Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 października 2023r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 października 2023r. w Warszawie

sprawy M. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania M. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 10 lutego 2023 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

(...) w dniu 13 marca 2023r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. z dnia 10 lutego 2023 roku, znak: (...), o przeliczeniu emerytury. Uzasadniając swe stanowisko wskazała, że w dniu 31 stycznia 2022 roku została rozwiązana jej umowa o pracę w (...) sp. z o.o. Od 1 lutego 2022r. do 30 lipca 2022r. pobierała wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji na mocy powołania. Wyrejestrowanie z ZUS nastąpiło w dniu 30 lipca 2022r., a wniosek o ponowne przeliczenie emerytury został złożony po wyrejestrowaniu z ZUS w dniu 25 sierpnia 2022r. (odwołanie z dnia 6 marca 2023r., k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie, a uzasadniając swe stanowisko wskazał, że od 1 września 2021 roku odwołująca się nabyła prawo do emerytury z ZUS, której wysokość w momencie jej przyznania wyniosła 439,46 zł. Wnioskiem z dnia 6 października 2022r. wystąpiła o podwyższenie emerytury do kwoty najniższego świadczenia z uwagi na wypracowanie 20 lat. Organ rentowy wskazał, że w Polsce odwołująca się nie udowodniła 20 lat składkowych i nieskładkowych, ale po uwzględnieniu udowodnionego okresu ubezpieczenia w Ukrainie, posiada co najmniej 20 lat stażu, co umożliwia zastosowanie dopłaty do najniższej emerytury polskiej. Dodatkowym warunkiem tego jest jednak nieosiąganie przychodów wyższych niż kwota dopłaty, a odwołująca się w dacie nabycia prawa do emerytury, a więc 1 września 2021r., prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą, z której wprawdzie nie odprowadzała składek na ubezpieczenie społeczne (ze względu na posiadanie statusu pracownika i emeryta), jednak zgodnie z obowiązującymi przepisami przychód z takiej działalności należało przyjąć w kwocie stanowiącej podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 104 ust. 1a ustawy emerytalnej). Za wrzesień 2021r. podstawa ta wyniosła 3.155,40 zł, a zatem znacznie przekraczała kwotę dopłaty do najniższej emerytury (najniższa emerytura we wrześniu 2021r. wyniosła 1.250,88 zł). Natomiast od stycznia 2023r. podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne wynosi 4.161 zł. Skutkiem tych okoliczności kwota emerytury ustalona dla odwołującej się wyniosła 439,46 zł w momencie przyznania, a od 1 października 2022r. - 483,95 zł i brak było podstaw do wypłaty dopłaty do najniższej emerytury.

Odnosząc się do daty złożenia wniosku, który stał się przyczyną wydania spornej decyzji, organ rentowy wskazał, że został on złożony w dniu 6 października 2022r. Natomiast wniosek z 25 sierpnia 2022r., o którym w odwołaniu napisała wnioskodawczyni, rozstrzygnięty został decyzją z 23 września 2022r., która nie została zaskarżona.

Organ rentowy wyjaśnił również, że informacje zawarte w decyzjach z 23 września 2022r. i 10 lutego 2023r. o tym, że to przychód otrzymywany z tytułu pełnienia funkcji w związku z powołaniem w (...) powoduje brak dopłaty do najniższej emerytury, są błędne, bo faktycznie to prowadzenie pozarolniczej działalności generuje przychód uniemożliwiający dopłatę do wysokości najniższej emerytury, przy czym ta okoliczność nie zmienia rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji, tzn. brak jest podstaw do dokonania dopłaty do najniższej emerytury z powodów, które wcześniej zostały wskazane.

W dalszej części odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wskazał, że zastosował art. 4 i 12 ust. 1 umowy polsko-ukraińskiej oraz art. 85 ust. 4, art. 85 ust. 5, art. 87 ust. 1, ust. 5, ust. 7, a także art. 104 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, których treść została zacytowana (odpowiedź na odwołanie z dnia 22 marca 2023r., k. 17-18 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...), ur. (...), podlegała ubezpieczeniom w Ukrainie w okresach od 1 września 1978r. do 14 stycznia 1982r. oraz od 15 stycznia 1982r. do 30 czerwca 1983r. W dniu (...) urodziła córkę O. K. i w okresie od 1 września 1983r. do 17 kwietnia 1995r. korzystała z urlopu macierzyńskiego i wychowawczego (odpis skrócony aktu urodzenia, k. 50 a.s.; potwierdzenie stażu ubezpieczenia w Ukrainie, k. 61 a.s.; potwierdzenie stażu na Ukrainie z dnia 7 kwietnia 2022r., nienumerowane karty akt ZUS).

Od 1 grudnia 2000r. do 31 stycznia 2022r. odwołująca się była zatrudniona w (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z.. W miesiącach kwiecień 2003r. i grudzień 2004r. oraz w okresie od września 2006r. do października 2014r. podstawa wymiaru składek w związku z zatrudnieniem na podstawie umowy o pracę była niższa niż minimalne wynagrodzenie (świadectwo pracy z dnia 31 stycznia 2022r., k. 6 a.s.; pismo z dnia 31 stycznia 2022r., k. 5 a.s.; wyrejestrowanie z ubezpieczeń, k. 7 a.s.; zestawienie okresów ubezpieczenia, nienumerowane karty akt ZUS; zaświadczenie z 29 września 2020r., nienumerowane karty akt ZUS). Poza tym od 15 października 2012r. ubezpieczona prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. W okresie od 15 października 2012r. do 15 października 2014r. odprowadzała z tego tytułu składki na ubezpieczenia emerytalno – rentowe. Później, w związku z tym, że miała status pracownika, pobierającego wynagrodzenie co najmniej minimalne, a potem status emeryta, to z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej była zobowiązana do opłacania tylko składek na ubezpieczenie zdrowotne (bezsporne, ponadto: poświadczenie ).

Po zakończeniu stosunku pracy, od 1 lutego 2022r. (...), jako osoba powołana do pełnienia funkcji na mocy aktu powołania u płatnika (...) sp. z o.o., podlegała z tego tytułu ubezpieczeniu zdrowotnemu z podstawą wymiaru składki w kwocie 2.645,06 zł (uchwała z dnia 1 lutego 2022r., k. 8 a.s.). Od 1 lipca 2022r. została wyrejestrowana z ubezpieczeń (wyrejestrowanie z ubezpieczeń, k. 9 a.s.).

(...) kilkukrotnie zwracała się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o wskazanie ile miesięcy brakuje jej, aby uzyskać wymagany staż pracy (zeznania (...), k. 77 verte a.s.). Pismem z dnia 21 lipca 2021r. organ rentowy poinformował ubezpieczoną, że do dnia 19 lipca 2021r. łączny udokumentowany okres składkowy oraz nieskładkowy wyniósł 19 lat, 8 miesięcy i 28 dni. Organ rentowy uwzględnił okresy zatrudnienia ubezpieczonej jako pracownika od 1 grudnia 2000r. do 18 kwietnia 2003r., od 4 sierpnia 2003r. do 30 września 2004r., od 2 grudnia 2004r. do 30 września 2005r., od 10 grudnia 2005r. do 31 marca 2013r., od 16 października 2014r. do 13 września 2015r., od 6 października 2015r. do 30 czerwca 2020r. i od 1 października 2020 r. do 19 lipca 2021r. oraz okres prowadzenia działalności gospodarczej od 1 kwietnia 2013r. do 14 października 2014r. Nadto, organ rentowy poinformował ubezpieczoną, że zgodnie z art. 87 ust. 3 przy obliczaniu okresów składkowych przypadających po dniu wejścia w życie ustawy dla celów podwyższenia emerytury w myśl ust. 1 miesiące, w którym składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe były obliczane od podstawy wymiaru niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, uwzględnia się w części odpowiadającej proporcji tej podstawy do kwoty minimalnego wynagrodzenia. Organ rentowy wyjaśnił, że w związku z tym, że za niektóre miesiące zatrudnienia na terenie Polski, tj. kwiecień 2003r., grudzień 2004r. oraz za okres od września 2006r. do października 2014r., ubezpieczona nie uzyskała podstawy wymiaru składki w kwocie równej minimalnemu wynagrodzeniu lub większej od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, to staż pracy za te miesiące zostanie proporcjonalnie pomniejszony w stosunku do uzyskanego wynagrodzenia (pismo z dnia 21 lipca 2021r., nienumerowane karty akt ZUS).

W dniu 22 września 2021r. (...) złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o emeryturę (wniosek z dnia 22 września 2021r., nienumerowane karty akt ZUS). Decyzją z dnia 11 października 2021r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał ubezpieczonej zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 1 września 2021r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz zgodnie z umową między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą z dnia 18 maja 2012r. o zabezpieczeniu społecznym. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej i wyniosła 439,46 zł. Organ rentowy wskazał, że jest ona niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1.250,88 zł. Dalej wyjaśnił, że warunek posiadania okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 20 lat spełniony został po uwzględnieniu okresów zagranicznych, dlatego przysługuje ubezpieczonej prawo do dopłaty do minimum. Dopłata do minimum jest to różnica pomiędzy kwotą najniższej polskiej emerytury a kwotą stanowiącą sumę polskiego i zagranicznego świadczenia. W związku z tym organ rentowy zwrócił się do ukraińskiej instytucji ubezpieczeniowej o podanie aktualnej kwoty świadczenia przysługującego ubezpieczonej w Ukrainie. Jednocześnie wskazał, że po otrzymaniu tej informacji ustali ewentualnie dopłatę do minimum. Ponadto poinformował, że dopłata nie przysługuje, jeżeli emeryt osiąga przychody przewyższające kwotę dopłaty (decyzja ZUS z dnia 11 października 2021r., nienumerowane karty akt ZUS).

W dniu 12 października 2021r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. wystąpił do Głównego Zarządu Funduszu Emerytalnego Ukrainy w Obwodzie (...) Departamentu Rent Zagranicznych w Ukrainie o informację od kiedy ubezpieczona pobiera świadczenie w Ukrainie i jaka jest wysokość od 1 września 2021r. (formularz łącznikowy z dnia 12 października 2021r., nienumerowane karty akt ZUS). W odpowiedzi pismem z dnia 28 października 2021r. Główny Zarząd Funduszu Emerytalnego Ukrainy w Obwodzie (...) Departamentu Rent Zagranicznych wskazał, że ubezpieczona pobiera świadczenie w Ukrainie od 13 sierpnia 2020r., a jego wysokość od 1 września 2021r. wynosi 952,91 UAH (pismo z dnia 28 października 2021r., nienumerowane karty akt ZUS).

Decyzją z dnia 17 stycznia 2022r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przyznał ubezpieczonej emeryturę i rozliczył zaliczkę od 1 września 2021r. Wskazał w decyzji, że wysokość emerytury wyniosła 439,46 zł brutto i jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1.250,88 zł. Dodał także, że emerytury nie podwyższa się pomimo udowodnionego wymaganego stażu pracy, gdyż (...) osiąga przychód przekraczający kwotę podwyższenia (decyzja ZUS z dnia 17 stycznia 2022r., nienumerowane karty akt ZUS). Następnie decyzją z dnia 6 lipca 2022r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przeliczył emeryturę od 1 kwietnia 2022r. w związku ze zmianą kwoty ukraińskiego świadczenia. Od 1 sierpnia 2022r. należna ubezpieczonej emerytura brutto wyniosła 470,22 zł (decyzja ZUS z dnia 6 lipca 2022r., nienumerowane karty akt ZUS).

Decyzją Wojewody (...) z dnia 10 czerwca 2022r. (...) z d. K. została uznana za obywatela polskiego z dniem wydania decyzji (decyzja z dnia 10 czerwca 2022r., k. 37 a.s.).

W dniu 25 sierpnia 2022r. (...) złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wniosek o ponowne obliczenie świadczenia emerytalno-rentowego. Po jego rozpoznaniu organ rentowy wydał w dniu 19 września 2022r. dwie decyzje znak: (...). W jednej z nich ponownie ustalił wysokość emerytury, która od 1 listopada 2022r. wyniosła 483,95 zł brutto . W drugiej zaś organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do przeliczenia emerytury poprzez doliczenie okresów składowych (wniosek z dnia 25 sierpnia 2022r. i decyzje ZUS z dnia 19 września 2022r., nienumerowane karty akt ZUS). Z kolei w decyzji z 23 września 2022r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. przeliczył emeryturę od 1 sierpnia 2022r. i ustalił jej wysokość na kwotę 483,95 zł. Wskazał także, że emerytura jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1.338,44 zł, ale nie podwyższa się jej, gdyż ubezpieczona nie udowodniła łącznie okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze 20 lat w Polsce. Warunek posiadania okresów składkowych i nieskładkowych wynoszących 20 lat spełniony został natomiast po uwzględnieniu okresów zagranicznych, ale przeliczając wysokość emerytury Zakład nie ustalił dopłaty do minimum, jako różnicy pomiędzy kwotą najniższej emerytury a kwotą stanowiącą sumę polskiego i zagranicznego świadczenia, z uwagi na osiąganie przychodu z tytułu pełnienia funkcji na mocy powołania u płatnika (...) sp. z o.o. (decyzja ZUS z dnia 23 września 2022r., nienumerowane katy akt ZUS).

W dniu 6 października 2022r. ubezpieczona zgłosiła do protokołu w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w W. wniosek o podwyższenie wysokości emerytury do kwoty najniższej emerytury ze względu na wypracowanie co najmniej 20 lat stażu (protokół z dnia 6 października 2022r., nienumerowane karty akt ZUS). Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. decyzją z dnia 10 lutego 2023r., znak: (...), przeliczył emeryturę od 1 października 2022r., która wyniosła 483,95 zł. Ponadto wskazał, że kwota emerytury jest niższa od najniższej emerytury, która wynosi 1.338,44 zł. Emerytury nie podwyższa się jednak, pomimo, że ubezpieczona udowodniła staż w Polsce w wymiarze 20 lat, 1 miesiąca i 8 dni, gdyż przy ustaleniu prawa do podwyższenia Zakład uwzględnił 16 lat, 4 miesiące i 7 dni okresów składkowych i nieskładkowych, ponieważ zgodnie z art. 87 ust. 3, przy obliczeniu okresów składkowych przypadających po dniu wejścia w życie ustawy dla celów podwyższenia emerytury w myśl ust. 1 miesiące, w którym składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe są obliczane od podstawy wymiaru niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, uwzględnia się w części odpowiadającej proporcji tej podstawy do kwoty minimalnego wynagrodzenia. Ponieważ w miesiącu kwietniu 2003r., grudniu 2004r., oraz w okresie od września 2006r. do października 2014r. ubezpieczona nie uzyskała podstawy wymiaru w kwocie równej lub wyższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku, to staż pracy za te miesiące został proporcjonalnie pomniejszony w stosunku do uzyskanego wynagrodzenia. Dodatkowo organ rentowy poinformował ubezpieczoną, że warunek posiadania okresów składkowych i nieskładkowych wynoszący 20 lat spełniony został po uwzględnieniu okresów zagranicznych w wymiarze 16 lat 5 miesięcy i 17 dni. Zakład nie ustalił jednak dopłaty do minimum, jako różnicy pomiędzy kwotą najniższej emerytury a kwotą stanowiącą sumę polskiego i zagranicznego świadczenia, z uwagi na osiąganie przychodu z tytułu pełnienia funkcji na mocy powołania u płatnika (...) sp. z o.o. Dopłata do minimum oraz podwyższenie nie przysługuje w przypadku osiągania przychodu w wysokości przekraczającej kwotę dopłaty albo podwyższenia do minimum. Dodatkowo ubezpieczona została poinformowana, że prawo do dopłaty może zostać rozpatrzone ponownie na wniosek ubezpieczonej z chwilą ustania zatrudnienia. Organ rentowy wskazał także, że do stażu pracy nie został zaliczony okres od 1 lutego 2022r. do nadal z tytułu pełnienia funkcji na mocy powołania u płatnika (...) sp. z o.o., ponieważ z tego tytułu wnioskodawczyni podlega tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu (decyzja ZUS z dnia 10 lutego 2023r., nienumerowane karty akt ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, które zostały ocenione jako wiarygodne, biorąc pod uwagę, że strony sporu tych dokumentów, w części mających walor dokumentów urzędowych, nie kwestionowały. Poza tym okoliczności z nich wynikające nie były kwestionowane ani przez ubezpieczoną, ani przez organ rentowy.

Podstawę ustaleń faktycznych, ale tylko w niewielkim zakresie, stanowiły ponadto zeznania (...). Sąd oparł się na nich w takim tylko zakresie, w jakim ubezpieczona wskazała na okoliczność wielokrotnych zapytań kierowanych do ZUS i niejasnych odpowiedzi jej udzielanych. Trzeba jednak podkreślić, że powyższe nie miało decydującego znaczenia w sprawie, gdyż przedmiot sporu koncentrował się nie tyle na okolicznościach faktycznych, które obie strony prezentowały jednakowo, a na kwestiach prawnych związanych z poprawnością wyliczenia przez ZUS stażu pracy ubezpieczonej oraz z możliwością podwyższenia kwoty ustalonej dla niej emerytury do kwoty najniższego świadczenia. O tym jednak szerzej będzie mowa w rozważaniach prawnych.

Sąd ocenił, że wnioskowany przez stronę odwołującą się dowód z zeznań świadka I. R. nie miałby istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. I. R., jak wskazują akta organu rentowego, była osobą, która spisała protokół z wizyty w (...) w dniu 6 października 2022r. Zawiera on opis stanowiska wnioskodawczyni, interweniującej w sprawie wysokości emerytury, nie zawiera zaś stanowiska ZUS w sprawie wymiaru udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych. Poza tym, jak zostanie wskazane w dalszej części, organ rentowy ostatecznie nie kwestionował, że ubezpieczona posiada staż co najmniej 20 letni, do którego uwzględniono okresy ubezpieczenia w Polsce i w Ukrainie. Powodem odmowy przyznania jej dopłaty do najniższej emerytury były inne okoliczności, które Sąd analizował, uwzględniając obwiązujące przepisy. Dla dokonania takiej analizy zeznania ww. świadka nie były przydatne, dlatego wniosek o jego przesłuchanie na okoliczności wskazane w piśmie z 23 kwietnia 2023 roku, został pominięty na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2 k.p.c. (postanowienie z dnia 19 października 2023r., k. 77 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie było niezasadne.

Ubezpieczona, kwestionując zaskarżoną decyzję, opierała swoje stanowisko na twierdzeniu, że posiada 20 letni staż pracy w Polsce i w związku z tym powinna uzyskać prawdo do emerytury w kwocie minimalnej. Sąd, wskazując na niezrozumienie przez ubezpieczoną stanowiska ZUS, na wstępie podkreśla, że na potrzeby zastosowania art. 87 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1251), zwanej dalej ustawą emerytalną, organ rentowy wyliczył ubezpieczonej staż ponad 20 letni. Do stażu tego zostały uwzględnione okresy polskie i zagraniczne, dając łącznie okres dłuższy niż 20 lat. Ubezpieczona nie zgodziła się z doliczeniem okresów zagranicznych, wskazując że posiada 20 lat stażu polskiego. Odnosząc się do tego należy zwrócić uwagę na dwie kwestie. Po pierwsze, na możliwość doliczenia okresów zagranicznych, co jest dla ubezpieczonej korzystne, wskazuje umowa między Rzecząpospolitą Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z dnia 18 maja 2012r. ( Dz. U. z dnia 25 listopada 2013r., poz. 1373). Zgodnie z art. 4 tej umowy, jeżeli umowa nie stanowi inaczej, osoby do który stosuje się postanowienia niniejszej umowy, podlegają obowiązkom i korzystają z uprawnień wynikających z ustawodawstwa drugiej umawiającej się strony na tych samych warunkach, co obywatele tej umawiającej się strony. Z kolei art. 12 umowy przewiduje, że jeżeli ustawodawstwo jednej umawiającej się strony uzależnia nabycie, zachowanie lub przywrócenie prawa do emerytury lub renty od przebycia okresów ubezpieczenia, to instytucja właściwa tej umawiającej się strony uwzględnia, w niezbędnym zakresie, okresy ubezpieczenia przebyte zgodnie z ustawodawstwem drugiej umawiającej się strony, tak jakby były okresami ubezpieczenia przebytymi zgodnie ze stosowanym przez nią ustawodawstwem, jeżeli okresy te się nie pokrywają. Uwzględniając wskazane ustalenia zawarte w umowie sporządzonej w dniu 18 maja 2012r., organ rentowy prawidłowo uwzględnił M. K., poza okresami ubezpieczenia polskimi, także okresy ubezpieczenia przebyte w Ukrainie w zakresie, w jakim, zgodnie z umową, było to możliwe. Po drugie, w przypadku nieuwzględnienia zagranicznych okresów ubezpieczenia, ubezpieczona nie miałaby stażu pracy ustalanego dla celów podwyższenia emerytury, wynoszącego 20 lat. Trzeba bowiem pamiętać, co umknęło ubezpieczonej, że staż pracy dla celów podwyższenia emerytury nie jest ustalany tak samo, jak staż pracy na potrzeby obliczenia kapitału początkowego czy też przyznania świadczeń emerytalno – rentowych, określonych w ustawie emerytalnej. Dlatego stażu wyliczonego jako suma okresów ubezpieczenia, która w przypadku ubezpieczonej wynosi już ponad 20 lat, nie można równać ze stażem na potrzeby podwyższenia emerytury. Wynika to z tego, że art. 87 ust. 3 ustawy emerytalnej wskazuje, że przy obliczaniu okresów składkowych przypadających po dniu wejścia w życie ustawy dla celów podwyższenia emerytury w myśl ust. 1 miesiące, w których składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe były obliczone od podstawy wymiaru niższej od kwoty minimalnego wynagrodzenia pracowników, uwzględnia się w części odpowiadającej proporcji tej podstawy do kwoty minimalnego wynagrodzenia. W myśl ust. 4 ww. przepisu, zasady, o której mowa w ust. 3, nie stosuje się, jeżeli zmniejszenie podstawy wymiaru składek poniżej minimalnego wynagrodzenia nastąpiło na skutek pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wypłaconego na podstawie przepisów Kodeksu pracy , zasiłków i świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego lub z ubezpieczenia wypadkowego. Zasady tej nie stosuje się również, jeżeli podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe stanowiła kwota zasiłku stałego z pomocy społecznej, świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, oraz do: pracowników, o których mowa w art. 6 ust. 2 ustawy z dnia 10 października 2002r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2020r. poz. 2207), żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej, ubezpieczonych odbywających służbę zastępczą, a także pozostających w służbie kandydackiej funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczona, będąc pracownikiem (...) sp. z o.o. w okresach, które wskazał ZUS, a więc kwietniu 2003r., w grudniu 2004r. oraz od września 2006r. do października 2014r., miała jako pracownik, podstawę wymiaru składek niższą niż obowiązujące w owym czasie minimalne wynagrodzenie. Zarazem nie zachodziły w jej przypadku okoliczności, na jakie wskazuje art. 87 ust. 4 ustawy emerytalnej, dlatego organ rentowy, ustalając okres składkowy na potrzeby podwyższenia wysokości emerytury, okresy, o których mowa, uwzględnił w wymiarze takim, jaka była proporcja podstawy wymiaru składek w danym miesiącu do kwoty minimalnego wynagrodzenia. Okresy te nie zostały więc uwzględnione w takim wymiarze, jak chciałaby ubezpieczona. Podstawą tego było jednak uregulowanie zacytowanego art. 87 ust. 3 ustawy emerytalnej.

Mimo tego, że ubezpieczona posiada ponad 20 lat stażu polskiego i zagranicznego, nie ma możliwości, by doszło do podwyższenia jej świadczenia do kwoty minimalnej emerytury, na co wskazuje art. 87 ust. 1 ustawy emerytalnej. Zgodnie z ust. 5 tego przepisu, prawo do podwyższenia, o którym mowa w ust. 1, nie przysługuje emerytom, którzy osiągają przychód z tytułu działalności, o której mowa w art. 104 ust. 1-4, jeżeli przychód przekracza kwotę podwyższenia. Ponadto zgodnie z ust. 7 tego artykułu do ustalenia kwoty przekroczenia, o której mowa w ust. 5, stosuje się odpowiednio przepisy art. 104 ust. 1-8 i art. 106. W art. 104 ust. 1a przewidziano, że dla emerytów i rencistów prowadzących pozarolniczą działalność za przychód, o którym mowa w ust. 1, przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych. Ubezpieczona od 1 września 2021r. jest emerytką, ale dodatkowo prowadzi działalność gospodarczą i osiąga z niej przychody, co zostało potwierdzone w piśmie pełnomocnika ubezpieczonej z 23 kwietnia 2023 roku. Co prawda, jako prowadząca działalność gospodarczą, z uwagi na status emerytki, opłaca tylko składkę zdrowotną, to nie oznacza jednak, że nie osiąga przychodu, o jakim mowa w art. 87 ust. 5. Jako przychód na potrzeby rozstrzygnięcia o możliwości podwyższenia emerytury, przyjmuje się podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych, która wynosiła w 2021r. – 3.155,40 zł, w 2022r. – 3.553,20 zł i w 2023r. – 4.161zł. Biorąc więc pod uwagę kwotę minimalnej emerytury ubezpieczona nie ma prawa do podwyższenia świadczenia i dopłaty, co słusznie ustalił ZUS.

Jeśli chodzi zaś o powoływane przez organ rentowy wyłączenie możliwości podwyższenia z uwagi na przychód otrzymywany z tytułu pełnienia funkcji w związku z powołaniem w (...), to było ono błędne, co organ rentowy sam przyznał. To nie oznacza jednak, że okoliczność osiągania przez ubezpieczoną przychodu wykluczającego możliwość takiego podwyższenia nie zaistniała. Ubezpieczona do chwili obecnej osiąga taki przychód, z tym że z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie ma więc prawa do podwyższenia świadczenia.

Mając na względzie powyższe okoliczności Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji zgodnie ze stanowiskiem ubezpieczonej, w konsekwencji czego oddalił odwołanie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

sędzia Agnieszka Stachurska