Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2025r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Tomaszewska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 października 2025r. w Warszawie

sprawy J. W. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o emeryturę, wysokość i przeliczenie emerytury, waloryzację emerytury, ustalenie kapitału początkowego, rekompensatę i dodatkowe roczne świadczenie pieniężne

na skutek odwołania J. W. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 10 kwietnia 2024r., znak: (...) (...)

z dnia 16 kwietnia 2024 roku, znak: (...)

z dnia 16 kwietnia 2024 roku, znak: (...)

z dnia 19 kwietnia 2024 roku, znak: (...)

z dnia 13 czerwca 2024 roku, znak: (...)

z dnia 1 marca 2024 roku, znak: (...)

z dnia 2 kwietnia 2024 roku, znak: (...)

oddala odwołania.

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2024r. J. W. (1) odwołał od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 19 kwietnia 2024r., znak: (...), którą przyznano mu emeryturę powszechną i wniósł o stwierdzenie jej nieważności przez sąd lub o wydanie przez ZUS decyzji w tym przedmiocie. Wniósł także o ustalenie odpowiedzialności organu rentowego za wydanie nieważnej decyzji, w przypadku zaś uznania przez sąd, że zaskarżona decyzja nie jest decyzją z uwagi na brak w niej istotnego elementu określonego w art. 107 § 1 pkt 8 k.p.a., wskazał że odwołanie dotyczy niewydania przez organ rentowy decyzji o ustaleniu uprawnień do świadczenia. Ewentualnie, w przypadku odmowy stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, wniósł o jej uchylenie i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpatrzenia z uwzględnieniem w podstawie wymiaru świadczenia nowych decyzji o ustaleniu kapitału początkowego i rekompensaty.

W uzasadnieniu odwołania J. W. (1) przywołał treść art. 107 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego, który stanowi, że decyzja zawiera w szczególności podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji. W przypadku zaskarżonej decyzji zachodzi jej nieważność, ponieważ nie została opatrzona podpisem upoważnionego pracownika organu rentowego. W tej sytuacji organ rentowy winien, zgodnie z art. 156 § 1 pkt 7 k.p.a., stwierdzić nieważność decyzji obarczonej wadą i wydać ważną decyzję uwzględniającą przeliczenie kapitału początkowego i rekompensaty (odwołanie J. W. (1) od decyzji z dnia 19 kwietnia 2024r., znak: (...) – k. 3-5 a.s.).

J. W. (1), oprócz odwołania od decyzji z dnia 19 kwietnia 2024r., znak: (...), wniósł ponadto odwołania od kolejno wydanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. decyzji:



z dnia 1 marca 2024r., znak: (...), w przedmiocie waloryzacji emerytury;



z dnia 2 kwietnia 2024r., znak: (...), w przedmiocie przyznania dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego;



z dnia 10 kwietnia 2024r., znak: (...) (...), w przedmiocie odmowy ustalenia kapitału początkowego;



z dnia 16 kwietnia 2024r., znak: (...), w przedmiocie odmowy prawa do rekompensaty;



z dnia 16 kwietnia 2024r., znak: (...), w przedmiocie odmowy prawa do emerytury;



z dnia 13 czerwca 2024r., znak: (...), w przedmiocie odmowy ustalenia nowej podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia otrzymywanego z Ministerstwa Obrony Narodowej.

W wywiedzionych odwołaniach od ww. decyzji – tak samo jak w odwołaniu od decyzji z dnia 19 kwietnia 2024r. – J. W. (1) zgłosił zarzut ich nieważności, który opierał na braku podpisu osoby uprawnionej do wydania decyzji, wnosząc o stwierdzenie tej nieważności przez sąd i ustalenie odpowiedzialności organu rentowego za wydanie nieważnych decyzji. Ponadto – w przypadku uznania przez sąd, że decyzje nie mogą mieć przymiotu decyzji z uwagi na brak podpisu, tj. wobec niespełnienia wymogu określonego w art. 107 § pkt 8 k.p.a. - podnosił, że wywiedzione odwołania dotyczą niewydania przez organ rentowy decyzji, które powinien wydać. Ewentualnie, w przypadku odmowy stwierdzenia nieważności decyzji, ubezpieczony wniósł o ich uchylenie i przekazanie sprawy organowi rentowemu do ponownego rozpatrzenia (odwołanie z dnia 10 czerwca 2024r. od decyzji z dnia 2 kwietnia 2024r., znak (...) – k. 44 - 45 a.s.; odwołanie z dnia 28 maja 2024r. od decyzji z 10 kwietnia 2024r., znak (...) oraz od decyzji z dnia 16 kwietnia 2024r., znak (...) – k. 2 – 4 akt o sygn. VII U 974/24; odwołanie z dnia 1 lipca 2024r. od decyzji z dnia 13 czerwca 2024r., znak (...) – k. 4 – 6 akt o sygn. VII U 1173/24; odwołanie z dnia 28 maja 2024r. od decyzji z dnia 16 kwietnia 2024r., znak (...) – k. 2 – 4 akt o sygn. VII U 975/24; odwołanie z dnia 10 czerwca 2024r. od decyzji z dnia 1 marca 2024r. znak (...) – k. 2 – 4 akt o sygn. VII U 1021/24; odwołanie z dnia 28 maja 2024r. od decyzji z dnia 10 kwietnia 2024r., znak (...) oraz od decyzji z dnia 16 kwietnia 2024r. znak (...) (...), (...) – k. 2 – 4 akt o sygn. VII U 973/24; odwołanie z dnia 1 lipca 2024r. od decyzji z 13 czerwca 2024r., znak (...) – k. 2 – 4 akt o sygn. VII U 1140/24).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie wszystkich odwołań, a uzasadniając zaprezentowane stanowisko wskazał, że zgodnie z art. 83f ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2024r., poz. 491) decyzje, postanowienia oraz inne pisma, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Zakładu, mogą zamiast własnoręcznego podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania (odpowiedź na odwołania - k. 15 a.s. oraz k. 9 akt o sygn. VII U 1173/24).

Na podstawie art. 219 k.p.c. Sąd, celem wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia, zarządził połączenie spraw dotyczących odwołania J. W. (1) od wcześniej wymienionych decyzji (zarządzenia o połączeniu spraw: z dnia 11 czerwca 2024r. – k. 8 akt o sygn. VII U 974/24, z dnia 14 października 2024r. – k. 12 akt o sygn. VII U 1173/24, z dnia 11 czerwca 2024r. – k. 9 akt o sygn. VII U 975/24, z dnia 13 czerwca 2024r. – k. 7 akt o sygn. VII U 1021/24, z dnia 11 czerwca 2024r. – k. 10 akt o sygn. VII U 973/24, z dnia 16 lipca 2024r. – k. 8 akt o sygn. VII U 1140/24).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

J. W. (1), ur. (...), przez wiele lat świadczył pracę jako pilot na statkach żeglugi powietrznej. Ponadto, od 7 marca 2016r. do 15 grudnia 2023r. pracował na podstawie umowy zlecenia dla Ministerstwa Obrony Narodowej (bezsporne).

W dniu 10 grudnia 2008r. złożył wniosek o przyznanie świadczenia emerytalnego (wniosek o świadczenie emerytalne, k. 1-5 akt emerytalno-rentowych tom I). Decyzją z dnia 17 grudnia 2008r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał ubezpieczonemu emeryturę wcześniejszą od 1 grudnia 2008r., tj. od miesiąca, w którym złożono wniosek. Wypłata emerytury podlegała zawieszeniu z uwagi na kontynuację zatrudnienia (decyzja z dnia 17 grudnia 2008r., k. 39 akt emerytalno-rentowych tom I). Decyzją z dnia 20 stycznia 2009r. organ rentowy ponownie ustalił i wznowił wypłatę emerytury od 1 stycznia 2009r., tj. od dnia następnego po rozwiązaniu stosunku pracy (decyzja z dnia 20 stycznia 2009r., k. 57-60 akt emerytalno-rentowych tom I). Emerytura ubezpieczonego wielokrotnie podlegała waloryzacji (decyzja z dnia 1 marca 2009r., k. 65 akt emerytalno-rentowych tom I; decyzja z dnia 1 marca 2011r., k. 67 akt emerytalno-rentowych tom I; decyzja z dnia 1 marca 2010r., k. 69 akt emerytalno-rentowych tom I).

W dniu 1 marca 2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...) w przedmiocie waloryzacji od dnia 1 marca 2024r. emerytury J. W. (1). Wysokość zwaloryzowanej emerytury ustalono przez pomnożenie kwoty świadczenia przysługującego w dniu 29 lutego 2024r., tj. 6.639,78 przez wskaźnik waloryzacji 112,12 %. Emerytura po waloryzacji wyniosła 7.444,52 zł ( decyzja z 1 marca 2024r. – 43 a.s.).

W dniu 2 kwietnia 2024r. organ rentowy wydał decyzję znak: (...), którą przyznał J. W. (1) dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1.780,96 zł (decyzja z 2 kwietnia 2024r. – k. 47 a.s.).

W dniu 3 kwietnia 2024r. ubezpieczony wniósł o przyznanie emerytury wraz z rekompensatą (wniosek z dnia 3 kwietnia 2024r., k. 1-6 akt emerytalno-rentowych tom (...)).

W dniu 10 kwietnia 2024r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję znak: (...) (...), którą odmówił ustalenia kapitału początkowego (decyzja z dnia 10 kwietnia 2024r. – k. 20 a.s.). Natomiast w dniu 16 kwietnia 2024r. - rozpoznając wniosek z 3 kwietnia 2024r. - wydano decyzję znak: (...), odmawiającą prawa do emerytury (decyzja z 16 kwietnia 2024r., znak: (...) – k. 28 a.s.). Tego samego dnia, tj. 16 kwietnia 2024r., organ rentowy rozpoznał także wniosek J. W. (1) o rekompensatę i wydał decyzję znak: (...), którą odmówił mu prawa do tego świadczenia (decyzja z 16 kwietnia 2024r., znak (...) – k. 21 a.s.).

W dniu 19 kwietnia 2024r. organ rentowy wydał decyzję znak: (...), którą przyznał wnioskodawcy emeryturę powszechną od 1 kwietnia 2024r (decyzja z 19 kwietnia 2024r. - k. 6 a.s.).

W dniu 28 maja 2024r. J. W. (1) złożył wniosek o ustalenie nowej podstawy emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia osiąganego z tytułu wykonywania zlecenia na rzecz Ministerstwa Obrony Narodowej w okresie od 7 marca 2016r. do 15 grudnia 2023r. (bezsporne). Decyzją z dnia 13 czerwca 2024r., znak: (...), organ rentowy odmówił ustalenia nowej podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia otrzymywanego z Ministerstwa Obrony Narodowej, uzasadniając decyzję tym, że wskaźnik wysokości podstawy emerytury dotychczas został wyliczony z lat 1998 - 2007 i wyniósł 395,87 %, jednak został ograniczony do 250 % (decyzja z dnia 13 czerwca 2024r. – k. 8 akt o sygn. VII U 1173/24).

Powyższy stan faktyczny, który nie był sporny, Sąd ustalił w oparciu o dokumenty zgromadzone w aktach organu rentowego, których strony nie kwestionowały. Pominął natomiast wniosek o przesłuchanie J. W. (1). Zgodnie z art. 299 k.p.c. sąd przeprowadza dowód z przesłuchania stron wtedy, gdy po wyczerpaniu środków dowodowych lub w razie ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowód z przesłuchania stron jest zatem dowodem fakultatywnym, subsydiarnym i symetrycznym, a ocena konieczności przeprowadzenia tego dowodu leży w gestii swobodnej decyzji sądu, opartej na analizie materiału dowodowego w zakresie jego spójności i zupełności. Jak wynika z treści tego przepisu, sąd nie przesłuchuje stron co do wszystkich faktów będących przedmiotem postępowania dowodowego, lecz tylko co do faktów spornych, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i to jedynie wówczas, gdy albo przeprowadzone dowody nie pozwoliły wyjaśnić istoty sprawy, albo nie ma innych dowodów, które pozwoliłyby wyjaśnić tę istotę. W myśl regulacji zawartej w tym przepisie, dowód z przesłuchania stron ma zatem charakter posiłkowy, pomocniczy, a jego przeprowadzenie nie może służyć sprawdzeniu wyników dotychczasowego postępowania dowodowego ani przesądzać wyników tego postępowania.

W przedmiotowej sprawie wszystkie okoliczności faktyczne, istotne dla rozstrzygnięcia, zostały już wyjaśnione, a fakt, że ubezpieczony chciał przedstawić swój pogląd na sprawę, swoją ocenę i stanowisko wobec działań organu rentowego, nie jest powodem, dla którego Sąd musiałby w trybie art. 299 k.p.c. przeprowadzać dowód z przesłuchania strony. Należy również zaznaczyć, że ubezpieczony jest reprezentowany przez adwokata i wszystkie argumenty zostały lub mogły być zaprezentowane w składanych pismach procesowych oraz na rozprawie. Wobec tego, skoro nie było takich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, które dodatkowo wymagałyby przesłuchania ubezpieczonego, to dowód ten, jako niekonieczny do przeprowadzenia, został pominięty.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Wszystkie wywiedzione przez J. W. (2) odwołania opierały się na zarzucie nieważności z mocy prawa wydanych przez organ rentowy decyzji, z uwagi na brak podpisu osoby wydającej je z upoważnienia organu rentowego .

Odnosząc się do tego zarzutu – który, co należy podkreślić, był jedynym, jaki wobec zaskarżonych decyzji konstruował odwołujący się – wskazać należy, że Sąd nie podzielił stanowiska ubezpieczonego, iż zaskarżone decyzje naruszają prawo i konieczne byłoby ich uchylenie bądź stwierdzenie nieważności albo też ich zmiana. W ocenie Sądu zarzut J. W. (1), że decyzje są nieważne, ponieważ nie zostały podpisane przez osobę, która ją wydała, w związku z czym nastąpiło naruszenie art. 83f ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2024r., poz.497 – dalej jako ustawa systemowa), należy ocenić jako chybiony.

Zgodnie ze wskazanym przepisem decyzje, postanowienia oraz inne pisma, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Zakładu, mogą zamiast własnoręcznego podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania. Przepis ten stanowi normę szczególną w stosunku do art. 107 § 1 pkt 8 k.p.a., który wśród obligatoryjnych elementów decyzji administracyjnej wskazuje podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowisko służbowe pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji (A. Gębicka, S. Wichrowski, D. Wojtasiak [w:] Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz, red. K. Antonów, Warszawa 2024, art. 83(f).).

Decyzje zaskarżone przez ubezpieczonego faktycznie nie zawierają podpisu, a tylko nadruk imienia i nazwiska oraz stanowisko służbowe osoby, która decyzje wydała i jest to okoliczność bezsporna. Jednocześnie, zdaniem Sądu, nie budzi żadnych wątpliwości, że przywołany art. 83f ustawy systemowej daje organowi rentowemu umocowanie do tego, by w przypadku decyzji i postanowień, a także innych pism sporządzanych przez organ rentowy w systemie teleinformatycznym nie opatrywać ich własnoręcznym podpisem pracownika Zakładu, tylko nadrukiem imienia i nazwiska oraz stanowiska osoby upoważnionej do jej wydania. Przepis ten został wprowadzony w 2022r. ustawą z dnia 27 października 2022r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2022r., poz. 2476). Następnie w 2024r. został zmodyfikowany ustawą z dnia 9 maja 2024r.o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2024r., poz. 863) poprzez dodatnie ustępu drugiego w brzmieniu: Zaświadczenia o pomocy de minimis oraz o pomocy de minimis w rolnictwie lub rybołówstwie, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego Zakładu, mogą zamiast danych osoby upoważnionej do ich wydania zawierać treść „Zakład Ubezpieczeń Społecznych”. Modyfikacja wprowadzona w 2024r. nie uchyliła jednak zapisu dającego upoważnienie do tego, by nie umieszczać na decyzji podpisu, a jedynie nadruki imienia, nazwiska i stanowiska służbowego.

Pełnomocnik ubezpieczonego na rozprawie w dniu 12 czerwca 2025r. wskazał, że ww. przepis może być niezgodny z Konstytucją i poddał pod rozwagę Sądu możliwość wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie konstytucyjności tego przepisu. Sąd takiej potrzebny nie stwierdził. Przepis, o którym mowa, jest przepisem szczególnym w stosunku do przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Jest to przepis rangi ustawowej, który wprowadził możliwość w przypadku pism czy decyzji tworzonych z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, aby podpis pracownika miał formę nadruku, a nie był umieszczony przez niego osobiście. Pełnomocnik ubezpieczonego, formułując zarzut jego niezgodności z Konstytucją – choć stanowisko w tym zakresie rozszerzył w piśmie procesowym z 26 czerwca 2025r. (k. 112-114), w którym zacytował preambułę do Konstytucji oraz art. 2, art. 7 i art. 32 - nie przedstawił przekonujących argumentów wspierających jego stanowisko, wskazujących na konieczność wystąpienia do Trybunału Konstytucyjnego.

Rozumiejąc akcentowaną na rozprawach dezorientację odwołującego się, jaką wywołał brak podpisów pod dokumentami doręczanymi przez organ rentowy, Sąd stwierdził, że wskazane zaniechanie nie zmienia jednak oceny, że zaskarżone decyzje nie mają przymiotu nieważnych.

Omówiony zarzut był jedynym, jaki odwołujący się podnosił we wszystkich odwołaniach i ostatecznie z przyczyn, o których była mowa, został on oceniony jako chybiony. Jednak niezależnie od badania zasadności ww. zarzutu, Sąd dokonał także merytorycznej, a więc uwzględniającej przepisy prawa materialnego, kontroli zaskarżonych przez J. W. (1) decyzji, ale i w tym zakresie nie stwierdził uchybień po stronie organu rentowego.

Decyzją z dnia 1 marca 2024r., znak: (...), organ rentowy dokonał waloryzacji emerytury odwołującego się. Waloryzację, jak wynika z zaskarżonej decyzji, Zakład Ubezpieczeń Społecznych przeprowadził na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2023r. poz. 1251 – dalej jako ustawa emerytalna). Zgodnie z art. 88 ust. 1 - 3 wskazanej ustawy, emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji. Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację. Jak wskazuje art. 89 ust. 1 - 3 i 6 tej samej ustawy wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym. Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów. Zwiększenie o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia jest przedmiotem corocznych negocjacji, w ramach Rady Dialogu Społecznego, przeprowadzanych w czerwcu, w roku poprzedzającym waloryzację. Wskaźnik waloryzacji ogłasza minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w drodze komunikatu, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", biorąc pod uwagę wskazane wyżej wskaźniki i wysokość zwiększenia.

W rozpatrywanym przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych prawidłowo dokonał waloryzacji przysługującego J. W. (1) świadczenia. Wysokość zwaloryzowanej emerytury została ustalona według obowiązujących przepisów prawa, na podstawie prawidłowego wskaźnika waloryzacji. Jak wynika bowiem z komunikatu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 12 lutego 2023r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent w 2023r. (M.P. z 2024r., poz. 114) wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2023 roku wynosi 112,12 % i taki też został zastosowany przez organ rentowy w zaskarżonej decyzji. Wskaźnik ten, stosownie do powołanych wyżej przepisów, został pomnożony przez kwotę świadczenia ustalonego na 29 lutego 2024r., tj. 6.639,78 zł, a emerytura po waloryzacji ustalona została w prawidłowej kwocie – 7.444,52 zł.

Decyzją z dnia 2 kwietnia 2024r., znak: (...), organ rentowy przyznał J. W. (1) dodatkowe roczne świadczenie pieniężne w kwocie 1.780,96 zł i wskazał w niej, że zostanie ono wypłacone wraz z przysługującym świadczeniem za kwiecień 2024r. Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 9 stycznia 2020r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. z 2022r., poz. 2575). Art. 2 ust. 1 pkt 6 powołanej ustawy stanowi, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje osobom, które w dniu 31 marca roku, w którym wypłacane jest dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, mają prawo do emerytur i rent, o których mowa w art. 3 pkt 1-3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Z kolei zgodnie z art. 5 cytowanej ustawy, dodatkowe roczne świadczenie pieniężne przysługuje w wysokości najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych obowiązującej od dnia 1 marca roku, w którym wypłacane jest dodatkowe roczne świadczenie pieniężne. Art. 6 ust. 1 ww. ustawy wskazuje natomiast, że dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłaca się osobie uprawnionej z urzędu, wraz ze świadczeniem, o którym mowa w art. 2 ust. 1., zaś zgodnie z ust. 2 dodatkowe roczne świadczenie pieniężne wypłaca się w terminie wypłaty świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1, przypadającym w kwietniu, z wyjątkiem dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego przyznanego osobie uprawnionej do świadczeń, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 10, które wypłaca się w terminie wypłaty świadczeń przypadającym w maju. W myśl art. 7 ust. 1 decyzje w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego wydaje i świadczenie to wypłaca organ wypłacający świadczenie, o którym mowa w art. 2 ust. 1.

Podkreślenia wymaga również, że zgodnie z przepisem art. 7 ust. 4 decyzje w sprawie dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, sporządzone z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego, mogą zamiast podpisu zawierać nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.

Przepis art. 12. ust. 1 ustawy o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym wskazuje, że dla celów podatku dochodowego od osób fizycznych dodatkowe roczne świadczenie pieniężne stanowi świadczenie, o którym mowa w art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.). Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 2 do kwoty dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego stosuje się odpowiednio art. 66 ust. 1 pkt 16, art. 81 ust. 8 pkt 2 i art. 85 ust. 9-11 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 202 r. poz. 1285 z późn. zm.).

W rozpatrywanym przypadku nie ma żadnych podstaw, by negować prawidłowość decyzji z dnia 2 kwietnia 2024r. J. W. (1) znajduje się w kręgu osób uprawnionych do dodatkowego świadczenia rocznego, dlatego zostało mu ono przyznane. Decyzję w tym przedmiocie wydał z urzędu właściwy organ rentowy. Świadczenie zostało wypłacone w prawidłowej kwocie i terminowo, a nadto słusznie dokonano pomniejszenia jego kwoty o zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne.

Kolejną zaskarżoną decyzją z dnia 10 kwietnia 2024r., znak: (...) (...), organ rentowy odmówił J. W. (1) ustalenia kapitału początkowego. Podstawą decyzji odmownej były przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Art. 173 ust. 1 tej ustawy stanowi, że dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Z kolei art. 27 ww. ustawy wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym przed dniem 1 stycznia 1949r. przysługuje emerytura, jeżeli spełnili łącznie następujące warunki:

1.  osiągnęli wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn;

2.  mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, z zastrzeżeniem art. 27a.

Przepis art. 55 ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że ubezpieczonemu spełniającemu warunki do uzyskania emerytury na podstawie art. 27, który kontynuował ubezpieczenia emerytalne i rentowe po osiągnięciu przewidzianego w tym przepisie wieku emerytalnego i wystąpił z wnioskiem o przyznanie emerytury po dniu 31 grudnia 2008r., może być obliczona emerytura na podstawie art. 26, jeżeli jest wyższa od obliczonej zgodnie z art. 53.

Art. 55a ust. 1 stanowi, że przepis art. 55 stosuje się również do ubezpieczonego, który miał ustalone prawo do emerytury przed zgłoszeniem wniosku o emeryturę, o której mowa w art. 27. Zgodnie z ust. 2, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę, do której miał ustalone prawo przed ustaleniem prawa do emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego, określonego w art. 27 ust. 2 i 3, podstawę obliczenia emerytury zgodnie z art. 26 pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ust. 3 stanowi natomiast, że prawo do emerytury ustalone przed osiągnięciem wieku emerytalnego, określonego w art. 27 ust. 2 i 3, ustaje z dniem, od którego została przyznana emerytura na podstawie art. 27, obliczona zgodnie z art. 26.

Mając na uwadze ww. przepisy, Sąd ocenił, że organ rentowy prawidłowo odmówił J. W. (1) prawa do ustalenia kapitału początkowego, wobec niespełnienia przez niego warunków, o których mowa w art. 173 oraz art. 55 w zw. z art. 55a ww. ustawy. J. W. (1) nie kontynuował nieprzerwanie ubezpieczenia emerytalnego i rentowego po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego, tj. po 23 listopada 2012r., określonego w art. 27 cyt. ustawy do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz nie pozostawał w nich nieprzerwanie po tym dniu, do dnia zgłoszenia wniosku o emeryturę przewidzianą w art. 27 ustawy emerytalnej, tj. do 1 kwietnia 2024r.

Wskazane wyżej przepisy oraz niespełnienie wynikających z nich warunków omówionych wcześniej, słusznie było również przyczyną wydania decyzji z dnia 16 kwietnia 2024r., znak: (...), w przedmiocie odmowy prawa do emerytury ustalonej zgodnie z zasadami określonymi w art. 26, tj. na podstawie zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem ich waloryzacji i zwaloryzowanego kapitału początkowego.

Kolejną decyzją z ww. daty, znak: (...), organ rentowy odmówił J. W. (1) prawa do rekompensaty i także tą decyzję Sąd ocenił jako prawidłową. Rekompensata, zgodnie z definicją legalną zawartą w art. 2 punkt 5 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 roku o emeryturach pomostowych (tekst jednolity Dz.U. z 2022r., poz. 1340), jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Warunki przyznania prawa do rekompensaty określone zostały w art. 21 powołanej ustawy o emeryturach pomostowych . Zgodnie z tym przepisem, rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat, a ponadto rekompensata nie przysługuje osobie, która ma ustalone prawomocną decyzją prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS lub przepisów odrębnych.

Ustalenie prawa do rekompensaty następuje przy rozpoznaniu wniosku o emeryturę, bowiem rekompensata, zgodnie z treścią art. 23 ust. 2 ww. ustawy o emeryturach pomostowych jest przyznawana w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Rekompensata zwiększa zatem wartość kapitału początkowego ubezpieczonego i tym samym daje możliwości odpowiedniego zwiększenia podstawy wymiaru emerytury z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, do której osoba uprawniona nabyła prawo po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.

J. W. (1) decyzją z dnia 17 grudnia 2008r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał emeryturę wcześniejszą od 1 grudnia 2008r. – zatem spełniona została po jego stronie negatywna przesłanka, której zaistnienie w myśl wskazanych przepisów, wyklucza możliwość przyznania prawa do rekompensaty, dlatego odmowna decyzja z dnia 16 kwietnia 2024r. jest zgodna z prawem.

Decyzją z dnia 13 czerwca 2024r., znak: (...), organ rentowy odmówił J. W. (1) ustalenia nowej podstawy wymiaru emerytury z uwzględnieniem wynagrodzenia otrzymywanego z Ministerstwa Obrony Narodowej. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy emerytalnej, podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

W myśl art. 15 ust. 4 ww. ustawy, w celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1.  oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2.  oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3.  oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4.  mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19.

W myśl art. 15 ust. 5 i 6 ustawy, wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250%. Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu.

Z kolei, zgodnie z przepisem art. 111. ust. 1 wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3, od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1.  z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia,

2.  z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury lub renty albo o ponowne ustalenie emerytury lub renty, z uwzględnieniem art. 176,

3.  z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Biorąc pod uwagę ww. przepisy prawa, które słusznie były podstawą wydania zaskarżonej decyzji z dnia 13 czerwca 2024r. przyznać należy rację organowi rentowemu, że zbędne było przeliczanie emerytury wnioskodawcy z uwzględnieniem nowej podstawy wymiaru składek w związku z zatrudnieniem w MON, ponieważ zastosowany w decyzji wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia obniżony już wcześniej do 250% jest najwyższy, jaki dopuszczają przepisy prawa. Nie ma więc znaczenia, że po uwzględnieniu wynagrodzenia z MON, wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia wynosi 395,87 %. Skoro przepis art. 15 ust. 5 ustawy emerytalnej obliguje organ rentowy do obniżenia tego wskaźnika do 250 %, co już wcześniej nastąpiło, to decyzja odmawiająca przeliczenia świadczenia nie mogła być inna niż odmowna.

Decyzją z dnia 19 kwietnia 2024r., znak: (...), organ rentowy przyznał J. W. (1) emeryturę powszechną . Wskazania wymaga, że ubezpieczony jako osoba urodzona przed 1 stycznia 1949r., ma prawo do emerytury zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 27 i następne ustawy emerytalnej. Świadczenie w tym przepisie wskazane oblicza się zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej, który stanowi w ust. 1, że emerytura wynosi: 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych, a także po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem art. 55.

Zaskarżoną decyzją organ rentowy przyznał emeryturę w wieku powszechnym od 1 kwietnia 2024r, tj. od miesiąca złożenia wniosku. Decyzja została wydana w oparciu o powołane i prawidłowo zastosowane przepisy. Do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto dotychczasową podstawę wymiaru świadczenia, tj. 5.688,43 zł. Wskazano, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z poprzedniej decyzji przyjęty do obliczenia emerytury wynosi, po ograniczeniu, 250 %. Podstawa wymiaru obliczona została przez pomnożenie wskaźnika wysokości podstawy wymiaru - 250 % przez kwotę bazową 2.275,37 zł i wyniosła 5.688,43 zł. Do ustalenia wysokości emerytury Zakład uwzględnił okresy składkowe – 54 lata, 6 miesięcy i 11 dni, tj. 654 miesiące oraz okresy nieskładkowe – 24 dni.

Odwołujący się nie podnosił zastrzeżeń ani co do kwoty emerytury przyznanej w wieku powszechnym, ani do sposoby jej obliczania. Wobec decyzji z dnia 19 kwietnia 2024r. w przedmiocie emerytury powszechnej, tak samo jak wobec wszystkich pozostałych zaskarżonych decyzji – bez względu na to czego dotyczyły – podnosił jedynie zarzut nieważności wobec braku opatrzenia ich podpisem. Mimo tego Sąd dokonał także kontroli co do zgodności tych decyzji z przepisami prawa materialnego i nie stwierdził żadnych uchybień. Wobec tego wszystkie odwołania J. W. (1) podlegały oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.

sędzia Agnieszka Stachurska