Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

7 lutego 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 7 lutego 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania B. J. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 3 kwietnia 2023 r., znak (...)

o rentę z tytułu nieudolności do pracy

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje B. J. (1) prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 stycznia 2023 r. do 30 września 2025 r.

Sygn. akt VII U 766/23

UZASADNIENIE

B. J. (1) złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 3 kwietnia 2023 r. znak: I/25/045266447 wskazując, że leczy się psychiatrycznie, regularnie przyjmuje leki, a jej stan zdrowia w ostatnim okresie czasu nie uległ poprawie. Odwołująca wskazała, że wcześniej pracowała jako nauczyciel języka angielskiego, jednak z uwagi na chorobę musiała zrezygnować z pracy na tym stanowisku i podjąć mniej wymagająca pracę na stanowisku nauczyciela świetlicy w niepełnym wymiarze czasu pracy. Mając powyższe na względzie ubezpieczona wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie jej renty z tytułu niezdolności do pracy (odwołanie z 11 kwietnia 2023 r. k.4-5 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu organ rentowy wskazał, że ubezpieczona pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy przyznaną do 31 grudnia 2022 r. 16 listopada 2022 r. B. J. (1) złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Organ rentowy powołując się na art. 57 i 58 ustawy o emeryturach i rentach z FUS wskazał na warunki konieczne do przyznania renty z tytułu niezdolności do pracy. Następnie organ rentowy zaznaczył, że zgodnie z art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z FUS prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Organ rentowy podkreślił, że w toku postepowania sprawę skierowano do lekarza orzecznika ZUS, który w orzeczeniu z 6 grudnia 2022 r. ustalił, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Wobec wniesienia sprzeciwu od wskazanego orzeczenia sprawę przekazano do komisji lekarskiej ZUS, która w orzeczeniu z 3 stycznia 2023 r. również ustaliła, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy (odpowiedź na odwołanie z 4 maja 2023 r. k.6-8 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

B. J. (1) urodzona (...), ukończyła studia wyższe zawodowe na kierunku filologii w zakresie nauczania języka angielskiego zdobywając tytuł licencjata na Uniwersytecie (...). Zatrudniona była na stanowisku nauczyciela języka angielskiego w Szkole Podstawowej nr (...) w Z., w której w okresie od 1 września 2000 r. do 31 sierpnia 2013 r. pracowała w wymiarze pełnego etatu. W kolejnych latach pracy wymiar czasu pracy odwołującej zmieniał się. Od 1 września 2013 r. 31 sierpnia 2014 r. pracowała na pół etatu, od 1 września 2014 r. do 31 sierpnia 2015 r. w wymiarze pełnego etatu, od 1 września 2015 r. do 31 sierpnia 2016 r. pracowała w wymiarze 0,83 etatu, od 1 września 2016 r. do 31 sierpnia 2017 r. w wymiarze pełnego etatu, od 1 września 2017 r. do 30 listopada 2017 r. w wymiarze 0, 5 etatu, od 1 grudnia 2017 r. do 31 sierpnia 2018 r. w wymiarze 0, 67 etatu, a od 1 września 2018 r. do 26 października w wymiarze 0, 83 etatu. Od lipca 2020 r. odwołująca podejmowała różne prace w oparciu o umowy zlecenia. W 2021 r. ukończyła kurs masażu, zatrudniła się jako masażystka w niewielkim wymiarze godzin. Do pracy w szkole powróciła po przerwie, jednak po tygodniu pracy zrezygnowała z uwagi na problemy ze zdrowiem. Od 9 września 2022 r. odwołująca jest zatrudniona jako nauczycielka w świetlicy w (...) Centrum (...) (informacja o okresach składowych i nieskładkowych, świadectwo pracy z 31 sierpnia 2013 r., świadectwo pracy z 26 października 2020 r., korekta do świadectwa pracy z 22 października 2020 r., zaświadczenie o współpracy z 7 lipca 2021r., zaświadczenie o zarobkach z 4 października 2021 r., zaświadczenie o zarobkach z 30 września 2021 r., dyplom ukończenia studiów wyższych k. 7-18 a.r., karta wywiadu zawodowego k. 50 a.r.).

U odwołującej zdiagnozowano zaburzenia afektywne- dwubiegunowe, psychiatrycznie jest leczona od 2017 r., ale objawy pojawiły się już podczas nauki liceum. Podejmowała konsultacje psychiatryczne, jednak przerywała leczenie. W przebiegu choroby pojawiają się okresy wzmożonego i obniżonego nastroju, cierpi od lat na wahania nastroju, epizody depresji bądź manii. Stany depresyjne powodowały u niej niezdolność do pracy, utrudniały podjęcie nowej pracy. B. J. (2) jest leczona farmakologicznie lekami przeciwdepresyjnymi i stabilizatorem nastroju, okresowo korzystała z psychoterapii. Od stycznia 2017 r. jest pod opieką PZP w D. z rozpoznaniem zaburzeń afektywnych dwubiegunowych (dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach rentowych).

B. J. (1) miała przyznane prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy od 1 listopada 2021 r. do 31 grudnia 2022 r . (decyzja o przyznaniu renty z 31 grudnia 2021 r. k.41 a.r.).

Pismem z 14 listopada 2022 r. (...) sp. z o.o. w Z. przesłał wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy B. J. (1) wskazując, że ubezpieczona jest ich pacjentką (pismo wraz z wnioskiem 11 listopada 2022 r. k.47-50 a.r.).

W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z 6 grudnia 2022 r. ustalił, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. Również Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 3 stycznia 2023 r. stwierdziła brak niezdolności do pracy B. J. (1). W uzasadnieniu orzeczenia wskazano, że zostało ono wydane po dokonaniu analizy przedstawionej dokumentacji medycznej, a przy dokonywaniu ustaleń orzeczniczych uwzględniono stopień naruszenia sprawności organizmu, poziom wykształcenia, wiek, predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonej. W związku z powyższym organ rentowy wydał decyzję z 3 kwietnia 2023 r. znak: I/25/045266447 odmawiającą ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 6 grudnia 2022 r. k. 51 a.r., orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 3 stycznia 2023 r. k. 52 a.r. decyzja z 3 kwietnia 2023 r. k.54 a.r.).

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji inicjując przedmiotowe postępowanie (odwołanie z 11 kwietnia 2023 r. k.4 -5 a.s.).

Sąd postanowieniem z 16 maja 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii celem ustalenia - po przeprowadzeniu badania - czy ubezpieczona jest całkowicie lub częściowo niezdolna do pracy i od kiedy, czy niezdolność do pracy ma charakter trwały, czy okresowy, a jeśli okresowy- jaki jest przewidywany czas jej trwania (postanowienie z 16 maja 2023 r., k. 9 a.s.).

W opinii z 6 października 2023 r. biegła sądowa z zakresu psychiatrii M. P. wskazała, że podczas badania ubezpieczona była zorientowana prawidłowo, w rzeczowym, dość powierzchownym kontakcie, wskazała na chaotyczny tok myślenia, znaczną przerzutność uwagi. Biegła wskazała, że podczas badania ubezpieczona gubiła wątek, miała obniżony nastrój, afekt niezbyt dostosowany do treści wypowiedzi. Ubezpieczona skarży się na stałe napięcie, niepokój, zaciska żołądek, nie może jeść ani spać, izoluje się od ludzi, ma wrażenie, że patrząc na nią wiedzą, że jest chora psychicznie. Ubezpieczona chciałaby uczyć angielskiego, ale nie jest w stanie. Biegła wskazała, że ubezpieczona skarży się na napięcie, niepokój, zaburzenia pamięci, snu i łaknienia, relacjonuje podejmowanie nieprzemyślanych decyzji i działań. Biegła zaznaczyła, że ubezpieczona jest leczona farmakologicznie: początkowo zlecano leki przeciwdepresyjne i stabilizator nastroju, od października 2020 r. włączono olanzapinę, po której stopniowo stabilizował się stan psychiczny i poprawiła się współpraca w leczeniu (wcześniej leki odstawiała). Do maja 2022 r. stwierdzano u ubezpieczonej epizod mieszany. W stanie psychicznym: napięcie, lęk, niepokój, nastrój nieco podwyższony, nieco obniżony lub obojętny, wahania dobowe nastroju, zaburzenia snu i łaknienia, okresowo podwyższenie napędu. Korzystała w tym czasie ze zwolnień lekarskich. Od sierpnia do listopada 2022 r. stwierdzano u odwołującej się remisję objawową. W czasie wizyty w kwietniu 2023 r. stwierdzono pogorszenie stanu psychicznego: lęk, niepokój, nastrój nieco obniżony, obniżenie łaknienia, zaburzenia snu- rozpoznano ponownie epizod mieszany, zwiększono dawkę olanzapiny, zaproponowano pobyt w Oddziale Dziennym, jednak ubezpieczona z tej propozycji dotychczas nie skorzystała a - sądząc z obecnego badania psychiatrycznego - stan psychiczny nie uległ poprawie. Biegła wskazała, że u ubezpieczonej nadal utrzymują się opisane powyżej objawy, badana podejmuje nieprzemyślane działania i decyzje a wgląd chorobowy jest bardzo powierzchowny. Lekarz orzecznik ZUS w grudniu 2021 r. orzekł u badanej częściową niezdolność do pracy. Biegła nie stwierdziła takiej poprawy i stabilizacji stanu psychicznego, które świadczyłyby o odzyskaniu zdolności do pracy. Biegła wskazała, że w jej ocenie ubezpieczona jest nadal po 31 grudnia 2022 r. częściowo niezdolna do pracy na okres do 30 września 2025 r. (2 lata od daty obecnego badana) (opinia biegłej z 6 października 2023 r. k.29-33 a.s.).

Organ rentowy pismem z 30 października 2023 r. wniósł zastrzeżenia do opinii biegłej wskazując, że wyniki badania ubezpieczonej nie wskazują jednoznacznie na długotrwałą niezdolność do pracy i w okresach nasilenia objawów ubezpieczona może korzystać z zaświadczeń okresowych o krótkotrwałej niezdolności do pracy (pismo organu rentowego z 30 października 2023 r. k.44). W związku z zarzutami wniesionymi przez organ rentowy do opinii biegłej z zakresu psychiatrii, sąd postanowieniem z 6 listopada 2023 r. dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłej sądowej M. P. na okoliczność ustosunkowania się do uwag do opinii zgłoszonych przez organ rentowy (postanowienie z 6 listopada 2023 r. k. 47 a.s.).

W opinii uzupełniającej z 24 listopada 2023 r. biegła odniosła się do zarzutów organu rentowego i wskazała, że podtrzymuje opinię wydaną 1 września 2023 r. i nie widzi podstaw do zmiany stanowiska wyrażonej we wcześniejszej opinii (opinia uzupełniającą biegłej z zakresu psychiatrii z 24 listopada 2023 r. k.54 a.s.).

Organ rentowy pismem z 10 stycznia 2024 r. wniósł zastrzeżenia do opinii uzupełniającej biegłej z zakresu psychiatrii wskazując, że nie zgadza się z opinią w zakresie ustalonej częściowej niezdolności do pracy i czasu jej trwania i wniósł o powołanie innego biegłego psychiatry (pismo z 10 stycznia 2024 r. k.62 a.s.).

Postanowieniem z 22 stycznia 2024 r. sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z opinii innego biegłego lekarza psychiatry jako zmierzający jedynie do przedłużenia postępowania (postanowienie z 22 stycznia 2024 r. k.65 a.s.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, jak również w aktach organu rentowego. Zdaniem sądu dokumenty, w zakresie, w jakim sąd oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony kwestionowane co do ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem należało ocenić je jako wiarygodne.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiła także opinia główna oraz uzupełniająca wydana przez biegłą sądową z zakresu psychiatrii M. P.. Opinie wydane przez biegłą zostały ocenione jako rzetelne, ponieważ zostały wydane przy uwzględnieniu całej dokumentacji medycznej i po przeprowadzeniu badania ubezpieczonej. Ponadto, treść opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Z tych względów opinie nie budziły wątpliwości i zastrzeżeń. Sąd uwzględnił zarówno opinię główną jak i uzupełniająca biegłej z zakresu psychiatrii jako podstawę dokonanych ustaleń, uznając, że brak jest podstaw do ich zakwestionowania.

W toku postępowania organ rentowy kwestionował opinie biegłej z zakresu psychiatrii, jednak zastrzeżenia co do opinii biegłej nie zasługiwały na uwzględnienie. Biegła M. P. spójnie i rzetelnie oceniła stan zdrowia ubezpieczonej w zakresie problemów psychiatrycznych i w tym zakresie stwierdziła częściową niezdolność do pracy B. J. (1). Sąd nie powoływał kolejnego biegłego z zakresu psychiatrii, ponieważ opinie biegłej M. P. były w ocenie sądu wystarczające dla stwierdzenia stanu zdrowia odwołującej się. Opinia biegłej jasno i precyzyjnie opisują stan zdrowia ubezpieczonej oraz powody uznania jej za osobę częściowo niezdolną do pracy. W tym kontekście istotne są również poglądy orzecznictwa, które zwraca uwagę, że sąd nie jest zobowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1974 r., sygn. akt II CR 817/73, wyrok Sądu Najwyższego z 18.02.1974 r., sygn. akt II CR 5/74, wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2001 r., sygn. akt II UKN 604/00). Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej złożonej opinii (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.1974 r., sygn. akt I CR 562/74, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4.08.1999 r., sygn. akt I PKN 20/99, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10.01.2001 r., sygn. akt II CKN 639/99). Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27.06.2001 r., sygn. akt II UKN 446/00).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie B. J. (1) było uzasadnione.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, sąd uznał, że okoliczności faktyczne nie były w sprawie sporne. Spór nie dotyczył faktów, lecz prawa, wobec czego sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1251, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1) jest niezdolny do pracy,

2) ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3) niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4) nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego – Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z 7 września 1979 r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z 21 grudnia 2004 r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15 września 2006 r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 13 października 2009 r., II UK 106/09, z 8 maja 2008 r., I UK 356/07, z 11 stycznia 2007 r., II UK 156/06 i z 25 listopada 1998 r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7 lutego 2006 r. (I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 20 sierpnia 2003 r., II UK 11/03 oraz z 5 lipca 2005 r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie (por. wyrok Sądu Najwyższego z 10 czerwca 1999 r., sygn. akt II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Badając istnienie analizowanej, a w przedmiotowej sprawie spornej przesłanki warunkującej przyznanie ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, sąd dopuścił dowód z opinii biegłej z zakresu psychiatrii M. P.. Jej ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinie (główna i uzupełniająca) sporządzone przez biegłą zostały rzetelnie oraz jasno i przekonująco uzasadnione. Jako podstawę wydanego w sprawie orzeczenia w zakresie ustalenia częściowej niezdolności do pracy sąd przyjął opinię główną biegłej psychiatry. Biegła w jasny sposób wskazała, że u odwołującej rozpoznano zaburzenia afektywne dwubiegunowe w fazie remisji. Biegła wskazała, że stan zdrowia ubezpieczonej od czasu przyznania jej przez organ rentowy prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy nie uległ poprawie, u ubezpieczonej utrzymują się nadal objawy obniżenia nastroju, obniżenia łaknienia, zaburzenia snu lęk i niepokój. Ubezpieczona z powodu swojej choroby zrezygnowała z pracy nauczyciela. Biegła nie stwierdziła poprawy i stabilizacji stanu psychicznego w takim zakresie, które mogłyby świadczyć o odzyskaniu przez odwołująca zdolności do pracy. Ponadto biegła podkreśliła okoliczność, że ubezpieczona wobec swojej choroby pozostaje niekrytyczna, nie współpracuje podczas leczenia- przerwała leczenie ambulatoryjne. Jeśli chodzi o okres, do kiedy powinna być orzeczona częściowa niezdolność do pracy, sąd uwzględnił wnioski biegłej z zakresu psychiatrii, w którego ocenie odwołująca jest częściowo niezdolna do pracy na okres do 30 września 2025 r.

Podsumowując, sąd ocenił, że zaskarżona decyzja organu rentowego odmawiająca ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest błędna i dlatego na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. została zmieniona w ten sposób, że sąd przyznał B. J. (1) rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 1 stycznia 2023 r. do 30 września 2025 r.