X

Serwis Internetowy Portal Orzeczeń używa plików cookies. Jeżeli nie wyrażają Państwo zgody, by pliki cookies były zapisywane na dysku należy zmienić ustawienia przeglądarki internetowej. Korzystając dalej z serwisu wyrażają Państwo zgodę na używanie cookies , zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki.

BIP
Rozmiar tekstu
Kontrast

VII U 695/23 - wyrok z uzasadnieniem Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie z 2025-10-15

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 października 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 15 października 2025 r. w W.

sprawy (...) S.A. z siedzibą w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wysokość podstawy wymiaru składek

z udziałem (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W., K. R., A. L. i K. N.

na skutek odwołania (...) S.A. z siedzibą w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 17 lutego 2023 r. numer (...)

z dnia 17 lutego 2023 r. numer (...)

z dnia 17 lutego 2023 r. numer (...)

1.  oddala odwołania,

2.  zasądza od (...) S.A z siedzibą w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 4.500 zł (cztery tysiące pięćset złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi za czas od daty uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.

UZASADNIENIE

(...) S.A. z siedzibą w W. w dniu 24 marca 2023r. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 17 lutego 2023r., nr (...), dotyczącej ubezpieczonej K. R., wnosząc o zmianę decyzji oraz orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uznanie, że podstawa wymiaru składek i kwota należnych składek zadeklarowana przez płatnika za okres objęty kontrolą jest prawidłowa, a ewentualnie, w przypadku ustalenia, że zaskarżona decyzja została wydana z rażącym naruszeniem przepisów o postępowaniu przed organem rentowym, o jej uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania organowi rentowemu oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Pełnomocnik odwołującej się spółki zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przez niewłaściwe zastosowanie i błędy w ustaleniach faktycznych, prowadzące do nieprawidłowego przyjęcia, że pracownicy zatrudnieni przez (...) sp. z o.o. na podstawie umowy zlecenia wykonują pracę na rzecz swojego pracodawcy, z którym pozostawali w stosunku pracy, tj. na rzecz spółki (...) S.A. oraz że faktycznym i finalnym beneficjentem usług świadczonych przez zleceniobiorców zatrudnionych w (...) sp. z o. o. jest płatnik składek (...) S.A., podczas gdy:

1.  zarówno w zaskarżonej decyzji, jak i w protokole kontroli organ rentowy nie wskazał, jakie konkretnie dowody doprowadziły do uznania, że korzyści z pracy zleceniobiorców (...) sp. z o.o. odniosła odwołująca się spółka (...) S.A.;

2.  zarówno w zaskarżonej decyzji, jak i w protokole kontroli organ rentowy nie wskazał, jakie konkretne i wymierne korzyści (poprzez wskazanie wartości lub mienia) miała uzyskać odwołująca się spółka w wyniku pracy zleceniobiorców spółki (...) sp. z o.o.;

3.  z zeznań świadków przesłuchanych w sprawie oraz z innych dowodów zgromadzonych w trakcie kontroli nie wynika, że wymierne korzyści z pracy wykonywanej przez pracowników zatrudnionych przez (...) sp. z o. o. w ramach umowy zlecenia uzyskała (...) S.A.;

4.  z dowodów zgromadzonych w sprawie wynika, że korzyści z odtworzenia mienia, czyli naprawienia szkody i usuwania wady przedmiotu dzierżawy po pożarach w wyniku wykonania prac zleconych pracownikom przez (...) sp. z o.o., odniosła wyłącznie (...) sp. z o.o. jako podmiot, którego majątek uległ zmniejszeniu wskutek pożarów. W wyniku pożarów nieruchomości i zakładu spółka ta poniosła znaczną szkodę majątkową w kwocie ok. 2.800.000 zł, która nie została naprawiona przez sprawcę (sprawcy podpalenia nie wykryto) ani przez towarzystwo ubezpieczeniowe (odmowa wypłaty odszkodowania), a prace wykonywane przez zleceniobiorców (...) sp. z o.o. mają na celu przywrócenie stanu poprzedniego zakładu, zatem nie jest to korzyść dla odwołującej się (...) S.A., a nakłady na nieruchomość (...) sp. z o.o.

Pełnomocnik odwołującej się spółki, reprezentując także zainteresowanego, tj. (...) sp. z o.o., oświadczył w jego imieniu, że zainteresowany przyłącza się do stanowiska odwołującej się, popiera jej twierdzenia i wnioski.

W uzasadnieniu odwołania pełnomocnik podniósł, że w realiach rozpatrywanej sprawy należy ustalić, jakie in concreto są korzyści z pracy wykonywanej przez zleceniobiorców (...) sp. z o.o., kto uzyskał korzyści z pracy wykonywanej przez zleceniobiorców (...) sp. z o.o., czy ww. korzyści są wymierne oraz jakim zamiarem kierował się pracodawca, tj. (...) S.A., oraz zleceniodawca, tj. (...) sp. z o. o., podczas zatrudniania tych samych pracowników.

Pełnomocnik wskazał także, że szczegółowa analiza materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie prowadzić powinna do wniosku, że praca wykonywana przez zleceniobiorców (...) sp. z o.o., polegająca na remontowaniu i sprzątaniu zakładu po pożarach prowadzi bezpośrednio do usunięcia szkody w majątku (...) sp. z o.o. spowodowanej tymi pożarami. W konsekwencji zanegował wyrażoną w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji ocenę organu rentowego, że całość wydzierżawionego przedsiębiorstwa (...) sp. z o. o. jest w użytkowaniu płatnika składek, a doprowadzenie do akceptowalnego stanu infrastruktury (...) sp. z o.o. wprost służyło zaspokojeniu potrzeb spółki (...) S.A.

Wedle stanowiska odwołującej się spółki ww. twierdzenia są niezgodne ze stanem faktycznym i nielogiczne, ponieważ przedmiotem umowy dzierżawy jest zorganizowana część przedsiębiorstwa, a nie całe przedsiębiorstwo (...) sp. z o.o., a ponadto zgodnie z umową pomiędzy odwołującą się i zainteresowanym, to wydzierżawiający zobowiązał się do niezwłocznego usunięcia na własny koszt wad przedmiotu dzierżawy, jeżeli wady te uniemożliwiają korzystanie z przedmiotu dzierżawy, co zdaniem odwołującej się oznacza, że utrzymanie przedmiotu dzierżawy, w tym przypadku całego zakładu w Z., w należytym stanie jest zobowiązaniem (...) sp. z o.o.

W dalszej części pełnomocnik wskazał, że z powodu pożarów, które miały miejsce w 2018r. zakład, który jest przedmiotem dzierżawy, uległ znacznemu pogorszeniu, a w konsekwencji posiadł wadę fizyczną uniemożliwiającą dalszą dzierżawę przez (...) S.A. w sposób zgodny z umową i przeznaczeniem. (...) sp. z o.o., jako że była zobowiązana do utrzymania go w należytym stanie, podjęła działania polegające na usunięciu wady i zmierzające do przywrócenia zakładu do stanu umożliwiającego jego prawidłowe funkcjonowanie zgodnie z umową. Takie przywrócenie mienia (...) sp. z o.o. do stanu sprzed pożaru, a więc naprawienie szkody, nie jest uzyskaniem jakiejkolwiek korzyści, tym bardziej w sensie materialnym, a wyłącznie odtworzeniem stanu majątkowego sprzed zdarzenia, które wywołało szkodę. Jakiekolwiek działania mające na celu jej naprawienie nie mogą być traktowane jak uzyskanie korzyści, tj. dodatkowe przysporzenie majątku, a wyłączenie jako przywrócenie stanu poprzedniego, czyli odtworzenie poprzednio utraconego majątku.

W związku z tym, zdaniem odwołującej się, wszystkie prace wykonywane przez zleceniobiorców (...) sp. z o.o. nie są pracami wykonywanymi na rzecz spółki (...), ponieważ

prace zlecone dotyczą naprawy zakładu i porządkowania jego otoczenia w celu należytego wykonania umowy dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, nie są one związane z przedmiotem działalności (...) S.A., a w ich wyniku powstają nakłady na nieruchomość stanowiącą własność (...) sp. z o.o.;

prace wykonywane przez pracowników na rzecz (...) S.A. dotyczą wyłącznie produkcji serów i nie wykonują oni tych samych prac, które wykonują zleceniobiorcy (...) sp. z o. o.;

wszystkie prace zleceniobiorców, w wyniku których doszło do przywrócenia stanu zakładu sprzed pożaru, prowadziły jedynie do przywrócenia stanu poprzedniego, a więc usunięcia wady i naprawienia szkody wywołanej pożarami z korzyścią dla (...) sp. z o.o., a nie dla spółki (...) S.A., która jest wyłącznie wydzierżawiającym zakład w zamian za czynsz;

przepływy finansowe pomiędzy spółkami nie dotyczą finansowania działalności gospodarczej spółki (...) S.A, a dotyczą wyłącznie czynszu dzierżawnego jako ekwiwalentu za świadczenie niepieniężne w postaci wydzierżawienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pełnomocnik odwołującej się spółki podkreślił także okoliczność, że możliwość korzystania przez spółkę (...) S.A. z zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie jest jej korzyścią, a wyłącznie jej uprawnieniem, stanowiącym ekwiwalent czynszu dzierżawnego. Możliwość używania i pobierania pożytków z zorganizowanej części przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w postaci zakładu w Z. byłaby korzyścią odwołującej się, gdyby to przysporzenie miało charakter nieodpłatny. Tymczasem umowa dzierżawy jest umową wzajemną. Czynsz dzierżawny jest w całości ekwiwalentem świadczenia niepieniężnego (...) sp. z o.o. polegającego na udostępnieniu zakładu w Z. w stanie zdatnym do używania i pobierania pożytków. Pełnomocnik wskazał również, że założenie (...) sp. z o.o. i powołanie spółki (...) S.A. nie jest „nadużyciem tworzenia podmiotów zależnych”, które to okoliczności prowadziłyby do uznania ubezpieczonych wskazanych w protokole kontroli za pracowników własnych pracodawcy (odwołanie spółki (...) od decyzji nr (...) dotyczącej ubezpieczonej K. R., k. 3 – 4 verte a.s.).

Odwołania o tożsamej treści, jak w sprawie z odwołania od decyzji numer (...), dotyczącej ubezpieczonej K. R., spółka (...) S.A. złożyła również od decyzji z dnia 17 lutego 2023r. o numerach:

(...) – dotyczącej K. N.

(...) – dotyczącej A. L.

(odwołanie spółki (...) S.A. od decyzji nr (...) dotyczącej K. N., k. 3 – 4 verte akt o sygn. VII U 725/23; odwołanie spółki (...) S.A. od decyzji nr (...) dotyczącej A. L., k. 3 – 4 verte akt o sygn. VII U 710/23).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołań od decyzji dotyczących K. R., A. L. i K. N., a także o zasądzenie od odwołującej się spółki zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniach odpowiedzi na odwołania organ rentowy powołał przepisy prawa, mające zastosowanie w sprawie oraz poglądy orzecznictwa wskazujące na przesłanki zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. Zaakcentował, że za przyjęciem wniosku o uzyskiwaniu rezultatów pracy osób zatrudnionych na podstawie umów zlecenia w (...) sp. z o.o. przez (...) S. A., będącą pracodawcą, przemawiają kapitałowe i osobowe powiązanie pomiędzy tymi podmiotami poprzez osobę Z. W., który jest większościowym udziałowcem w spółce zainteresowanej i większościowym akcjonariuszem w odwołującej się spółce, a ponadto prezesem zarządu w obu tych spółach. Z uwagi na zawartą umowę dzierżawy przez spółki dochodziło pomiędzy nimi do regularnych przepływów środków finansowych w postaci czynszu dzierżawnego, z których to środków pracownicy (...) S.A. byli wynagradzani z tytułu umów zlecenia zawartych z (...) sp. z o.o. Organ rentowy nadmienił także, że utrzymywanie przedmiotu dzierżawy w należytym stanie i przystosowanie go do potrzeb odwołującej się, było w jej gestii. Nadto było działaniem ukierunkowanym bezpośrednio na jej korzyść, ponieważ utrzymanie w należytym stanie przedmiotu umowy dzierżawy warunkowało uzyskanie przez nią odpowiednich decyzji administracyjnych i wznowienie produkcji po pożarach. Zdaniem organu rentowego oznacza to, że zleceniobiorcy, wykonując poszczególne czynności porządkowe w ramach umów zlecenia z (...) sp. z o.o., świadczyli je na rzecz własnego pracodawcy, czyli (...) S.A.

W ocenie organu rentowego ww. okoliczności faktyczne, ustalone w toku przeprowadzonej kontroli w obu spółkach, pozwalają na przyjęcie wniosku, że beneficjentem pracy wykonywanej w ramach umów cywilnoprawnych jest spółka (...) S.A., co uzasadnia zastosowanie w sprawie przepisu art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (odpowiedzi na odwołania, k. 7-1 akt o sygn. VII U 695/23, k. 7-11 verte akt o sygn. VII U 725/23, k. 7-16 akt o sygn. VII U 710/23).

Na podstawie art. 219 k.p.c. sprawy o sygn. VII U 710/23 i VII U 725/23 dotyczące ubezpieczonych K. N. i A. L. zostały połączone ze sprawą o sygn. VII U 695/23 dotyczącą ubezpieczonej K. R. celem łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia (zarządzenia: z dnia 27 listopada 2023r., k. 22 akt o sygn. VII U 710/23, k. 17 akt o sygn. VII U 725/23).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

(...) S.A. z siedzibą przy ul. (...) w W. w dniu 2 października 2017r. została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy KRS, pod numerem (...). Spółka reprezentowana jest przez jednoosobowy zarząd w osobie Z. W. - prezesa zarządu, który jest jednocześnie większościowym akcjonariuszem spółki. Do niego należy pakiet 131.383 akcji z 137.774 akcji ogółem, na które dzieli się kapitał zakładowy spółki. Przeważający przedmiot działalności spółki stanowi przetwórstwo mleka i wyrób serów – wg kodu PKD 10, 51 Z. Pozostały przedmiot działalności stanowi m.in. sprzedaż hurtowa mleka, wyrobów mleczarskich, jaj, olejów i tłuszczów jadalnych, sprzedaż hurtowa niewyspecjalizowana, sprzedaż detaliczna prowadzona w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych, transport drogowy towarów, magazynowanie i przechowywanie pozostałych towarów.

Z. W., oprócz statusu akcjonariusza i prezesa zarządu w ww. spółce, jest także prezesem jednoosobowego zarządu, większościowym udziałowcem, a także dyrektorem zatrudnionym na podstawie umowy o pracę w (...) spółce z o.o. Siedziba tej spółki mieści się przy ulicy (...) w W.. W dniu 16 lutego 2010r. spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS, prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla m. st. Warszawy w Warszawie XII Wydział Gospodarczy KRS, pod nr KRS: (...). Kapitał zakładkowy spółki dzieli się na 6.100 udziałów, z czego Z. W. posiada 6.051 udziałów. Z danych z KRS wynika, że spółka zgłosiła prowadzenie działalności, której przeważający przedmiot stanowi przetwórstwo mleka i wyrób serów, a jako pozostały przedmiot działalności wskazano m.in. sprzedaż hurtową mleka, wyrobów mleczarskich, jaj, olejów i tłuszczów jadalnych, sprzedaż hurtową niewyspecjalizowaną, sprzedaż detaliczną prowadzoną w niewyspecjalizowanych sklepach z przewagą żywności, napojów i wyrobów tytoniowych, transport drogowy towarów, magazynowanie i przechowywanie pozostałych towarów.

(...) sp. z o.o. nie prowadzi działalności produkcyjnej zgodnie z przedmiotem wynikającym z danych ujawnionych w Krajowym Rejestrze Sądowym od czasu zdarzenia, które zaistniało w maju 2015r. Wówczas w zakładzie produkcyjnym spółki, położonym w miejscowości Z., miał miejsce pożar, który uniemożliwił spółce prowadzenie dalszej działalności produkcyjnej ze względu na powstałe straty, odmowę wypłaty odszkodowania od towarzystwa ubezpieczeniowego i brak środków finansowych.

Wobec niemożności kontynuowania działalności w ramach (...) sp. z o.o. Z. W. podjął decyzję o utworzeniu spółki (...) S.A. Emisja jej akcji miała służyć pozyskaniu środków finansowych na podjęcie próby rozpoczęcia ponownie działalności produkcyjnej związanej z przetwórstwem mleka i produkcją wyrobów nabiałowych, jaka dotychczas była prowadzona w (...) sp. z o.o., ale tym razem w spółce akcyjnej działającej pod firmą (...), która nie posiadała własnych nieruchomości. W początkowym okresie działania wydzierżawiała więc halę produkcyjną oddaloną o kilkadziesiąt kilometrów od zniszczonego w pożarze zakładu w Z. i wówczas tam odbywała się produkcja. Jednak codzienne pokonywanie takiego dystansu było uciążliwe dla pracowników spółki, a to oznaczało, że w dłuższej perspektywie wokół tego zakładu nie uda się stworzyć stałej załogi. Ponadto zakład wówczas dzierżawiony nie był dostosowany do produkcji wyrobów spółki, przez co praca była nieefektywna. Niedogodności te spowodowały, że (...) S.A. zdecydowała się powrócić do produkcji w zakładzie w Z. i w tym celu wydzierżawiła od (...) sp. z o.o. zorganizowaną część przedsiębiorstwa umożliwiającą przetwarzanie mleka i produkcję wyrobów nabiałowych. Dzierżawa ta była dla (...) sp. z o.o. jedynym źródłem przychodów ( protokół przesłuchania zeznania Z. W. – k. 783 – 790 akt kontroli ZUS i k. 1471 – 1473 akt kontroli ZUS; wydruki KRS – k. 15 -20 akt kontroli, k. 1021 –1031 i k. 1033 - 1043 akt kontroli).

Do zawarcia umowy dzierżawy pomiędzy spółkami doszło w dniu 28 lutego 2018r. Umowa została zawarta na okres dziesięciu lat - od dnia 1 marca 2018r. do dnia 28 lutego 2028r. i obowiązywać miała przez kolejny okres dziesięciu lat, o ile żadna ze stron nie potwierdzi woli jej ustania w formie pisemnej na co najmniej trzy miesiące przed datą jej zakończenia.

Zgodnie z § 2 pkt 1 umowy (...) sp. z o.o., zwana wydzierżawiającym, zobowiązała się wobec (...) S.A., zwanej dzierżawcą, do wydzierżawienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa z wyszczególnieniem określonych składników majątkowych, praw nabytych, znaków towarowych, koncesji, licencji, zezwoleń, patentów, praw własności przemysłowej, majątkowych praw autorskich i majątkowych praw pokrewnych, certyfikatów, maszyn, urządzeń, linii technologicznych, wyposażenia – zwanej przedmiotem dzierżawy.

Zgodnie z § 2 pkt 2 umowy wydzierżawiający oświadczył, że jest właścicielem wszelkich składników majątkowych i praw opisanych w § 2 pkt 1 umowy, będących przedmiotem dzierżawy, oraz że jest właścicielem lub jest w posiadaniu składników zorganizowanej części przedsiębiorstwa objętych protokołem przekazania.

W § 2 pkt 4 umowy wydzierżawiający oświadczył, że w skład przedmiotu dzierżawy wchodzą nieruchomości gruntowe oraz zabudowane:

działka gruntu w użytkowaniu wieczystym wraz z zabudowanym budynkiem gospodarczym stanowiącym odrębną nieruchomość o pow. 284 m 2, położona w (...), gm. T., działki nr (...) pow. 0,0783 ha, dla której Sąd Rejonowy w S. XVIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

grunty orne w użytkowaniu wieczystym położone w (...), gm. T., działka nr (...) o pow. 0,8300 ha i działka nr (...) pow. 0,7600 ha, dla których Sąd Rejonowy w S. XVIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

lokal mieszkalny nr (...) składający się z 2 pokoi, kuchni, łazienki, przedpokoju, garderoby, ganku, spiżarki, kotłowni oraz piwnicy (...) o łącznej powierzchni użytkowej 73,50 m ( 2), stanowiący odrębną nieruchomość wraz z udziałem w prawie użytkowania wieczystego działki gruntu w (...) niewydzielonych częściach działki nr (...) oraz w (...) we własności części wspólnych budynku, poł. w (...) gm. T., dla którego Sąd Rejonowy w S. XVIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

działka gruntu w użytkowaniu wieczystym wraz z zabudowanym budynkiem dojrzewalni serów o pow. 140 m 2, budynkiem kotłowni o pow. 65,40 m 2, budynkiem przemysłowym przeznaczonym do celów produkcyjnych o pow. 175 m 2, budynkiem mleczarni o pow. 607,80 m 2, budynkiem socjalnym o pow. 173,70 m 2, stanowiącymi odrębną nieruchomość, położoną w (...) gm. T. działka nr (...) pow. 0,9276 ha, dla którego Sąd Rejonowy w S. XVIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...);

nieruchomość gruntowa położona w (...) gm. T. działka nr (...) o pow. 2,1900 ha, dla której Sąd Rejonowy w S. XVIII Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w M. prowadzi księgę wieczystą KW nr (...).

Zgodnie z § 4 pkt 1 i 2 umowy dzierżawca zobowiązał się do używania przedmiotu dzierżawy zgodnie z jego przeznaczeniem, a także zgodnie z wymaganiami prawidłowej gospodarki oraz do dokonywania bieżących drobnych napraw przedmiotu dzierżawy na swój koszt, celem zachowania w stanie należytym. Na podstawie zapisu z § 4 pkt 3 i 4 umowy dzierżawca uzyskał prawo dokonywania nakładów zwiększających wartość przedmiotu dzierżawy za zgodą i w zakresie uzgodnionym każdorazowo w formie pisemnej z wydzierżawiającym, a nakłady te miały zostać rozliczone poprzez dokonanie potrącenia w czynszu dzierżawnym lub poprzez fakturę wystawioną przez dzierżawcę płatną przez wydzierżawiającego w terminie nią określonym. Z kolei zgodnie § 5 pkt 2 umowy wydzierżawiający zobowiązał się do niezwłocznego usunięcia na własny koszt wad przedmiotu dzierżawy.

W § 5 pkt 3 wskazano, że po wydaniu przedmiotu dzierżawy na podstawie protokołu przekazania, wydzierżawiający uzyskuje prawo do kontroli przedmiotu dzierżawy jedynie przy udziale dzierżawcy, po uprzednim pisemnym powiadomieniu przez wydzierżawiającego o terminie kontroli z 7-dniowym wyprzedzeniem.

Zgodnie § 6 pkt 1 dzierżawca zobowiązał się płacić wydzierżawiającemu miesięczny czynsz dzierżawny w kwocie 58.600,00 zł + VAT, tj. 72.078,00 zł brutto za okres pierwszych dwóch lat dzierżawy – do 28 lutego 2020r. W § 6 pkt 2 umowy ustalono, że płatność za pierwszy dwudziestoczteromiesięczny okres dzierżawy nastąpi nie później niż do 30 marca 2018r.

Zgodnie § 6 pkt 3 umowy, zapłata za kolejne miesięczne okresy rozliczeniowe następować miała na podstawie faktury VAT wystawionej przez wydzierżawiającego, na jego rachunek bankowy wskazany w treści rachunku w terminie 14 dni od dnia doręczenia tego dokumentu dzierżawcy, w wysokości 5.000,00 zł miesięcznie netto.

W 2018r. na terenie zakładu w Z. doszło do kolejnego pożaru, po którym (...) sp. z o.o. nie dysponował środkami majątkowymi, aby móc przywrócić przedmiot umowy dzierżawy do stanu użyteczności. Było to powodem zawarcia w dniu 8 grudnia 2020r. aneksu do umowy dzierżawy, który w § 1 pkt 2 przewidywał, że wydzierżawiający zobowiązał się do utrzymania w należytym stanie wszystkich części składowych nieruchomości i ruchomości służących do produkcji serów oraz mieszkania, które wchodzi w skład przedsiębiorstwa, w szczególności poprzez wykonywanie przeglądów gwarancyjnych, konserwacji i napraw uszkodzeń części składowych przedmiotu umowy do potrzeb dzierżawcy. Ponadto w § 1 pkt 3 wydzierżawiający zobowiązał się do bieżącego porządkowania całej nieruchomości, w szczególności utrzymania porządku na terenie przedmiotu umowy w trakcie wykonywania prac remontowo-budowlanych po pożarach oraz w trakcie wykonywanie prac remontowo-budowlanych, których celem jest przystosowanie zakładu do potrzeb produkcyjnych dzierżawcy. Natomiast w § 1 pkt 4 aneksu wydzierżawiający zobowiązał się do utrzymania całego przedmiotu umowy w stanie umożliwiającym jego używanie niezależnie od warunków pogodowych, poprzez odśnieżanie nieruchomości gruntowej wokół zakładu, usuwanie liści, usuwanie skutków gwałtownych ulew, wichur itp. W myśl § 2 pkt 1 dzierżawca zobowiązał się płacić wydzierżawiającemu miesięczny czynsz dzierżawny, na który składają się: a) część stała w kwocie 5.000,00 zł netto miesięcznie, b) część zmienna uzależniona od wydatków wydzierżawiającego na utrzymanie przedmiotu umowy w należytym stanie (np. konserwacja i naprawa przedmiotu umowy) i kosztów ponoszonych w związku z przedmiotem umowy (np. podatek od nieruchomości), c) część zmienna uzależniona od obrotów, tj. ilości wyprodukowanych serów przez dzierżawcę przy użyciu przedmiotu umowy, d) część zmienna uzależniona od wydatków wydzierżawiającego na przystosowanie przedmiotu umowy do zmieniających się potrzeb dzierżawcy (umowa dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa z 28 lutego 2018r., k. 475-480 akt kontroli ZUS; aneks do umowy dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa, k. 481-484 akt kontroli ZUS).

(...) sp. z o.o. dysponowała środkami finansowymi, by opłacać zewnętrznych usługodawców celem wykonania prac remontowych i porządkowych zakładu w Z., a utrzymanie go w należytym stanie było istotne dla spółki (...) S.A., gdyż stanowiło warunek uzyskania odpowiednich decyzji administracyjnych i wznowienia produkcji. Dlatego faktycznie odbywało się to w ścisłym porozumieniu pomiędzy spółkami i zgodnie z oczekiwaniami (...) S.A. W związku z tym (...) S.A. udostępniła (...) sp. z o.o. swoich pracowników – zatrudnianych na potrzeby procesu produkcji na podstawie umowy o pracę – z którymi przez (...) sp. z o.o. zawarła umowy zlecenia. Na ich podstawie zleceniobiorcy zobowiązali się do utrzymywania, naprawy i porządkowania urządzeń, wyposażenia obiektu oraz gruntów zleceniodawcy w Z.. W praktyce odbywało się to w taki sposób, że pracownicy chętni do uzyskania dodatkowego zarobku, zgłaszali w biurze spółki (...) swoją gotowość do wykonywania, oprócz czynności z umowy o pracę, także prac w ramach umowy zlecenia ze spółką (...). Z osobami, które zasygnalizowały chęć pracy w takim trybie kontaktował się D. W. – pracownik spółki (...) S.A., zatrudniony na stanowisku kierownika ds. logistyki wewnętrznej. To on reprezentował (...) sp. z o.o. jako zleceniodawcę przy zawieraniu umów zlecenia. Na podstawie takich umów zleceniobiorcy wykonywali inne czynności niż te, jakie mieli wykonywać z tytułu umowy o pracę. Ponadto zlecenie realizowali w innych godzinach niż pracę z tytułu umowę o pracę, każdorazowo jednak odbywało się to w tym samym miejscu, w którym był wykonywany stosunek pracy, tj. na terenie zakładu produkcyjnego w Z.. D. W. – pracownik spółki (...) S.A., nie tylko reprezentował (...) sp. z o.o. przy zawieraniu umów zlecenia, ale także był odpowiedzialny za bieżące koordynowanie prac zleceniobiorców, wyznaczanie im czynności i nadzór nad nimi. Z kolei pracę wynikającą z umów o pracę zawartych ze spółką (...) S.A. nadzorowała B. L. (protokół przesłuchania Z. W. – k. 783 – 790 akt kontroli ZUS i k. 1471 – 1473 akt kontroli ZUS; protokół przesłuchania K. R. – k. 1407 – 1415 akt kontroli ZUS; protokół przesłuchania D. W. – (...) akt kontroli ZUS).

Praktyką zatrudnienia na umowę zlecenia przez (...) sp. z o.o. objęto wielu pracowników spółki (...) S.A., m.in. K. R., K. N. i A. L..

K. R. została zatrudniona w spółce (...) S.A. na podstawie umowy o pracę nr (...), zawartej na okres próbny od 1 października 2020r. do 31 grudnia 2020r., jako pomocnik mleczarski, w pełnym wymiarze czasu pracy, za wynagrodzeniem brutto w kwocie 2.600 zł. Kolejną umową o pracę zawarła na czas określony od 1 stycznia 2021r. do 31 grudnia 2021r., na dotychczasowym stanowisku pracy, za wynagrodzeniem 2.800 zł brutto. Od 1 stycznia 2023r. (...) S.A. zatrudniła ją na czas nieokreślony na podstawie umowy o pracę nr (...), jako pracownika produkcji, za wynagrodzeniem wynoszącym 3.200 zł brutto. Określonym w umowie miejscem świadczenia pracy K. R. był Z., ul. (...) (umowy o pracę – k. 657 – 661 akt kontroli ZUS). Spółka (...) S.A. z tytułu zatrudniania na podstawie umowy o pracę zgłosiła K. R. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 1 października 2020r. (bezsporne).

K. N. w spółce (...) S.A. był zatrudniony na podstawie umowy o pracę na okres próbny od 8 września 2020r. do 8 grudnia 2020r., jako aparatowy, za wynagrodzeniem brutto w kwocie 3.704,60 zł. Następnie, od 9 grudnia 2020r. został zatrudniony na czas nieokreślony, z tym że stanowisko i kwota wynagrodzenia nie uległy zmianie. Na mocy porozumienia stron umowa o pracę K. N. została rozwiązana 31 grudnia 2021r. (umowy o pracę – k. 645 – 647 akt kontroli ZUS; porozumienie o rozwiązaniu umowy – k. 649 akt kontroli ZUS). (...) S.A. z tytułu umowy o pracę zgłosiła K. N. do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych w okresie od 8 września 2020r. do dnia 31 grudnia 2021r. (bezsporne).

A. L. została zatrudniony w spółce (...) S.A. na podstawie umowy o pracę od 1 kwietnia 2018r., na pełen etat, jako młodszy serowar, za wynagrodzeniem brutto w kwocie 2.360 zł (umowa o pracę – k. 607 akt kontroli ZUS). Ww. spółka zgłosiła go do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych od 1 kwietnia 2018r. (bezsporne).

Ww. pracownicy spółki (...) S.A. zawarli również umowy zlecenia z (...) sp. z o.o. Nastąpiło to w dniu 1 kwietnia 2021r. i od tej daty z tego tytułu zostali zgłoszeni przez ww. spółkę wyłącznie do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego (bezsporne).

W okresie od 12 października 2022r. do 7 listopada 2022r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przeprowadził kontrolę w spółce (...) S.A. Z przeprowadzonej kontroli ZUS sporządził protokół kontroli z dnia 7 listopada 2022r., w którym stwierdził, że materiał dowodowy zgromadzony w jej toku wskazuje na powiązania kapitałowo-osobowe oraz przepływy finansowe pomiędzy płatnikiem składek a (...) sp. z o.o., zaś zapisy umowy dzierżawy wskazują, że faktycznym i finalnym beneficjentem usług świadczonych przez zleceniobiorców zatrudnionych w (...) sp. z o.o. jest płatnik składek (...) S.A. W protokole kontroli Zakład stwierdził także, że spółka (...), jako płatnik składek, nie naliczyła składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne za ubezpieczonych z tytułu umów zlecenia zawartych z (...) sp. z o.o., którzy w ramach tych umów świadczyli pracę na jej rzecz.

Płatnik składek złożył zastrzeżenia dotyczące ustaleń dokonanych przez organ rentowy w protokole kontroli, które nie zostały uwzględnione przez ZUS (zastrzeżenia do protokołu kontroli – k. 979 – 993 akt kontroli ZUS; informacja o sposobie rozpatrzenia zastrzeżeń – k. 1397 – 1399 akt kontroli ZUS).

W dniu 17 stycznia 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wszczął z urzędu postępowanie administracyjne w sprawie obowiązku złożenia korygujących dokumentów rozliczeniowych, o czym zawiadomił płatnika składek i ubezpieczonych. ZUS wskazał, że na podstawie protokołu kontroli z dnia 7 listopada 2022r. ustalił, że płatnik składek (...) S.A. nie deklarował składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od przychodu uzyskanego przez zatrudnionych w tej spółce pracowników z tytułu wykonywania przez nich pracy na podstawie umów zlecenia zawartych z (...) sp. z o.o. (bezsporne).

Po zakończeniu postępowania administracyjnego organ rentowy, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 w związku z art. 4 pkt 2 lit. a, art. 8 ust. 2a, art. 17 ust. 1 i 2, art. 18 ust. 1 i la, art. 20 ust. 1 i art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 81 ust. 1 i art. 85 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wydał decyzje z 17 lutego 2023r. o numerach:

(...) – dotycząca K. R.

(...) – dotycząca K. N.

(...) – dotycząca A. L..

We wskazanych decyzjach organ rentowy ustalił podstawy wymiaru składek za ww. pracowników z tytułu ich zatrudnienia u płatnika składek (...) S.A. W podstawie wymiaru składek, oprócz wynagrodzenia osiągniętego z tytułu umowy o pracę uwzględnione zostały również kwoty wynagrodzenia osiągniętego przez wskazanych pracowników w ramach umów zlecenia zawartych z (...) sp. z o.o. (decyzja dotycząca K. R. – k. 1919 – 1937 akt kontroli ZUS; decyzja dotycząca A. L. – k. 1819 – 1821 akt kontroli ZUS; decyzja dotycząca K. N. – k. 1909 – 1917 akt kontroli ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie powołanych dokumentów zgromadzonych w aktach kontroli, które zostały ocenione jako wiarygodne. Strony nie kwestionowały ich autentyczności i treści, dlatego to, co z nich wynika, stało się podstawą ustaleń faktycznych. Również okoliczności przedstawione w protokołach przesłuchania ubezpieczonej K. R. oraz w przeważającym zakresie w protokołach przesłuchania Z. W. i D. W. nie budziły wątpliwości Sądu, jednakże - odnosząc się do tego, co zeznał Z. W. – należy wskazać, że Sąd nie podzielił prezentowanej przez prezesa zarządu oceny, że zlecone prace remontowe i naprawy prowadzone w zakładzie produkcyjnym w Z. służyły jedynie (...) sp. z o.o. Gdyby bowiem było tak, jak twierdził Z. W., to wykonanie ww. prac i przywrócenie stanu poprzedniego na terenie nieruchomości wiązałoby się także z podjęciem ponownie działalności produkcyjnej przez ww. spółkę, a tak się nie stało. (...) sp. z o.o. nie kontynuowała działalności produkcyjnej, a mimo to wyremontowała zakład produkcyjny, działając - w ocenie Sądu – przede wszystkim w interesie i na potrzeby spółki (...) S.A., by jej umożliwić prowadzenie w nim procesu produkcji.

W pozostałym zakresie to, co wynika z protokołu przesłuchania K. R., D. W. i Z. W. Sąd ocenił jako wiarygodne, przyjmując, że w oparciu o informacje stwierdzone w ww. dokumentach możliwe jest ustalenie praktyki w zakresie zatrudnienia pracowników spółki (...) S.A. przez (...) sp. z o.o. na podstawie umów zlecenia celem wykonywania przez zleceniobiorców czynności zleconych oraz wyciągnięcie wniosków dotyczących tego, kto korzystał z pracy tych, którzy takie umowy cywilnoprawne realizowali.

Ustalając stan faktyczny, Sąd nie miał możliwości dokonania ustaleń w oparciu o dowód z zeznań ubezpieczonych, którzy prawidłowo wezwani, nie stawili się w sądzie, ani - pomimo deklarowania chęci udziału w przesłuchaniu przy użyciu urządzeń technicznych w formie zdalnej – ostatecznie nie połączyli się z sądem. Nieskuteczne okazały się również prawidłowo doręczone wezwania do stawiennictwa na rozprawie, skierowane do Z. W., D. W. i N. K., gdyż osoby te nie stawiły się w wyznaczonym terminie. Jedynie świadek J. F. połączyła się z sądem podczas rozprawy w dniu 14 marca 2025r., lecz pełnomocnik organu rentowego ostatecznie cofnął wniosek o jego przesłuchanie.

Uwzględniając powołane okoliczności, jak i to, że Z. W., D. W. i K. R. złożyli obszerne zeznania w postępowaniu prowadzonym przez organ rentowy, sąd ocenił, że dotychczas zgromadzony materiał dowody jest wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Istota prowadzonego postępowania w zakresie obejmującym decyzje dotyczące K. R., A. L. i K. N. sprowadzała się do oceny prawidłowości zakwestionowania przez organ rentowy umów zlecenia zawartych przez te osoby z (...) sp. z o.o. Zdaniem ZUS, ubezpieczeni zatrudnieni na podstawie umowy o pracę w odwołującej się spółce (...) S.A., realizując zadania wykonywane na podstawie umów zlecenia zawartych ze spółką (...) sp. z o.o., w rzeczywistości wykonywali pracę na rzecz spółki (...) S.A., będącej ich pracodawcą. O powyższym miało świadczyć to, że obie spółki są ze sobą powiązane osobą prezesa zarządu, nadzór nad zleceniobiorcami (...) sp. z o.o. sprawował pracownik spółki (...) S.A., a jedynym źródłem przychodu (...) sp. z o.o. był czynsz dzierżawny płacony przez spółkę (...) S.A., a zatem wynagrodzenie zleceniobiorców (...) sp. z o.o. finansowane było ze środków ich pracodawcy – spółki (...) S.A.

Wobec powyższego organ rentowy uznał, że beneficjentem pracy zleceniobiorców jest ich pracodawca Stara Mleczarnia, gdyż to faktycznie na jego rzecz wykonywane były umowy zlecenia. W oparciu o tę okoliczność organ rentowy wywodził, że w sprawie znajduje zastosowanie przepis art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zasadność zastosowania ww. przepisu zanegował płatnik składek (...) S.A., a jego stanowisko wsparła także (...) sp. z o.o. – mająca status zainteresowanego. Ww. podmioty akcentowały, że korzyści z prac zleconych pracownikom odniosła wyłącznie spółka będąca zleceniodawcą, ponieważ wykonanie zlecenia miało na celu przywrócenie stanu poprzedniego zakładu (...) sp. z o.o., zatem nie jest to korzyść dla spółki (...) S.A.

Art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity Dz. U. z 2022r., poz. 109) - zwanej dalej ustawą systemową - stanowi, że za pracownika w rozumieniu ustawy uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Na gruncie cytowanego przepisu w orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalony został pogląd, że pracodawca, którego pracownik wykonuje na jego rzecz pracę w ramach dodatkowej umowy z osobą trzecią, jest płatnikiem składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe z tytułu tej umowy (por. np. uchwałę z dnia 2 września 2009r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyrok z 11 maja 2012r., I UK 5/12, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117, wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 stycznia 2010r., I UK 252/09, LEX nr 577824; z dnia 22 lutego 2010r., I UK 259/09, LEX nr 585727 oraz z dnia 18 października 2011r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266). Sąd Najwyższy wyjaśnił również, że art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych rozszerza pojęcie pracownika dla celów ubezpieczeń społecznych poza sferę stosunku pracy, w tym na wykonywanie pracy na podstawie jednej z tych umów przez osobę, która wymienioną umowę zawarła z osobą trzecią, jednakże w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lutego 2014r., I UK 323/13, OSNP 2015 nr 5, poz. 68).

Omawiany przepis został wprowadzony do porządku prawnego od dnia 30 grudnia 1999r., a poprzedzał go art. 2 ust. 3 ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (tekst jedn. Dz. U. z 1995r., Nr 65, poz. 333 ze zm.) mówiący o tym, że dochód z tytułu wykonywania umowy zawartej ze zleceniodawcą, u którego osoba wykonująca umowę jest równocześnie pracownikiem, traktuje się w zakresie ubezpieczeń społecznych jako wynagrodzenie z tytułu zatrudnienia, niezależnie od okresu, na który umowa była zawarta oraz wymiaru czasu pracy w ramach stosunku pracy. W tamtym stanie prawnym Sąd Najwyższy traktował dodatkowe umowy zawierane z pracownikami zatrudnionymi w pełnym wymiarze czasu pracy, przewidujące wykonywanie po godzinach pracy tego samego rodzaju, co określony w umowie o pracę, jako umowy uzupełniające umowę o pracę z konsekwencją łącznego traktowania przychodów jako podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 1994r., I PZP 13/94, OSNAPiUS 1994/3/39).

Nowością, w odniesieniu do stanu prawnego poprzednio obowiązującego, jest uzupełnienie stanów faktycznych podległych regulacji art. 8 ust. 2a ustawy systemowej o takie, w których pracownik zawiera umowę cywilną z podmiotem powiązanym z pracodawcą w ten sposób, że w jej ramach wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a in fine). Interpretowanie rationis legis tej regulacji jako przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom i doszukiwanie się zamiaru unikania świadczeń na fundusze ubezpieczeń społecznych jest uzasadnione, jednak zobiektywizowana treść tego przepisu wyraźnie się od nich odrywa. Jak zaakcentował Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 kwietnia 2017r. ( I UK 182/16, Lex nr 2279009), przy stosowaniu tego przepisu nie ma znaczenia zamiar obejścia prawa przez pracodawcę (płatnika), pracownika lub stronę umowy cywilnej, trzecią dla tego stosunku, lecz istotne jest zaistnienie zdarzeń opisanych w hipotezie, zgodnie z którą pracodawca, na którego rzecz pracownik wykonuje pracę na podstawie umowy zawartej z podmiotem trzecim, pozostaje z tym pracownikiem w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tego pracownika ubezpieczeniami społecznymi na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy. Tak też definicja ustalona w art. 4 pkt 2 lit. a ustawy systemowej określa płatnika składek jako pracodawcę w stosunku do pracowników oraz jako jednostkę organizacyjną lub osobę fizyczną pozostającą z inną osobą w stosunku prawnym uzasadniającym objęcie tej osoby ubezpieczeniami społecznymi. To właśnie powiązanie ze względu na wykonywanie przez jego pracownika cudzej umowy cywilnej czyni go płatnikiem składek w sposób określony w art. 18 ust. 1a tej ustawy.

Ze względu na posłużenie się w art. 8 ust. 2a ustawy szerokim pojęciem "pracownik", stosunek pracy łączący pracodawcę z pracownikiem stanowi wyłączny tytuł ubezpieczenia, który pochłania dodatkowy stosunek cywilnoprawny. Osoba wykonująca pracę na rzecz swego pracodawcy na podstawie umów cywilnych podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu jako pracownik i na tym kwestia jej ubezpieczenia się wyczerpuje ( wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 marca 1997r., I PKN 43/97, OSNAPiUS 1997/24/494, z dnia 3 kwietnia 2014r., II UK 399/13, niepubl. i z dnia 6 lutego 2014r., II UK 279/13, niepubl.). Nie powstaje również problem zbiegu ubezpieczeń regulowany w art. 9. W teorii nazywane jest to rozszerzeniem definicji pracownika. Uznaje się, że w przepisie art. 8 ust. 2a ustawy systemowej pojęcie pracownika jest rozszerzone na jego dalszą aktywność w ramach umowy cywilnoprawnej, jeżeli w jej ramach świadczy pracę na rzecz swojego pracodawcy. Także w zakresie tej sfery aktywności wykonujący umowę cywilnoprawną uznawany jest - na potrzeby ubezpieczeń społecznych - za pracownika tego właśnie pracodawcy i pracodawca jest płatnikiem składek z tego tytułu (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009r., II UZP 6/09, OSNP 2010 nr 3-4, poz. 46 oraz wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 22 lutego 2010r., I UK 259/09, niepubl., z dnia 11 maja 2012r., I UK 5/12, OSNP 2013 nr 9-10, poz. 117, z dnia 18 października 2011r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266, z dnia 18 marca 2014r., II UK 449/13, niepubl. i z dnia 3 kwietnia 2014r., II UK 399/13, niepubl.).

Kluczowe jest jednak, aby osoba będąca pracownikiem, związana stosunkiem pracy z danym pracodawcą, jednocześnie świadczyła na jego rzecz pracę w ramach umowy cywilnoprawnej. Przez wykonywanie pracy „na rzecz” pracodawcy w rozumieniu powołanego przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej należy rozumieć „uzyskiwanie” przez pracodawcę „pracy”, w tym znaczeniu, że musi istnieć bezpośredni związek między korzyścią pracodawcy, która jest wymierna i związana
z realizacją celów statutowych, a pracami wykonywanymi przez jego pracowników na podstawie umów cywilnoprawnych zawieranych z innym podmiotem ( uchwała Sądu Najwyższego z dnia 2 września 2009r., II UZP 6/09, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2010r., I UK 259/09 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 25 maja 2010r., I UK 54/09).

Sąd Apelacyjny w Gdańsku w wyroku z dnia 18 grudnia 2012r. (III AUa 1031/12), odnosząc się do zwrotu „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy”, wskazał, że występujący w art. 8 ust. 2a ustawy zwrot „działać na rzecz” został użyty we wskazanym przepisie w innym znaczeniu niż w języku prawa, w którym działanie „na czyjąś rzecz” może się odbywać w wyniku istnienia określonej więzi prawnej czy stosunku prawnego. Stosunkiem prawnym charakteryzującym się działaniem na rzecz innego podmiotu jest stosunek pracy, do którego istotnych cech należy działanie na rzecz pracodawcy. Również wykonujący zlecenie „działa na rzecz zleceniodawcy”. W kontekście przepisu art. 8 ust. 2a ustawy zwrot ten opisuje zatem sytuację faktyczną, w której należy zastosować konstrukcję uznania za pracownika. Jest nią istnienie trójkąta umów, tj.:

1.  umowy o pracę

2.  umowy zlecenia między pracownikiem a osobą trzecią i

3.  umowy o podwykonawstwo między pracodawcą i zleceniodawcą.

Pracodawca w wyniku umowy o podwykonawstwo przejmuje w ostatecznym rachunku rezultat pracy wykonanej na rzecz zleceniodawcy, przy czym następuje to w wyniku zawarcia umowy zlecenia/świadczenia usług z osobą trzecią oraz zawartej umowy cywilnoprawnej między pracodawcą i zleceniodawcą (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 23 lutego 2017r., III AUa 838/16).

Na tle analizowanego przepisu, w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego wypracowana została linia orzecznicza odnosząca się m.in. do stosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej w sprawach, w których – tak jak w przedmiotowej sprawie - występują powiązania kapitałowo-organizacyjne między pracodawcą a zleceniodawcą wykonującym umowę zlecenia (inną umowę cywilnoprawną) zawartą z pracodawcą przy wykorzystaniu pracowników pracodawcy. Jej podsumowania dokonał Sąd Najwyższy w wyroku z 8 maja 2025r. (II USKP 74/24), przypominając kilka dotychczas rozpoznanych spraw, w których taka problematyka była analizowana. W podsumowaniu stwierdził, że dotychczasowe orzecznictwo zasadza się jednak dalej na korzyści pracodawcy (przyjęciu, że pracodawca jest beneficjentem pracy zleconej przez osobę trzecią), a wpisuje się to w ten nurt orzecznictwa, w którym przyjmuje się, że dla zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej wystarczające byłoby ustalenie, że "pracodawca jest rzeczywistym beneficjentem pracy świadczonej przez pracownika - zleceniobiorcę". O tym zaś miałoby decydować to, dla kogo rzeczywiście praca jest świadczona i kto uzyskuje jej rezultaty, unikając obciążeń i obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011r., III UK 22/11, OSNP 2012 nr 21-22, poz. 266; z dnia 14 stycznia 2010r., I UK 252/09, LEX nr 577824; z dnia13 lutego 2014r., I UK 323/13, OSNP 2015 Nr 5, poz. 68; z dnia 24 marca 2015r., II UK 184/14, OSNP 2017 Nr 2, poz. 21; z dnia 18 marca 2014r., II UK 449/13, LEX nr 1451362; z dnia 9 lipca 2020r., III UK 356/19; LEX nr 3169294 oraz z dnia 8 października 2020r., III UK 376/19, LEX nr 3146827).

Nie wystarczą zatem powiązania kapitałowe, osobowe czy organizacyjnie między pracodawcą a zleceniodawcą, aby przyjąć, że zastosowanie ma art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Konieczne jest także ustalenie, że praca pracowników zlecona przez osobę trzecią pozostającą we współpracy z pracodawcą przynosi pracodawcy wymierne korzyści, tj. przekłada się bezpośrednio na wzrost przychodów pracodawcy (powiększa jego zysk).

Przy powiązaniach kapitałowo-organizacyjnych czy osobowych korzyścią pracodawcy (podmiot Y) może być zysk uzyskiwany z pracy pracowników zatrudnionych na podstawie umowy zlecenie z osobą trzecią (podmiot X), który przypada, po jego podziale, wspólnikowi podmiotu zlecającego - pracodawcy (Y jest wspólnikiem w podmiocie X). Nie ma wtedy wątpliwości, że mimo braku umowy o podwykonawstwo między pracodawcą a zleceniodawcą, pracodawca jest beneficjentem pracy swoich pracowników wykonujących umowę zlecenie. Praca na podstawie umowy zlecenie takiego pracownika przekłada się bezpośrednio na zysk pracodawcy (podmiotu Y) partycypującego w zysku zleceniodawcy (podmiotu X, którego Y jest wspólnikiem).

Praca wykonywana na rzecz pracodawcy to zatem taka praca, której rzeczywistym beneficjentem jest pracodawca, niezależnie od formalnej więzi prawnej łączącej pracownika z osobą trzecią. Oznacza to, że bez względu na rodzaj wykonywanych czynności przez pracownika wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią oraz niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią. Z punku widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2017r., II UK 693/15, LEX nr 2238708).

W uchwale z dnia 26 sierpnia 2021r., III UZP 6/21 (OSNP 2022 nr 1, poz. 7; OSP 2022 nr 4, poz. 36) Sąd Najwyższy potwierdził, że finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy przez pracownika na podstawie umowy zawartej z osobą trzecią, przemawia za zastosowaniem art. 8 ust. 2a ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych. W uzasadnieniu tej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że dla stwierdzenia, że dany stosunek prawny jest stosunkiem pracy konieczne jest ustalenie, czy wykonywana jest praca określonego rodzaju dla pracodawcy, czy dana osoba podlega poleceniom pracodawcy oraz czy osoba ta otrzymuje od pracodawcy wynagrodzenie za czynności, które dla niego wykonuje na jego polecenie. Skoro zaś tytuł ubezpieczenia społecznego jest pochodną istnienia ważnego stosunku cywilnoprawnego, to o rozszerzonym pracowniczym tytule ubezpieczenia społecznego można mówić tylko w przypadku finansowania przez pracodawcę wynagrodzenia wypłacanego przez osobę trzecią jego pracownikom, za czynności wykonywane przez nich dla tego pracodawcy. Tym samym finansowanie przez pracodawcę w jakikolwiek sposób wynagrodzenia z tytułu świadczenia na jego rzecz pracy przez pracownika na podstawie umowy zawartej z osobą trzecią, przemawia za zastosowaniem art. 8 ust. 2a ustawy systemowej. Z punktu widzenia przepływów finansowych, to pracodawca przekazuje osobie trzeciej środki na sfinansowanie określonego zadania, stanowiącego przedmiot swojej własnej działalności, a osoba trzecia, wywiązując się z przyjętego zobowiązania, zatrudnia pracowników pracodawcy. W takim przypadku pracodawca - w sensie organizacyjnym - jest odbiorcą pracy swoich pracowników, a w sensie prawnym - nabywcą zamówionej przez siebie usługi. Natomiast w odwrotnym przypadku, gdy pracodawca sprzedaje usługi innemu podmiotowi, które wykonują jego pracownicy, nie ma zastosowania norma z art. 8 ust. 2a ustawy systemowej.

Przenosząc powyższe na grunt rozpoznawanej sprawy, na wstępie zaznaczyć należy, że odwołująca się spółka podnosiła, że organ rentowy nie ustalił okoliczności faktycznych, z których można wysnuć wniosek, że czynności K. R., A. L. i K. N. wykonywane na podstawie umów zlecenia, w istocie przynosiły korzyść pracodawcy (...) S.A., a w szczególności ani w zaskarżonej decyzji, ani w protokole kontroli nie zostały wskazane konkretne dowody, które doprowadziły do takiego uznania, jak też nie została podana wartość rzekomo uzyskanej korzyści lub mienia.

W ocenie Sądu, tak skonstruowana przez odwołującą się spółkę argumentacja nie zasługuje na uwzględnienie, albowiem organ rentowy prawidłowo ustalił stan faktyczny sprawy – znalazło to odzwierciedlenie w szczegółowo opracowanym protokole kontroli, a następnie w uzasadnieniu zaskarżonych decyzji. Pomimo, że we wskazanych dokumentach rzeczywiście zabrakło wyraźnego wyartykułowania, na czym polegała korzyść dla spółki (...) S.A., osiągana z pracy zleceniobiorców (...) sp. z o.o., to okoliczność ta sama w sobie nie niweczy prawidłowości i wszechstronności dokonanych przez organ ustaleń. Ostatecznie, to rzeczą Sądu jest zbadanie prawidłowości podstaw faktycznych zaskarżonych decyzji i dokonanie ich subsumpcji. W konsekwencji, po analizie zgromadzonego materiału dowodowego, Sąd ocenił, że zasadne jest twierdzenie ZUS, iż w ramach zawartych z (...) sp. z o.o. umów zlecenia K. R., A. L. i K. N. świadczyli w istocie pracę na rzecz swojego pracodawcy (...) S.A.

Sąd, dostrzegając niepełną argumentację organu rentowego nakreśloną dla wsparcia ww. wniosku – co zarzucała odwołująca się spółka – za konieczne uznał wskazanie wprost, że wymiernym efektem pracy zleceniobiorców dla spółki (...) S.A. była możliwość prowadzenia zarobkowej działalności przez tę spółkę – zgodnie z danymi ujawnionymi w KRS – czyli możliwość przetwórstwa mleka i wyrób serów, a w konsekwencji osiąganie przychodów, co przecież w przypadku spółek handlowych jest kluczowe. Bez pracy ww. zleceniobiorców możliwość taka w praktyce nie istniałaby, ponieważ to wobec ich wysiłku i działań podjętych w ramach umów zlecenia, nieruchomości zlokalizowane w Z., a wchodzące w skład zorganizowanej części przedsiębiorstwa – będącego przedmiotem umowy dzierżawy zawartej pomiędzy obiema spółkami – zostały przywrócone do stanu użyteczności, pozwalającej na rozpoczęcie w nich produkcji w sposób efektywny i odpowiadający potrzebom odwołującej się spółki.

Świadczą o tym zeznania Z. W., z których jednoznacznie wynika to, jaki był cel powstania spółki (...) S.A. Z. W. wskazał wprost, że zawiązano ją po to, by kontynuowała pod inną firmą działalność mleczarską, którą dotychczas prowadziła (...) sp. z o.o. Prowadzenie tej działalność przez spółkę (...) S.A. było zatem celem jej zawiązania, a jednocześnie powodem funkcjonowania. Nadto, z zeznań Z. W. wynika, że kontynuowanie produkcji przez spółkę (...) S.A. w zakładzie oddalonym od Z. o kilkadziesiąt kilometrów – który w początkowym etapie funkcjonowania spółka dzierżawiła – było uciążliwe dla jej pracowników, albowiem generowało konieczność pokonywania odległej trasy w celu dojazdu do pracy, a to z kolei oznaczało dla spółki niemożność stworzenia w dłuższej perspektywie stałego zespołu pracowników. Z. W. wspomniał także o niedostosowaniu dzierżawionego zakładu do profilu produkcji prowadzonej przez spółkę, co powodowało, że zachodziła konieczność podejmowania nadprogramowych czynności.

W kontekście powyższego wskazać należy, że Sąd nie podziela stanowiska odwołującej się spółki, że bez użytkowania zakładu w Z. działalność produkcyjna mogłaby być przez nią kontynuowana, co byłoby możliwe właśnie w ramach wydzierżawianego zakładu. Przytoczone wyżej okoliczności – wynikające wprost z twierdzeń Z. W., który spontanicznie charakteryzował chronologię zdarzeń i motywację dla podejmowanych czynności – temu przeczą i stoją w opozycji do narracji, jaką obecnie w odwołaniu i w ocenie Sądu – jedynie na potrzeby toczącego się postępowania – kreuje pełnomocnik spółki.

Mając zatem na uwadze to, co zeznał Z. W., zarówno o przyczynach powstania spółki (...), jak i uciążliwościach prowadzenia przez nią produkcji w oddalonym o kilkadziesiąt kilometrów zakładzie, wskazać należy, że w ogóle dalszy cel istnienia spółki i jednocześnie możliwość kontynuowania przez nią działalności i świadczenia pracy przez zatrudnionych pracowników były uzależnione od znalezienia innego miejsca do prowadzenia produkcji niż wydzierżawiany zakład – a jak zeznał Z. W. – w bliskiej okolicy nie było obiektów do tego się nadających. To oznaczało w praktyce, że spółka nie miała wyboru i chcąc kontynuować działalność musiała użytkować zniszczony pożarem zakład w Z..

Powyższe prowadzi do wniosku, że to właśnie spółka (...) miała interes w tym, by ten zakład był zdatny do użytku. Bez tego niemożliwym byłoby efektywne realizowanie przez nią przedmiotu działalności, a to prowadziłoby do niecelowości dalszego jej istnienia i braku konieczności zatrudniania pracowników. Z tego więc wywodzić należy, że przywrócenie w zakładzie produkcyjnym w Z. możliwości prowadzenia produkcji było dla tej spółki kluczowe i stanowiło dla niej wymierną korzyść rozumianą jako możliwość funkcjonowania na rynku i prowadzenia produkcji, a poprzez to działalności zarobkowej.

W kontekście powyższego za niezasadne należy ocenić twierdzenia pełnomocnika odwołującej się spółki, który wskazywał, że to (...) sp. z o.o. jest wyłącznie beneficjentem pracy zleceniobiorców, skoro uzyskała korzyść w postaci doprowadzenia jej mienia do stanu jak sprzed pożarów. W ocenie Sądu zasadne jest odwrócenie tej prezentowanej przez pełnomocnika optyki, co doprowadzić powinno do konstatacji, że wskazywana korzyść po stronie (...) sp. z o.o. rzeczywiście zaistniała, jednak nie jest ona końcowym efektem pracy zleceniobiorców, a jedynie efektem pośrednim, który należy rozpatrywać jako skutek tego, że spółka (...) S.A. była na tyle zdeterminowana do rozwoju działalności, że chciała prowadzić produkcję w zakładzie w Z.. W ocenie Sądu analizę tego, kto jest ostatecznym beneficjentem pracy zleceniobiorców należy prowadzić także w aspekcie czynnika ludzkiego, a więc pracowników (...) S.A., który ma niebagatelne znaczenie, ponieważ to właśnie m.in. chęć zatrudniania pracowników z okolicy zakładu w Z. determinowała chęć przeniesienia produkcji z powrotem w to miejsce. Oczywiste jest także, że dla samych pracowników możliwość stabilnego zatrudnienia w zakładzie zlokalizowanym blisko miejsca zamieszkania była dodatkowym atutem. Kwestia ta, zdaniem Sądu, wpłynęła na ich chęć i zaangażowanie w pracę nad odrestaurowaniem zakładu produkcyjnego po pożarze. Nie czyniliby tego, gdyby celem tego było jedynie posprzątanie i wyremontowanie nieruchomości z korzyścią dla jej właściciela. Nie zachęcały do tego kwoty wynagrodzenia otrzymywane za wykonanie zlecenia, bo jak wynika z załączonych do akt kontroli dokumentów nie były to wysokie stawki. Tym co motywowało zleceniobiorców, oprócz dodatkowego zarobku, była perspektywa przywrócenia zakładu do stanu sprzed pożaru rozpatrywana przez pryzmat możliwości prowadzenia procesu produkcji przez pracodawcę, co gwarantowało pracodawcy przychody, a im jako pracownikom zatrudnienie i wynagrodzenie. Także zatem w tym aspekcie, rozważając kwestię beneficjenta ostatecznego, zdaniem Sądu, na pierwszy plan wysuwa się korzyść związana z możliwością prowadzenia produkcji przez spółkę (...) S.A., a nie jedynie korzyść pośrednia, a więc sam stan odrestaurowania nieruchomości. Innymi słowy, gdyby nie chęć prowadzenia działalności przez (...) S.A., to akcentowany efekt w postaci remontu i uporządkowaniu należącego do spółki (...) sp. z o.o. terenu i budynków, w ogóle w owym czasie by nie nastąpił. Spółka ta bowiem nie miała żadnego innego powodu, by remontować budynek, szczególnie że sama nie prowadziła przecież działalności produkcyjnej, nie miała na to środków finansowych, środków tych nie miała także na kompleksowy remont przy użyciu usługodawców zewnętrznych, a jedynym jej partnerem biznesowym w tamtym czasie (jedynym klientem, z którym współpraca generowała dochód) była spółka (...) S.A. i to jej istnienie oraz cel, w jakim została powołana, były motorem napędowym wszelkich prac remontowych w zakładzie w Z., a ona ich ostatecznym beneficjentem.

Okoliczność powyższa, zdaniem Sądu, wybrzmiewa także z zeznań Z. W., który wskazał, że prace remontowe i porządkowe odbywały się w ścisłym porozumieniu pomiędzy spółkami i z uwzględnieniem potrzeb spółki (...) S.A. Jest to oczywiste, ponieważ (...) sp. z o.o. była właścicielem obiektu – nie dziwi zatem jej udział w zakresie ww. czynności. Z kolei okoliczność, że podmiot nie będący właścicielem obiektu restaurowanego, tj. (...) S.A., był dopuszczony do rozmów o kwestiach remontu, a właściciel respektował jego uwagi i potrzeby w procesie przywracania obiektu do stanu użyteczności, wksazuje na to, że prace remontowe były prowadzone dla tej właśnie spółki.

Kolejną okolicznością, która potwierdza wniosek, że to odwołującej się spółce należy nadać przymiot końcowego odbiorcy prac zleceniobiorców, jest to, że do koordynowania ich prac została wyznaczona osoba zatrudniona w spółce (...) S.A. - D. W., który był kierownikiem ds. logistyki. Jak wskazał podczas przesłuchania, nie podlegał nikomu w procesie nadzoru nad pracami zleceniobiorców, nie można jednak tracić z pola widzenia, że jako kierownik zajmował stanowisko samodzielne, a jednocześnie w związku z tym, że uprzednio przez wiele lat był pracownikiem (...). sp. z o.o., to znał potrzeby spółki (...) S.A. i miał kompetencje do samodzielnego przydzielania zleceniobiorcom czynności. Jednocześnie zauważyć należy, że materiał dowodowy nie daje podstaw do przyjęcia, iż to zatrudniająca zleceniobiorców spółka (...) sp. z o.o. wytyczała im zakres działania i kontrolowała rezultat. Poza formalnym posiadaniem wobec nich statusu zleceniodawcy i wynagradzania ich za wykonanie zlecenia, nie przejawiała ona aktywności, która świadczyłaby o tym, że skoro wedle umowy zlecenia zleceniobiorcy wykonują prace na jej rzecz, to jej nadzorowi podlegają. Okoliczności faktyczne sprawy wskazują przeciwnie. Pomimo, że zleceniodawcy formalnie byli zatrudnieni przez (...) sp. z o.o., to podlegali nadzorowi osoby związanej ze spółką (...), co świadczy o tym, że realizowali jej potrzeby i w zakresie sposobu realizacji zlecenia pozostawali pod faktycznym kierownictwem swojego pracodawcy.

Sąd, analizując zgromadzony materiał dowodowy, dostrzegł podnoszony przez odwołującą się spółkę element stanu faktycznego wskazujący na to, że osoby będące jednocześnie pracownikami i zleceniobiorcami nie wykonywały na rzecz zatrudniających je podmiotów takich samych prac. W ramach stosunku pracy osoby zatrudnione w zakładzie produkcyjnym w Z. wykonywały czynności ściśle podporządkowane przedmiotowi działalności spółki – tj. pracowały przy wyrobie serów. Z kolei w ramach zlecenia prowadziły prace porządkowe i remontowe na terenie tego zakładu. Zdaniem pełnomocnika spółki (...) S.A. okoliczność ta nie pozwala na zaakceptowanie poglądu, że przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej ma w takim przypadku zastosowanie. Odnosząc się do tego, należy ponownie – odwołując się do cytowanego wcześniej orzecznictwa - podkreślić, że art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie odnosi się tylko do sytuacji, gdy zachodzi tożsamość prac realizowanych w oparciu o umowę o pracę i umowę cywilną. Przepis ten nie pozostawia wątpliwości co do tego, że obejmuje on swoją dyspozycją wszystkie umowy o świadczenie usług, do których stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, o ile w ramach takiej umowy ubezpieczony wykonuje prace na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Pojęcie „wykonuje pracę na rzecz pracodawcy", o którym mowa w tym przepisie, obejmuje wykonywanie umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, zawartej przez pracownika z przedsiębiorcą prowadzącym np. sprzedaż towarów jego pracodawcy, z którym przedsiębiorca ten powiązany jest osobowo lub kapitałowo, także wtedy, gdy zakres obowiązków wynikających z umowy zlecenia jest odmienny od obowiązków objętych umową o pracę, a miejsce wykonywania umowy zlecenia znajduje się poza miejscem świadczenia umowy o pracę.

Na uwzględnienie nie zasługiwało stanowisko pełnomocnika odwołującej się spółki także w zakresie, w jakim prezentował zapatrywanie, że skoro spółki faktycznie nie prowadzą działalności gospodarczej o tożsamym profilu, albowiem spółka (...) sp. z o.o. de facto zaprzestała działalności produkcyjnej i czerpie korzyść majątkową jedynie z dzierżawy przedsiębiorstwa, to sytuacja ta wyklucza zastosowanie art. 8 ust. 2a ww. ustawy. W ocenie Sądu okoliczność ta nie ma przesądzającego znaczenia, a w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, że nie tylko bez względu na rodzaj wykonywanych przez pracownika czynności wynikających z umowy zawartej z osobą trzecią, ale – co istotne w kontekście omawianej kwestii – także niezależnie od tożsamości rodzaju działalności prowadzonej przez pracodawcę i osobę trzecią, wystarczającą przesłanką zastosowania art. 8 ust. 2a ustawy systemowej jest korzystanie przez pracodawcę z wymiernych rezultatów pracy swojego pracownika, wynagradzanego przez osobę trzecią ze środków pozyskanych od pracodawcy na podstawie umowy łączącej pracodawcę z osobą trzecią (zob. wyroki: z dnia 7 lutego 2017r., II UK 693/15, LEX nr 2238708 czy z dnia 3 października 2017r., II UK 488/16, LEX nr 2361596).

Analizując okoliczności faktyczne, Sąd stwierdził, że w rozpatrywanej sprawie zaistniała również akcentowana w przywołanym orzecznictwie okoliczność finansowania przez pracodawcę pracy zleceniobiorców. Pomimo, że pracodawca (...) S.A. i podmiot trzeci spółka (...) sp. z o.o. skonstruowały umowę dzierżawy, która tworzyła wrażenie, że pracodawca nie korzysta z efektu pracy zleceniobiorców podmiotu trzeciego, bo de facto nie jest stroną umowy zlecenia, to za odmienną oceną przemawia okoliczność, że pracodawca – uiszczając wynikający z umowy czynsz dzierżawy – finansował wynagrodzenie zleceniobiorców (...) sp. z o.o. Spółka ta, jako że nie prowadziła działalności produkcyjnej ani nie współpracowała z żadnym innym podmiotem, to nie osiągała innych przychodów jak tylko te uzyskiwane z tytułu dzierżawy od spółki (...) S.A. Oczywisty jest zatem wniosek, że wynagrodzenie wypłacane zleceniobiorcom przez spółkę (...) sp. z o.o. pochodziło z tych właśnie środków, co oznacza, że w praktyce finansowała je spółka (...) S.A. Oznacza to także, że podstawę do opłacania przez zleceniodawcę umów zlecenia stanowiła zawarta przez niego, z pracodawcą tych zleceniobiorców, umowa dzierżawy. Bez wątpienia zatem w przedmiotowej sprawie występuje konstrukcja charakteryzowanego wcześniej trójkąta umów w świetle brzmienia cytowanego art. 8 ust. 2a ustawy systemowej, w którym to pracodawca (...) S.A. finansował wynagrodzenie zleceniodawców (...) sp. z o.o. i przede wszystkim, o czym była już mowa wcześniej, w ostatecznym rachunku przejmował rezultat ich pracy. Pełnomocnik odwołującej się spółki nie podważył zasadności tego wniosku, pomimo że akcentował, iż możliwość korzystania przez spółkę (...) S.A. ze zorganizowanej części przedsiębiorstwa nie jest jej korzyścią, a wyłącznie uprawnieniem wynikającym z umowy dzierżawy. Sąd tak kategorycznego stanowiska nie podziela i, o ile zgadza się co do tego, że użytkowanie przedmiotu dzierżawy było uprawnieniem wynikającym z umowy, do której zawarcia doszło pomiędzy spółkami, to za konieczne uznaje, by dodać, że jednocześnie korzyścią dla spółka (...) – wynikającą z pracy zleceniobiorców – była możliwość realizowania tego uprawienia, poprzez użytkowanie wyremontowanego, uporządkowanego i w efekcie zdatnego do użytkowania zakładu produkcyjnego przystosowanego do jej potrzeb, a to w ostatecznym rozrachunku przekładało się na możliwość prowadzenia działalności zarobkowej i warunkowało celowość istnienia odwołującej się spółki.

W ocenie Sądu konieczne jest przypomnienie, że choć na potrzeby zastosowania przepisu art. 8 ust. 2a ustawy systemowej istotne jest tylko, czy beneficjentem pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej jest pracodawca, to również powiązanie kapitałowe zachodzące pomiędzy osobą trzecią a pracodawcą, który w sposób pośredni finansuje wynagrodzenie pracownika realizującego pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej, jest okolicznością przemawiającą za koniecznością zastosowania ww. przepisu. W rozpatrywanej sprawie Z. W. jest akcjonariuszem spółki (...) S.A. i ma prawo do jej samodzielnego reprezentowania jako prezes zarządu. Taki sam status – udziałowca i prezesa zarządu – posiada również w (...) sp. z o.o. Choć nie jest to kwestia przesądzająca o zasadności decyzji wydanych przez organ rentowy, to nie należy pomijać faktu, że był osobą łączącą obie działalności prowadzone w ramach ww. spółek.

Zważywszy na całokształt powyższych rozważań, Sąd przyjął, że przepis art. 8 ust. 2a ustawy systemowej ma zastosowanie w rozpatrywanych sprawach z uwagi na to, że beneficjentem prac wykonywanych przez ubezpieczonych na podstawie umów zlecenia była (...) S.A. i to ona, jako płatnik, powinna odprowadzić składki od przychodu, który ubezpieczeni uzyskali w poszczególnych miesiącach zarówno w ramach umów o pracę zawartych ze spółką, jak i na podstawie umów zlecenia podpisanych ze spółką (...) sp. z o.o.

Uwzględniając wskazane argumenty, Sąd oddalił odwołania spółki (...) S.A. na podstawie art. 477 14 § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., zgodnie z którym strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu). W rozpatrywanej sprawie stroną przegrywającą jest odwołująca się spółka (...) S.A., zatem to ona jest zobowiązana do zwrotu organowi rentowemu kosztów zastępstwa procesowego. Sąd ustalając ich wysokość miał na uwadze przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2023r., poz. 1935). Zgodnie z § 2 tego rozporządzenia wyniosły one:

- w sprawie K. R., w której wartość przedmiotu sporu to 5.678 zł – 1.800 zł

- w sprawie A. L., w której wartość przedmiotu sporu to 7.915,28 zł – 1.800 zł

- w sprawie K. N., w której wartość przedmiotu sporu to 2.940 zł – 900 zł,

a więc łącznie 4.500 zł.

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Rafał Kwaśniak
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia Agnieszka Stachurska
Data wytworzenia informacji: