VII U 580/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2025-08-04
VII U 580/23
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
18 lipca 2025 r.
Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie
VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie: Przewodnicząca: sędzia (del.) Magdalena Pytel
Protokolant: sekr. sądowy Maria Nalewczyńska
po rozpoznaniu 18 lipca 2025 r. w Warszawie na rozprawie
sprawy G. D. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...)
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
z udziałem ubezpieczonych A. R. (1), K. M. i M. K.
o ustalenie podlegania ubezpieczeniom społecznym
na skutek odwołania G. D. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...)
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
z 19 stycznia 2023 r. nr (...) (...), 27 stycznia 2023 r. nr (...) (...) i 2 lutego 2023 r. nr (...)
1) oddala odwołania,
2) zasądza od G. D. prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą (...) na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego 1080 zł (tysiąc osiemdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty.
VII U 580/23
UZASADNIENIE
Decyzją z 19 stycznia 2023 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. stwierdził, że A. R. (1) jako pracownik u płatnika składek G. D. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu w okresie od 1 do 31 maja 2021 r.
W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że dokument zgłoszeniowy ZUS ZUA został przekazany do ZUS 20 czerwca 2021 r., czyli znacznie po upływie terminu, o którym mowa w art. 36 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Dokument rozliczeniowy ZUS RCA płatnik również złożył po terminie. Nadto płatnik złożył wnioski o wsparcie w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej i otrzymał pomoc w wysokości 913 149 zł. Wypłata środków nastąpiła 21 lipca 2020 r. Warunkiem uzyskania wsparcia było zatrudnienie określonej liczby pracowników i utrzymanie średniego zatrudnienia w okresie 12 miesięcy od otrzymania subwencji. Brak dowodów na świadczenie pracy przez ubezpieczonych oraz dokonanie zgłoszeń do ubezpieczeń po obowiązującym terminie wskazują, iż umowa o pracę została zawarta dla pozoru w rozumieniu art. 83 KC i z naruszeniem zasad współżycia społecznego, jedynie w celu uzyskania świadczeń z PFR (akta rentowe).
Analogiczne ustalenia zawierały decyzje (...) z 27 stycznia 2023 r. dotycząca K. M. i (...) z 2 lutego 2023 r. dotycząca M. K..
Pełnomocnik G. D. pismem z 28 lutego 2023 r. odwołała od powyższej decyzji, wnosząc o jej zmianę przez orzeczenie, że A. R. (1) podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownik u płatnika składek G. D. od 1 do 31 maja 2021 r. Ponadto odwołująca wniosła o zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
W uzasadnieniu odwołania wskazała, że maju 2021 r. firma (...) otrzymała wiele zamówień na usługi i konieczne było zatrudnienie dodatkowych pracowników. Zatrudniony został A. R. (1) na okres 1 do 31 maja 2021 r. na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, na stanowisku kierowcy samochodu ciężarowego to jest powyżej 3,5 tony. Posiada on odpowiednie kwalifikacje do wykonywania pracy. Jego zadaniem był odbiór zleceń klientów i wykonywanie usługi transportowej. Pracę nadzorowała G. D., natomiast świadkami wykonywania pracy przez A. R. (1) byli inni pracownicy firmy (...). Ponadto podkreślone zostało, że nie istnieje w żadnym stopniu pokrewieństwo pomiędzy pracownikiem a pracodawcą, zaś powodem jego zgłoszenia do ZUS po terminie był problem techniczny z wysyłką deklaracji zgłoszeniowej z programu Płatnik.
Zdaniem odwołującej się zatrudnienie A. R. (1) nie było pozorne ani nie naruszyło zasad współżycia społecznego i nie było podyktowane chęcią uzyskania dofinansowania z PFR, lecz faktyczną potrzebą pracodawcy. Praca przez A. R. (1) była faktycznie wykonywana (k. 3).
6 marca 2023 r. pełnomocnik G. D. złożyła również odwołania od decyzji (...) i (...), wnosząc o orzeczenie, że K. M. i M. K. podlegali obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu jako pracownicy od 1 do 31 maja 2021 r. oraz domagając się zasądzenia zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (k. 3 akt VII U 583/23 i VII U 587/23).
W odpowiedziach na odwołanie z 29 marca 2023 r., pełnomocnik organu rentowego wniósł o oddalenie odwołań, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji. Domagał się także zasądzenie kosztów postępowania (k. 21, k. 10 akt VII U 583/23, k. 9 akt VII U 587/23).
18 lutego 2025 r. sprawy dotyczące odwołania płatnika składek od decyzji odnoszącej się do ubezpieczonych K. M. i M. K. na podstawie art. 219 KPC zostały połączone ze sprawą z odwołania od decyzji dotyczącej ubezpieczonego A. R. (1) celem ich łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (k. 194).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny:
G. D. od 2 kwietnia 1994 r. prowadzi działalność gospodarczą pod nazwą (...) G. D. i świadczy usługi transportowe, usługi polegające na wypożyczeniu koparek, ładowarek, a także zajmuje się wywozem odpadów. Posiada środki trwałe takie jak samochody ciężarowe, samochody specjalistyczne, urządzenia (...), koparki, kontenery magazynowe, kontenery na śmierci itp. Zatrudnia pracowników do realizacji wskazanych usług - kierowców i mechaników. Współpracuje z wieloma podmiotami, m. in. z (...) sp. o. o. i (...) sp. z o. o. Współpracę z tymi podmiotami podejmuje w obszarze usług transportowych i usług świadczonych przy użyciu koparki. Wskazane spółki w oparciu o różne umowy zatrudniają tych samych pracowników. Spółki prowadzone są przez konkubenta G. D., natomiast dzieci mają udziały (CEID - k. 179; zeznania G. D., k. 111 - 112, 143).
21 lipca 2020 r. G. D. zawarła z (...) S. A. z siedzibą w W. umowę subwencji finansowej i zgodnie z decyzją w sprawie umowy subwencji z następnego otrzymała subwencję finansową w kwocie 913 149 zł. W umowie zostały określone zasady ustalenia wysokości subwencji oraz jej zwrotu. W umowie płatniczka składek oświadczyła, że na 31 grudnia 2019 r. była małym lub średnim przedsiębiorcą, a liczba pracowników zatrudnionych na koniec miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku o zawarcie umowy subwencji wynosi 21 (umowa subwencji finansowej - k. 50; decyzja - k. 68). Wskazana subwencja została rozliczona w sierpniu 2021 r. G. D. na potrzeby rozliczenia subwencji złożyła m. in. oświadczenie, że przez okres pełnych 12 miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy średnia liczba pracowników wyniosła 20,46. Zwolnienie z obowiązku zwrotu subwencji, w związku z utrzymaniem zatrudnienia przez okres 12 miesięcy, wyniosło dopuszczalną wartość maksymalną, czyli 25% (oświadczenie o rozliczeniu subwencji finansowej - k. 71; decyzja w sprawie zwolnienia z obowiązku zwrotu subwencji finansowej, k. 73).
Spółka (...) została wpisana do KRS 23 września 2011 r., pod numerem (...). Przeważający przedmiot działalności spółki stanowi dzierżawa i wynajem maszyn i urządzeń budowlanych. Jej wspólnikami są A. K. - konkubent G. D. i ich córka M. K. (1) (dane z KRS; zeznania G. D. - k. 143).
Druga ze spółek - (...) została wpisana do rejestru KRS 4 października 2011 r., pod numerem (...). A. K. wycofał się ze spółki, przekazał ją synom i obecnie jej wspólnikami są M. K. (2) i J. K.. Zgodnie z danymi z KRS przeważający przedmiot działalności spółki stanowią roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych i niemieszkalnych (dane z KRS; zeznania G. D. - k. 143).
M. K. (1), oprócz udziału w spółce (...) Sp. z o. o., prowadzi również jednoosobową działalność gospodarczą pod nazwą (...) M. K. (1) wpisaną do w CEDiG 12 października 2018 r. Podstawowy przedmiot działalności stanowi transport publiczny (dane z CEDiG).
M. K. (2) i J. K. również, oprócz posiadania udziałów w spółce (...) sp. z o. o., prowadzą jednoosobową działalności gospodarcze pod nazwą (...) M. K. (2) i (...) J. K., wpisane do w CEDiG 28 marca 2018 r. Podstawowy przedmiot obu działalności stanowi rozbiórka i burzenie obiektów budowlanych (dane z CEDiG).
W biurze działalności (...) (...) przy ul. (...) pracują: właścicielka G. D., dyspozytor R. J. - zatrudniony w (...) (...), A. K. i M. K. (1) - (...) kolei, pomimo, że spółka (...) ma siedzibę w Ł., decyzje w zakresie jej prosperowania zapadają także w siedzibie (...) (...) w W.. Kierowcy - bez względu na miejsce zatrudnienia, niezależnie od tego czy pracują dla (...) (...) czy dla którejś ze spółek, przyjeżdżają na plac przy ul (...), tam dostają informację jakim autem i gdzie mają jechać. Dyspozycje wydaje im pracownik (...) (...) R. J. lub A. K. - wspólnik (...) (...) Sp. z o. o (zeznania R. J. - k. 110 - 111, zeznania S. C. - k. 129 - 129, zeznania M. G. (1) - k. 57 - 58). Także księgowość dla działalności gospodarczej (...) (...) G. D. i dla obu spółek prowadziło Biuro (...) z siedzibą w W. (zeznania M. G. (2) - k. 129 - 130).
A. R. (1) i G. D. podpisali umowę o pracę datowaną na 1 maja 2021 r., na podstawie której A. R. (1) został zatrudniony na stanowisku kierowcy, na czas określony od 1 do 31 maja 2021r., w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wynagrodzeniem w kwocie 2 800 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy strony ustaliły na 1 maja 2021r (umowa o pracę - akt rentowych A. R. (2)). A. R. (1) był wcześniej pracownikiem spółki (...). Podczas zatrudnienia w spółce skorzystał z urlopu bezpłatnego, bowiem został o to poproszony w celu zawarcia umowy o pracę z (...) (...) G. D.. Po miesiącu wrócił do spółki (...), natomiast obecnie tam nie pracuje. Jego praca dla (...) (...) nie różniła się niczym, od tej, która wykonywał dla spółki (...). Był kierowcą samochodów ciężarowych z (...). Prowadził samochody należące do (...) S.. Przeważnie pracował na terenie W. i okolicach R., M. i P.. Jego przełożonym był A. K. i R. J. (karty drogowe - k. 11 - 12; zeznania R. J. - k. 110 - 111; zeznania S. C. - k. 128 - 129; zeznania G. D. - k. 143; zeznania A. R. (1) - k. 112 - 113,143).
K. M. i G. D. podpisali umowę o pracę datowaną na 1 maja 2021 r., na podstawie której K. M. został zatrudniony na stanowisku kierowcy, na czas określony od 1 do 31 maja 2021r., w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wynagrodzeniem w kwocie 2 800 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy strony ustaliły na 1 maja 2021r (umowa o pracę - akt rentowych K. M.). K. M. był pracownikiem spółki (...) zatrudnienia w spółce skorzystał z urlopu bezpłatnego. Pracował jako ślusarz, zajmował się ciął i giął blachę do remontowania kontenerów. Polecenia wydawał mu A. K.. Jego praca dla (...) (...) nie różniła się niczym, od tej, która wykonywał dla spółki (...) (zeznania S. C. - k. 128 - 129; zeznania G. D. - k. 143; zeznania K. M. - k. 50 - 51 akta VII U 583/23).
M. K. i G. D. podpisali umowę o pracę datowaną na 1 maja 2021 r., na podstawie której M. K. został zatrudniony na stanowisku kierowcy, na czas określony od 1 do 31 maja 2021r., w pełnym wymiarze czasu pracy oraz za wynagrodzeniem w kwocie 2 800 zł brutto. Termin rozpoczęcia pracy strony ustaliły na 1 maja 2021r (umowa o pracę - akta rentowe M. K.). M. K. był pracownikiem spółki (...) zatrudnienia w spółce skorzystał z urlopu bezpłatnego. Pracował jako kierowca, jeździł wywrotką, (...) albo koparkoładowarką. Jego praca dla (...) (...) nie różniła się niczym, od tej, która wykonywał dla spółki (...) (zeznania R. J. - k. 89 - 90; zeznania G. D. - k. 90; zeznania S. C. - k. 73; zeznania M. G. (1) - k. 73; zeznania S. K. (1) - k. 73; zeznania M. K. - k. 91; akta VII U 587/23).
Charakter pracy osób będących pracownikami spółek (...) w czasie zatrudnienia w maju 2021 r. przez G. D., nie zmienił się i nadal pracowali w taki sam sposób, jak wcześniej. Podmiot będący pracodawcą nie miał dla nich znaczenia, zmiana ta nie wiązała się z żadnymi następstwami finansowymi, a ich przełożonym był nadal A. K., który formalnie nie ma żadnych uprawnień w (...) (...). W maju 2021 r. (...) (...) wystawiała faktury dla klientów, a formalnie usługa nie przechodziła przez spółki (...) sp. z o. o (zeznania G. D. - k. 90 - 3, 143).
G. D. w kwietniu 2021 r. przedstawiła H. C. ofertę na budowę hali w miejscowości S.. H. C. nie ogłosił przetargu, tylko poinformował trzy wybrane przez siebie firmy o możliwości zgłoszenia swoich ofert. G. D. 3 kwietnia 2021 r. przygotowała kosztorys ofertowy, a ponadto 12 kwietnia 2021 r. złożyła pisemne deklaracje o terminie ważności oferty, o niezaleganiu z podatkami i składkami, oraz o dysponowaniu kapitałem do wykonania zamówienia. Ponadto oświadczyła, że nie będzie korzystała z podwykonawców, jak również nie będzie zaciągała kredytu na realizację przedsięwzięcia. 14 kwietniu 2021 r. H. C. potwierdził przyjęcie oferty G. D., ale ostatecznie nie wybrał jej ani innego z wykonawców. Halę zbudował we własnym zakresie (k. 150 - 168).
A. R. (1), K. M. i M. K. od 1 do 31 maja 2021 r. zostali zgłoszeni do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych przez płatnika składek G. D. z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Dokumenty zgłoszeniowe do ubezpieczeń - ZUS ZUA i dokumenty rozliczeniowe ZUS RCA wpłynęły do Zakładu po obowiązującym terminie (bezsporne).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wszczął postępowania wyjaśniające w celu ustalenia prawidłowości zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i podstaw wymiaru składek na te ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia na podstawie umów o pracę A. R. (1), K. M. i M. K. od 1 maja 2021 r. u płatnika składek (zawiadomienia o wszczęciu i zakończeniu postępowania wyjaśniającego - akt rentowych).
W toku postępowania organ rentowy nie zgromadził żadnych dowodów świadczenia pracy przez ubezpieczonych na rzecz płatnika składek. Strony nie nadesłały dokumentów i wyjaśnień, do których złożenia były wzywane przez Zakład (bezsporne).
W toku postępowania organ rentowy nie zgromadził żadnych dowodów świadczenia pracy przez ubezpieczonych na rzecz płatnika składek. Strony nie nadesłały dokumentów i wyjaśnień, do których złożenia były wzywane przez Zakład (bezsporne).
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił, uwzględniając wymienione dokumenty, a także zeznania ubezpieczonych A. R. (1), K. M. i M. K. oraz częściowo zeznania świadków R. J., S. C., M. G. (1), S. K. (2) i M. G. (2), a także częściowo w oparciu o zeznania płatnika składek G. D..
Dokumenty zostały ocenione jako wiarygodne, z tym tylko zastrzeżeniem, że umowy o pracę zawarte przez G. D. z ubezpieczonymi, świadectwa pracy i pozostała dokumentacja dotycząca zatrudnienia mogą stanowić jedynie potwierdzenie tego, że takie dokumenty zostały sporządzone, a po zakończeniu okresu, na jaki umowy zawarto, wydano ubezpieczonym świadectwa pracy. Wskazane dokumenty nie stanowią jednak wystarczającego dowodu na potwierdzenie, że stosunki pracy, jakie z nich wynikają, faktycznie zostały nawiązane.
W ocenie Sądu również ubezpieczeni zeznawali wiarygodnie, a ich zeznania w całości stały się podstawą ustaleń faktycznych. Ubezpieczeni co prawda wskazywali na zawarcie umów z G. D. w maju 2021 r. - co ostatecznie w zakresie oceny doniosłości prawnej tej czynności, Sąd zanegował - jednak w kontekście oceny zeznań ubezpieczonych ocenił, że takie ich twierdzenia są wiarygodne w tym znaczeniu, że stanowią relację z czynności, w jakiej faktycznie brali udział. Dokonując jednak oceny całokształtu zeznań ubezpieczonych, to zdaniem Sądu, na podstawie tego co zeznali, nie można przyjąć, że wykazane zostało świadczenie pracy w reżimie art. 22 KP, o czym szerzej Sąd wypowie się w części dotyczącej rozważań prawnych. Pozostając natomiast przy ocenie zeznań ubezpieczonych, to zdaniem Sądu nie było podstaw, by wątpić w prawdziwość ich zeznań. Relacja ta była szczera, ubezpieczeni starali się zeznawać szczegółowo - to co pamiętali, a pewne okoliczności przypominali sobie dopiero w toku składania zeznań. Tak było, gdy zeznawali na okoliczność konkretnych prac, jakie wykonali dla (...) (...) w maju 2021 r. Dokonując analizy całokształtu zeznań ubezpieczonych słusznym jest wniosek, że oni sami nie ani nie mieli żadnego interesu w tym, by dążyć do zmiany pracodawcy, ani nie wiedzieli w jakim celu do takiej zmiany ostatecznie doszło. Inicjatywa wzięcia urlopów nie wyszła z ich strony, a zostali o to albo poproszeni albo ogólnie mieli wiedzę, że urlop taki biorą, po to by możliwe było zatrudnienie ich u G. D.. Ubezpieczeni, co istotne nie wiedzieli nawet w jakim celu zostają z nimi zawarte nowe, tak krótkoterminowe umowy o pracę, nie dziwiło ich to ani nie budziło ich niepokoju. Ponadto, z relacji ubezpieczonych wynika, że sposób ich pracy nie uległ zmianie wraz ze zmianą pracodawcy i w czasie zatrudnia u G. D. nadal wykonywali te same czynności i na ogół dla tych samych klientów, które wykonywali wcześniej, w toku zatrudniania w spółkach. Ubezpieczeni, co wynika z ich zeznań, chociaż mieli świadomość istnienia działalności gospodarczej (...) (...) i spółek (...), to jednak w praktyce nie rozróżniali tych podmiotów, nie mieli wiedzy i nie interesowało ich czyją własnością są pojazdy, na których pracują i w ramach której działalności wykonują usługę - ich praca cały czas wyglądała tak samo i podlegała nadzorowi tej samej osoby, A. K..
Odnośnie do oceny zeznań świadków - R. J., M. G. (1), S. K. (1) i S. C.- pracowników (...) (...), przesłuchanych na okoliczność ustalenia, czy ubezpieczeni świadczyli pracę na rzecz odwołującej G. D. w ramach umowy o pracę w maju 2021 r. - wskazania wymaga, że ww. świadkowie potwierdzili, że znają ubezpieczonych i widywali ich w siedzibie (...) (...) przy ul (...) w W.. Sąd nie ma wątpliwości, że w tym zakresie zeznania świadków są wiarygodne. Jednakże, w ocenie Sądu, okoliczności tej - że świadkowie potwierdzili, iż widywali i znają ubezpieczonych - nie można jednak przeceniać i wywodzić z niej faktu świadczenia pracy przez ubezpieczonych dla (...) (...). Bezsporne jest przecież, że ubezpieczeni - także w czasie zatrudnienia w spółkach z o. o. - przebywali w tej lokalizacji, tam bowiem mieściła się baza wyjazdowa wszystkich pracowników. Z tego powodu, samo tylko widywanie ubezpieczonych przez świadków, nie dowodzi wystarczająco, że pomiędzy nimi a płatnikiem istniał stosunek pracy. Świadkowie natomiast nie znali żadnych szczegółów dotyczących zatrudnienia ubezpieczonych i na tę okoliczność prezentowali jedynie swoje przypuszczenia, które w toczącym się postępowaniu nie zostały wykazane, dlatego zeznania ich, nie mogły być ocenione jako rzetelne. Sąd ocenił natomiast, że złożone przez świadków zeznania są wiarygodne i przydatne do ustalenia zakresu obowiązków A. K. i roli jaką w praktyce pełnił w działalności G. D.. Świadkowie są wieloletnimi pracownikami (...) (...), mieli kontakt z A. K. i wskazali, że zajmuje się w firmie (...) przydzielaniem zadań kierowcom, nadzorowaniem ich pracy oraz pracy mechaników i dbaniem o stan techniczny pojazdów.
Zeznania M. G. (2) Sąd ocenił jako wiarygodne jedynie w zakresie dotyczącym współpracy między G. D. a biurem (...). W tym jedynie zakresie twierdzenia świadka uczynił Sąd podstawą ustaleń faktycznych. W pozostałej części, to co świadek zeznał, zawierało ogólne informacje na temat opóźnień w wysyłaniu zgłoszeń do ZUS, które jednak nie były istotne, biorąc pod uwagę okoliczność, że świadek nie powiązali tych opóźnień ze zgłoszeniami ubezpieczonych. M. G. (2) wskazał, że problemy z terminowością dokonywania zgłoszeń leżą często po stronie błędów krytycznych programu ZUS i nie podał żadnych konkretnych okoliczności, co do przyczyn opóźnienia w zgłoszeniu ubezpieczonych. W ocenie Sądu zeznania świadka były ogólne, nie pozostawały w żadnym związku z okolicznościami faktycznymi przedmiotowej sprawy i nie stały się podstawą ustaleń faktycznych.
Odnosząc się do oceny zeznań płatnika składek G. D., wskazać należy, że Sąd jedynie częściowo dał im wiarę. Zdaniem Sądu płatnik składek wiarygodnie charakteryzowała powiązania pomiędzy prowadzoną przez nią działalnością a działalnościami oby spółek. Wiarygodne było również to, że charakteryzując pracę ubezpieczonych od 1 maja 2021 r., płatnik wskazała, że prace ubezpieczonych nadzorował R. J. i A. K.. Z kolei w ocenie Sądu niewiarygodne były zeznania G. D. w części, w której wskazała na przyczynę zawarcia umów o pracę w maju 2021 r. Kwestia ta zostanie poddana szczegółowej analizie w dalszej części.
Sąd Okręgowy zważył, co następuje:
Odwołania G. D. jako niezasadne, podlegały oddaleniu.
Sporne w rozpatrywanej sprawie było to czy A. R. (1), K. M. i M. K. od 1 do 31 maja 2021 r. obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek G. D.. Rozstrzygając powstały spór, Sąd miał na względzie, że art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt 1 ustawy systemowej następuje to od nawiązania stosunku pracy do jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy prawa pracy.
Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 KP pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie między pracownikiem a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tegoż stosunku jest - w świetle art. 22 § 1 KP - uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga - stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Przy tym celem i zamiarem stron umowy o pracę winna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy. Oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy - realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika - ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę.
Przesłankę nawiązania stosunku ubezpieczenia oraz wynikające z tego stosunku prawo do świadczeń stanowi jednak nie samo zawarcie umowy o pracę, lecz faktyczne zatrudnienie. Jak wynika bowiem z utrwalonego orzecznictwa, wykonywanie pracy w ramach stosunku pracy, a nie samo zawarcie umowy uprawnia do świadczeń przewidzianych przepisami (m. in. do świadczeń chorobowych, świadczeń emerytalno - rentowych). Z tego wynika, że dokument w postaci umowy nie jest niepodważalnym dowodem na to, że osoby podpisujące go, jako strony, faktycznie złożyły niewadliwe oświadczenie woli o treści zapisanej w tym dokumencie (wyrok Sądu Najwyższego z 21 maja 2010 r., sygn. akt I UK 43/10).
Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdzając w zaskarżonych decyzjach, że A. R. (1), K. M. i M. K. nie podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu powołał się na cel zatrudnienia, który polegał wyłącznie na utrzymaniu poziomu zatrudnionych w celu uzyskania świadczeń z (...) S. A. w ramach tzw. Tarczy Antykryzysowej, a jako podstawę wydanej decyzji wskazał art. 83 § 1 KC Powołany przepis stanowi w § 1, że nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 KC). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (uchwała Sądu Najwyższego z 8 marca 1995 r., I PZP 7/95, OSNAPiUS 18/95, poz. 227, wyrok Sądu Najwyższego z 23 września 1997 r., I PKN 276/97, OSNAPiUS13/98, poz. 397). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe (por. np. Z. Radwański (w:) System prawa prywatnego, tom 2, 2002, s. 240 i n.; M. Safjan (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, tom I, 2008, s. 327).
W przedmiotowej sprawie z uwagi na zarzuty organu rentowego sformułowane w zaskarżonej decyzji, ale uwzględniając również okoliczność, że Sąd tymi zarzutami nie jest związany, zostało przeprowadzone postępowanie dowodowe ustalające rzeczywistą wolę stron w odniesieniu do istotnych elementów stosunku pracy, a także została dokonana ocena prawna co do tego, czy umowy o pracę z 1 maja 2021 r. są ważne.
W wyniku dokonanych ustaleń i przeprowadzonej oceny Sąd przyjął, że - pomimo zachowania formalnego wymogu w postaci m. in. sporządzenia umów o pracę i dokonania zgłoszenia do ubezpieczeń - w rzeczywistości nie doszło do faktycznego nawiązania stosunku pracy pomiędzy A. R. (1), K. M. i M. K. a G. D.. Umowy o pracę zostały ocenione przez Sąd jako pozorne.
Jak wynika z utrwalonego orzecznictwa rozróżnia się dwie podstawowe postacie pozorności:
1. pozorność czysta, zwana też bezwzględną lub absolutną, kiedy to strony, dokonując czynności prawnej, nie mają zamiaru wywołania żadnych skutków prawnych. W ich sferze prawnej nic się nie zmienia, a jedynym celem ich zachowania jest stworzenie u innych przeświadczenia, że czynność prawna, w takiej postaci jak ujawniona, została w rzeczywistości dokonana. Jak to wyjaśnia Sądu Najwyższego w wyroku z 23 czerwca 1986r (I CR 45/86, LEX nr 8766) „Czynność prawna pozorna, wyrażająca oświadczenie woli pozorne, nie ukrywająca innej czynności prawnej, nie wywołuje między stronami skutków prawnych, gdyż jest nieważna w świetle art. 83 § 1 KC Pozorność jest zatem wadą oświadczenia woli polegającą na niezgodności między aktem woli a jej przejawem na zewnątrz, przy czym strony zgodne są co do tego, aby wspomniane oświadczenie nie wywołało skutków prawnych. Oświadczenie woli stron nie może wtedy wywoływać skutków prawnych odpowiadających jego treści, ponieważ same strony tego nie chcą” (wyrok Sądu Najwyższego z 11 maja 2007 r., I CSK 70/07, LEX nr 287785; tak również wyrok Sądu Najwyższego z 26 lipca 2012 r., I UK 27/12, LEX nr 1218584);
2. pozorność kwalifikowana, względna, zwana też relatywną, kiedy strony zawierają czynność prawną pozorną tzw. symulowaną dla ukrycia innej, rzeczywiście przez te strony zamierzonej i dokonanej (czynność ukryta tzw. dysymulowana). Rzeczywistym zamiarem stron jest wywołanie innych skutków prawnych niż wynikałoby to z treści ujawnionych oświadczeń. Jest to najczęściej występujący w praktyce przypadek pozorności. Strony posługują się czynnością prawną ujawnioną dla ukrycia swoich rzeczywistych zamiarów. „Strony udają więc, że dokonują jakiejś czynności prawnej, a pozorność ma miejsce wtedy, gdy pod pozorowaną czynnością prawną nic się nie kryje, jak i wtedy, gdy czynność pozorna ma na celu ukrycie innej rzeczywistej i zamierzonej czynności prawnej” (wyrok Sądu Najwyższego z 12 lipca 2002 r., V CKN 1547/00, LEX nr 56054). Rozwiązaniem z punktu widzenia ważności złożonych oświadczeń w wyżej wymienionej sytuacji zajmuje się art. 83 § 1 KC zdanie drugie.
W ocenie Sądu, w przedmiotowej sprawie zachodzi kwalifikowana, względna pozorność umowy o pracę. Wprawdzie płatnik składek G. D., odwołując się od decyzji organu rentowego, przeczyła temu, aby umowy zostały zawarte dla pozoru, jednakże Sąd właśnie takiej oceny w zakresie zawartych umów dokonał, co stwierdził w oparciu o całokształt okoliczności sprawy.
Przechodząc do analizy tych okoliczności wskazać należy w pierwszej kolejności, że pomiędzy działalnością gospodarczą prowadzoną przez G. D., a spółkami (...), zachodziła ścisła kooperacja, na co wskazują zarówno relacje osobiste łączące płatnika - G. D. ze (...) spółki (...), będącym jej konkubentem oraz pozostałymi wspólnikami tych spółek, również będącymi osobami bliskimi dla odwołującej (dzieci). Ponadto, co istotne A. K., pomimo, że z formalnego punktu widzenia nie miał żadnych powiązań z działalnością gospodarczą zarejestrowaną na G. D., to w praktyce pełnił w niej istotną rolę i de facto to on odpowiadał za jej rozwój, funkcjonowanie i codzienną organizację pracy. Świadkowie przesłuchiwani w niniejszej sprawie - wieloletni pracownicy (...) - (...) - w taki sam sposób przedstawili czynności A. K., jakie podejmował w działalności G. D., wskazując na jego codzienne zaangażowanie m. in. wydawanie poleceń pracownikom i rozliczanie kart drogowych. Ponadto za przyjęciem koncepcji o wzajemnych ścisłych powiązaniach działalności płatnika i spółek świadczy także to, że pod adresem, gdzie zarejestrowana była siedziba działalności G. D. - w biurze przy ul. (...) w W., oprócz pracownika R. J., stale przebywał A. K. i M. K. (1) - (...) spółki (...), pomimo że oficjalnie spółka ta nie miała siedziby pod tym adresem. W kwestii powiązań ww. podmiotów istotne są także zeznania ubezpieczonych, którzy, pomimo że mieli świadomość istnienia działalności (...) (...) i spółek, to w praktyce utożsamiali te podmioty. Wreszcie, charakterystyka działalności (...) - (...), jako powiązanej ze spółkami wynika z zeznań samej odwołującej. Działalność G. D. i działalności prowadzone w ramach spółek przenikały się, zakres ich usług był podobny i w praktyce, osobą decyzyjną w każdym obszarze działania tych podmiotów był A. K. - oficjalnie związany tylko ze spółką (...), a w rzeczywistości nadzorujący pracę pracowników obu spółek i pracowników zatrudnionych przez (...) (...) G. D..
W ocenie Sądu powyżej nakreślona charakterystyka wzajemnych powiązań i współpracy ww. podmiotów jest istotna w sprawie i stanowi punkt odniesienia dla dalszych rozważań o pozorności pracy ubezpieczonych.
W zakresie sposobu wykonywania pracy, jeśli chodzi o umowę o pracę, istotne jest przypomnienie, że art. 22 KP posługuje się sformułowaniem "na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem". Można więc przyjąć, że zobowiązanie się pracownika do wykonywania pracy podporządkowanej oznacza poddanie się przez niego kierownictwu pracodawcy. Granice owego kierownictwa (podporządkowania) wyznacza umówiony rodzaj pracy. Istotą kierownictwa pracodawcy jest prawo wydawania pracownikowi wiążących poleceń. Jednym z podstawowych obowiązków pracowniczych - poza sumiennym i starannym wykonywaniem pracy - jest oczywiście stosowanie się do poleceń przełożonych, które dotyczą umówionej pracy i nie są sprzeczne z prawem (art. 100 § 1 KP) (wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 2 marca 2017 r., sygn. akt III AUa 1656/15). Cechą umowy o pracę jest wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy (pracy podporządkowanej). Ta cecha ma charakter konstytutywny dla istnienia stosunku pracy (wyrok Sądu Najwyższego z 25 listopada 2005 r., I UK 68/2005, LexisNexis nr 411114, „Wokanda” 2006, nr 4, poz. 26). Uwzględniając przedstawione rozważania, Sąd przyjął, że co prawda ubezpieczeni zawarli umowy o pracę z G. D., lecz element podporządkowania tych osób wobec pracodawcy nie występował. G. D. nie występowała wobec nich jako podmiot nadzorujący ich pracę. Dla takiej oceny roli G. D. wobec ubezpieczonych, niewystarczające było dopełnienie formalności i stworzenie dokumentacji dotyczącej zatrudnienia. Ubezpieczeni w okresie od 1 maja 2021 r. nadal pozostawali pod nadzorem A. K. - czyli osoby, która oficjalnie w żaden sposób nie była związana z jednoosobową działalnością gospodarczą G. D., z którą w tym czasie mieli podpisane umowy o pracę. Okoliczność ta ma doniosłe znaczenie, ponieważ przy umowie o pracę to pracodawca wyznacza pracownikowi zadania służbowe i nadzoruje ich wykonanie. W przypadku ubezpieczonych taka sytuacja nie zaistniała, a fakt braku realnego nadzoru odwołującej nad ubezpieczonymi bezsprzecznie wskazuje na to, że w realiach sprawy brak jest konstytutywnego elementu stosunku pracy, czyli podporządkowania wobec pracodawcy.
Kolejną okolicznością przemawiającą za uznaniem zawartych umów o pracę jedynie za pozorne, był brak wykazania przez płatnika składek racjonalnej potrzeby zatrudnienia pracowników w maju 2021 r., a tym bardziej nie wykazał, dlaczego dokonał zatrudnienia jedynie na miesiąc. Sąd prowadząc postępowanie, badał te okoliczności i zwrócił uwagę, że w tej kwestii odwołująca prezentowała rozbieżne stanowiska, co tym bardziej nie wpływa na wiarygodność żadnego z nich. Przypomnieć należy, że G. D. początkowo twierdziła ogólnie i bez odwołania do jakichkolwiek konkretnych danych, że otrzymała wiele zamówień i dlatego konieczne było zatrudnienie dodatkowych pracowników we wskazanym miesiącu. Jednak ani w odwołaniach, ani podczas przesłuchania, nie podała żadnych konkretów, potwierdzających, że faktycznie w maju 2021 r. zwiększyła się liczba świadczonych przez nią usług. Nie zostały też przedstawione dokumenty, np. umowy, faktury, czy inna dokumentacja finansowa, które uwiarygodniłyby potrzebę zatrudnienia w ww. miesiącu kilkunastu pracowników. Skoro była to tak duża liczba, to można wnioskować, że G. D. uzyskała akurat w maju 2021 r. jedno duże zlecenie lub wiele mniejszych, wymagających obsługi, co z całą pewnością powinno być łatwe do wykazania. Jednak, w toku postępowania sądowego odwołująca nie przedłożyła żadnych dowodów na wykazanie podnoszonych w odwołaniu twierdzeń w kwestii zwiększonej ilości zleceń, które uzasadniałyby zatrudnienie pracowników w maju 2021 r.
Z kolei w toku postępowania sądowego, w celu wykazania potrzeby pracodawcy do zatrudnienia w ww. okresie pracowników, na pierwszy plan wysunięta została przez odwołującą kwestia udziału w przetargu, w którym, warunkiem uczestnictwa miała była liczba pracowników. Zauważyć należy zatem, że w toku postępowania radykalnej zmianie uległy twierdzenia płatnika, co do przyczyn zatrudnienia pracowników w maju 2021 r. Wskazany brak spójności stanowiska płatnika, na okoliczność zasadności zatrudnienia, w oczywisty sposób deprecjonuje wiarygodność podnoszonych przez niego twierdzeń. Oczywiste jest, że okoliczność otrzymania wielu zamówień na usługi, o jakim była mowa w odwołaniu, nie jest tożsama z przyczyną w postaci złożenia oferty do przetargu. Niezależnie jednak od zaakcentowanej rozbieżności stanowisk płatnika, został on zobowiązany przez Sąd do przedłożenia dokumentacji dot. przetargu. W tym miejscu wskazać należy, że brak jest dowodów na to, że przetarg został w sformalizowany sposób ogłoszony, a informacja o nim upubliczniona. Z zeznań ubezpieczonej nie wynika w jaki sposób H. C. poinformował on G. D. o możliwości złożenia oferty w przetargu. Kwestia ta nie prezentuje się przejrzyście na tle zeznań ww. osób. Płatnik składek, odpowiadając na zobowiązanie Sądu i w celu wykazania konieczności zatrudnienia pracowników w maju 2021 r., w trakcie postępowania sądowego, przedstawił dokumenty, mające wykazać, że doszło do złożenia oferty, której wymogiem było zatrudnienie pracowników. W zakresie przedstawionej dokumentacji uwagę Sądu zwróciło kilka kwestii, które rozpatrywane łącznie nie pozwalają na dokonanie oceny, że dążenie do wzięcia udziału w przetargu stanowiło tego rodzaju okoliczność, że już w maju 2021 r. konieczne było zatrudnienie pracowników. Oceny tej dokonał Sąd analizując treść i daty widniejące na złożonych przez płatnika dokumentów. Złożenie oferty i wszystkich związanych z tym dokumentów nastąpiło 14 kwietnia 2021 r., zaś proces ich przygotowywania zaczął się wcześniej. Świadczy o tym data opracowania 3 kwietnia 2021 r., widniejąca na w kosztorysie ofertowym, z kolei 12 kwietnia sporządzone zostało oświadczenie o posiadaniu własnych pracowników i braku konieczności posługiwania się podwykonawcami. Patrząc zatem na datę złożenia oferty, tj. 14 kwietnia 2021 r., zasady logiki i doświadczenia życiowego, nakazywałyby przyjąć, że jeżeli warunkiem istotnym dla wygrania przetargu miało być posiadanie pracowników, to odwołująca, aby wykazać temu komu składała ofertę, że zatrudnia odpowiednią ilość osób, powinna wykazać ten fakt poprzez przedłożenie w ramach dokumentacji do przetargu chociażby umów o pracę, jakie ma zawarte z pracownikami. Tak się jednak nie stało, a jednym dokumentem, jaki na tę okoliczność płatnik składek złożył było oświadczenie o posiadaniu pracowników. Zatem, skoro już sama deklaracja o stanie zatrudniania, była wystarczająca dla potrzeb uczestnictwa w rzekomym przetargu, nie było wówczas w maju 2021 r., żadnych powodów, by płatnik, tylko dla złożenia oferty w przetargu, co więcej - bez żadnej gwarancji, że budowa zostanie rozpoczęta - zainicjował całą procedurę dotyczącą zatrudnienia pracowników, tworząc dokumentację kadrową, której ostatecznie wcale nie okazał w ramach składania oferty przetargowej. W ocenie Sądu na uwagę zasługuje także i to, że płatnik, pomimo że ofertę do przetargu złożył w kwietniu 2021 r., to pracowników zatrudnił dopiero w maju 2021 r., co pozostaje w sprzeczności z jego twierdzeniami, że celem zatrudnienia było wykazanie posiadania pracowników w czasie składania oferty. Gdyby tak było, to płatnik powinien zawrzeć umowy o pracę w marcu 2021 r., a najpóźniej w kwietniu 2021 r. Tymczasem dokonał tego w maju 2021 r., już po złożeniu oferty i w dodatku tylko na jeden miesiąc. Ta ostatnia okoliczność, w świetle tak formułowanej przyczyny zatrudnienia, jest irracjonalna, a ponadto znamienne jest, że płatnik w ogóle nie uzasadnił, dlaczego zatrudnienie nastąpiło jedynie na miesiąc. Zdaniem Sądu, gdyby chodziło o zatrudnienie tych osób na potrzeby oferty, o której mowa, to zasadne byłoby, aby umowy o pracę zostały zawartej wcześniej i objęły dłuższy okres. Dla oceny o braku racjonalnej potrzeby zatrudnienia w maju 2021 r. pracowników istotne jest także to, że realizacja budowy - jakiej dotyczył rzekomy przetarg - ruszyła dopiero we wrześniu 2022 r. Tym bardziej zatem, trudno przyjąć, że płatnik składek na samo tylko hasło o przetargu, podjął tak kosztowne z punktu widzenia przedsiębiorcy działania, jak zatrudnienie jednocześnie kilku/kilkunastu pracowników. Kolejną okolicznością, która podważa wiarygodność twierdzeń G. D. o wskazywanej przyczynie zatrudniania i przemawia za oceną pozorności umów o pracę z nią zawartych jest to, że ostatecznie trzech ubezpieczonych - pomimo oficjalnego zatrudnienia w (...) (...) - nadal wykonywało te same czynności, na tym samym sprzęcie i pod nadzorem tej samej osoby, jak podczas zatrudnienia w spółkach (...) sp. z o. o.
Zdaniem Sądu dla oceny przesłanek decydujących o zawarciu umów o pracę, istotna jest okoliczność, że zawarcie ich i zgłoszenie w związku z tym pracowników w ZUS nastąpiło dopiero, kiedy nadszedł termin rozliczenia subwencji z (...) S. A. Związek czasowy istniejący pomiędzy datą spóźnionego zgłoszenia pracowników do ubezpieczeń społecznych a datą, w której zachodziły podstawy do oceny spełnienia przez płatnika składek warunków do umorzenia zwrotu subwencji z PFR nie jest bez znaczenia. G. D. co prawda w lipcu 2020 r. uzyskała subwencję z (...) S. A. jednak wyraźnie należy zaznaczyć, że nie chodzi o samo uzyskanie takiej subwencji, tylko o zasady jej umorzenia. Płatnik składek subwencję otrzymał, gdyż na dzień 31 grudnia 2019 r. był małym lub średnim przedsiębiorcą (§ 1 pkt 2 umowy subwencji finansowej) i po okresie 12 miesięcy musiało dojść do jej rozliczenia. Jak wskazują zapisy przywołanej umowy, w przypadku małych lub średnich przedsiębiorców, 25% udzielonej subwencji bezwarunkowo podlegało zwrotowi. Natomiast kolejne maksymalnie 25% nie podlegało zwrotowi, tylko umorzeniu, jeśli taki przedsiębiorca utrzymał średnią liczbę pracowników w okresie 12 pełnych miesięcy kalendarzowych od końca miesiąca kalendarzowego poprzedzającego datę zawarcia umowy subwencji finansowej. W przedmiotowej sprawie, skoro umowa subwencji została zawarta w lipcu, to chodziło o 12 miesięcy od czerwca 2020 r., a więc o okres do końca maja 2021 r. Wtedy właśnie i na ten czas zaistniała potrzebna wykreowania umów o pracę w celu upozorowania posiadania stanu zatrudnienia na wymaganym poziomie, a w tym celu posłużono się pracownikami z powiązanych z działalnością G. D. spółek - (...) i (...) sp. z o. o.
Konkludując, wszystkie przedstawione okoliczności doprowadziły do oceny, że umowy o pracę zawarte przez G. D. z A. R. (1), K. M. i M. K. są nieważne, dlatego Sąd na podstawie art. 477 14 § 1 KPC, oddalił odwołania płatnika G. D..
Sąd na podstawie art. 98 KPC zasądził od odwołującej się na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., reprezentowanego przez pełnomocnika, który złożył odpowiedni wniosek, kwotę 1080 zł (360 zł x 3) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty. Wskazana kwota, stanowiąca stawkę minimalną, została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych.
Wobec powyższego, Sąd orzekł jak w sentencji wyroku.
SSR (del.) Magdalena Pytel
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Data wytworzenia informacji: