Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2018 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Zbigniew Szczuka

Protokolant: Katarzyna Pletkus

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 9 marca 2018 r. w Warszawie

sprawy G. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o prawo do rekompensaty

na skutek odwołania G. Ł.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 25 kwietnia 2017 r. znak: (...) oraz od decyzji
z dnia 4 września 2017 r. , znak: (...)

zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznaje G. Ł. prawo do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 1 marca 2017 r.

UZASADNIENIE

G. Ł. w dniu 30 maja 2017 r. złożyła odwołanie za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga
w Warszawie od decyzji z dnia 25 kwietnia 2017 r., znak: (...), zgodnie
z którą odmówiono jej prawa do rekompensaty. Odwołująca podniosła, iż firmy, w których pracowała w warunkach szkodliwych zostały już zlikwidowane i nie ma możliwości zebrać odpowiednich dokumentów ( k. 1 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 12 czerwca 2017 r. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że odwołująca nie spełniła warunków do przyznania rekompensaty, ponieważ nie udowodniła 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach Oddział nie uwzględnił okresów zatrudnienia ubezpieczonej od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r. w Spółdzielni (...), od dnia 17 września 1979 r. do dnia 13 sierpnia 1982 r. w (...) S.A. oraz od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 30 czerwca 1988 r.
i od dnia 1 lipca 1988 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w (...) Spółdzielni (...) ( k. 2 a. s.).

Organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 5 września 2017 r. wniósł o umorzenie postępowania na podstawie art. 477 ^{( 13)} k.p.c. w zakresie, w jakim zaskarżona decyzja z dnia
25 kwietnia 2017 r, znak: (...) została zmieniona decyzją z dnia 4 września 2017 r., znak: (...) oraz o oddalenie odwołania w pozostałej części
( k. 24 a. s.).

Odwołująca w dniu 2 października 2017 r. złożyła odwołanie również od decyzji
z dnia 4 września 2017 r., znak: (...) ( k. 52 a. s.).

Sąd na rozprawie z dnia 13 grudnia 2017 r. postanowił dopuścić dowód z opinii biegłego z zakresu BHP celem ustalenia, czy praca odwołującej w okresie od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r. w Spółdzielni (...) oraz od dnia
29 stycznia 1986 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w (...) Spółdzielni (...) wykonywana była w warunkach szczególnych ( k. 59 a. s.).

Organ rentowy w piśmie procesowym z dnia 27 lutego 2018 r. wskazał, że nie kwestionuje opinii biegłego sędziego ds. BHP ( k. 107-108 a. s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

G. Ł., urodzona w dniu (...), złożyła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w dniu 13 marca 2017 r. wniosek o przyznanie prawa do emerytury ( k. 1 a. e.).

Zgodnie z zaświadczeniem wykonywania pracy w warunkach szczególnych, odwołująca była zatrudniona w Spółdzielni (...) od dnia 2 listopada
1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zecera wymienionym w dziale XI, Wykazu A pod pozycją 1 stanowiącego załącznik
do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
( k. 7 a. e.).

Zgodnie ze świadectwem wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia
25 kwietnia 2001 r., odwołująca była zatrudniona w (...) S.A.
z siedzibą w W. w okresie od dnia 17 września 1979 r. do dnia 31 października
1985 r., gdzie w okresie od dnia 17 września 1979 r. do dnia 13 sierpnia 1982 r. wykonywała prace na stanowisku składacza ręcznego wymienionego w dziale XI, Wykazu A pod pozycją 1 punkt 1 stanowiącego załącznik nr 1 do zarządzenia nr 26 Ministra Kultury i Sztuki z dnia
1 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładach pracy resortu kultury i sztuki ( k. 8 a. e.).

Zgodnie z zaświadczeniem wykonywania prac w szczególnych warunkach z dnia
30 czerwca 2001 r., odwołująca była zatrudniona w (...) Spółdzielni (...) w okresie od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 30 czerwca 2001 r. wykonując pracę: bezpośrednia obsługa maszyn i urządzeń do składania, krajania papieru i wyrobów poligraficznych. Wskazano ponadto, że ubezpieczona w okresie od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 30 czerwca 1988 r. pracowała na stanowisku operatora maszyn introligatorskich zawartego w dziale XI, wykazu A pod pozycją 5 pkt 6 oraz w okresie
od dnia 1 lipca 1988 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. pracowała na stanowisku odbieracza zawartego w dziale XI, wykazu A pod pozycją 4 pkt 27 ( k. 9 a. e.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję z dnia
25 kwietnia 2017 r., znak: (...), zgodnie z którą przyznał odwołującej prawo do emerytury od dnia 7 kwietnia 2017 r. ( k. 11 a. e.).

Organ rentowy wydał również zaskarżoną decyzję z dnia 25 kwietnia 2017 r., znak: (...), zgodnie z którą odmówił odwołującej prawa do rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. Organ rentowy stwierdził, że odwołująca nie legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Do pracy wykonywanej
w szczególnych warunkach Oddział nie uwzględnił okresów zatrudnienia ubezpieczonej:

- od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r. w Spółdzielni (...) ponieważ nie przedłożyła świadectwa wykonywania prac w szczególnych warunkach
za wskazany okres. Ponadto nie został określony charakter wykonywanej pracy oraz nie podano informacji, czy praca była wykonywana była stale i w pełnym wymiarze;

- od dnia 17 września 1979 r. do dnia 13 sierpnia 1982 r. w (...)S.A., ponieważ w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nieokreślonego charakteru wykonywanej pracy oraz nie podano informacji, czy prace były wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy;

- od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 30 czerwca 1988 r. w (...) Spółdzielni (...), ponieważ charakter wykonywanej pracy nie jest ściśle zgodny z Uchwałą nr 106 Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z dnia
20 lipca 1983 r. w sprawie pracy wykonywanych szczególnych warunkach w jednostkach organizacyjnych spółdzielczości inwalidów;

- od dnia 1 lipca 1988 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. w (...) Spółdzielni (...), ponieważ charakter wykonywanej pracy nie jest ściśle zgodny z Uchwałą nr (...) Zarządu Centralnego Związku Spółdzielni (...) z dnia 9 lutego 1984 r. ( k. 15 a. e.).

Zgodnie ze świadectwem pracy z dnia 14 czerwca 2017 r., odwołująca była zatrudniona w (...) S.A. przejętej przez (...) S.A. z siedzibą w W. w okresie od dnia 17 września 1979 r. do dnia 31 października 1985 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczona w okresie od dnia 17 września
1979 r. do dnia 13 sierpnia 1982 r. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywała prace: bezpośrednia produkcja oraz obróbka materiału zecerskiego i form drukowanych
ze stopu drukarskiego na stanowisku składacza ręcznego wymienionego w wykazie A, Dziale XI pod pozycją 1 pkt 1 stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia nr 26 Ministra Kultury
i Sztuki z dnia 1 lipca 1983 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach
w zakładach resortu kultury i sztuki ( k. 12 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. po rozpatrzeniu przedłożonego świadectwa pracy z dnia 14 czerwca 2017 r., wydał zaskarżoną decyzję w dniu 4 września 2017 r., znak: (...), w której w oparciu o dodatkowy dokument uwzględnił do stażu pracy ubezpieczonej w warunkach szczególnych okres zatrudnienia
w (...) S.A. od dnia 17 września 1979 r. do dnia 13 sierpnia 1982 r. Organ rentowy jednocześnie podtrzymał decyzję z dnia 25 kwietnia 2017 r., znak: (...) w pozostałym zakresie ( k. 25 a. e.).

Odwołująca w latach 1974-1979 pracowała w Spółdzielni (...)
na stanowisku zecera w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczona pracowała przez
7 godzin dziennie z uwagi na swoją niepełnosprawność. Warunki pracy były ciężkie. Największe uciążliwości związane były z zapyleniem i z wysokimi temperaturami. Ubezpieczona składała czcionki, po czym je demontowała powtórnie na swoje miejsce. Odwołująca również pracowała w (...) Spółdzielni (...) w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczona pracowała
w przygotowalni, gdzie odbierała różne pudełka do lamp i zajmowała się ich pakowaniem
po wykonanej pracy przez maszyny. Praca wykonywana przez odwołującą była uciążliwa
i ciężka. W trakcie pracy występował hałas, zapylenie, wyziewy oraz zapach kleju ( zeznania świadków E. K. i P. K. – k. 57-58 a. s.).

Na podstawie opinii biegłego sądowego ds. BHP Sąd ustalił, iż zgromadzony materiał dowodowy daje podstawy do zaliczenia zatrudniania odwołującej w Spółdzielni (...) oraz w (...) Spółdzielni (...) jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Stanowiska zajmowane przez odwołującą
w Spółdzielni (...) od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r., tj. zecer oraz zecer-składacz ręczny, to dwie tożsame funkcje pracownicze w procesie produkcji poligraficznej. Prace zecera polegają na składaniu ręcznym czcionek i innych elementów związanych z procesem drukarskim. Czynności składacza ręcznego (zecera) obejmują obróbkę czcionek i konstrukcyjnie związane z ulokowaniem czcionek w maszynie, czynności pomocnicze. Dowody z dokumentów wskazują po stronie ubezpieczonej na czynności składu ręcznego przewidzianego zakresem czynności dla zecera, a tym samym spełniono wymogi zarówno co do rodzaju pracy zawarte w Dziale XI pod pozycją 5 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.
w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze, jak i stanowiska pracy. Stanowiska zajmowane przez odwołującą w (...) Spółdzielni (...) od dnia
29 stycznia 1986 r. do dnia 31 grudnia 1998 r., tj. operator maszyn introligatorskich oraz odbieracz sklejarki, stanowiły szczególną odmianę prac drukowania i uszlachetniania druku
w charakterze maszynisty maszyny sztancującej. Sztancowanie jest procesem drukarsko-poligraficznym polegającym na wytłaczaniu lub wykrawaniu znaków w formach.
W konsekwencji, jeśli odwołująca była operatorem do odbijania nadruków farbowanych
za pomocą maszyny sztancującej na pudełkach i kartonach, to niewątpliwie wykonywała zadania drukarskie w rozumieniu Działu XI pod pozycją 4 rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych

w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w charakterze maszynistki maszyny sztancującej ( k. 62-73 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zgromadzonego materiału dowodowego w aktach sprawy, w tym akt rentowych, zeznań świadków E. K.
i P. K. a także w oparciu o dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu BHP. Autentyczność zgromadzonych dokumentów i ich zgodność z rzeczywistym stanem rzeczy nie budziła zastrzeżeń, w związku z tym Sąd uznał dokumenty za wiarygodne
i tworzące spójny stan faktyczny. Wynikają z nich jednoznacznie poszczególne okresy,
w których była zatrudniona odwołująca. Dodatkowo ze świadectw pracodawców wynika,
że ubezpieczona w przedmiotowych okresach wykonywała swoje obowiązki w warunkach szczególnych. Sąd jako materiał kluczowy dla rozstrzygnięcia sprawy uznał opinię powołanego biegłego sądowego, albowiem dowód ten pozwolił na precyzyjne określenie,
iż praca wykonywana przez odwołującą była wykonywana w warunkach szczególnych.
Z tego też powodu ustalenia poczynione przez biegłego Sąd przyjął za własne, albowiem opinia została wydana w oparciu o spójne i wiarygodne zeznania świadków. Sąd zwraca uwagę również, że biegły orzekający w niniejszej sprawie jest specjalistą w swojej dziedzinie, posiadającym bogatą wiedzę z zakresu BHP i wieloletnie doświadczenie zawodowe.

W związku z tym Sąd uznał, że zgromadzony materiał dowodowy był wystarczający do wydania rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania G. Ł. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddziału
w W. z dnia 25 kwietnia 2017 r., znak: (...) oraz z dnia 4 września 2017 r., znak: (...) są zasadne i podlegają uwzględnieniu.

W ocenie Sądu spór pomiędzy stronami dotyczył ustalenia, czy odwołująca legitymuje się 15-letnim okresem pracy w warunkach szczególnych, który uprawniałby do przyznania jej prawa do rekompensaty z tytułu zatrudnienia w warunkach szczególnych. Pozostałe kwestie związane ze spełnieniem przesłanek do otrzymania rekompensaty nie były sporne.

Zgodnie z art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 664 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą pomostową’’, rekompensata
to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy pomostowej, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli posiada okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Wykaz prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
o których mowa w art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( Dz. U. z 2017 r., poz. 1383 z późn. zm.), zwanej dalej ,,ustawą emerytalną’’, nie podlega wykładni rozszerzającej. Prace te ściśle i jasno zostały określone w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43) zwanego dalej ,,rozporządzeniem’’. Jednakże nabycie uprawnień z tytułu wykonywania prac w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze podlega dalszym ograniczeniom. Aby daną pracę uznać
za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik
ma obowiązek wykonywać ją stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, na danym stanowisku pracy w świetle § 2 ust. 1 rozporządzenia.

W myśl art. 32 ust. 2 ustawy emerytalnej, za pracowników zatrudnionych
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu
na bezpieczeństwo własne lub otoczenia, przy czym wiek emerytalny powyższej kategorii pracowników, rodzaje prac lub stanowisk oraz warunki, na podstawie których pracownikom tym przysługuje prawo do emerytury, ustala się na podstawie przepisów dotychczasowych.

Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Apelacyjny, ,,celem rekompensaty, podobnie jak i emerytury pomostowej, jest łagodzenie skutków utraty możliwości przejścia
na emeryturę przed osiągnięciem wieku emerytalnego przez pracowników zatrudnionych przy pracach w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W przypadku rekompensaty realizacja tego celu polega jednak nie na stworzeniu możliwości wcześniejszego zakończenia aktywności zawodowej, lecz na odpowiednim zwiększeniu podstawy wymiaru emerytury z FUS, do której osoba uprawniona nabyła prawo
po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Przesłanką konieczną do przyznania prawa do rekompensaty jest wykonywanie pracy w warunkach szczególnych przez 15 lat
w pełnym wymiarze czasu pracy.’’ ( wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2017 r., sygn. akt III AUa 956/16).

W ocenie Sądu zgromadzony dotychczas materiał dowodowy daje podstawy, aby okresy zatrudnienia odwołującej w Spółdzielni (...) od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r. oraz w (...) Spółdzielni (...) od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 31 grudnia 1998 r. traktować jako okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach określonych w art. 21 ustawy pomostowej w związku z art. 32 ustawy emerytalnej. Jak wynika z mających znaczenie na tle ustalonego stanu faktycznego, działu XI poz. 1 i 5 wykazu A stanowiącego załącznik do rozporządzenia, za prace w szczególnych warunkach należy uwzględniać m.in. wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pracę polegającą na produkcji oraz obróbce materiału zecerskiego i form druków. Obydwie spółdzielnie jako zakłady pracy, mieściły się w zakresie nadzorowanego przez Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego, gdyż były zakładami przemysłu poligraficznego. Stanowisko zajmowane przez odwołującą w Spółdzielni (...) wskazuje na wykonywanie czynności dla zecera. Również świadek E. K. w ramach swoich zeznań opisała czynności składacza ręcznego, tj. montaż
i demontaż czcionek, przygotowywanie czcionek do pracy, czyszczenie czcionek usuniętych
z maszyny rozpuszczalnikiem etc. Tym samym, zdaniem Sądu wypełniono zatem wymogi
co do rodzaju pracy, jak i stanowiska pracy składacza ręcznego w rozumieniu Działu XI pod pozycją 1 rozporządzenia. Jednocześnie, stanowisko zajmowane przez odwołującą
w (...) Spółdzielni (...) od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia
31 grudnia 1998 r. stanowiło szczególną odmianę prac drukowania i uszlachetniania druku
w charakterze maszynisty maszyny sztancującej, a w konsekwencji zadanie drukarskie
w rozumieniu Działu XI, Wykazu A pod pozycją 4 rozporządzenia.

Sąd zwraca uwagę również, że biegły orzekający w niniejszej sprawie jest specjalistą w swojej dziedzinie, posiadającym bogatą wiedzę z zakresu BHP i wieloletnie doświadczenie zawodowe, a w konsekwencji należy uznać, iż miała ona wysoki walor dowodowy. Sąd pragnie również wskazać, że do przedmiotowej opinii organ rentowy nie wniósł zastrzeżeń. Tym samym z wyłożonych powyżej względów w ocenie Sądu należy stwierdzić,
iż sporne okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach wykonywanego stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające na okresy od dnia 2 listopada 1974 r. do dnia 31 sierpnia 1979 r., od dnia 29 stycznia 1986 r. do dnia 30 czerwca 1988 r. oraz od dnia 1 lipca 1988 r.
do dnia 31 grudnia 1998 r. powinny zostać uwzględnione jako okres prac w szczególnych warunkach uwzględniane do obliczenia okresu co najmniej 15 lat, uprawniającego do nabycia prawa do rekompensaty.

Mając powyższe na uwadze, Sąd na podstawie art. 477 § 2 k.p.c. orzekł, jak
w sentencji.

Zarządzenie: (...)

(...)