Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

25 października 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 25 października 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

odwołania D. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 12 kwietnia 2023 r., znak (...)

o rentę rodzinną

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje D. G. prawo do renty rodzinnej od stycznia 2023 r. do 30 listopada 2023 r.

Sygn. akt VII U 858/23

UZASADNIENIE

D. G. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 12 kwietnia 2023 r. znak (...) w przedmiocie odmowy przyznania renty rodzinnej po zmarłym ojcu Z. G.. W uzasadnieniu swojego odwołania D. G. wskazał, że decyzją z 14 grudnia 2022 r. została mu przyznana renta socjalna na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z 4 listopada 2022 r., który uznał że jest on całkowicie niezdolny do pracy i całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole lub szkole wyższej - przed ukończeniem, 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Odwołujący złożył wiosek o przyznanie mu renty rodzinnej po zmarłym ojcu, jednak lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z 3 marca 2023 r. uznał, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy, jednak uznał, że całkowita niezdolność do pracy nie powstała przed ukończeniem 16 roku życia ani w okresie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej. Odwołujący wskazał, że nie zrozumiałe dlaczego orzeczenia stoją ze sobą w sprzeczności. Ponadto odwołujący wskazał, że cały czas choruje na tę samą chorobę a jego stan zdrowia nie uległ poprawie. Wobec powyższego ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji (odwołanie z 18 kwietnia 2023 r. k.3 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) wydział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Uzasadniając stanowisko organ rentowy wskazał, że zgodnie z art. 68 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 504) dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione mają prawo do renty rodzinnej:

do ukończenia 16 lat;

do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo

bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Natomiast Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 31 marca 2023 r. ustaliła, że odwołujący jest całkowicie trwale niezdolny do pracy do 30 listopada 2023 r., jednak całkowita niezdolność do pracy nie powstała przed szesnastym rokiem życia, tj. przed 26 grudnia 2003 r. lub w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej. Opierając się na powyższym ZUS decyzją z 12 kwietnia 2023 r. odmówił ubezpieczonemu prawa do renty rodzinnej. Organ rentowy odnosząc się do odwołania zaznaczył, że ustawa o rencie socjalnej formułuje inne przesłanki dotyczące niezdolności do pracy niż ustawa o emeryturach i rentach z FUS, na podstawie której rozpoznawany jest wniosek o rentę rodzinna. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie k.4-6 a.s.).

Sąd następujący stan faktyczny:

D. G. urodził się (...) Od około 18 roku życia choruje na trądzik odwrócony. Odwołujący cierpi na nawracające czyraki skóry: pach, pachwin, okolicy mostka, głowy ze szpecącymi bliznami, nadciśnienie tętnicze, otyłość I stopnia, przebytą we wrześniu 2021 r. zakrzepicę żylną kończyny dolnej prawej, przebytą w 2012 r. chorobę wrzodową dwunastnicy, stan po wielokrotnym nacięciach i drenażach chirurgicznych. Ubezpieczony zmaga się z aktywnymi zmianami skórnymi w zakresie skóry głowy oraz pachwin i okolicy obu pach o charakterze nawracających czyraków w tym miejscach. Aktywne ropne i sączące zmiany na głowie ograniczają swobodny sen, wymuszają konieczność codziennej zmiany pościeli. Odwołujący jest leczony z powodu nawracających zakażeń różnych okolic ciała, był wielokrotnie hospitalizowany ze względu na swoją chorobę oraz leczony w trybie ambulatoryjnym. Ponadto w trakcie leczenie rozpoznano u ubezpieczonego nieokreślony niedobór odporności, nawracające zakażenia skóry i tkanki podskórnej. D. G. był wielokrotnie leczony antybiotykami, licznymi zabiegami chirurgicznymi. Objawy choroby na jaką cierpi odwołujący w znacznym stopniu ograniczają jego funkcjonowanie w społeczeństwie, ograniczają jego sprawność fizyczną i mają wpływ na stan psychiczny odwołującego. D. G. ze względu na swój stan zdrowia nie kontynuował nauki i nigdy nie pracował (dokumentacja medyczna znajdująca się w aktach rentowych odwołującego, opinia biegłego z zakresu dermatologii).

D. G. 31 sierpnia 2022 r. złożył wniosek o przyznanie mu renty socjalnej. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 4 listopada 2022 r. orzeczono, że jest on całkowicie niezdolny do pracy do 30 listopada 2023 r., za datę powstania całkowitej niezdolności wskazano 1 sierpnia 2022 r., a całkowita niezdolność do pracy pozostaje w związku z naruszeniem sprawności organizmu powstałym przed ukończeniem 18 roku życia lub w trakcie nauki w szkole średniej lub w szkole wyższej - przed ukończeniem 25 roku życia lub w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. W związku z powyższym decyzją z 14 grudnia 2022 r. przyznano odwołującemu prawo do renty socjalnej w wysokości 1338,44 zł (wniosek o rentę socjalną z 31 sierpnia 2022 r., orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 4 listopada 2022 r., decyzja z 14 grudnia 2022 r.- alta rentowe odwołującego).

10 stycznia 2023 r. D. G. wniósł o przyznanie mu renty rodzinnej po zmarłym ojcu Z. G., który zmarł 13 sierpnia 1997 r. Orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS z 3 marca 2023 r. uznano, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do 30 listopada 2023 r., jednak całkowita niezdolność nie powstała przed 16 rokiem życia tj. przed 26 grudnia 2003 r. i nie powstała w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej od 27 grudnia 2003 r. do 5 stycznia 2006 r. Również w orzeczeniu komisji lekarskiej ZUS z 31 marca 2023 r. potwierdzono stanowisko lekarza orzecznika ZUS. Wobec powyższego decyzją z 12 kwietnia 2023 r. znak (...) odmówiono ubezpieczonemu prawa do renty po zmarłym ojcu z uwagi na okoliczność, że komisja lekarska ZUS orzeczeniem z 1 marca 2023 r. orzekła, że całkowita niezdolność do pracy nie powstała przed 16 rokiem życia, lub w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej. Odwołanie od tej decyzji wniósł ubezpieczony inicjując niniejsze postępowanie (wniosek z 10 stycznia 2023 r. orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 3 marca 22023 r. orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 3 marca 2023 r. decyzja ZUS z 12 kwietnia 2023 r. – akta rentowe odwołującego, odwołanie z 18 kwietnia 2023 r. k. 3 a.s.).

Sąd w toku postępowania, postanowieniem z 5 czerwca 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu dermatologii na okoliczność ustalenia - po przeprowadzeniu badania - daty powstania całkowitej niezdolności do pracy D. G., a w szczególności ustalenia czy powstała ona przed 26 grudnia 2005 r. lub przed 5 stycznia 2006 r. (postanowienie z 5 czerwca 2023 r. k.7 a.s.).

Biegły sądowy dermatolog A. W. (1) w opinii z 21 lipca 2023 r. stwierdził podczas badania ubezpieczonego postawę prawidłową, ruchy czynne i bierne w stawach dużych zachowane, odwołujący porusza się sprawnie, brzuch miękki, niebolesny, perystaltyka jelit prawidłowa. Nad plami płucnymi odgłos opukowy jawny, szmer oddechowy pęcherzykowy zaostrzony nad przebiegiem głównych pni oskrzelowych, akcja serca miarowa, tony głośne o prawidłowej akcentacji, RR 160/110. W zakresie owłosionej skóry głowy widoczne liczne zmiany podskórne wypełnione treścią ropną oraz liczne blizny w zakresie skóry owłosionej głowy i szyi. Liczne ogniska ropno- zapalne wyraźnie odgraniczone od otoczenia widoczne także w zakresie wzgórka łonowego, okolicy pachwin, dołów pachowych oraz okolicy prawego biodra. Zmiany o charakterze blizn widoczne także w zakresie okolicy szpary między-pośladkowej. Biegły rozpoznał u ubezpieczonego trądzik odwrócony, ropnie mnogie gruczołów apokrynowych (hidradenitis suppurativa), rozległe blizny przerostowe skóry głowy okolicy karku, pach i pachwin, stan po wielokrotnych nacięciach i drenażach chirurgicznych ropni, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemię, otyłość, zespół uzależnienia od nikotyny.

W opinii biegłego lekarza sądowego z zakresu dermatologii, alergologii i chorób zawodowych skóry z dużą dozą prawdopodobieństwa graniczącą z pewnością należy stwierdzić, że pierwsze objawy ropnych zmian o charakterze bakteryjnego zapalenia gruczołów potowych występowały już w 2005 r., co potwierdza dokumentacja z 2010 r. z hospitalizacji od 2 lutego do 5 marca 2010 roku w Katedrze i Klinice (...) w W., z której treści epikryzy wynika, że pacjent leczony jest od 5 lat z powodu nawracających zakażeń różnych okolic ciała, wielokrotnie nacinanych i drenowanych w trybie ambulatoryjnym. Akta sprawy nie sięgają tak daleko w przeszłość, a dokumentacja medyczna z lat wcześniejszych (przed 2007 r.) nie została uwzględniona w aktach. Jednak z dokładnego wywiadu podmiotowego przeprowadzonego w trakcie badania sądowo - lekarskiego wynika niezbicie, że pierwsze objawy chorobowe pod postacią głębokich ropni i czyraków będących następstwem zakażenia gronkowcem złocistym gruczołów apokrynowych pach i pachwin progresywnie pomimo stosowanego leczenia ambulatoryjnego nasilały się od około 2001 roku. Biegły zaznaczył, że z wywiadu od badanego wynika również, że stosowane leczenie nie przynosiło żadnego efektu, zmiany chorobowe rozprzestrzeniały się zajmując poza okolice pach i pachwin okolice klatki piersiowej, pleców, ramion, okolice narządów płciowych i szpary między-pośladkowej, skóry karku i głowy. Brak efektów leczenia wpływał w sposób istotny na stan ogólny chorego, jego złe samopoczucie oraz niechęć i obawy przed kontaktami z otoczeniem, a tym samym kontunuowaniem nauki w szkole. Wówczas zmiany skórne miały charakter szpecący z powodu rozległych nacieczonych czyraków i ropni powodujących nieustanny ból i wymagających ciągłego stosowania preparatów leczniczych. Badany podawał ponadto, że zmiany skórne miały i mają istotny wpływ na jego stan psychiczny i emocjonalny.

Biegły wskazał, że w związku z powyższym z dużą dozą prawdopodobieństwa graniczącą z pewnością można stwierdzić, że zmiany o charakterze czyraków mnogich występowały już w okresie, kiedy wnioskodawca pobierał nauki w szkole ponadpodstawowej w okresie 27 grudnia 2003 do 5 stycznia 2006 r. Dane te przekazane podczas badania jak i zawarte w dokumentacji medycznej dostępnej w aktach sprawy przekonują biegłego do stwierdzenia, że tak wybitnie progresywny proces chorobowy występował już w lutym 2005 r.

W ocenie biegłego należy również uwzględnić fakt, że w przebiegu intensywnego leczenia zarówno w warunkach ambulatoryjnych jak i szpitalnych w znanych klinikach w Polsce w latach 2007 - 2023 nie uzyskano stosownej remisji zmian chorobowych ani zatrzymania ich progresji, aby wnioskodawca mógł kontynuować dalszą naukę lub podjąć jakąkolwiek pracę zawodową.

W opinii biegłego zmiany skórne i współistniejące dolegliwości są wybitnie nasilone. Zmiany skórne tak rozległe i progresywne są wyjątkowo rzadko spotykane, zarówno w praktyce lekarskiej jak i w piśmiennictwie. Stosowane leczenie możliwie dostępnymi-metodami i środkami przedstawionymi w opinii nie wpłynęło w istotny sposób na zahamowanie tak wybitnie nasilonych zmian skórnych. W przebiegu wieloletniego leczenia farmakologicznego, chirurgicznego, fototerapii oraz aktualnie także leczenia biologicznego nie uzyskano remisji zmian skórnych. Nie ustalono także przyczyny występowania i utrzymywania się zmian skórnych u odwołującego. W związku z powyższym ubezpieczony zdecydowanie wymaga pogłębionej dalszej diagnostyki i przede wszystkim kontynuacji wdrożonego leczenia biologicznego. Niewątpliwie występujące zmiany skórne wpływają niekorzystnie na zdolność wnioskodawcy do wykonywania jakiejkolwiek pracy, co także uwzględniono w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS oraz komisji lekarskiej ZUS.

W ocenie biegłego, całkowita niezdolność do pracy powstała jednak w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej tj. przed 26 grudnia 2005 roku. W związku z powyższym odpowiadając na pytanie sądu zawarte w postanowieniu, daje to biegłemu uzasadnioną podstawę do stwierdzenia, że całkowita niezdolność do pracy powstała o okresie nauki w szkole ponadpodstawowej. W opinii biegłego wnioskodawca jest obciążony niezwykle ciężką i rzadką postacią dermatozy, zarówno rzadko spotykaną w piśmiennictwie jak i praktyce klinicznej. Schorzenie na niezwykle ciężki i progresywny przebieg. Pomimo systematycznego i wieloośrodkowego leczenia ambulatoryjno - klinicznego w wysoko specjalistycznych Klinikach z wykorzystaniem wszystkich możliwie dostępnych metod i środków leczenia nie uzyskano satysfakcjonującej remisji zmian chorobowych. Włączenie leków biologicznych być może będzie miało istotny wpływ na zahamowanie progresji procesu chorobowego. Wątpliwy jest jednak wpływ na powstałe powikłania występujące w trakcie istnienia przewlekłego procesu chorobowego prowadzącego do powstanie szepcących rozległych blizn i bliznowców zarówno w miejscach odsłoniętych (kark, szyja, skóra owłosiona głowy, plecy), jak i fałdach skórnych. Zdecydowanie należy podkreślić, że przewlekłe zmiany niepoddające się dotychczas żadnemu leczeniu oraz o nieustalonej dotąd etiologii w istotny sposób negatywnie wpływają na stan ogólny zdrowia a także na trudności w codziennym życiu chorego oraz jego kontakcie z otoczeniem (opinia biegłego z zakresu dermatologii z 21 lipca 2023 r. k.29-51 a.s.).

Pismem z 28 sierpnia 2023 r. organ rentowy wniósł zastrzeżenia do opinii biegłego z 21 lipca 2023 r. wnosząc o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej wskazanego biegłego celem uzasadnienia ustalonej daty powstania całkowitej niezdolności do pracy, wskazania jakie konkretnie zapisy w dokumentacji medycznej wskazują na istnienie znacznego długotrwałego upośledzenia sprawności organizmu w okresie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej, uniemożliwiającego wykonywanie jakiejkolwiek pracy zarobkowej (pismo ZUS z 28 sierpnia 2023 r. k.61 a.s.).

Wobec powyższego sąd postanowieniem z 1 września 2023 r. dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego sądowego A. W. (1) na okoliczność ustosunkowania się do zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy (postanowienie z 1 września 2023 r. k.66 a.s.).

W opinii uzupełniającej z 13 września 2023 r. biegły dermatolog A. W. (1) wskazał, że na podstawie wnikliwej analizy dostępnego materiału nie znalazł uzasadnionych podstaw do zmiany treści wydanej wcześniej opinii zasadniczej z 21 lipca 2023 r. Wskazana opinia wydana została w oparciu o dane zebrane podczas wywiadu i bezpośredniego badania ubezpieczonego 19 lipca 2023 r., a także w oparciu o materiał zgromadzony i dostępny w aktach sprawy. W opinii lekarskiej ZUS wydanej 25 sierpnia 2023 r. wynika, że organ rentowy nie zgadza się z opinię biegłego w części dotyczącej daty powstania całkowitej niezdolności do pracy. Dalej organ podaje, że biegły stwierdził, że całkowita niezdolność do pracy powstała w czasie nauczania do szkoły ponadpodstawowej, tj. przed 26 grudnia 2005 r. oraz że przytoczone w opinii wnioski nie mają odzwierciedlenia w przytoczonych danych medycznych z dokumentacji medycznej.

Biegły wskazał, że zawarty w aktach dokument medyczny w postaci karty informacyjnej z leczenia szpitalnego w dniach 2 lutego - 5 marca 2010 roku w Katedrze i Klinice (...) w W.. Z powyższej dokumentacji wynika, że pacjent leczony jest od 5 lat z powodu nawracających zakażeń różnych okolic ciała, wielokrotnie nacinanych i drenowanych w trybie ambulatoryjnym, wobec czego uznać należy ten dokument jako wiążący w niniejszej sprawie i potwierdzający, że zmiany powodujące niezdolność do pracy, tożsame ze zmianami występującymi aktualnie, występowały już w trakcie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej. W ocenie biegłego nie ulega także wątpliwości, że choroba występująca u wnioskodawcy pod postacią trądziku odwróconego oraz ropni mnogich gruczołów apokrynowych (hidredenitis suppurativa) w przebiegu leczenia występowała w okresie wybitnych nasileń wymagających także okresowo leczenia szpitalnego oraz chirurgicznego, co miało miejsce także około 2000 roku, kiedy pojawiały się pierwsze zmiany. Ze względu na brak szczegółowej dokumentacji medycznej z tego okresu należy uznać z dużą dozą prawdopodobieństwa graniczącą z pewnością na podstawie wywiadu od wnioskodawcy, że przebieg schorzenia, jego progresja miała swój początek około 2001 r. (kolejne czyraki wielkości pięści).

W toku bardzo wnikliwej ponownej analizy dokumentacji medycznej biegły dermatolog stwierdził, że istnieje dokumentacja medyczna z 19 listopada 2007 r. potwierdzająca wykonanie badania: posiew ropy - tlenowo z ropień moszny. dolny biegun - dodatni Staphylococcus aureus, świadczący o występowaniu już w tym okresie zmian ropnych. Natomiast z zeznań wnioskodawcy w trakcie badania sądowo - lekarskiego wynika, że nacieki i ropnie w okolicy narządów płciowych pojawiły się około 2-3 lata po pojawieniu się pierwszych guzów ropnych w okolicy lewego dołu pachowego, co powód opisuje jako okres około 2000 roku, wówczas miał około 13 - 15 lat. Biegły wskazał, że analizując treść opinii ZUS z 25 sierpnia 2023 r. nie może zgodzić się z twierdzeniem, że opinia nie zawiera wyczerpującego uzasadnienia ustalonej daty powstania całkowitej niezdolności do pracy. W ocenie biegłego, istotą sprawy jest wskazanie pojawienia się nasilenia objawów w spornym okresie, tj. w okresie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej. Fakt ten wynika z dokumentacji medycznej - karta informacyjna z leczenia szpitalnego w dniach 2 lutego do 5 marca 2010 roku w Katedrze i Klinice (...) w W., co biegły wyjaśnił w treści opinii zasadniczej.

Występujące u wnioskodawcy od wielu lat zmiany skórne typu trądziku odwróconego oraz ropni mnogich gruczołów apokrynowych (hidredenitis suppurativa] mają charakter wybitnie przewlekły i nawrotowy, na co wskazuje wywiad oraz wieloletnie leczenie możliwie dostępnymi metodami i środkami potwierdzone w dokumentacji medycznej. W aktach sprawy brak jest konkretnej dokumentacji medycznej ze wskazanego okresu, jednak dostępna dokumentacja medyczna zawarta w aktach opisuje schorzenia występujące już w zakreślonym przez organ okresie, co także potwierdza wywiad od wnioskodawcy. Aktualny przebieg schorzenia, które zostało uznane za przyczynę niezdolności do pracy, występowało u powoda od 2000 roku z okresami wybitnych nasileń wymagających ingerencji chirurgicznych. Potwierdza to w sposób jednoznaczny w ocenie biegłego, że schorzenie występowało u wnioskodawcy w okresie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej, a opisywany w tym okresie obraz kliniczny zmian skórnych jest zbliżony do obrazy występującego obecnie, wobec czego istnieje uzasadniona podstaw do stwierdzenia, że nasilenie objawów w okresie nauki również powodowało niezdolność do pracy.

Biegły podkreślił, że z powodu wyglądu i zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu wnioskodawca zrezygnował z kontunuowania nauki w szkole ponadpodstawowej po 5 stycznia 2006 r., co w opinii biegłego dermatologa jest również przesłanką do ustalenia niezdolności do pracy we wskazanym przez organ okresie.

Biegły dermatolog na podstawie dostępnej dokumentacji medycznej zawartej w aktach sprawy, wywiadu zebranego od wnioskodawcy podczas bezpośredniego badania, a także na podstawie oceny charakteru schorzenia i dysfunkcji organizmu powodowanych tym schorzeniem na przestrzeni wielu lat udokumentowanego leczenia z dużą dozą prawdopodobieństwa graniczącą z pewnością stwierdza, że zmiany skórne opisywane w dokumentacji medycznej jako leczone od luty/marzec 2005 r. dają podstawę do stwierdzenia, że powodowały niezdolność do całkowitą pracy (która powstała w okresie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej).

Ponadto w ocenie biegłego należało podkreślić, że w treści opinii zasadniczej biegły wskazał, że dokumentacja medyczna z lat wcześniejszych (przed 2007 r.) nie została uwzględniona w aktach, jednak dokładnego wywiadu podmiotowego przeprowadzony w trakcie badania sądowo - lekarskiego potwierdził niezbicie, że pierwsze objawy chorobowe pod postacią głębokich ropni i czyraków będących następstwem zakażenia gronkowcem złocistym gruczołów apokrynowych pach i pachwin progresywnie pomimo stosowanego leczenia ambulatoryjnego nasilały się już od około 2001 r. Z wywiadu od badanego wynikało również, że stosowane leczenie nie przynosiło żadnego efektu, zmiany chorobowe rozprzestrzeniały się zajmując poza okolice pach i pachwin okolice klatki piersiowej, pleców, ramion, okolice narządów płciowych i szpary międzypośladkowej, skóry karku i głowy. Brak efektów leczenia wpływał w sposób istotny na stan ogólny chorego, jego złe samopoczucie oraz niechęć i obawy przed kontaktami z otoczeniem, a tym samym kontunuowaniem nauki w szkole. Wówczas zmiany skórne miały charakter szpecący z powodu rozległych nasieczonych czyraków i ropni powodujących nieustanny ból i wymagających ciągłego stosowania preparatów leczniczych. Badany podawał ponadto, że zmiany skórne miały i mają istotny wpływ na jego stan psychiczny i emocjonalny. Biegły wskazał, że podtrzymuje opinie wydaną 21 lipca 2023 r. (opinia uzupełniająca biegłego z zakresu dermatologii k.71-77 a.s.).

Organ rentowy pismem z 3 października 2023 r. wskazał, że nie zgadza się z opinią uzupełniającą biegłego w zakresie ustalonej daty powstania całkowitej niezdolności do pracy odwołującego i wniósł o powołanie innego biegłego dermatologa (pismo ZUS z 3 października 2023 r. k.86 a.s.).

Postanowieniem z 9 października 2023 r. sąd na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 5 k.p.c. pominął dowód z opinii innego biegłego sądowego z zakresu dermatologii jako zmierzający do przedłużenia postępowania (postanowienie z 16 października 2023 r, k.95 a.s.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych, dokumentacji medycznej, a także w oparciu o treść opinii sporządzonych przez biegłego sądowego z zakresu dermatologii A. W. (1). W ocenie sądu, na uwzględnienie zasługują wnioski zawarte w opinii biegłego, który w sposób rzetelny ocenił stan zdrowia odwołującego się na podstawie wykonanego badania przedmiotowego oraz znajdującej się w aktach sprawy dokumentacji medycznej. Stanowisko zaprezentowane przez biegłego jest logiczne i pozwala ustalić zakres dysfunkcji w stanie zdrowia badanego. Biegły z zakresu dermatologii zarówno w opinii głównej jak i opinii uzupełniającej wskazał, że całkowita niezdolność do pracy odwołującego powstała w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej, tj. przed 26 grudnia 2005 r.

W ocenie sądu, zarówno opinia główna jak i opina uzupełniająca została sporządzona w sposób rzetelny i fachowy, na podstawie udostępnionej w sprawie dokumentacji medycznej odwołującego oraz z uwzględnieniem badań na jego osobie. Sposób przedstawienia przez biegłego historii rozpoznanych u odwołującego schorzeń oraz przebiegu ich leczenia cechowała dostateczna szczegółowość i jednoznaczność. Wnioski biegłego co do stanu zdrowia odwołującego oraz stopnia naruszenia funkcjonowania organizmu były dostatecznie uzasadnione i nie budziły zastrzeżeń sądu.

W toku postępowania organ rentowy kwestionował opinie biegłego, jednak zastrzeżenia do opinii biegłego nie zasługiwały na uwzględnienie, gdyż biegły dermatolog A. W. (1) spójnie i rzetelnie ocenił stan zdrowia ubezpieczonego w zakresie problemów dermatologicznych na jakie cierpi odwołujący się stwierdził, że całkowita niezdolność do pracy odwołującego powstała jeszcze w czasie uczęszczania przez niego do szkoły ponadpodstawowej. W ocenie sądu, powołane opinie były wystarczające dla stwierdzenia stanu zdrowia odwołującego się. Opinie biegłego jasno i precyzyjnie opisują stan zdrowia ubezpieczonego oraz czas powstania tej niezdolności. Zdaniem sądu, organ rentowy polemizując z oceną biegłego sądowego powinien przedstawić konkretne zarzuty do wydanych opinii, wskazując na wadliwość oceny z medycznego punktu widzenia bądź sprzeczności w treści opinii. W tym kontekście istotne są również poglądy orzecznictwa, które zwraca uwagę, że sąd nie jest zobowiązany dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym przypadku, gdy złożona opinia jest niekorzystna dla strony (por. wyrok Sądu Najwyższego z 15.02.1974 r., sygn. akt II CR 817/73, wyrok Sądu Najwyższego z 18.02.1974 r., sygn. akt II CR 5/74, wyrok Sądu Najwyższego z 15.11.2001 r., sygn. akt II UKN 604/00). Potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczasowej złożonej opinii (por. wyrok Sądu Najwyższego z 5.11.1974 r., sygn. akt I CR 562/74, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 4.08.1999 r., sygn. akt I PKN 20/99, uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z 10.01.2001 r., sygn. akt II CKN 639/99). Przy czym potrzebą taką nie może być przeświadczenie strony, że dalsze opinie pozwolą na udowodnienie korzystnej dla strony tezy (por. wyrok Sądu Najwyższego z 27.06.2001 r., sygn. akt II UKN 446/00).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie wniesione przez D. G. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z 12 kwietnia 2023 r. znak (...) było uzasadnione.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Analizując treść złożonych przez strony i zgromadzonych w aktach rentowych dokumentów, sąd uznał, że okoliczności faktyczne nie były w sprawie sporne. Spór nie dotyczył faktów, lecz prawa, wobec czego Sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Przesłanki nabycia prawa do renty rodzinnej został określone w ustawie z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251). Zgodnie z art. 65 ust. 1 i 2 ww. ustawy renta rodzinna przysługuje uprawnionym członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń; przy ocenie prawa do renty przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy. Z kolei w myśl art. 68 ust. 1 wskazanej ustawy prawo do renty rodzinnej mają dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione:

do ukończenia 16 lat,

do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż
do osiągnięcia 25 lat życia, albo

bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz
do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.

Norma art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej ma na celu ochronę osób, które przed ukończeniem nauki lub osiągnięciem wieku uprawniającego do działalności zarobkowej stały się całkowicie niezdolne do pracy, wobec czego nie mają obiektywnej możliwości podlegania ubezpieczeniu społecznemu i związanej z tym możliwości uzyskania świadczeń z własnego ubezpieczenia. Natomiast istnieje taka możliwość w przypadku osoby, która po zakończeniu pobierania nauki jest zdolna do pracy. Osoba taka może skorzystać z objęcia jej ubezpieczeniem społecznym i w razie wystąpienia zdarzenia powodującego niezdolność do pracy, także całkowitą wraz z niezdolnością do samodzielnej egzystencji, nabywa prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy. Prawo do renty rodzinnej przysługuje tylko takiemu dziecku całkowicie niezdolnemu do pracy, a także niezdolnemu do samodzielnej egzystencji, które nie miało możliwości uzyskania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a więc takiemu, które stało się niezdolne do pracy w czasie, gdy nie mogło podlegać ubezpieczeniu społecznemu z powodu wieku lub uczęszczania do szkoły. Posługując się tą logiką ustawodawca nie przyznał prawa do renty rodzinnej dzieciom zmarłego, które przed osiągnięciem wieku 16 lat lub przed ukończeniem szkoły stały się częściowo niezdolne do pracy, gdyż dzieci takie mogą korzystać, co prawda z ograniczonych, lecz istniejących możliwości zarobkowych. Ta sama logika przemawia za wyłączeniem prawa do renty rodzinnej dzieci, które stały się całkowicie niezdolne do pracy, w tym także niezdolne do samodzielnej egzystencji, po osiągnięciu tego wieku i ukończeniu nauki, gdyż w stosunku do nich nie było przeszkód do podjęcia pracy lub innej działalności łączącej się z obowiązkiem ubezpieczenia ( por. uchwała Sądu Najwyższego 7 Sędziów z 29 września 2006 r. II UZP 10/06 OSNP 2007/5-6/75).

Jak wynika z cytowanych wyżej przepisów, uprawnienie do renty rodzinnej określone w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej jest ściśle związane z pojęciem niezdolności do pracy wnioskodawcy. Niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Dla przyznania spornego świadczenia, którego odwołujący się domaga, istotne jest jednak tylko pojęcie całkowitej niezdolności do pracy, która zgodnie z art. 12 ust. 3 ww. ustawy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy i odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu. Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, a więc jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyroki Sądu Najwyższego: z 24 stycznia 2018 r., I UK 524/16; z 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00; i z 7 września 1979 r., II URN 111/79). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania, co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga z reguły wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale także prawa do renty rodzinnej w takim przypadku jak rozpatrywany, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 31 października 2018 r., III AUa 2439/16; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15). Powyższe ma znaczenie zarówno dla ustalenia samego istnienia niezdolności do pracy i jej stopnia, jak też momentu jej powstania. Z tego względu i w rozpatrywanej sprawie skorzystanie z dowodu z opinii biegłego sądowego było konieczne. Zaakcentowania wymaga, że istotne było przede wszystkim ustalenie daty powstania u odwołującego całkowitej niezdolności do pracy. Nie chodziło przy tym o stwierdzenie, kiedy pojawiły się pierwsze objawy choroby, kiedy odwołujący stał się niezdolny do pracy, tylko w jakiej dacie stan chorobowy powodował u niego utratę zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy, a więc całkowitą niezdolność do pracy. W świetle art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, w okresach, które wskazuje art. 68 ust. 1 pkt 1 lub 2 ustawy emerytalnej powstać powinna bowiem właśnie całkowita niezdolność do pracy, a nie niezdolność do pracy w ogóle. Istota sporu koncentrowała się na ocenie, czy odwołujący stał się całkowicie niezdolny do pracy przed 16 rokiem życia lub w czasie uczęszczania odwołującego do szkoły ponadpodstawowej. Organ rentowy nie negował okoliczności, że odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy, a właśnie okoliczność, kiedy powstała ta niezdolność. Wydając skarżone decyzje organ rentowy odwołał się do orzeczenia Komisji Lekarskiej ZUS z 31 marca 2023 r., która stwierdziła, że ubezpieczony jest całkowicie niezdolny do pracy do 30 listopada 2023 r., jednak całkowita niezdolność do pracy nie powstała przed 16 rokiem życia tj. przed 26 grudnia 2003 r. lub w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej od 27 grudnia 2003 r. do 5 stycznia 2006 r. W konsekwencji, zdaniem organu rentowego odwołujący nie spełnia warunków określonych w art. 68 ustawy emerytalnej, pozwalających na przyznanie mu prawa do wnioskowanego świadczenia. Stanowisko to zostało zakwestionowane przez odwołującego, który wskazywał, że jego całkowita niezdolność do pracy powstała jeszcze w trakcie nauki.

Rozstrzygnięcie kwestii spornej wymagało więc zasięgnięcia informacji z zakresu medycyny, w związku z czym sąd w toku postępowania dopuścił dowody z dokumentacji medycznej oraz opinii biegłego sądowego z zakresu dermatologii w celu analizy stanu zdrowia ubezpieczonego pod kątem ustawowych przesłanek koniecznych do spełnienia w celu uzyskania prawa do renty rodzinnej. W oparciu o tak przeprowadzone postępowanie dowodowe Sąd ustalił, że odwołujący D. G. od wieku nastoletniego cierpi na trądzik odwrócony, który jest odporny na leczenie. D. G. był wielokrotnie poddawany leczeniu zarówno ambulatoryjnemu jak i szpitalnego w związku z dolegliwościami na jakie cierpi, jednak leczenie nie przynosiło efektu. Jak wynika z zebranej dokumentacji medycznej oraz opinii biegłego odwołujący pierwsze objawy choroby pod postacią głębokich ropni i czyraków będących następstwem zakażenia gronkowcem złocistym nasilały się już od 2001 r. Leczenie nie przynosiło zamierzonego efektu i zmiany chorobowe rozprzestrzeniały się po całym ciele odwołującego. Biegły w swojej opinii zaznaczył, że w aktach sprawy brak jest co prawda konkretnej dokumentacji medycznej ze wskazanego okresu, jednak dostępna dokumentacja medyczna zawarta w aktach sprawy opisuje schorzenie występujące już w zakreślonym przez organ okresie, co potwierdził również wywiad zebrany od ubezpieczonego. Aktualny przebieg schorzenia, występowało u odwołującego od 2000 r. z okresami nasilenia choroby, która wymagały interwencji chirurgicznej. Zatem schorzenia występowało u ubezpieczonego w okresie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej. Biegły w swojej opinii zwrócił również uwagę na dokumentację z 2010 r. dotycząca hospitalizacji odwołującego w dniach 2 lutego - 5 marca 2010 r w Katedrze i Kinice Ogólnej i Transplantacyjnej (...) w W., z którego wynika, że odwołujący leczony jest od 5 lat z powodu nawracających zakażeń różnych okolic ciała, wielokrotnie nacinanych i drenowanych w trybie ambulatoryjnym. Zatem z dokumentacji tej wynika, że odwołujący był leczony już w 2005 r. Zwrócić również należy uwagę, że odwołujący w związku z chorobą oraz jej nasilonymi objawami zrezygnował z nauki w szkole ponadpodstawowej po 5 stycznia 2006 r. Mając powyższe na względzie należy uznać, że zmiany powodujące niezdolność do pracy, tożsame ze zmianami występującymi aktualnie występowały już w trakcie pobierania nauki w szkole ponadpodstawowej. Z powodu na schorzenie na jakie cierpi ubezpieczony nigdy nie podjął on zatrudnienia. Pomimo wieloletniego leczenia zarówno farmakologicznego, chirurgicznego, fototerapii oraz leczenia biologicznego nie uzyskano remisji choroby, dotychczas nie zostało również ustalone podłoże choroby na jaką cierpi odwołujący. Choroba na jaką cierpi D. G. powoduje u niego bardzo duży ból, który utrudnia mu funkcjonowanie w codziennym życiu. Ma ona również wpływ na jego stan psychiczny z uwagi na swój przebieg. Pomimo wieloletniego leczenia, dotychczasowe stosowane terapie nie przyniosły zamieszonego efektu.

Oceniając okoliczności stanu zdrowia odwołującego sąd miał na względzie stanowisko biegłego sądowego, którego opinie uznał w całości za dowody wartościowe.
W oparciu o dokumentację medyczną niewątpliwie należy stwierdzić, że dla oceny stanu zdrowia odwołującego decydujące znaczenie ma stan jego zdrowia w zakresie dermatologicznym, który jak wynika z opinii biegłego był taki sam w okresie, w którym odwołujący uczęszczał do szkoły ponadpodstawowej. Zatem całkowita niezdolność do pracy powstała już w okresie uczęszczania przez odwołującego do szkoły ponadpodstawowej.

Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności, sąd ocenił, że nie ma podstaw do kwestionowania opinii wydanych przez biegłego z zakresu dermatologii A. W. (2) w zakresie, w jakim stwierdził, że ubezpieczonym jest całkowicie niezdolny do pracy, a niezdolność ta powstała przed 26 grudnia 2005 r., tj. w czasie uczęszczania do szkoły ponadpodstawowej.

Mając powyższe na uwadze, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 12 kwietnia 2023 r., znak (...) w ten sposób, że przyznał odwołującemu D. G. prawo do renty rodzinnej od stycznia 2023 r. do 30 listopada 2023 r.