Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

29 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 29 maja 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z 6 października 2023 r., znak (...)

o wysokość kapitału początkowego

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 327/24

UZASADNIENIE

M. K. 25 listopada 2021 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 16 listopada 2021 r. znak: (...) (...) w przedmiocie ponownego ustalenia kapitału początkowego. W uzasadnieniu odwołania wskazano, że w powołanej decyzji nieprawidłowo przyjęte zostały okresy nieskładkowe poprzez ograniczenie ich do 1/3 okresu ubezpieczenia, nie uwzględniając okresu ubezpieczenia po 31 grudnia 1998 r. M. K. wskazał, że aktualnie posiada okres ubezpieczenia ponad 16 lat. Okresy nieskładkowe powinny być przyjęte w całości, czyli łącznie 5 lat. Ponadto ubezpieczony wskazał, że nieprawidłowo wyliczono wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego poprzez podział przez dziesięć okresów, zamiast przez pięć okresów, w których faktycznie pracował. Dzięki temu wskaźnik ten wynosi prawidło 244,6, a nie 122,3 (odwołanie z 23 listopada 2021 r. k.3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie wskazano, że z akt sprawy wynika, że zaskarżoną decyzją ponownie ustalono dla ubezpieczonego kapitał początkowy, uznając za udowodnione 4 lata i 4 miesiące i 5 dni (52 m-sc) okresów składkowych oraz 5-letni okres studiów (nieskładkowy). Ten ostatni okres został ograniczony do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych tj. do 1 roku, 5 miesięcy i 12 dni (17 miesięcy). Organ rentowy wskazał, że w podstawie wymiaru kapitału początkowego uwzględniono wynagrodzenie z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. z lat 1989-1998, przy czym za lata 1989-1993 przyjęto zerowe kwoty zarobków, gdyż odwołujący nie przedstawił dowodów potwierdzających wykonywanie zatrudnienia w tym czasie. Wysokość podstawy wymiaru (wwpw) wyniósł 122,30 %. Wobec zarzutów podniesionych w odwołaniu organ rentowy wskazał, że należy podkreślić, że przeliczenie okresów studiów w sposób określony w art. 185a ustawy może nastąpić dopiero w momencie ustalania uprawnień do emerytury. Wspomniany przepis jest w tym zakresie jednoznaczny. Wskazano w nim przy tym, że okresy składkowe ustala się na dzień złożenia wniosku o emeryturę. Brak jest również podstaw do wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z faktycznego okresu ubezpieczenia na podstawie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 174 ust. 3a ustawy emerytalnej. Ubezpieczony skończył studia w 1989 r. i ten rok może by już brany pod uwagę przy ustalaniu podstawy wymiaru kapitału początkowego (proporcjonalnie art. 174 ust 3b ustawy) Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z 22 grudnia 2021 r. k.4 a. s)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. ur. (...) 7 grudnia 1992 r. uzyskał tytuł magistra na kierunku zarządzania specjalności organizacja i zarządzanie na Uniwersytecie (...). W okresie od 1 sierpnia 1994 r. do 20 października 1996 r. był zatrudniony w Biurze Finansów Agencji (...), od 9 września 1996 r. do 31 października 1997 r. zatrudniony był na stanowisku specjalisty w (...), a od 3 listopada 1997 r. do 31 marca 2007 r. zatrudniony był w (...) S.A. na stanowiska kierownika działu windykacji (zaświadczenie o odbytych studiach z 7 kwietnia 2011 r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 20 lutego 2024 r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 17 czerwca 2021 r., zaświadczenie o zatrudnieniu i wynagrodzeniu z 22 stycznia 2002 r.- nienumerowane kart a.r.).

Decyzją z 9 sierpnia 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustalił kapitał początkowy odwołującego się wskazując, że kapitał początkowy ubezpieczonego ustalony na 1 stycznia 1999 r. wynosi 13 365,55 zł (decyzja o ustaleniu kapitału początkowego z 9 sierpnia 2021 r. nienumerowana karta a.r.).

Decyzją z 16 listopada 2021 r. ponownie ustalono kapitał początkowy odwołującego wskazując, że do ustalenia wartości kapitału początkowego przyjęto podstawę wymiaru kapitału początkowego w kwocie 1493,15 zł. Do obliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego oraz obliczenia wskaźnika wysokości tej podstawy przyjęto przeciętną podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne z 10 kolejnych lat kalendarzowych, tj. od 1 stycznia 1989 r. do 31 grudnia 1998 r. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wynosi 122,30 %. Ponadto wskazano, że podstawę wymiaru kapitału początkowego ustalono w wyniku pomnożenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru wynoszącego 122, 30 % przez kwotę 1220,89 zł, tj. kwotę bazową określoną w ustawie (122,30% x 1220,89 zł = 1493,15 zł). Organ rentowy wskazał, że wzięto pod uwagę okresy składkowe w łącznej sumie 4 lat, 4 miesięcy i 5 dni, tj. łącznie 52 miesiące oraz nieskładkowe w wysokości 5 lat i 25 dni, tj. łącznie 60 miesięcy. Okresy nieskładkowe podlegają ograniczeniu do 1/3 uwzględnionych okresów składkowych i wynoszą 1 rok, 5 miesięcy i 12 dni, tj. 17 miesięcy. W dalszej kolejności zaznaczono, że współczynnik proporcjonalności do osiągniętego do 31 grudnia 1998 r. wieku oraz okresu składkowego i nieskładkowego wynosi dla ubezpieczenia 28,58 %. Współczynnik ten służy do obliczenia 24% kwoty bazowej. Wysokość 24 % kwoty bazowej wynosi 293,01 zł. Do ustalenia współczynnika przyjęto wiek ubezpieczonego z 31 grudnia 1998 r.po zaokrągleniu do pełnych lat - 34 lata, łączny staż ubezpieczeniowy - po zaokrągleniu w górę do pełnych lat - wynoszący 6 lat. Średnie dalsze trwanie życia zgodnie z komunikatem Prezesa GUS z 25 marca 1999 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn - M.P nr 12 poz. 173 wyrażone w miesiącach dla osób w wieku 62 lata wyniosło 209 miesięcy. Kapitał początkowy ustalony na 1 stycznia 1999 r. wyniósł 38 159,22 zł Do obliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego organ rentowy przyjął zarobki osiągane przez ubezpieczonego w latach 1989-1998 (decyzja z 16 listopada 2021 r. – nienumerowana karta a.r.).

M. K. złożył odwołanie od ww. decyzji organu rentowego z 16 listopada 2021 r. w przedmiocie ponownego ustalenia kapitału początkowego inicjując przedmiotowe postępowanie (odwołanie, k. 3 a.s.).

Postanowieniem z 24 stycznia 2024 r. sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości na okoliczność weryfikacji prawidłowości wyliczenia kapitału początkowego (postanowienie z 24 stycznia 2024 r., k. 40 a.s.).

W opinii z 12 lutego 2024 r. biegły sądowy z zakresu rachunkowości A. G. wskazał, że do ustalenia ZUS w zakresie ustalonego kapitału początkowego zarówno pod względem merytorycznym jak i matematycznym są prawidłowe. Biegły wskazał, że obecnie staż składkowy ubezpieczanego wynosi 52 miesiące, staż nieskładkowy 17 miesięcy - jest ograniczony do 1/3 podstawy wymiaru/ okresu składkowego, a decyzja ZUS jest prawidłowa przy wskaźniku wwpw (wskaźnik wysokości podstawy wymiaru) 122,30 % i kapitale początkowym hipotetycznym na dzień 1 stycznia 1999 r. w wysokości 38 159, 22 zł (opinia biegłego z zakresu rachunkowości z 12 lutego 2024 r. k.44-49 a.s.).

Organ rentowy nie wnosił zastrzeżeń do opinii biegłego (pismo organu rentowego z 8 marca 2024 r. k.60 a.s.).

Pismem z 13 marca 2024 r. ubezpieczony M. K. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego wskazując, że nie zgadza się z poczynionymi wyliczeniami (pismo procesowe k.62 a.s.). Mając powyższe zarzuty na względzie sąd postanowieniem z 20 marca 2024 r. dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego sądowego A. G. na okoliczność ustosunkowania się do zastrzeżeń do opinii (postanowienie z 20 marca 2024 r. k. 66 a.s.).

W opinii uzupełniającej z 28 marca 2024 r. biegły sądowy wskazał, że ubezpieczony ma przyjęty do ustaleń kapitału początkowego, w obecnie wydanej decyzji okres studiów w wymiarze 5 lat, tj. od 1 października 1984 r do 30 września 1989 r. - jest to harmonogramowy okres studiów. Biegły podkreślił, że z uwagi, na to, że w chwili obecnej ubezpieczony nie ma wystarczającego stażu pracy (minimum l5 lat okresów składkowych wypracowałby tylko do 31 grudnia 1998 r. - po ukończeniu studiów, tj. 9 lat, i 3 miesiące), zatem okres studiów jest ograniczony do 1/3 podstawy wymiaru. Okres ten zmieni się na moment ustalania uprawnień do emerytury, kiedy łącznie wypracuje 15 lat składkowych, po dniu 1 stycznia 1999 r. i będzie miał zaliczony okres 5 lat studiów, jako okres nieskładkowy w pełnej ilości 5 lat stażu nieskładkowego, na dzień ustalania uprawnień do emerytury. Biegły podkreślił, że dla stażu pracy nie ma znaczenia data obrony pracy, uzyskanie tytułu magistra, przy czym ubezpieczony po ukończeniu studiów nie pracował - udokumentowane zatrudnienie dla potrzeb kapitału początkowego jest od 1 czerwca 1994 r. do 31 października 1997 r., oraz dalej, od 3 listopada 1997 r. do 31 grudnia 1998 r. (dla potrzeb kapitału początkowego). Biegły podtrzymał stanowisko wyrażone w opinii głównej i wskazał, że stanowisko ubezpieczonego co do przyjęcia podstawy wymiaru z okresu 5 lat faktycznego zatrudnienia dla wskaźnika wwpw kapitału początkowego (bez wskazania innych okresów podlegania ubezpieczeniu) nie może być uznane za prawidłowe stanowisko (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu rachunkowości z 28 marca 2024 r. k.71-73 a.s.).

Organ rentowy nie wnosił zastrzeżeń do opinii biegłego (pismo z 15 maja 2024 r. k.82 a.s.). Odwołujący pismem z 20 maja 2024 r. wniósł zastrzeżenia do opinii wskazując ponownie, że nie zgadza się z ustaleniami poczynionymi przez biegłego, że ukończył studia w innym okresie (pismo z 20 maja 2024 r. k.84 a.s.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz znajdujących się w aktach rentowych i aktach osobowych odwołującego się jak również w oparciu o opinię biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Dokumenty w zakresie, w jakim sąd oparł na nich swoje ustalenia, były wiarygodne, ponieważ korespondowały ze sobą, a nadto strony nie kwestionowały ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy.

W toku postępowania sąd przeprowadził również dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości A. G. celem weryfikacji prawidłowości wyliczenia kapitału początkowego przez organ rentowy. W ocenie sądu sporządzone przez biegłego opinie cechuje fachowość i rzetelność. Biegły dokładnie wyjaśnił cel i sposób przeprowadzenia dokonanych operacji rachunkowych, a ostateczne kalkulacje w tym zakresie zdaniem sądu nie budziły wątpliwości. Sąd miał na uwadze, że odwołujący się wskazał, że nie zgadza się z ustaleniami biegłego, ponieważ biegły błędnie przyjął, że odwołujący ukończył studia w 1989 r. co doprowadziło do błędnego wyliczenia podstawy wymiaru kapitału początkowego. Mając na względzie zarzuty odwołującego względem opinii sąd postanowił dopuścić dowód z opinii uzupełniającej biegłego celem ustosunkowania się do zarzutów odwołującego. W opinii uzupełniającej biegły A. G. wskazał, że ubezpieczony ma przyjęty do ustalenia kapitału początkowego okres studiów w wymiarze 5 lat. Odwołujący poza powyższymi zarzutami i wskazaniem, że nie zgadza się z ustaleniami biegłego, nie podnosił żadnych innych argumentów i merytorycznych zarzutów pod adresem ww. opinii.

Mając powyższe na względzie sąd uznał, że zgromadzony materiał dowodowy nie budził wątpliwości i został przez sąd uznany w całości za wiarygodny oraz wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania M. K. było nieuzasadnione.

Zgodnie z treścią art. 174 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2021, poz. 291, dalej: ustawa emerytalna), kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12. Na podstawie art. 174 ust. 2 ustawy emerytalnej przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Z kolei w myśl art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18 z tym, że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Dyspozycja powołanego art. 174 ust. 3 ustawy emerytalnej odsyła do treści art. 15. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 6 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury stanowi przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego:

1)  w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę, albo

1)  w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Zgodnie z art. 15 ust. 3 ustawy emerytalnej, do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a.

W myśl art. 15 ust. 4 ustawy emerytalnej, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

1.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

2.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

3.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a ustawy emerytalnej).

Stosowane do przepisu art. 175 ust. 1 zd. 2 ustawy emerytalnej, postępowanie w sprawie ustalenia kapitału początkowego przebiega według zasad dotyczących ustalania prawa do świadczeń przewidzianych w ustawie (w szczególności chodzi tu o katalog środków dowodowych, jakie służą ubezpieczonemu w postępowaniu przed organem rentowym do wykazania zarówno stażu ubezpieczonego, jaki i wysokości przychodów).

Szczegółowy tryb postępowania w sprawach ustalania prawa do świadczeń pieniężnych przewidzianych w ustawie emerytalnej został określony w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r. nr 237, poz. 1412). Stosownie do przepisu § 10 ust. 1 powyższego rozporządzenia, osoba ubiegająca się o emeryturę powinna przedstawić dokumenty stwierdzające okresy zatrudnienia uzasadniające prawo do świadczeń oraz ich wysokość. Z kolei zgodnie z § 21 ust. 1 rozporządzenia, środkiem dowodowym stwierdzającym wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu oraz uposażenia przyjmowanego do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty są zaświadczenia pracodawcy lub innego płatnika składek, legitymacja ubezpieczeniowa lub inny dokument, na podstawie którego można ustalić wysokość wynagrodzenia, dochodu, przychodu lub uposażenia. Aby potwierdzić wysokość wynagrodzenia otrzymywanego w danym okresie zatrudnienia wymagane jest przedłożenie dokumentów wymienionych w § 21 cytowanego wyżej rozporządzenia. W odniesieniu do podstawy wymiaru składki ubezpieczeniowej w postaci wynagrodzenia z tytułu stosunku pracy, brak odpowiedniej dokumentacji płacowej i innych dokumentów, takich jak wpisy w książeczce ubezpieczeniowej, przeważnie uniemożliwia prawidłowe ustalenie wysokości takiego wynagrodzenia za pomocą innych środków dowodowych. Jest to bowiem trudne z uwagi na szczegółowość takich danych przy znacznej najczęściej odległości czasowej. Zaliczenie zaś nieudokumentowanych okresów składkowych do uprawnień oraz wzrostu świadczeń emerytalno-rentowych wymaga dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych i precyzyjnych (zob. wyrok Sądu Najwyższych z 9 stycznia 1998 r. II UKN 440/97). Jednocześnie w orzecznictwie podkreśla się, że w postępowaniu odwoławczym od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie ma ograniczeń co do środków dowodowych stwierdzających wysokość zarobków i w myśl art. 473 k.p.c. wysokość wynagrodzenia może być dowodzona wszelkimi dostępnymi dowodami przewidzianym w Kodeksie postępowania cywilnego. Rzeczą sądu jest natomiast ocena wiarygodności przedstawionych w toku postępowania dowodów. Pomimo braku ograniczeń dowodowych w postępowaniu przed sądami ubezpieczeń społecznych nie można jednak zapominać, że wysokość zarobków stanowiących podstawę wyliczenia składki na ubezpieczenia społeczne nie może być ustalana w sposób hipotetyczny, przybliżony, oparty jedynie na domniemaniu czy uprawdopodobnieniu. Zadaniem Sądu Okręgowego w sprawach o wysokość emerytury czy kapitału początkowego jest więc dokładne ustalenie wysokości wynagrodzenia otrzymywanego przez ubezpieczonego w danym okresie czasu. Zarobki za poszczególne miesiące i wybrane lata kalendarzowe muszą być wykazane w sposób niebudzący wątpliwości, w ściśle określonej kwotowo wysokości w odniesieniu do poszczególnych miesięcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 25 lipca 1997 r. II UKN 186/97, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 4 marca 1997 r. III AUa 105/97).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony wnosił o zaliczenie całego okresu studiów 5 lat, jako okresu nieskładkowego (bez ograniczenia do 1/3 podstawy wymiaru/okresu składkowego), oraz o zmianę zasady liczenia tej podstawy - zamiast w odniesieniu do 10 lat (z okresu 1989 r.- 1998 r.) - to z okresu faktycznego zatrudnienia, jak wskazuje sam ubezpieczony (tj. z okresu 1994 r. -1998 r.). W swoim odwołaniu ubezpieczony przyjął zasadę obliczania kapitału początkowego wedle określonych przez siebie zasad, która to nie znajduje odzwierciedlenia w przepisach prawa.

Obecnie zaskarżona decyzja o wysokości kapitału początkowego ubezpieczonego, obejmuje:

- staż składkowy wysokości 4 lat, 4 miesięcy i 5 dni, tj. łącznie 52 miesiące

- nieskładkowy 5 lat i 25 dni tj. łącznie 60 miesięcy - dalej ograniczony do 1/3 podstawy wymiaru, w wymiarze 1 roku, 5 miesięcy i 12 dni.

razem 5 lat, 9 miesięcy, 17 dni.

Współczynnik F - proporcjonalny do wieku został obliczony na 28,58% (przy stażu pracy 6 lat, liczony z pełnych lat, zaokrąglony w górę).

Kapitał początkowy miesięcznie - 182,58 zł.

Kapitał początkowy hipotetyczny na dzień 1 stycznia 1999 r. wyniósł 38 159,22 zł.

Należy podkreślić, że jak wskazał biegły z zakresu rachunkowości w wydanych opiniach - dane te ulegną zmianie (w zakresie okresu nieskładkowego), który będzie zaliczony w pełnej wysokości, jako 5 lat, do stażu nieskładkowego - matematyczne ustalenia wartości kapitału początkowego - z 60 miesięcy, a nie z 17 miesięcy, jak obecnie - ponieważ ubezpieczony będzie miał 15 lat stażu pracy z całego okresu zatrudnienia, czyli liczonego z okresu po 1 stycznia 1999 r., łącznie ze stażem pracy, liczonym wyłącznie dla kapitału początkowego do 31 grudnia 1998 r., tj. po ukończeniu studiów ubezpieczonego trzeba wypracować staż pracy łącznie jako 15 lat stażu składkowego, aby możliwe było zaliczenie 5 lat okresu nieskładkowego za studia, bez ograniczenia do 1/3 podstawy wymiaru. Jednak czynności te są dokonywane i ustalane na dzień przejścia na emeryturę zgodnie z art. 185a ustawy emerytalnej. Z przepisu wynika, że przy liczeniu kapitału początkowego (nieskładkowy) okres studiów odbytych przed 1 stycznia 1999 r. dodaje się do stażu ubezpieczeniowego osobno, już po uwzględnieniu pozostałych okresów nieskładkowych w rozmiarze 1/3 okresów składkowych przed 1999 r. Okres studiów dolicza się w rozmiarze nie większym niż 1/3 wszystkich posiadanych okresów składkowych do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę. Ratio legis tego unormowania jest uwzględnienie w kapitale początkowym okresu studiów osobom, które ze względu na wiek nie miały wystarczającej długości okresów składkowych przed 1999 r., aby uwzględnić im cały okres studiów (I. Jędrasik-Jankowska [w:] Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych [w:] Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zabezpieczenia społecznego. Komentarz do ustaw z orzecznictwem, wyd. II, Warszawa 2019, art. 185(a).)

O wysokości kapitału początkowego decydują lata składkowe, czyli lata pracy, za które odkładane były składki na ubezpieczenie społeczne. Okres odbywania studiów jest okresem nieskładkowym. W ustawie emerytalnej wskazano, że okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać 1/3 okresów składkowych. Mając powyższe na względzie, jak wyjaśnił w swojej opinii biegły, jeśli ubezpieczony pracował do 1999 r. tylko 12 miesięcy - to ma jedynie rok okresów składkowych i od tego 1 roku (a nie od całej kariery zawodowej) - liczoną ma 1/3 okresów nie składkowych za studia. W konsekwencji, z 5-cio letnich studiów, do emerytury może doliczyć sobie zaledwie 4 miesiące. Podstawa wymiaru kapitału początkowego u odwołującego została ustalona z okresu 1989-1998 (z 10-ciu kolejnych lat), a lata 1989-1993 są okresem, z zerowymi zarobkami, ponieważ ubezpieczony nie przedstawił dowodów potwierdzających wykonywanie pracy w tym okresie.

M. K. w przedmiotowej decyzji ma przyjęty do ustaleń kapitału początkowego okres studiów w wymiarze 5 lat - od 1 października 1984 r. do 30 września 1989 r. Ponieważ odwołujący się w chwili obecnej nie ma wystarczającego stażu pracy, okres studiów jest ograniczony do 1/3 podstawy wymiaru. Należy jednak podkreślić, że okres ten ulegnie zmianie na moment ustalania uprawnień do emerytury, kiedy łącznie wypracuje 15 lat składkowych po 1 stycznia 1999 r. i będzie miał zaliczony okres 5 lat studiów, jako okres nieskładkowy - w pełnej ilości 5 lat stażu nieskładkowego, na dzień ustalania uprawnień do emerytury.

Odwołujący się wskazywał powołując się na Zaświadczenie (...), że studiował w latach 1984/85 do 1989/90, a tytuł magistra uzyskał 7 grudnia 1992 r. Jednak należy zauważyć, że dla stażu pracy nie ma znaczenia data obrony pracy dyplomowej i uzyskanie tytułu magistra. Ponadto należy zauważyć, że M. K. po ukończeniu studiów nie pracował, ponieważ udokumentowane zatrudnienie dla potrzeb kapitału początkowego jest od 1 czerwca 1994 r. do 31 października 1997 r., oraz dalej, od 3 listopada 1997 do 31 grudnia 1998 r. W chwili ustalania uprawnień do emerytury, będzie zmieniona podstawa/wartość kapitału początkowego, poddana waloryzacji w nowej wysokości, po stwierdzeniu zatrudnia łącznie w ilości 15 lat (po odbyciu studiów, czyli z całego okresu zatrudnienia, zarówno do 1998 r. jako do ustalenia kapitału początkowego, jak i po dniu 1 stycznia 1999 r., tj. do dnia ustalania uprawnień do emerytury).

M. K. przy posiadanym składkowym stażu pracy 4 lata - ma ustalony wskaźnik wwpw z okresu 10-ciu kolejnych lat 1989-1998 r., z uwzględnieniem zasady proporcjonalności (wynagrodzenie przyjmowane do podstawy wymiaru jest w 5-ciu latach, 1994-1998 r., a w latach 1989-1993 r występują okresy zerowe, z tym, że w tym okresie jest to głównie okres studiów). W pozostałym okresie odwołujący się nie wskazywał na inne okoliczności stanowiące składkowy lub nieskładkowy staż pracy. Z treści złożonego odwołania oraz wnoszonych w toku postępowania pism procesowych wynika, że M. K. nie zgadza się z przepisami w zaskarżonym zakresie i na podstawie własnego przekonania i własnych ustaleń wnosi o ustalenie wskaźnika wwpw z okresu faktycznego zatrudnienia, tj. z okresu 5 lat (1994- 1998 r.), co nie jest możliwe.

Mając na uwadze powyższe sąd uznał, że ubezpieczony nie wykazał, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych błędnie ustalił wysokość kapitału początkowego. Odwołujący nie przedstawił tym samym skutecznej argumentacji mogącej powodować zmianę zaskarżonej decyzji. Z tych też względów odwołanie M. K. podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w sentencji wyroku na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.