeniu otrzymanym przez innych pracowników - nie może oddać indywidualnych cech właściwych dla danego stosunku pracy. W przypadku wynagrodzenia zasadniczego lub innych obligatoryjnych składników wynagrodzenia wynikających z obowiązujących przepisów można przyjąć najniższe wynagrodzenie obowiązujące w czasie, którego dotyczy żądanie uwzględnienia tego okresu do przeliczenia podstawy emerytury, co wprost wynika z art. 15 ust. 2a ustawy o emeryturach i rentach z FUS (por. wyrok Sądu Najwyższego: z dnia 4 lipca 2007r., I UK 36/07 , LEX nr 390123; z dnia 17 stycznia 2012r., I BU 8/11 , LEX nr 1619729 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 7 kwietnia 2016r., III AUa 1530/15 , LEX nr 2062016 czy wyroki Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 6 października 2015r., III AUa 712/15 , LEX nr 1820442 oraz z dnia 30 października 2013r., III AUa 269/13 , LEX nr 1403675).

R. O., choć jego obciążał obowiązek dowodzenia, nie przedstawił takich dowodów, które pozwoliłyby na zmianę zaskarżonych decyzji zgodnie z jego żądaniem. Przy czym, co również warto odnotować, żądanie to nie zostało precyzyjnie określone. Odwołujący się wskazywał tyle tylko, że skoro koledzy pracujący w tym samym zakładzie na niższych stanowiskach, otrzymują wyższe świadczenie emerytalne, to i w jego przypadku taka sytuacja powinna mieć miejsce. Jak już zostało wskazane, odwołanie do wynagrodzeń innych pracowników i to tak ogólne i niewykazane, jak w przedmiotowej sprawie, nie mogło skutkować uwzględnieniem odwołania w stopniu zadowalającym odwołującego się, tym bardziej, że kwota emerytury konkretnej osoby zależy od wielu czynników. Wysokość wynagrodzeń z kilku wybranych lat, to tylko niewielki wycinek tego co mogło, choć nie musiało, mieć wpływ na wysokość świadczenia.

Analizując dowody, które zostały zgromadzone w rozpatrywanej sprawie, Sąd – zgodnie z tym, co wyliczył biegły, a strony tego nie kwestionowały – przyjął, że wysokość wynagrodzeń R. O. w roku 1981 wyniosła 86.192,00 zł. Wskazuje na to karta wynagrodzeń, przekazana przez przechowawcę. Wobec tego wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z tego właśnie roku wyniósł 93,41% (przeciętne wynagrodzenie w 1981r. to kwota 91.268,00 zł, zatem stosunek tej kwoty do wynagrodzenia odwołującego się, a więc kwoty 86.192,00 zł, daje wynik 93,41%). Jeśli chodzi natomiast o pozostałe lata z okresu od 13 kwietnia 1976r. do 31 grudnia 1980r., to zdaniem Sądu nie ma podstaw do przyjęcia innych kwot niż wynagrodzenie minimalne. Co prawda wyliczenia biegłego sądowego tego okresu dotyczące, są nieco inne, ale Sąd nie zgodził się ostatecznie z tym, co biegły wyliczył. Powodem tego jest po pierwsze brak ewidencji czasu pracy odwołującego się, co sprawia, że wyliczenia, jakie biegły przedstawił, mają tylko walor hipotetyczny. Po drugie, składniki wynagrodzenia takie jak premia, dodatek stażowy oraz mleko i ziemniaki zostały przez biegłego sądowego uwzględnione bez podstawy. Wskazana ocena Sądu wynika z tego, że w dokumentach, jakie znajdują się w aktach osobowych, a dotyczących okresu spornego, nie ma wzmianki o dodatku stażowym. Z kolei z zachowanych kart wynagrodzeń wynika, że R. O. zaczął otrzymywać ten składnik wynagrodzenia dopiero od kwietnia 1981r. W miesiącach styczeń – marzec 1981r. takiego dodatku nie dostawał, co z dużym prawdopodobieństwem wskazuje, że taka sytuacja miała miejsce także w latach wcześniejszych. Gdyby przyjąć, że było inaczej, a więc jak założył biegły sądowy, to konieczne byłyby dowody ten fakt potwierdzające, tym bardziej, że z tych, którymi Sąd dysponuje, a których biegły sądowy nie przeanalizował należycie, wynika że odwołującemu się przed 1 kwietnia 1981r. dodatku stażowego nie wypłacano. W kartach wynagrodzeń, które się zachowały oraz w aktach osobowych, nie ma również potwierdzenia, że odwołujący się otrzymywał świadczenia w naturze, określone w Rp-7 jako mleko i ziemniaki. Także z innych dokumentów - pozapłacowych nie wynika, by do realizacji takich właśnie świadczeń dochodziło w latach 1976 – 1981. Niezasadnie więc biegły sądowy, opierając się tylko na tym, co wskazuje Rp-7 z 10 października 2001r., ww. składnik uwzględnił R. O. za sporne lata. Podobnej oceny Sąd dokonał także w odniesieniu do premii. Według biegłego w każdym miesiącu spornego okresu należało uwzględnić ją w wysokości 15%. Zwraca jednak uwagę to, że dokumenty zachowane w aktach osobowych, a dotyczące okresu do 31 grudnia 1979r., jeśli wspominają o premii, to określają ją jako premia uznaniowa do 15%. Z kolei dokumenty za okres od 1 stycznia 1980r., w których przewidziano premię, wskazują na świadczenie o takim charakterze określone jako regulaminowe, ale także w wysokości do 15%. Z tego wynika więc, że w całym spornym okresie, szczególnie wówczas, gdy premia była uznaniowa, odwołujący się mógł takie świadczenie otrzymać, lecz nie musiał. Poza tym wysokość tego świadczenia nie została określona sztywno. 15% to było maksimum, jakie odwołujący się mógł dostać i to nie tylko wtedy, gdy premię określano jako uznaniową, ale także w okresie, kiedy była już regulaminowa. Jednoznacznym dowodem na to, że premii, zgodnie z tym co zostało wskazane, nie przyznawano odwołującemu się w każdym kolejnym miesiącu, są zachowane karty wynagrodzeń z roku 1981 oraz z roku 1982. W dokumentach tych najprawdopodobniej premia regulaminowa (oznaczona jako „regul.”) została odnotowana tylko w marcu 1981r. W innych miesiącach lat 1981-1982 R. O. dostawał tylko płacę zasadniczą oraz dodatek za staż (od kwietnia 1981r.). Poza tym dopiero w roku 1982 w karcie wynagrodzeń wskazano na składnik płacy nazwany „rekompensata”. Wcześniej takiego składnika wynagrodzenia nie odnotowywano. W związku z powyższym, zdaniem Sądu, nie ma podstaw, by przyjąć tak, jak biegły sądowy, że odwołujący się w każdym kolejnym miesiącu spornego okresu otrzymywał 15% premii. Premia pojawia się regularnie dopiero w kartach wynagrodzeń od 1983r. Od tego też roku dokumenty płacowe wskazują na dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych. Dodatkowo wspomnieć trzeba, że w dokumentach, które przekazał przechowawca, znajdują się jeszcze odrębne listy płac dotyczące premii eksportowej. Pierwsza udokumentowana taka premia dotyczy lat 1981-1982, ale nie wiadomo kiedy pracodawca ją odwołującemu się wypłacił. Pewne sugestie w tym zakresie może zawierać informacja o dacie sporządzenia takiej listy płac – 31 stycznia 1983r. Z daty tej można wnioskować, że ten składnik wynagrodzenia, choć za lata wcześniejsze, został wypłacony i powinien być uwzględniony R. O. jako wynagrodzenie roku 1983, za ten zaś rok pracodawca wystawił Rp-7 i najpewniej taką premię uwzględnił jako składnik zmienny.

Podsumowując analizowany wątek Sąd ocenił, że opinii biegłego sądowego A. G. nie można uwzględnić w zakresie, w jakim biegły sam wyliczył wysokość wynagrodzeń R. O. w latach 1976 – 1980, przyjmując do obliczeń ww. składniki wynagrodzenia. Można byłoby, bazując na opiniach biegłego, uwzględnić jedynie kwotę wynagrodzenia w poszczególnych latach, stanowiącą iloczyn liczby godzin do przepracowania w miesiącu oraz stawki godzinowej. Jednak kwoty tak wyliczone są na tyle niskie (np. w roku 1976 – ok. 22.000 zł, w roku 1977 – ok. 26.000 zł, w roku 1978 – ok. 26.000 zł), że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru w tych latach nie przekracza 50% (np. w roku 1976 – ok. 43%, w roku 1977 – ok. 47%, w roku 1978 – ok. 44%) i jest najniższy w całym okresie możliwym do uwzględniania przy wyliczaniu kapitału początkowego. Nie może więc podlegać uwzględnieniu, gdyż wówczas wwpw kapitału początkowego i wysokość kapitału początkowego R. O. byłaby wyliczona mniej korzystanie niż dotychczas.

Mimo wskazanych wadliwości opinii biegłego sądowego, Sąd w pewnym zakresie uwzględnił to, co biegły wyliczył. Po pierwsze zaaprobowane zostały wyliczenia dotyczące wynagrodzeń z roku 1981. Jak już zostało wskazane biegły sądowy za wskazany rok obliczył na podstawie karty wynagrodzeń, że ubezpieczony osiągnął wynagrodzenie wynoszące 86.192,00 zł, dzięki czemu wwpw z tego roku wzrósł do 94,31%. Ponadto biegły słusznie zwrócił uwagę na wadliwość wyliczeń ZUS odnośnie roku 1975, czego organ rentowy nie kwestionował. Chodzi o to, że w roku 1975 R. O. pracował tylko przez część miesięcy – do 1 sierpnia 1975r., a potem od 2 października 1975r. Wobec tego wyliczając wwpw z tego roku należało zastosować art. 174 ust. 3b ustawy emerytalnej. Organ rentowy tego nie uczynił, biegły zaś wyliczenia skorygował, przyjmując że za ww. rok wwpw powinien wynieść 113,74%.

Dodatkowo, biorąc pod uwagę przekazanie przez przechowawcę karty wynagrodzeń za rok 1982, Sąd samodzielnie skorygował wskaźnik wysokości podstawy wymiaru tego roku dotyczący. Taka potrzeba wynikała z tego, że w karcie wynagrodzeń za ww. rok uwzględniono wynagrodzenie za okres styczeń – październik, natomiast w Rp-7 z 10 października 2001r. wystawca tego dokumentu, wskazując m.in. wynagrodzenie z roku 1982, zastrzegł że nie obejmuje ono miesięcy maj i listopad, ponieważ brak jest listy płac. W karcie wynagrodzeń, która została Sądowi przekazana jest natomiast odnotowane wynagrodzenie z maja 1982r., które wynosi 12.496,00 zł. Natomiast za listopad 1982r. należało przyjąć wynagrodzenie minimalne, które w tym czasie wynosiło 5.400 zł miesięcznie. W związku z tym wynagrodzenie roku 1982 powinno wzrosnąć do kwoty 202.215,00 zł (184.319 zł z Rp-7 + 5.400 zł + 12.496 zł), co z kolei sprawia, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z tego roku to 144,88%.

W innym zakresie niż omówiony ani opinia biegłego, ani argumenty odwołującego się, nie były zasadne. Sąd mógł skorygować jedynie te lata, o których była mowa oraz dokonać innego niż ZUS wyboru 20 lat z całego okresu, które są dla odwołującego się najbardziej korzystne. Są to lata:

- 1971 - wwpw 100,37%

- 1972 – wwpw 120,64%

- 1973 – wwpw 153,30%

- 1974 – wwpw 152,11%

- 1975 – wwpw 113,74% (skorygowany z powodów, o których była mowa i przyjęty zamiast roku 1990, w którym wwpw wynosi 86,49%)

- 1981 – wwpw 93,41% (przyjęty zamiast roku 1968, w którym wwpw wynosi 87,05%)

- 1982 – wwpw 144,88% (skorygowany z powodów, o których była mowa)

- 1983 – wwpw 119,17%

- 1984 – wwpw 117%

- 1985 – wwpw 99,83%

- 1986 – wwpw 121,25%

- 1987 – wwpw 108,89%

- 1988 – wwpw 128,27%

- 1989 – wwpw 105,81%

- 1991 – wwpw 95,35%

- 1994 – wwpw 99,46%

- 1995 – wwpw 111%

- 1996 – wwpw 123,38%

- 1997 – wwpw 126,07%

- 1998 – wwpw 119,23%

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, obliczony przy uwzględnieniu ww. najkorzystniejszych lat wyniósł 117,65% i jest wyższy niż dotychczas przyjął ZUS i inny niż przyjął biegły.

Jeśli chodzi jeszcze o opinię biegłego sądowego, to Sąd – mimo wniosku strony odwołującej się – nie znalazł podstaw do dokonania po raz kolejny jej uzupełnienia przez A. G.. Biegły w opinii uzupełniającej z 19 czerwca 2023r. odpowiedział na pytania, jakie przedstawił pełnomocnik R. O.. Poza tym dokonał wyliczeń, uwzględniając zgromadzoną dokumentację. Co prawda wyliczenia te zostały skorygowane przez Sąd, nie oznacza to jednak, że istniała podstawa do sporządzenia kolejnej opinii uzupełniającej. Powody, dla których według odwołującego się miałoby to nastąpić, nie są konkretne. Poza tym odwołujący się nie przedstawił nowych dokumentów, których dotychczas biegły nie poddałby analizie, ani nawet nie zgłosił konkretnych zarzutów do opinii uzupełniającej, wciąż podtrzymując omówione na początku stanowisko o konieczności podwyższenia kapitału początkowego i emerytury. Z tego tylko powodu nie było podstaw do przeprowadzenia dowodu z kolejnej opinii biegłego sądowego, dlatego Sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. dowód ten pominął.

Konkludując, z uwagi na okoliczności, o których była mowa, decyzje zaskarżone przez R. O. zostały w części zmienione na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., a w pozostałym zakresie odwołanie – jako bezzasadne – podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.