Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 grudnia 2023 r. w Warszawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

z dnia 1 lutego 2023 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  przyznaje adw. T. S. ze Skarbu Państwa – kasa Sądu Okręgowego Warszawa – Praga kwotę 90 zł (dziewięćdziesiąt złotych) powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej A. K. z urzędu.

UZASADNIENIE

A. K. w dniu 28 lutego 2023r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 1 lutego 2023r., znak: (...), odmawiającej przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez przyznanie prawa do wskazanego świadczenia, a uzasadniając swe stanowisko wyjaśnił, że orzeczeniem z dnia 20 grudnia 2022r. został uznany za trwale całkowicie niezdolnego do pracy, zaś data powstania tej niezdolności została ustalona na 9 listopada 2015r., kiedy został dotkliwie pobity. Złamany został wówczas jego kręgosłup, co spowodowało szereg chorób. Przez około 1,5 roku po pobiciu dochodził do siebie. Podczas intensywnej rehabilitacji musiał się uczyć ponownie chodzić. Opiekowała się nim żona. Dodatkowym schorzeniem, na które cierpi, jest miażdżyca tętnic. Wskazał, że ma stwierdzone naruszenie sprawności układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego ( odwołanie z 23 lutego 2023r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. z uwagi na brak podstaw do jego uwzględnienia, a w przypadku zakwestionowania orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 20 grudnia 2022r. w zakresie stopnia niezdolności do pracy lub daty powstania niezdolności do pracy, zawnioskował o odrzucenie odwołania z powodu niewyczerpania dwuinstancyjnego postępowania przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c.).

Przedstawione stanowisko organ rentowy uzasadnił, przywołując wynikające z art. 57 i art. 58 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych warunki uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Dalej wskazał, że A. K. złożył w dniu 14 września 2022r. wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Orzeczeniem z 20 grudnia 2022r. lekarz orzecznik ZUS ustalił, że jest on trwale całkowicie niezdolny do pracy. Jako datę powstania całkowitej niezdolności do pracy ustalono 9 listopada 2015r. Wskazane orzeczenie zostało odebrane w dniu 28 grudnia 2022r. Widniało w nim pouczenie o prawie wniesienia sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS, za pośrednictwem jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwej ze względu na miejsce zamieszkania, w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia. W związku z tym, iż A. K. nie złożył takiego sprzeciwu organ rentowy wydał w dniu 1 lutego 2023r. decyzję odmawiającą prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z uwagi na fakt, iż ubezpieczony nie spełnia przesłanek niezbędnych do przyznania prawa do renty, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, tj. nie udowodnił wymaganego 5-letniego okresu składkowego i nieskładkowego w ostatnim dziesięcioleciu przed dniem złożenia wniosku o rentę, jak również w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy, a ponadto całkowita niezdolność do pracy, ustalona na dzień 9 listopada 2015r., nie powstała w okresach ubezpieczenia, ani w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. Organ rentowy wskazał, że ostatnie ubezpieczenie A. K. ustało z dniem 31 grudnia 2013r. i 18 miesięcy od tego okresu upłynęło w dniu 30 czerwca 2015r.

Ponadto ZUS podkreślił, że A. K. nie spełnia warunków do przyznania renty wynikających z art. 58 ust. 4 ustawy, ponieważ nie udowodnił wymaganego 30-letniego okresu składkowego, a jedynie 7 lat, 7 miesięcy i 6 dni. Nie udowodnił również wymaganego 25-letniego okresu składkowego i nieskładkowego, o którym mowa w art. 57 ust. 2 ustawy. Organ rentowy stwierdził, że w ostatnim dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku o rentę, tj. od 14 września 2012r. do 13 września 2022r., A. K. udowodnił 1 miesiąc i 6 dni okresów składkowych. Natomiast w dziesięcioleciu przed powstaniem całkowitej niezdolności do pracy, tj. od 9 listopada 2005r. do 8 listopada 2015r., udowodnił 5 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i 0 okresów nieskładkowych. Z kolei na przestrzeni całego życia A. K. udokumentował ogólny staż pracy wynoszący łącznie 7 lat, 7 miesięcy i 16 dni (7 lat, 6 miesięcy, 16 dni okresów składkowych i 0 okresów nieskładkowych). Do stażu pracy Zakład nie uwzględnił dnia 23 sierpnia 2006r., ponieważ nie została opłacona składka na ubezpieczenie emerytalno-rentowe.

W związku z odwołaniem od decyzji z 1 lutego 2023r. organ rentowy podtrzymał dotychczasowe stanowisko w sprawie, podkreślając że A. K. nie spełnia warunków do przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy z art. 57 i art. 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zakład wskazał ponadto, iż w odwołaniu z 23 lutego 2023r. skarżący nie zakwestionował orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z 20 grudnia 2022r., natomiast w przypadku zakwestionowania w postępowaniu sądowym orzeczenia lekarza orzecznika z dnia 20 grudnia 2022r. w zakresie stopnia niezdolności do pracy, bądź daty powstania niezdolności do pracy, aktualny byłby wniosek o odrzucenie odwołania z powodu niewyczerpania dwuinstancyjnego postępowania przed Zakładem Ubezpieczeń Społecznych (art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c.) ( odpowiedź na odwołanie z 9 marca 2023r., k. 9-10 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K., ur. (...), ukończył Szkołę (...) w S. w 1981r., po dwuletnim okresie nauczania w zawodzie cieśla. Następnie świadczył pracę na rzecz różnych podmiotów:

- od 15 sierpnia 1981r. do 9 kwietnia 1982r. w (...) Spółdzielni (...) w N.,

- od 28 czerwca 1982r. do 30 czerwca 1983r. w (...) Państwowej (...),

- od 20 lipca 1983r. do 10 kwietnia 1984r. w (...) Zakładach (...),

- od 30 listopada 1984r. do 24 kwietnia 1985r. w (...).

W okresie od 25 kwietnia 1985r. do 11 kwietnia 1987r. ubezpieczony pełnił zasadniczą służbę wojskową, a następnie od 19 maja 1987r. do 21 lutego 1988r. pracował w (...), zaś od 7 czerwca 1988r. do 31 stycznia 1989r. był zatrudniony w (...) Przedsiębiorstwie (...) – Zakład (...). Od 13 marca 1989r. do 7 lipca 1989r. pracował w Kombinacie (...) w C., od września 1989r. do listopada 1989r. w Kombinacie (...) (...), zaś w okresach od 1 października 1998r. do 21 października 1998r. i od 16 listopada 1998r. do 8 lipca 1999r., podczas odbywania kary pozbawienia wolności, wykonywał pracę w ZK K., a od 14 kwietnia 2006r. do 23 sierpnia 2006r. w Areszcie Śledczym W. (...). Od 25 listopada 2013r. do 31 grudnia 2013r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) (...) sp. k. (świadectwo pracy z 1 lutego 2022r., k. 7-8 a.r.; świadectwo pracy z 30 czerwca 1983r., k. 9 a.r.; świadectwo pracy z 14 czerwca 1984r., k. 10 a.r.; świadectwo pracy z 23 kwietnia 1985r., k. 11-12 a.r.; zaświadczenie z 9 lutego 2022r., k. 6 a.r.; świadectwo pracy z 29 lutego 1988r., k. 13 a.r.; świadectwo pracy z 27 lutego 1989r., k. 14 a.r.; świadectwo pracy z 10 lipca 1989r., k. 16 a.r.; zaświadczenie z 2 marca 2022r., k. 20 a.r.; zaświadczenie z 8 lipca 1999r., k. 18 a.r.; zaświadczenie z 21 lutego 2022r., k. 19 a.s.; zaświadczenie z 6 października 2022r., k. 26 a.r.).

W 2013r. A. K. przeszedł udar niedokrwienny mózgu, a 9 listopada 2015r. doznał urazu kręgosłupa w odcinku szyjnym C4-C5 i stłuczenia rdzenia trzonu C5. Następnie był rehabilitowany. Rozpoznano u niego niedowład spastyczny czterokończynowy, kurczowe porażenie czterokończynowe i zaburzenia korzeni nerwów rdzeniowych szyjnych ( dokumentacja medyczna – k. 11-32 akt lekarskich ZUS).

A. K. w dniu 14 września 2022r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Do wniosku dołączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych, w której wskazał okresy swojego zatrudnienia, co potwierdził załączonymi dokumentami, w tym świadectwami pracy i zaświadczeniami o zatrudnieniu ( wniosek z 14 września 2022r. i informacja o okresach składkowych i nieskładkowych, k. 1-4 a.r.)

Orzeczeniem z 20 grudnia 2022r. lekarz orzecznik ZUS uznał A. K. za trwale całkowicie niezdolnego do pracy, oznaczając 9 listopada 2015r. jako dzień powstania całkowitej niezdolności do pracy. W uzasadnieniu orzeczenia wskazał, że stwierdzono naruszenie sprawności układu nerwowo-mięśniowo-szkieletowego i związanego z ruchem oraz duże naruszenie sprawności całego organizmu z pogorszeniem od ostatniego badania orzeczniczego, nie stwierdzono celowości przekwalifikowania zawodowego. Powyższe orzeczenie zostało odebrane przez ubezpieczonego w dniu 28 grudnia 2022r., ale nie został wniesiony od niego sprzeciw ( orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 20 grudnia 2022r., k. 29 a.r.; potwierdzenie odbioru k. 30 a.r.).

Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, w dniu 1 lutego 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. wydał decyzję znak: (...), w której odmówił A. K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 57 w zw. z art. 58 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który:

1.  jest niezdolny do pracy;

2.  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:
1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)  5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, a ponadto okres ten przypada w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy, warunek ten nie jest wymagany w przypadku ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy, o którym mowa w art. 6, wynoszący co najmniej 25 lat dla kobiety a 30 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

3.  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4.  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

ZUS nie przyznał A. K. prawa do renty, ponieważ w dziesięcioleciu przed złożeniem wniosku, tj. od 14 września 2012r. do 13 września 2022r., udowodnił 1 miesiąc i 6 dni okresów składkowych oraz 0 okresów nieskładkowych. Natomiast w dziesięcioleciu przed powstaniem całkowitej niezdolności do pracy, tj. od 9 listopada 2005r. do 8 listopada 2015r., udowodnił 5 miesięcy i 15 dni okresów składkowych oraz 0 okresów nieskładkowych. Ponadto wskazano, że całkowita niezdolność do pracy powstała w dniu 9 listopada 2015r., tj. po upływie 18 miesięcy od ustania ubezpieczenia ( decyzja ZUS z 1 lutego 2023r., k. 35 a.r.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie wskazanych dokumentów, których wiarygodności żadna ze stron nie kwestionowała. Również i Sąd nie znalazł podstaw do tego, aby ich nie uwzględnić.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności, odnosząc się do wskazywanej przez ZUS możliwości odrzucenia odwołania A. K. na podstawie art. 477 ⁹ § 3 ¹ k.p.c., należy wskazać, iż wymieniony przepis nakłada na Sąd obowiązek wydania orzeczenia o odrzuceniu odwołania w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a osoba zainteresowana nie wniosła sprzeciwu od tego orzeczenia do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie jest oparte wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia (…). Decydujące dla zastosowania tej normy pozostaje określenie przedmiotu odwołania. Jeśli nie obejmuje ono wyłącznie zarzutów dotyczących opinii lekarskiej, to nie jest wykluczone dowodzenie okoliczności dotyczących stanu zdrowia ( postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 2016r., I UZ 42/16). W przedmiotowej sprawie odmowa przyznania prawa do świadczenia wynikała z tego, że do powstania niezdolności do pracy ubezpieczonego doszło po upływie 18 miesięcy od ustania ostatniego okresu ubezpieczenia, a zarazem ubezpieczony nie legitymował się 25-letnim stażem pracy i nie legitymował się wymaganymi okresami składkowymi i nieskładkowymi w 10-leciu przed złożeniem wniosku o rentę z tytułu niezdolności do pracy i w 10-leciu przed powstaniem niezdolności do pracy. A. K., nie zgadzając się z wydaną decyzją, ani w treści odwołania od decyzji, ani w toku postępowania nie kwestionował daty powstania niezdolności do pracy, jak też rodzaju stwierdzonej niezdolności. Odwołujący nie zaprzeczył stwierdzonym w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS wnioskom, co oznacza, że do odrzucenia odwołania nie mogło dojść w oparciu o wskazany przepis. W związku z powyższym odwołanie należało rozpoznać merytorycznie.

Renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2023r. poz. 1251 ze zm., dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza ze wskazanych wyżej przesłanek – niezdolność do pracy – w rozpatrywanej sprawie nie była sporna. Kolejna przesłanka konieczna dla przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wiąże się z koniecznością posiadania przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze określonym w art. 58 ustawy. Wymóg ten wynika z tego, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym na rzecz osób niezdolnych do pracy, pozostającym bez związku z tytułem ubezpieczenia rentowego, ale jedną z form zabezpieczenia społecznego powiązaną z wymaganym okresem płacenia składek (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016r., I UK 424/15). Wskazany art. 58 ustawy emerytalnej określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

Jeśli chodzi zaś o trzeci z warunków, określony w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to wiąże się on z okresami, w czasie których powinna powstać niezdolność do pracy (bądź w ciągu 18 miesięcy od ich ustania), aby ubezpieczony mógł skorzystać z prawa do renty. W orzecznictwie wskazuje się, że skutkiem związania prawa do świadczeń z ubezpieczeniem jest utrata tego prawa po ustaniu ubezpieczenia. Osoba, której ubezpieczenie ustało, nie ma żadnych uprawnień wynikających z tego ubezpieczenia i aby uprawnienia takie uzyskać musi ubezpieczyć się ponownie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 stycznia 2014r., II UK 232/13). W tym przypadku ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek. Zgodnie z art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety, a 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawała całkowita niezdolność ubezpieczonego do pracy w okresie wskazanym w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS. Zakład Ubezpieczeń Społecznych już w toku postępowania wyjaśniającego zainicjowanego wnioskiem ubezpieczonego o przyznanie prawa do renty, zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS, uznał badanego za osobę całkowicie i trwale niezdolną do pracy od 9 listopada 2015r. Kwestia niezdolności do pracy nie mogła ponownie podlegać badaniu Sądu, ponieważ ubezpieczony w tym zakresie nie czynił żadnych zarzutów ani nie złożył sprzeciwu do komisji lekarskiej ZUS. Również data powstania niezdolności do pracy nie była przez Sąd badana z tych samych powodów, a to rzutowało na kwestię spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej. Wskazując na te właśnie przepisy organ rentowy odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, powołując się na okoliczność, że A. K. nie spełnił warunków związanych z wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym oraz z powstaniem niezdolności do pracy w okresie ubezpieczenia lub w ciągu 18 miesięcy po jego ustaniu.

Sąd zgodził się ze stanowiskiem przedstawionym przez organ rentowy. Ubezpieczony nie spełnił przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, gdyż nie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 5 lat. Sąd, analizując tylko tę dokumentację, która została zgromadzona w aktach rentowych, gdyż A. K. innej nie przedstawił, nie stwierdził nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego. Zostały one dokonane na podstawie dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu prowadzonym przez ZUS. Wynikają z niej okresy zatrudnienia ubezpieczonego, udokumentowane świadectwami pracy i zaświadczeniami o wynagrodzeniu oraz okres służby wojskowej, a także okresy pracy w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności. Na potrzeby ustalenia prawa do renty istotne jest jednak dziesięciolecie liczone od daty zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, w którym to okresie organ rentowy prawidłowo uwzględnił okresy składkowe i nieskładkowe w łącznym wymiarze 1 miesiąca i 6 dni. Z kolei w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy, które też może być uwzględnione, organ rentowy zasadnie wyliczył ubezpieczonemu 5 miesięcy i 15 dni okresów składkowych i nieskładkowych. Jak było wskazywane, Sąd nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego, gdyż zostały one poczynione na podstawie przedłożonej przez ubezpieczonego dokumentacji pracowniczej albo w oparciu o poświadczenia okresów ubezpieczenia, których odwołujący nie zakwestionował. W tym kontekście podkreślić należy, że w procesie cywilnym przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.). Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki (art. 217 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Z przytoczonych przepisów wynika, że w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2005 r., sygn. akt III CK 11/05). Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.) (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2001r., I PKN 660/00).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów mogących zmienić staż pracy wyliczony przez organ rentowy, wobec powyższego Sąd Okręgowy po dokonaniu analizy akt rentowych przyjął za prawidłowe twierdzenia Zakładu w ww. zakresie, co z kolei potwierdziło niespełnienie przez A. K. przesłanki z art. 57 ust.1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Natomiast dla oceny, czy ubezpieczony spełnia przesłankę określoną w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej kluczowe znaczenie ma data powstania niezdolności do pracy. W rozpatrywanej sprawie bezsporne jest, że A. K. stał się całkowicie niezdolny do pracy od dnia 9 listopada 2015r., co wiąże się z wystąpieniem poważnego urazu kręgosłupa w tym dniu. Jak już zostało wcześniej wskazane, wymienionej daty, stwierdzonej jednoznacznie przez lekarza orzecznika ZUS w orzeczeniu wydanym w toku postępowania zainicjowanego wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy, ubezpieczony nie kwestionował. To z kolei oznacza, że oceny spełnienia warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej należy dokonywać z uwzględnieniem tego właśnie dnia, tj. 9 listopada 2015r. Z analizy historii konta ubezpieczonego w ZUS wynika, że ostatni okres jego ubezpieczenia przed powstaniem niezdolności do pracy, a zatem przed ww. datą, zakończył się z dniem 31 grudnia 2013r. i po tej dacie A. K. nie podejmował zatrudnienia i nie kwestionował tej okoliczności. Poza tym nie przedstawił jakichkolwiek dowodów pozwalających na uwzględnienie innego okresu ubezpieczenia, który przypadałby na czas po 31 grudnia 2013r. Tymczasem zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem ciężar dowodu, w tym zwłaszcza w zakresie wykazania spełnienia warunków do uzyskania świadczenia, spoczywa na osobie ubiegającej się o jego przyznanie ( por. wyroki Sądu Najwyższego: z 28 marca 2001r., II UKN 297/00; z 8 stycznia 2008r., I UK 193/07; z 15 października 2010r., III UK 20/10).

Z uwagi na powyższe należało podzielić stanowisko organu rentowego w zakresie stwierdzenia, że niezdolność do pracy ubezpieczonego nie powstała w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to jest w czasie trwania któregokolwiek z tytułów ubezpieczenia wymienionych w tym przepisie, ani też w ciągu 18 miesięcy od dnia ustania jednego z tych okresów. W przypadku A. K. ostatnim okresem ubezpieczenia był wspomniany wyżej okres, jednak od daty zakończenia opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez płatnika składek (...) (...) sp. k., tj. od 31 grudnia 2013r., do dnia powstania całkowitej niezdolności do pracy, upłynęło 22 miesiące i 9 dni, a zatem okres przekraczający wskazaną w ww. przepisie przerwę w ubezpieczeniu wynoszącą 18 miesięcy.

Jednocześnie należy podkreślić, że w przypadku ubezpieczonego nie zaistniała sytuacja określona w cytowanym wcześniej art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej, wyłączająca konieczność spełnienia warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Jak wynika z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych A. K. nie legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat. W dacie wydania decyzji z 1 lutego 2023r. organ rentowy prawidłowo wyliczył łączny staż pracy ubezpieczonego wynoszący 7 lat, 7 miesięcy i 6 dni. Do tego wyliczenia uwzględnione zostały następujące okresy: od 15 sierpnia 1981r. do 31 grudnia 1981., od 1 stycznia 1982 r. do 9 kwietnia 1982r., od 28 czerwca 1982r. do 30 czerwca 1983r., od 20 lipca 1983r. do 10 kwietnia 1984r., od 30 listopada 1984r. do 24 kwietnia 1985r., od 25 kwietnia 1985r. do 11 kwietnia 1987r., od 19 maja 1987r. do 21 lutego 1988r., od 7 czerwca 1988r. do 31 stycznia 1989r., od 13 marca 1989r. do 7 lipca 1989r., od 26 września 1989r. do 19 października 1989r. od 1 listopada 1989 r. do 21 listopada 1989r., od 1 października 1998r. do 21 października 1998r. i od 16 listopada 1998r. do 8 lipca 1999r., od 14 kwietnia 2006r. do 22 sierpnia 2006r. oraz od 25 listopada 2013r. do 31 grudnia 2013r. ( karta przebiegu zatrudnienia, k. 34 a.r.), czego ubezpieczony nie kwestionował.

Poza sporem pozostawało przy tym, że A. K. w dacie wydania zaskarżonej decyzji spełniał pozostałe przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Jak wspomniano, jest on trwale niezdolny do pracy w stopniu całkowitym. Częściowe spełnienie warunków koniecznych do uzyskania prawa do renty nie było jednak wystarczające do zmiany zaskarżonej decyzji. Jak zostało wcześniej wskazane, do uzyskania prawa do tego świadczenia konieczne jest spełnienie kumulatywnie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Niespełnienie choćby jednego z warunków określonych w tym przepisie skutkuje brakiem możliwości przyznania świadczenia.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Organ rentowy prawidłowo i zgodnie z art. 57 i art. 58 ustawy emerytalnej stwierdził niespełnienie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 tej ustawy, a także brak możliwości zastosowania regulacji przewidzianej w art. 57 ust. 2. Z tych też przyczyn odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

W punkcie 2 sentencji wyroku Sąd przyznał ze Skarbu Państwa - Kasy Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie na rzecz adwokata T. S. kwotę 90 zł powiększoną o podatek VAT, tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu. Zgodnie z § 15 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu ( Dz. U. z 2023r. poz. 2631) w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym opłaty wynoszą 90 zł.