Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Jarząbek
Protokolant:	sekr. sądowy Monika Bąk - Rokicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 16 grudnia 2013 r. w W.

sprawy A. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę

na skutek odwołania A. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 28 kwietnia 2011 roku, znak: ENMS/6/(...)

orzeka:

- oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 748/11

UZASADNIENIE

Odwołujący A. D. pismem z dnia 25 maja 2011r. (data prezentaty ZUS) wniósł do tutejszego Sądu, za pośrednictwem organu rentowego, odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 kwietnia 2011r., znak: ENMS/6/(...), na mocy której organ rentowy odmówił przyznania mu prawa do wcześniejszej emerytury z uwagi na nieudowodnienie na dzień 1 stycznia 1999r. wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach. W uzasadnieniu odwołania wskazał, że organ rentowy błędnie przyjął, że zatrudnienie na stanowisku kierownika i zastępcy kierownika uniemożliwia jednoznaczne stwierdzenie, że praca ta miała charakter pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odwołujący przedłożył, bowiem organowi rentowemu świadectwo pracy w (...) S.A., z którego wynika, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach. Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest natomiast uprawniony do kwestionowania oceny i weryfikacji decyzji zakładu pracy o zaliczeniu pracy do pracy w szczególnych warunkach. Ponadto odwołujący podniósł, że dotychczas nie było przypadków kwestionowania przez organ rentowy pracy w warunkach szczególnych pracowników zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych w spółce (...) (k. 2-4 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie z dnia 21 czerwca 2011r. (data prezentaty) wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., gdyż odwołujący nie udowodnił na dzień 1 stycznia 1999r. 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Za udowodniony przejęto staż pracy w szczególnych warunkach wynoszący 1 rok i 10 miesięcy. Organ rentowy nie uznał okresów: od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986r., od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r. oraz od 1 września 1992r. do 31 grudnia 1998r. za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach.

Ze świadectwa pracy wynika, że w wymienionych okresach odwołujący wykonywał pracę na stanowiskach zastępcy kierownika wydziału oraz kierownika oddziału. Zdaniem organu, praca na tychże stanowiskach wymagała wykonywania także innych prac (administracyjno-biurowych), poza pracami wynikającymi z wykazu A załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Odwołujący w wymienionych okresach, poza pracą w szczególnych warunkach, wykonywał, zatem także inne obowiązki pracownicze. Powołując się na orzecznictwo SN organ rentowy wskazał, że wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. Wydanie świadectwa pracy w szczególnych warunkach nie rodzi natomiast żadnych skutków materialnoprawnych, gdyż jest to jedynie dokument prywatny. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że na dzień 1 stycznia 1999r. przyjął za udowodnione łącznie 27 lat, 1 miesiąc oraz 13 dni, w tym 22 lata i 24 dni okresów składkowych oraz 5 lat i 19 dni okresów nieskładkowych (k. 9-10 a.s.).

W toku postępowania strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie ustalił następujący stan faktyczny:

A. D., urodzony (...), w dniu 25 marca 2011r. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o emeryturę. Do wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych, świadectwo pracy, w tym świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, wykaz okresów, za które wypłacono zasiłki chorobowe, opiekuńcze i wynagrodzenie chorobowe oraz decyzję o uznaniu go za osobę bezrobotną (k. 1-21 akt emerytalnych).

Z przedstawionego świadectwa pracy wynika, że odwołujący w okresie od 8 kwietnia 1977r. do 30 listopada 2010r. był zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w W. na stanowiskach: stażysta, mistrz, specjalista mechanik, zastępca kierownika wydziału, mistrz, kierownik oddziału, zastępca kierownika wydziału, główny specjalista – zastępca kierownika zakładu, specjalista dyplomowany wiodący. Stosunek pracy ustał w wyniku porozumienia stron z przyczyn niedotyczących pracownika.

Ze świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach wynika natomiast, że A. D. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w chemii-produkcja leków i półproduktów w następujących okresach:

- od 1 sierpnia 1977r. do 31 października 1978r. na stanowisku mistrz – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIX poz. 24 pkt 1,

- od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986r. na stanowisku zastępca kierownika wydziału – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 pkt 1,

- od 1 marca 1986r. do 30 września 1986r. na stanowisku mistrz – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 pkt 1,

- od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r. na stanowisku kierownik oddziału – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 pkt 1,

- od 1 września 1992r. do 31 grudnia 1999r. na stanowisku zastępca kierownika wydziału – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 pkt 1,

- od 1 stycznia 2000r. do 29 lutego 2004r. na stanowisku głównego specjalisty – zastępcy kierownika zakładu – stanowisko pracy wymienione w wykazie A dział XIV poz. 24 pkt 1.

Decyzją z dnia 28 kwietnia 2011r., znak: ENMS/6/(...), organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do emerytury, wskazując że na dzień 1 stycznia 1999r. nie udowodnił wymaganego 15-letniego okresu pracy w szczególnych warunkach, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Organ rentowy przyjął za udowodnione na dzień 1 stycznia 1999r. łącznie 27 lat, 1 miesiąc i 13 dni, w tym 5 lat i 19 dni okresów nieskładkowych oraz 22 lata i 24 dni okresów składkowych. W szczególnych warunkach/charakterze przyjął zaś za udowodniony okres 1 roku i 10 miesięcy. Nie uznał natomiast okresów zatrudnienia: od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986 r., od 1 października 1986 r. do 31 sierpnia 1992 r. oraz od 1 września 1992 r. do 31 grudnia 1998 r. za okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, ponieważ z wystawionego przez (...) S.A. świadectwa pracy wynika, że w tych okresach odwołujący wykonywał pracę zastępcy kierownika wydziału oraz kierownika oddziału, co uniemożliwia jednoznaczne stwierdzenie, iż wykonywana praca miała charakter wynikający wyłącznie z zapisów zawartych w wykazie A, stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Ponadto organ rentowy wskazał, że praca na stanowisku kierowniczym wymaga również wykonywania innych prac, np. o charakterze administracyjno-biurowym lub sprawowania nadzoru wykonywania pracy przez podległych pracowników i nie ma możliwości, aby pracować stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy stanowisku wymienionym w ww. wykazie (k. 37 akt emerytalnych).

Od powyższej decyzji A. D. wniósł odwołanie do Sądu Okręgowego, inicjując niniejsze postępowanie (k. 2-4 a. s.)………………………..

Sąd Okręgowy w toku postępowania dowodowego ustalił, że odwołujący jest z zawodu inżynierem mechanikiem. Jako kierownik wydziału mechanicznego, wykonując obowiązki służbowe, przybywał na oddziałach produkcyjnych, gdzie był odpowiedzialny za stan maszyn i urządzeń, które kontrolował, a ponadto interweniował w sytuacjach awaryjnych, dokonywał bieżących przeglądów i oględzin oraz sprawował nadzór nad grupą pracowników przy produkcji substancji aktywnych, a także usuwających awarię. Planował remonty i przeglądy maszyn, przy czym czasem robił to przy maszynie, a czasem w biurze. Czynności biurowe zajmowały mu około 1 godziny dziennie – przebywał wówczas w pomieszczeniach biurowych. Ponadto sprawami biurowymi zajmował się referent i asystentki. Zdarzało się, że był wzywany do usuwania awarii, w tym nocnych i świątecznych. Na oddziałach produkcyjnych były rozpuszczalniki organiczne i szkodliwe półprodukty służące do produkcji antybiotyków i penicylin. Na oddziale produkcji pracował w fartuchu roboczym bez maski. Będąc zatrudnionym na stanowisku kierownika wydziału mechanicznego poza oddziałami produkcyjnymi spędzał około 3-4 godzin tygodniowo. Jako mistrz w Wydziale Wentylacji i Klimatyzacji pracował w warsztacie oraz w wydziałach produkcyjnych przy narażeniu na substancje szkodliwe i niebezpieczne (zeznania świadków: W. D., k. 68-69 a. s, H. Z., k. 69 a. s., A. C., k. 69-70 a. s., P. K., k. 90-91 a. s., M. P., k. 91-92 a. s., zeznania odwołującego, k. 92-93 w zw. z k. 68 a. s.).

W toku postępowania Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 11 lipca 2012r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy w celu ustalenia, czy zatrudnienie A. D. w Przedsiębiorstwie (...) w W. w okresie od dnia 1 lutego 1984r. do dnia 31 grudnia 1999r. można zaliczyć do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz czy stanowiska, które zajmował ubezpieczony w tym przedsiębiorstwie są stanowiskami wymienionymi w wykazie A stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. (k. 93-94 a. s.).

Biegły sądowy z zakresu bhp J. C. w opinii z dnia 3 września 2012r. wskazał, iż odwołujący pracował w warunkach szczególnych odpowiadającym wymogom uregulowanym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w okresie od 1 lutego 1984r. do 31 grudnia 1998r. Zdaniem biegłego czynności administracyjne w sposób naturalny są związane z koniecznością prowadzenia dokumentacji techniczno-ruchowej, dokumentacji remontowej, rejestrów napraw itp., a więc nie można ich traktować odrębnie od przydzielonych zadań zawodowych przypisanych odwołującemu (opinia, k. 101-118 a. s.).

W uzupełniającej opinii z dnia 19 października 2012r. wymieniony biegły sądowy podtrzymał wnioski zawarte w opinii głównej, wyjaśniając dodatkowo, że wszystkie czynności administracyjno-biurowe wykonywane przez odwołującego były związane z wykonywaną przez niego pracą na podstawie stosunku pracy (opinia uzupełniająca, k. 138-142 a. s.).

Postanowieniem z dnia 12 listopada 2012r. Sąd dopuści dowód z opinii biegłego specjalisty ds. bhp innego niż J. C., zobowiązując jednocześnie biegłego do odniesienia się do opinii sądowej z dnia 3 września 2012r. (k. 152 a. s.).

Biegła sądowa z zakresu bhp M. M. w opinii z dnia 22 listopada 2012r., uzupełnionej w dniu 29 stycznia 2013r., wskazała, że praca ubezpieczonego w okresie od 1 lutego 1984r. do 31 grudnia 1999r. nie była związana z produkcją leków, uwzględnioną w pozycji 23 działu IV (w chemii) wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a tym samym z dozorem inżynieryjno- technicznym na oddziałach i wydziałach, w których jako podstawowe wykonywane są prace wymienione w wykazie (opinia, k. 161-170 oraz 214-218 a. s.).

Na rozprawie w dniu 16 kwietnia 2013r. biegły sądowy J. C. podtrzymał zarówno sporządzoną przez siebie opinię główną, jak i pisemną opinię uzupełniającą, zaś biegła sądowa M. M. podtrzymała swoją opinię. Ostatecznie, z uwagi na sprzeczność ww. opinii, Sąd na rozprawie w ww. dniu dopuścił dowód z łącznej opinii ww. biegłych sądowych (k. 260 a. s.).

W łącznej opinii biegłych sądowych z zakresu bhp z dnia 27 maja 2013r. oraz w opinii uzupełniającej biegli dokonali wspólnego zdefiniowania na potrzeby niniejszego postępowania pojęcia „produkcja leków” zawartego w poz. 21 wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. Jednocześnie wspólnie ustalili, że graniczną datą rozpatrywania zgłoszonych roszczeń przez ubezpieczonego jest dzień 31 października 1998r., albowiem jak wynika z dokumentacji osobowej ubezpieczonego, z dniem 1 listopada 1998r. na okres 5 miesięcy, tj. do dnia 31 marca 1999r., został on przeniesiony do D. Inwestycji z powierzeniem dodatkowych czynności zawodowych. Przy takich wspólnych ustaleniach biegli przyjęli, że bezspornymi okresami pracy ubezpieczonego w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są jedynie okresy zatrudnienia:

a)  od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986r. na stanowisku zastępcy kierownika Wydziału Mechanicznego Wytwórni (...);

b)  od 1 marca 1986r do 30 września 1986r. na stanowisku mistrza;

c)  od 1 września 1992r. do 31 października 1998r. (w uzupełniającej wspólnej opinii biegli wyjaśnili, że w opinii głównej doszło do oczywistej omyłki pisarskiej, gdyż pierwotnie wskazali na datę końcową 31 grudnia 1998r., ostatecznie jednak sprostowali, że wobec wspólnego ustalenia daty granicznej roszczeń ubezpieczonego powinna być wskazana właśnie data 31 października 1998r.) na stanowisku zastępcy kierownika wydziału ds. technicznych.

Ponadto biegli wspólnie ustalili, że materiał dowodowy w odniesieniu do okresu od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r., w którym to ubezpieczony był zatrudniony na stanowisku kierownika oddziału, nie daje podstaw do wykazania, iż wykonywał on pracę dającą się zakwalifikować do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W tym okresie ubezpieczony wykonywał szereg różnych czynności zawodowych niekwalifikowanych do pracy w szczególnych warunkach (opinia wspólna, k. 265-268 a. s. wraz ze wspólną opinią uzupełniającą, k. 304-308 a. s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych ustosunkowując się do sporządzonych opinii wskazał, iż nawet po doliczeniu uznanych przez biegłych okresów pracy w warunkach szczególnych do okresu uznanego przez organ decyzji w zaskarżonej decyzji, okresy pracy w tych warunkach będą niewystarczające do przyznania odwołującemu wcześniejszej emerytury (k. 341-315 s. a.).

Wobec zgłoszonych przez odwołującego zarzutów do wspólnej opinii postanowieniem z dnia 16 grudnia 2013r. Sąd dopuścił dowód z uzupełniającej ustnej opinii biegłej M. M. (k. 379 a. s.). Biegła podtrzymała opinię uzupełniającą sporządzoną z biegłym J. C., wskazując jednocześnie, że ich poprzednie opinie charakteryzowały się różną metodyką oceny – opinia biegłej opierała się na aktach osobowych i zakresach czynności, zaś opinia biegłego J. C. poświęcała mniej uwagi tym dowodom. Na potrzeby wydania łącznej opinii biegli ponownie dokonali jednak analizy akt osobowych i uznali, że ubezpieczony nie spełnia wymogów uznania całego okresu pracy (opinia, k. 380-381 a. s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów
z dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym opinii biegłych z zakresu bhp, aktach emerytalnych oraz zeznań świadków i przesłuchania odwołującego. Zdaniem Sądu, powyżej przytoczone dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Sąd Okręgowy dał wiarę zeznaniom zarówno świadków, jak i odwołującego. Niemniej jednak kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy miała sporządzona przez biegłych sądowych wspólna opinia, w tym opinie ją uzupełniające. Zdaniem Sądu Okręgowego przedstawione przez biegłych w łącznej opinii argumenty i wnioski są spójne, jednoznaczne oraz odnoszą się w sposób wnikliwy do spornej kwestii postępowania. Z tego też względu Sąd podzielił zawarte w opinii łącznej biegłych wnioski oraz argumentację w zakresie dotyczącym ustalenia, czy odwołujący faktycznie wykonywał pracę w warunkach szczególnych. Podkreślić należy, że biegli, opracowując wspólną opinię, wyjaśnili rozbieżności zachodzące między wcześniej sporządzonymi przez nich opiniami. Co więcej, doszli do porozumienia i opracowali zgodną opinię, będącą ich wspólnym stanowiskiem.

Wobec treści wspólnej opinii biegłych sądowych Sąd nie dał wiary przedłożonym przez odwołującego dokumentom prywatnym w postaci: świadectwa wykonywania pracy w szczególnych warunkach (k. 17-18 a. s.), zaświadczeń (k. 48-51 i 88 a. s.) i pism (...) S.A. (k. 6-8 a. s.) dotyczących pracy w warunkach szczególnych w zakresie, w jakim wynika z nich, że odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach w okresie od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r., będąc zatrudnionym na stanowisku kierownika oddziału oraz od 1 listopada 1998r. do 31 grudnia 1998r. na stanowisku zastępcy kierownika wydziału.

Z tego względu materiał dowodowy zgromadzony w sprawie należało uznać za kompletny i wystarczający do wydania orzeczenia kończącego postępowanie.

Jednocześnie Sąd oddalił wniosek odwołującego o dopuszczenie dowodów z zeznań świadków, zawarty w piśmie z dnia 16 lipca 2013r. (data prezentaty), tj. M. J., A. W., A. K., z zeznań członków zarządu (...) S.A. w W. oraz wniosek o przeprowadzenie dowodu z ustnej opinii uzupełniającej biegłego J. C.. Zdaniem Sądu Okręgowego powyższe wnioski dowodowe zostały zgłoszone przez pełnomocnika odwołującego na takim etapie postępowania, że ich dopuszczenie po pierwsze było niecelowe z uwagi na jasną, spójną i niewymagającą już jakiegokolwiek uzupełnienia łączną opinię biegłych sądowych z zakresu bhp (w tym opinię uzupełniającą oraz ustną opinię uzupełniającą biegłej M. M.), a pod drugie zmierzały wyłącznie do przedłużenia postępowania w niniejszej sprawie. Należy także zasygnalizować, że odwołujący w początkowym etapie postępowania został zobowiązany do złożenia wniosków dowodowych, w terminie 14 dni, pod rygorem pominięcia wniosków zgłoszonych po terminie (k. 12). Ponadto podkreślić należy, że fakt niezadowolenia odwołującego z opinii łącznej biegłych, w tym kwestionowanie zawartych w niej wniosków, nie uzasadnia dopuszczenia kolejnych dowodów, zgłoszonych już pod koniec postępowania. Zdaniem Sądu Okręgowego stanowisko odwołującego, kwestionujące wspólną opinię biegłych sądowych stanowiło jedynie polemikę z niekorzystaną dla niego opinią. Biegła sądowa M. M. na rozprawie w dniu 16 grudnia 2013r. wyjaśniła, że poprzednie opinie sporządzone osobno przez biegłych charakteryzowały się różną metodyką oceny – opinia biegłej opierała się na aktach osobowych i zakresach czynności, zaś opinia biegłego J. C. poświęcała mniej uwagi tym dowodom. Na potrzeby wydania łącznej opinii biegli ponownie dokonali jednak analizy akt osobowych i uznali, że ubezpieczony nie spełnia wymogów uznania całego okresu pracy. Tym samym nie było podstaw do uwzględnienia wniosku odwołującego o przeprowadzenia ustnej uzupełniającej opinii biegłego J. C., który z przyczyn usprawiedliwionych nie mógł stawić się na rozprawie w dniu 16 grudnia 2013 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie zważył, co następuje:

Odwołanie A. D. nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie rozważań niniejszej sprawy Sąd Okręgowy wskazuje, iż elementem spornym niniejszego postępowania było ustalenie, czy organ rentowy, wydając decyzję z dnia 28 kwietnia 2011r. zasadnie odmówił przyznania ubezpieczonemu prawa do wcześniejszej emerytury (z tzw. warunków szczególnych), nie zaliczając odwołującemu okresów pracy w (...) S.A. w W. od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986r., od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r. oraz od 1 września 1992r. do 31 grudnia 1998r. jako pracy w szczególnych warunkach.

Wcześniejsza emerytura jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych „instytucją” wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia pracownicze. Zawarcie przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu wykazu pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącza możliwość jego rozszerzenia w procesie stosowania prawa. Możliwość odstępstwa od zasady powszechnej, zwłaszcza ze względu na przesłankę szczególnego charakteru zatrudnienia, pozostaje atrybutem władzy ustawodawczej. Dlatego też nie ma żadnej swobody przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Są one ściśle i jasno określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Rozporządzenia nie można interpretować rozszerzająco. Praca, która nie jest w nim wymieniona, nie jest pracą w szczególnych warunkach uprawniającą do wcześniejszej emerytury.

Na wykazach nie kończą się ograniczenia dotyczące prac w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Aby daną pracę uznać za taką, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. O tym, czy praca wnioskodawcy może być zakwalifikowana jako zatrudnienie w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze muszą zatem decydować przesłanki prawne, a dokładniej ich spełnienie, nie zaś samo przekonanie odwołującego, że takową pracę wykonywał.

W tym względzie należy dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: „ustawa emerytalna”). Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 tejże ustawy ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy (to jest 1 stycznia 1999r.) osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27 (to jest co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn).

Zgodnie zaś z ustępem 2 cytowanego przepisu emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Zgodnie natomiast z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43 ze zm.), dalej: „rozporządzenie”, aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1.  posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3 rozporządzenia);

2.  wykonywać pracę wymienioną w wykazie A („Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego”), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3.  osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia) oraz

4.  być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia).

W świetle zaś § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok SN z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05).

Odnosząc powyższe na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że jak wynika z łącznej opinii biegłych sądowych, w tym łącznej opinii uzupełniającej, bezspornymi okresami pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze są jedynie okresy: od 1 lutego 1984r. do 28 lutego 1986r. na stanowisku zastępcy kierownika Wydziału Mechanicznego, od 1 marca 1986r. do 30 września 1986r. na stanowisku mistrza (okres ten organ rentowy uznał w zaskarżonej decyzji jako okres pracy w szczególnych warunkach/szczególnym charakterze) oraz od 1 września 1992r. do 31 października 1998r. na stanowisku zastępcy kierownika wydziału. Natomiast okres pracy od 1 października 1986r. do 31 sierpnia 1992r. na stanowisku kierownika oddziału z uwagi na wykonywanie przez odwołującego w tym czasie szeregu różnych czynności zawodowych nie kwalifikuje się do zaliczenia go do pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Wobec przyjęcia przez biegłych granicznej daty roszczeń ubezpieczonego (tj. 31 października 1998r.) okresem tym nie jest także okres od 1 listopada 1998r. do 31 grudnia 1998r. (opinia wspólna, k. 265-268 wraz ze wspólną opinią uzupełniającą, k. 304-308).

Po doliczeniu do wskazanych w łącznej opinii biegłych okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze okresu pracy, który w ogóle nie był przedmiotem badania przez biegłych, gdyż został uznany w zaskarżonej decyzji jako okres pracy w szczególnych warunkach/szczególny charakterze, tj. od 1 sierpnia 1977r. do 31 października 1978r., odwołujący nie posiada wymaganych 15 lat stażu pracy w warunkach szczególnych na dzień 01.01.1999r., wskazanych w art. 184 ustawy emerytalnej, a tym samym nie spełnia przesłanek do przyznaniu mu wcześniejszej emerytury.

Na marginesie wskazać należy, że dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy nie miało znaczenia to, że organ rentowy uwzględnił zaświadczenia o pracy w szczególnych warunkach innym pracownikom zatrudnionym w tej samej spółce, w której pracę wykonywał odwołujący i przyznał im prawo do wcześniejszej emerytury, którzy zeznawali w tejże sprawie w charakterze świadków (H. Z., A. C.). O przyznaniu prawa do wcześniejszej emerytury decyduje, bowiem praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana przez konkretnego ubezpieczonego. Nie ma natomiast znaczenia uzyskania tego prawa przez innych ubezpieczonych, nawet gdy pracę tę wykonywali u tego samego pracodawcy.

Wobec powyższego, w ocenie Sądu Okręgowego, odwołującemu nie przysługuje prawo do wcześniejszej emerytury z warunków szczególnych.

Z tych względów Sąd Okręgowy, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., orzekł jak w sentencji.