Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

29 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 29 grudnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

odwołania S. B.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W.

z 5 kwietnia 2023 r., znak (...)

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

oddala odwołanie.

sygn. akt VII U 867/23

UZASADNIENIE

S. B. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 5 kwietnia 2023 r., znak (...), odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, a uzasadniając stanowisko, podniósł, że pracował fizycznie na budowie, nie posiada innych kwalifikacji, a występuje u niego całkowita niezdolność do pracy (odwołanie, k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podniósł, że 21 grudnia 2022r., odwołujący S. B. złożył wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Organ wskazał, że zgodnie z art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnił łącznie następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy;

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy;

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b. pkt 4. 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11. 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów;

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Przy czym w myśl art. 57 ust. 2 wskazanego wyżej aktu prawnego przepisu ust. 1 pkt 3 nie stosuje się do ubezpieczonego, który udowodnił okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiety lub 25 lat dla mężczyzny oraz jest całkowicie niezdolny do pracy.

Ponadto, zgodnie z art. 58 ust 1 wskazanej ustawy warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego. w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2. uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1)  1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2)  2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3)  3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4)  4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5)  5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Zgodnie z art. 58 ust. 2 okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej, renty rodzinnej oraz okresów pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

ZUS podkreślił, że orzeczeniem komisji lekarskiej ZUS z 15 marca 2023 r. ubezpieczony został uznany za częściowo niezdolnego do pracy od 26 września 2022 r. do 31 lipca 2023 r.

Zdaniem organu rentowego, w dziesięcioleciu poprzedzającym złożenie wniosku o rentę, tj. w okresie od 21 grudnia 2012 r. do 20 grudnia 2022 r. odwołujący udokumentował 3 lata, 6 miesięcy i 11 dni okresów składkowych (brak okresów nieskładkowych), a w dziesięcioleciu poprzedzającym powstanie częściowej niezdolności do pracy, tj. od 26 września 2012 r. do 25 września 2022 r. ww. udowodnił 3 lata, 9 miesięcy i 5 dni okresów składkowych (brak okresów nieskładkowych) zamiast wymaganych co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych. Organ wskazał, że odwołujący nie spełnia więc warunków, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 58 ust. 1 pkt 5 i 58 ust. 2 ustawy.

W ocenie organu rentowego odwołujący nie spełnia również warunku wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach.

Wobec tego zaskarżoną decyzją organ rentowy odmówił odwołującemu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (odpowiedź na odwołanie, k. 4-5 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

21 grudnia 2022 r. ubezpieczony złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniosek o ustalenie uprawnień do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS w orzeczeniu z 20 lutego 2023 r. uznał, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy od 31 lipca 2023 r. Jako datę powstania częściowej niezdolności do pracy wskazano 17 października 2022 r. Również Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 15 marca 2023 r. stwierdziła, że ubezpieczony jest niezdolny do pracy do 31 lipca 2023 r., jednak jako datę powstania niezdolności do pracy ustaliła 26 września 2022 r. (wniosek o ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy k. 1-4 a.r.; orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z 20 lutego 2023 r. k. 10 a.r.; orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z 15 marca 2023 r. k. 12 a.r.).

5 kwietnia 2023 r. organ rentowy wydał decyzję odmawiającą ubezpieczonemu S. B. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W uzasadnieniu organ wskazał, że odwołujący nie spełnia warunków, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 w związku z art. 58 ust. 1 pkt 5 i 58 ust. 2 ustawy, a także warunku wskazanego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach.

Organ rentowy wskazał, że w dziesięcioleciu poprzedzającym złożenie wniosku o rentę, tj. w okresie od 21 grudnia 2012 r. do 20 grudnia 2022 r. odwołujący udokumentował 3 lata, 6 miesięcy i 11 dni okresów składkowych (brak okresów nieskładkowych), a w dziesięcioleciu poprzedzającym powstanie częściowej niezdolności do pracy, tj. od 26 września 2012 r. do 25 września 2022 r. ww. udowodnił 3 lata, 9 miesięcy i 5 dni okresów składkowych (brak okresów nieskładkowych) zamiast wymaganych co najmniej 5 lat okresów składkowych i nieskładkowych.

Ponadto, ZUS podkreślił, że okresy wskazane w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustały 15 lipca 2016 r. (koniec pobierania zasiłku dla bezrobotnych). Równocześnie odwołujący nie spełnia warunków, o których mowa w art. 57 ust. 2 ustawy o emeryturach, ponieważ nie udowodnił co najmniej 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, lecz 20 lat, 3 miesiące i 2 dni ( decyzja odmowna ZUS z 5 kwietnia 2023 r. k. 15 a.r.).

Ubezpieczony odwołał się od powyższej decyzji, inicjując niniejsze postępowanie (odwołanie k. 3 a.s.).

Pismem z 25 maja 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował odwołującego, że dokładnie zapoznał się z dokumentacją dotyczącą sprawy i w wyniku weryfikacji dokonał korekty stażu pracy S. B.. Wskazano, że po korekcie staż pracy wynosi:



okresy składkowe: 20 lat, 1 miesiąc i 28 dni:

1978-09-01 do 1981-06-30

1981-09-04 do 1985-04-23

1993-07-07 do 1993-08-09

1993-11-25 do 1994-01-01

1995-09-01 do 1995-11-30

2003-01-01 do 2015-06-30

2015-07-17 do 2016-07-15



okresy nieskładkowe: 1 miesiąc i 4 dni

2008-04-18 do 2008-05-21

Łącznie: 20 lat, 3 miesiące i 2 dni.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumenty zgromadzone w toku postępowania przed organem rentowym i w postępowaniu sądowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń oraz nie były one kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie było nieuzasadnione.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r. poz. 1251 z późn. zm., dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i pkt 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11, 12 i pkt 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, pkt 5 lit. a, pkt 6 i 12, oraz w okresach pobierania świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego określonych w przepisach o świadczeniach rodzinnych lub zasiłku dla opiekuna określonego w przepisach o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza ze wskazanych wyżej przesłanek – niezdolność do pracy – w rozpatrywanej sprawie nie była sporna. Kolejna przesłanka konieczna dla przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, o której mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, wiąże się z koniecznością posiadania przez ubezpieczonego okresów składkowych i nieskładkowych w wymiarze określonym w art. 58 ustawy. Wymóg ten wynika z tego, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem o charakterze socjalnym na rzecz osób niezdolnych do pracy, pozostającym bez związku z tytułem ubezpieczenia rentowego, ale jedną z form zabezpieczenia społecznego powiązaną z wymaganym okresem płacenia składek (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 grudnia 2016r., I UK 424/15). Wskazany art. 58 ustawy emerytalnej określa w ust. 1, że warunek posiadania wymaganego okresu składkowego i nieskładkowego, w myśl art. 57 ust. 1 pkt 2, uważa się za spełniony, gdy ubezpieczony osiągnął okres składkowy i nieskładkowy wynoszący łącznie co najmniej:

1) 1 rok - jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ukończeniem 20 lat;

2) 2 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 20 do 22 lat;

3) 3 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 22 do 25 lat;

4) 4 lata - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 25 do 30 lat;

5) 5 lat - jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat.

Okres, o którym mowa w ust. 1 pkt 5, powinien przypadać w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy; do tego dziesięcioletniego okresu nie wlicza się okresów pobierania renty z tytułu niezdolności do pracy, renty szkoleniowej lub renty rodzinnej.

W przedmiotowej sprawie poza sporem pozostawała częściowa niezdolność ubezpieczonego do pracy w okresie wskazanym w orzeczeniu lekarza orzecznika ZUS i Komisji Lekarskiej ZUS. Mimo tego organ rentowy odmówił przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wskazując, że ubezpieczony nie spełnił warunków określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i pkt 3 ustawy emerytalnej, związanych z wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym oraz z powstaniem niezdolności do pracy w okresie ubezpieczenia lub 18 miesięcy po jego ustaniu.

Jak zostało wskazane, w przedmiotowej sprawie Zakład Ubezpieczeń Społecznych już w toku postępowania wyjaśniającego zainicjowanego wnioskiem ubezpieczonego o przyznanie mu prawa do renty, zgodnie z orzeczeniem lekarza orzecznika ZUS, uznał badanego za osobę częściowo niezdolną do pracy. Kwestia niezdolności do pracy nie stanowiła przedmiotu badania przez sąd, ponieważ ZUS z innych powodów odmówił ubezpieczonemu prawa do renty. Również data powstania niezdolności do pracy nie była przez sąd badana, gdyż ubezpieczony nie podważał jej zasadności, a to rzutowało na kwestię spełnienia przez ubezpieczonego przesłanek, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy emerytalnej.

Sąd zgodził się z twierdzeniem organu rentowego, że ubezpieczony nie spełnił przesłanki z art. 57 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej, gdyż nie legitymuje się wymaganym okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 5 lat.

Sąd analizując tylko tę dokumentację, która została zgromadzona w aktach rentowych, gdyż ubezpieczony innej nie przedstawił, nie stwierdził nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego. Zostały one dokonane na podstawie dokumentacji zgromadzonej w postępowaniu prowadzonym przez ZUS. Wynikają z niej okresy zatrudnienia ubezpieczonego u różnych podmiotów udokumentowane legitymacją ubezpieczeniową lub potwierdzeniami organu rentowego, a także informacją o okresach składkowych i nieskładkowych złożoną przez samego ubezpieczonego.

W dziesięcioleciu liczonym od daty zgłoszenia wniosku o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, organ rentowy uwzględnił okresy składkowe i nieskładkowe w wymiarze 3 lat, 6 miesięcy i 11 dni, zamiast wymaganych 5 lat. Z kolei w dziesięcioleciu przed dniem powstania niezdolności do pracy, organ rentowy uwzględnił ubezpieczonemu 3 lata, 9 miesięcy i 5 dni okresów składkowych i nieskładkowych zamiast wymaganych 5 lat. Jak było wskazywane, Sąd nie dopatrzył się żadnych nieprawidłowości w prezentowanych przez organ rentowy wyliczeniach stażu pracy ubezpieczonego, gdyż zostały one poczynione na podstawie przedłożonej przez ubezpieczonego dokumentacji pracowniczej albo w oparciu o poświadczenia okresów ubezpieczenia, których odwołujący nie zakwestionował. W tym kontekście podkreślić należy, że w procesie cywilnym przedmiotem dowodu są fakty mające dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.). Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne (art. 232 zdanie pierwsze k.p.c.). Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swych wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej, z zastrzeżeniem niekorzystnych skutków, jakie według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego mogą dla niej wyniknąć z działania na zwłokę lub niezastosowania się do zarządzeń przewodniczącego i postanowień sądu. Sąd pominie środki dowodowe, jeżeli okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione lub jeżeli strona powołuje dowody jedynie dla zwłoki (art. 217 k.p.c.). Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.). Z przytoczonych przepisów wynika, że w procesie cywilnym strony mają obowiązek twierdzenia i dowodzenia tych wszystkich okoliczności (faktów), które stosownie do art. 227 k.p.c. mogą być przedmiotem dowodu ( wyrok Sądu Najwyższego z 29 września 2005 r., sygn. akt III CK 11/05). Samo twierdzenie strony nie jest dowodem, a twierdzenie dotyczące istotnej dla sprawy okoliczności (art. 227 k.p.c.) powinno być udowodnione przez stronę to twierdzenie zgłaszającą (art. 232 k.p.c. i art. 6 k.c. w związku z art. 300 k.p.) (wyrok Sądu Najwyższego z 22 listopada 2001 r., sygn. akt I PKN 660/00).

W rozpatrywanej sprawie ubezpieczony nie przedstawił żadnych dowodów mogących zmienić staż pracy wyliczony przez organ rentowy, wobec powyższego sąd po dokonaniu analizy akt rentowych przyjął za prawidłowe wyliczenia organu rentowego odnośnie stażu pracy ubezpieczonego, co wskazywało na niespełnienie przez niego przesłanki z art. 57 ust.1 pkt 2 ustawy emerytalnej.

Z uwagi na powyższe należało podzielić stanowisko organu rentowego w zakresie stwierdzenia, że niezdolność do pracy odwołującego nie powstała w okresach wymienionych w art. 57 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej, to jest ani w okresach trwania któregokolwiek z tytułów ubezpieczenia wymienionych w tym przepisie, ani też w ciągu 18 miesięcy od dnia ustania jednego z tych okresów. W przypadku S. B. ostatnim okresem ubezpieczenia był wspomniany wyżej okres, jednak od daty ustania ubezpieczeni, tj. 15 lipca 2016 r. do dnia powstania częściowej niezdolności do pracy upłynął okres przekraczający wskazaną w ww. przepisie przerwę w ubezpieczeniu wynoszącą 18 miesięcy.

Jednocześnie należy podkreślić, że w przypadku ubezpieczonego nie zaistniała sytuacja określona w cytowanym wyżej art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej, wyłączająca konieczność spełnienia warunku określonego w art. 57 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy. Jak wynika z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych S. B. ubezpieczony nie legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym w wymiarze 25 lat. Organ rentowy wyliczył staż pracy ubezpieczonego wynoszący łącznie 20 lat 3 miesiące i 2 dni, czego ubezpieczony również nie kwestionował.

Poza sporem pozostawało przy tym, że S. B. w dacie wydania zaskarżonej decyzji spełniał pozostałe przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Jak wspomniano, jest on częściowo niezdolny do pracy. Częściowe spełnienie warunków koniecznych do uzyskania prawa do renty nie było jednak wystarczające do zmiany zaskarżonej decyzji. Jak zostało wcześniej wskazane, do uzyskania prawa do tego świadczenia konieczne jest spełnienie kumulatywnie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej. Niespełnienie choćby jednego z warunków określonych w tym przepisie skutkuje brakiem możliwości przyznania świadczenia.

Mając na względzie powyższe okoliczności sąd nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonej decyzji. Organ rentowy prawidłowo i zgodnie z art. 57 i 58 ustawy emerytalnej stwierdził niespełnienie przesłanek określonych w art. 57 ust. 1 pkt 2 i 3 tej ustawy, a także brak możliwości zastosowania regulacji przewidzianej w art. 57 ust. 2 ustawy emerytalnej. Z tych przyczyn odwołanie S. B. podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.