Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 marca 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 marca 2025 r. w Warszawie

sprawy A. Ś.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość podstawy wymiaru składki

na skutek odwołania A. Ś.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 8 grudnia 2023 roku, nr (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od odwołującego A. Ś. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. kwotę 5.400,00 zł (pięć tysięcy czterysta złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Renata Gąsior

UZASADNIENIE

A. Ś. odwołaniem z dnia 27 grudnia 2023 r. zaskarżył decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 8 grudnia 2023 r., nr (...), stwierdzającą że roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne A. Ś. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej według stawki liniowej wynosi 3.526.027,80 zł, zarzucając jej niewłaściwą interpretację art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 o zmianie ustawy - Kodeks Spółek Handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022r., poz. 807) oraz przepisów przejściowych ww. art. 36 w świetle odniesienia do art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także faktów i materiału dowodowego, co skutkowało wydaniem decyzji z naruszeniem prawa oraz niezgodnej ze stanem faktycznym. Ubezpieczony wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji oraz orzeczenie, że roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej według stawki liniowej za rok 2022 wynosi 1.493.116,84 zł.

W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał, że wyliczona w decyzji kwota jest niewłaściwa i niezgodna z obowiązującym prawem oraz ze stanem faktycznym. Powołał się na art. 81 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zobowiązane są do ustalenia rocznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Takiemu rozliczeniu podlega okres od 1 lutego 2022 r. do 31 stycznia 2023 r. (jako okres składkowy). Dotyczy to osób opłacających podatek dochodowy m.in. na zasadach ogólnych (według skali lub podatkiem liniowych). Następnie wskazał, że zgodnie z art. 81 ust. 2i ww. ustawy w przypadku, gdy suma wypłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego, składek na ubezpieczenie zdrowotne przez ubezpieczonego, który ustala roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne na podstawie dochodu, jest wyższa od rocznej składki na ubezpieczenie zdrowotne ustalonej od rocznej podstawy, ubezpieczonemu przysługuje zwrot kwoty stanowiącej różnicę między sumą wypłaconych za poszczególne miesiące roku składkowego składek na ubezpieczenie zdrowotne a roczną składką ustaloną od rocznej podstawy.

Następnie odwołujący wskazał, że w oparciu o przepisy obowiązujące dnia 18 maja 2023 r. złożono dokument rozliczeniowy ZUS DRA za 04/2023r. z rozliczeniem rocznym składki zdrowotnej za 2022 r. W dokumencie tym, w bloku III F zostały wykazane następujące dane:

⚫

forma opodatkowania: zasady ogólne - podatek liniowy;

⚫

kwota osiągniętego dochodu rocznego 1.493.116,84;

⚫

roczna podstawa wymiaru składki 1.493.116,84;

⚫

roczna składka 73 162,73;

⚫

suma miesięcznych należnych składek 182.041,03;

⚫

kwota zwrotu 108.878,30.

W ocenie odwołującego powyższe wyliczenia zostały sporządzone prawidłowo, z uwzględnieniem przysługujących odliczeń. Ubezpieczony wskazał, że jego dochód podatkowy z działalności pozarolniczej w roku podatkowym 2022 dla formy opodatkowania podatkiem liniowym wyniósł 3.526.027,80 zł, jednak w jego ocenie, jako podstawa obliczenia składki zdrowotnej powinna być brana kwota dochodu 1.493.116,84 zł. Różnica wynika z faktu, że faktycznie dochód ubezpieczonego z 2022 r. bez jego powiększenia wynikającego z dodatnich różnic remanentowych wyniósł 3.526.027,80 zł. Ubezpieczony powołał się na treść art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 o zmianie ustawy - Kodeks Spółek Handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022r., poz. 807), zgodnie z którym przy ustalaniu w 2022 r. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powiększa się dochodu o różnicę, określoną w art. 24 ust. 2. W ocenie ubezpieczonego przepis ten jednoznacznie stwierdza, że przy ustaleniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za okres objęty skarżoną decyzją nie powiększa się dochodu ustalonego jako różnicę pomiędzy przychodami i kosztami o ewentualną różnicę remanentową, jeśli remanent końcowy jest wyższy od remanentu początkowego, jak było w przedmiotowej sprawie ( odwołanie – k. 3-4v. a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania w trybie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Organ rentowy wskazał w uzasadnieniu, że odwołujący błędnie wykazał podstawę wymiaru składki zdrowotnej za 2022 r. wskutek błędnego wykazania dochodu za ten okres. Powołał się na treść art. 81 ust. 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, zgodnie z którym roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (czyli m.in. wspólników spółki jawnej i komandytowej) oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 24 ust. l-2b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości obowiązuje od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego, zwanego dalej "rokiem składkowym". Następnie organ rentowy wskazał, że zgodnie z ust. 2c wskazanego przepisu za każdy miesiąc podlegania ubezpieczeniu osoba, o której mowa w ust. 2, wpłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne od miesięcznej podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne stanowiącej dochód z działalności gospodarczej uzyskany w miesiącu poprzedzającym miesiąc, za który opłacana jest składka, ustalony w sposób wskazany w tym przepisie.

Powołując się na treść art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647) organ rentowy wskazał, że u przedsiębiorców prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, dochodem z działalności gospodarczej jest różnica pomiędzy przychodem w rozumieniu art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a kosztami uzyskania, powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego - jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego lub pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

Następnie organ rentowy podkreślił, że zgodnie z art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych u podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Organ rentowy podkreślił, że odwołujący jest podatnikiem, który prowadzi księgi rachunkowe, co wynika ze złożonych przez niego dokumentów podatkowych, a nie podatnikiem który prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Konsekwencją powyższego jest stosowanie do odwołującego przepisów dotyczących podatników prowadzących księgi rachunkowe.

Zgodnie z kolei z art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 807), przy ustalaniu w 2022 r. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powiększa się dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i ust. 2c pkt 1 i 3 ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, o różnicę określoną w art. 24 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem przepis art. 36 ustawy o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw dotyczy art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym, a ten z kolei dotyczy podatników prowadzących księgi rachunkowe. W ocenie organu rentowego to oznacza, że do odwołującego przepis przywołanego art. 36 nie ma zastosowania, ponieważ nie dotyczy go przepis art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym. Organ rentowy wskazał, że odwołującego dotyczy art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym (jako rozliczającego dochód z działalności prowadzącej księgi rachunkowe) i tym samym art. 36 ustawy o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw nie może znaleźć zastosowania do sytuacji odwołującego.

Następnie organ rentowy wskazał, że istotą niniejszej sprawy jest sposób ewidencjonowania przychodów i rozchodów - czy są to księgi rachunkowe, czy księgi przychodów i rozchodów. Odnosząc się do argumentu odwołującego, że brak jest potwierdzenia w obowiązujących przepisach okoliczności, że art. 36 przywołanej powyżej ustawy nie ma zastosowania do podatników prowadzących księgi rachunkowe, organ rentowy podniósł, że argument ten jest nietrafiony z uwagi na brzmienie art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który dotyczy wyłącznie podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów, co jest jednym z warunków stosowania tego przepisu ( odpowiedź na odwołanie – k. 7-9 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. Ś., urodzony dnia (...), jako wspólnik dwuosobowej spółki jawnej (...) w Z., która od 29 grudnia 2022 r. została przekształcona w spółkę komandytową, wybrał jako formę opodatkowania podatek liniowy oraz prowadzi księgi rachunkowe. Ubezpieczony w 2022 roku osiągnął z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej dochód w wysokości 3.538.357,84 zł, od którego odliczył składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości 12.330,04 zł oraz na ubezpieczenia zdrowotne w wysokości 8.700 zł. Dochód po odliczeniach wyniósł 3.517.327,80 zł i stanowi podstawę obliczenia podatku. W druku ZUS DRA ubezpieczony wykazał dochód roczny za 2022 rok w kwocie 1.493.116,84 zł (odpisy z KRS – k. 30-39 a.s., PIT-36L, PIT/B – karty bez numeracji akt rentowych).

Zawiadomieniem z dnia 9 października 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. zawiadomił A. Ś. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie ustalenia podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne za rok składkowy 2022 z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej NIP (...). W uzasadnieniu zawiadomienia, organ rentowy wskazał, że z informacji uzyskanej z Urzędu Skarbowego wynika, że A. Ś. wykazał dochód z tytułu prowadzenia działalności w kwocie 3.526.027,80 zł ( karty bez numeracji akt rentowych).

Pismem z dnia 18 października 2023 r. A. Ś. złożył wyjaśnienia ( karty bez numeracji akt rentowych).

Pismem z dnia 17 listopada 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował A. Ś. o zakończeniu postępowania wszczętego urzędu ( karta bez numeracji akt rentowych).

Decyzją z dnia 8 grudnia 2023 r., nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. stwierdził, że roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej według stawki liniowej wynosi 3.526.027,80 zł za rok 2022 ( karty bez numeracji akt rentowych).

A. Ś. zaskarżył ww. decyzję, inicjując niniejsze postępowanie ( odwołanie – k. 3-4v. a.s.).

Powyższy stan faktyczny, który nie jest sporny, Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, których autentyczność i treść nie była kwestionowana przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie A. Ś. jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Istota sporu w niniejszej sprawie sprowadzała się do rozstrzygnięcia, czy organ rentowy dokonał prawidłowej analizy przepisów i zasadnie stwierdził zaskarżoną decyzją, że roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne A. Ś. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej według stawki liniowej za rok 2022 wynosi 3.526.027,80 zł.

W przedmiotowej sprawie Sąd dokonał szczegółowej analizy aktów prawnych, które miały wpływ na wydaną decyzję i rozstrzygnięcie Sądu. Na wstępie należy wskazać, że stosownie do treści art. 81 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r. poz. 2561 dalej jako u.ś.o.z.) roczną podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących działalność pozarolniczą, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 1, 3, 4 i 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (u.s.u.s.) oraz w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, opłacających podatek dochodowy na zasadach określonych w art. 27, art. 30c lub art. 30ca ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowi dochód z działalności gospodarczej ustalony za rok kalendarzowy jako różnica między osiągniętymi przychodami, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z wyłączeniem przychodów niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym innych niż określone w art. 21 ust. 1 pkt 63a, 63b, 152-154 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, a poniesionymi kosztami uzyskania tych przychodów, w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, z uwzględnieniem art. 24 ust. 1-2b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, pomniejszony o kwotę opłaconych w tym roku składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, jeżeli nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Podstawa wymiaru składki w nowej wysokości obowiązuje od 1 lutego danego roku do 31 stycznia roku następnego, zwanego dalej "rokiem składkowym".

Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 6 u.s.u.s za osobę prowadzącą działalność gospodarczą uważa się:

1) osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych, z wyjątkiem ust. 6a;

2) twórcę i artystę;

3) osobę prowadzącą działalność w zakresie wolnego zawodu:

a) w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

b) z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych;

4) wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej;

4a) akcjonariusza prostej spółki akcyjnej wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;

4b) komplementariusza w spółce komandytowo-akcyjnej;

5) osobę prowadzącą publiczną lub niepubliczną szkołę, inną formę wychowania przedszkolnego, placówkę lub ich zespół, na podstawie przepisów ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, 1672, 1718 i 2005).

Następnie należy wskazać, że zgodnie z treścią art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 2647) u podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

W niniejszej sprawie nie było sporne, że odwołujący jest podatnikiem, który prowadzi księgi rachunkowe, co wynika ze złożonych przez niego dokumentów podatkowych. Konsekwencją powyższego jest stosowanie do odwołującego przepisów dotyczących podatników prowadzących księgi rachunkowe, a nie prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów (art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), na które to powoływał się A. Ś. w odwołaniu od decyzji.

Odwołujący powołał się również na treść art. 36 ustawy z dnia 9 lutego 2022 r. o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 807), zgodnie z którym przy ustalaniu w 2022 r. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne nie powiększa się dochodu, o którym mowa w art. 81 ust. 2 i ust. 2c pkt 1 i 3 ustawy zmienianej w art. 10, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, o różnicę określoną w art. 24 ust. 2 zdanie pierwsze ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem mając na uwadze powyższe rozważania również ten przepis nie znajduje zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż dotyczy art. 24 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznym, czyli podatników prowadzących księgi przychodów i rozchodów.

Mając na względzie powyższe Sąd Okręgowy ocenił, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. prawidłowo zastosował obowiązujące przepisy, przyjmując że roczna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne A. Ś. z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności opodatkowanej według stawki liniowej za rok 2022 wynosi 3.526.027,80 zł, zatem odwołanie - jako bezzasadne - podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł w pkt 1. sentencji wyroku.

Określając wysokość kosztów zastępstwa procesowego, o które wnioskował organ rentowy, Sąd zastosował art. 98 k.p.c. oraz § 2 ust. 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 265), przyjmując, że koszty zastępstwa procesowego w przedmiotowej sprawie powinny być ustalone od wartości przedmiotu sporu, a tą stanowi w sprawie o wysokość podstawy wymiaru składki – różnica między wysokością składki wskazywaną (zapłaconą) przez odwołującego się i składką należną, ustaloną w zaskarżonej decyzji za sporny okres (tak Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16 marca 2017 r., sygn. akt I UZ 60/16). Różnica ta wynosi 74.797,75 zł, zatem stawka minimalna kosztów zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie wynosi 5.400 zł i taką też kwotę Sąd zasądził w pkt 2. sentencji wyroku, na rzecz organu rentowego od A. Ś. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonym za czas od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

Sędzia SO Renata Gąsior