Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 sierpnia 2016 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Anna Kozłowska-Czabańska
Protokolant:	sekr. sądowy Aneta Rapacka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2016 r. w Warszawie

sprawy W. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

o wcześniejszą emeryturę (z warunków szczególnych)

na skutek odwołania W. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W.

z dnia 19 maja 2015r., nr (...)

oddala odwołanie.

Sygn. akt VII U 1114/15

UZASADNIENIE

W. K. w dniu 18 czerwca 2015 r. złożył, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. Inspektoratu W. P. w W., odwołanie od decyzji ww. organu rentowego z dnia 19 maja 2015 r., znak: (...), na mocy której organ rentowy odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury – z warunków szczególnych.

W uzasadnieniu odwołania ubezpieczony podniósł, że organ rentowy nie zaliczył do okresu świadczenia przez niego pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W.. Wskazał, że w powyższym zakładzie pracy został zatrudniony na stanowisku stolarza, jednak faktycznie wykonywał czynności zestrajacza urządzeń elektronicznych, polegające na uruchamianiu, strojeniu, ustawianiu, naprawie i zdawaniu do kontroli technicznej telewizorów zgodnie z wymogami technologicznymi i parametrami, jakie obowiązywały na produkcji telewizorów. Zaznaczył, że jego każdorazowa styczność z telewizorami wiązała się z pracą, w której narażony był na oddziaływanie promieniowania jonizującego, pola magnetycznego, jak również szkodliwe działanie oparów cyny, która była używana do lutowania elementów w telewizorach za pomocą agregatów lutowniczych. Odwołujący podkreślił, że co prawda na hali produkcyjnej zamontowane były wentylatory, jednak nie spełniały one swoich funkcji, przez co był on narażony na wdychanie wydzielających się oparów. Stwierdził, że w latach 1975-1976 został przeniesiony z działu produkcji telewizorów czarno-białych na produkcję telewizorów kolorowych, gdzie wykonywał analogiczne czynności, jako zestrajacz urządzeń elektronowych. Praca na hali nr: (...) odbywała się w jeszcze gorszych warunkach niż w poprzednim dziale, albowiem kineskopy i transformatory telewizorów były dużo większe i nie było żadnych wyciągów zamontowanych na stanowiskach, odprowadzających szkodliwe opary z cyny. Odwołujący nadmienił, że przez cały okres pracy przy produkcji telewizorów i monitorów otrzymywał wynagrodzenie powiększone o 15% dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Zdaniem odwołującego, zaskarżoną decyzją organ rentowy niezasadnie odmówił mu prawa do wcześniejszej emerytury, albowiem wykonywany przez niego zawód zestrajacza urządzeń elektronowych jest ujęty w Wykazie A, Dziale XIV, pod poz. 4, 5 i 24 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Na tej podstawie odwołujący zwrócił się o przyznanie na jego rzecz prawa do dochodzonego świadczenia (odwołanie z dnia 18 czerwca 2015 r., k. 2-3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. , w odpowiedzi na odwołanie z dnia 20 lipca 2015 r., wniósł o jego oddalenie.

Organ rentowy w uzasadnieniu odwołania podniósł między innymi, że ubezpieczony nie spełnia przesłanek z art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albowiem nie legitymuje się wymaganym 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze, warunkującym prawo do świadczenia. Ponadto wskazał, że zgodnie z § 1 ust. 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy, stanowiska pracy na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. Wykazy te muszą być zgodne z wykazami, stanowiącymi załącznik do ww. Rozporządzenia. Jednocześnie na podstawie załączonych dokumentów organ rentowy uznał za udowodniony ogólny staż pracy ubezpieczonego w wymiarze 25 lat, 2 miesięcy i 4 dni. Organ rentowy wskazał jednak, że ubezpieczony nie udokumentował stażu pracy w warunkach szczególnych, wobec, czego zaskarżoną decyzją z dnia 19 maja 2015 r., znak:(...), odmówił W. K. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, uznając, że odwołanie od ww. decyzji, jako bezzasadne powinno podlegać oddaleniu (odpowiedź na odwołanie z dnia 20 lipca 2015 r., k. 4 a.s.).

Na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2016 r. odwołujący oświadczył, że wnosi o zaliczenie do jego stażu pracy warunkach szczególnych okresu pracy od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W., w których był zatrudniony na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronicznych (protokół rozprawy z dnia 25 sierpnia 2016 r. k. 122-124 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony W. K., urodzony w dniu (...), w dniu 11 maja 2015 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W., wniosek o wcześniejszą emeryturę z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Do powyższego wniosku ubezpieczony załączył kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy (wniosek z dnia 11 maja 2015 r. wraz z załącznikami k. 1-37 a.r.).

Organ rentowy po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że ubezpieczony nie spełnia warunku dotyczącego stażu pracy w szczególnych warunkach (tj. 15 lat pracy w warunkach szczególnych), gdyż na dzień 01 stycznia 1999 r. nie udowodnił wymaganego okresu takiej pracy. Z tych też względów organ rentowy na gruncie decyzji z dnia 19 maja 2015 r., znak: (...) odmówił ubezpieczonemu prawa do dochodzonej emerytury. Do stażu pracy organ rentowy nie zaliczył ubezpieczonemu okresu zatrudnienia od dnia od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronowych. Jednocześnie organ rentowy wskazał, że łączny staż pracy odwołującego – okresów składkowych i nieskładkowych wynosi 25 lat, 2 miesiące i 4 dni (decyzja z dnia 19 maja 2015 r., znak: (...), k. 39 a.r.).

Ubezpieczony W. K. od niekorzystnej dla niego decyzji organu rentowego z dnia 19 maja 2015 r., złożył odwołanie do Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie, inicjując niniejsze postępowanie sądowe, w toku którego ustalono, że: W. K. w okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. był zatrudniony w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W.. W trakcie całego powyższego okresu zatrudnienia, odwołujący wykonywał pracę na trzech stanowiskach pracy: frezera, stolarza-polerownika oraz zestrajacza urządzeń elektronicznych, w tym również zestrajacza-brygadzisty. W okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 19 lutego 1972 r. odwołujący był zatrudniony na stanowisku frezera, a do jego obowiązków należało wówczas wykonywanie prostych czynności za pomocą frezarek, służących do obróbki skrawaniem płaszczyzn, powierzchni kształtowych, rowków, kanalików oraz kół zębatych. Następnie, w dniu 22 lutego 1972 r. odwołujący został przeniesiony na stanowisko pracy stolarza-polerownika, jednak faktycznie od wskazanej powyżej daty do dnia 15 sierpnia 1976 r. wykonywał czynności na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronicznych. Na tym stanowisku pracy, do obowiązków odwołującego należało wykonywanie czynności, polegających na uruchamianiu i strojeniu odbiorników telewizyjnych, w tym na ustawianiu wysokiego napięcia na kineskopie do 25 kilowatów za pomocą zwykłego miernika, oscyloskopu i woltomierza. Powyższy proces polegał na umieszczeniu odbiornika na stanowisku wygrzewania, a następnie po jego wygrzaniu, na podłączeniu sygnału z odbiornika do sieci. Nagrzewanie polegało na tym, że włączone telewizory cały czas przez okres od 24 do 48 godzin poruszały się na taśmie, będąc włączone dla sprawdzenia, czy wszystko jest prawidłowo zainstalowane. Chodziło o sprawdzenie wytrzymałości poszczególnych podzespołów i elementów. Opisane powyżej czynności, odwołujący wykonywał na taśmie produkcyjnej, na której po jednej stronie znajdowały się odbiorniki kolorowe, a po drugiej odbiorniki czarno-białe. Z kolei do napraw telewizorów było przydzielone oddzielne stanowisko pracy. Różnica pomiędzy naprawą odbiorników kolorowych i czarno-białych polegała na tym, że w przypadku tych pierwszych, odwołujący jechał po odbiornik, przywoził go na swoje stanowisko pracy i następnie wykonywał naprawę, zaś w tym drugim przypadku, to odbiornik podjeżdżał na stanowisko pracy, na którym odwołujący wykonywał swoje obowiązki, a następnie po jego zdjęciu z taśmy, odwołujący przystępował do wykonywania powierzonych mu obowiązków. W trakcie procesu zestrajania, odbiornik musiał być cały czas włączony. Praca odwołującego na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronicznych polegała w głównej mierze, na ustawieniu wstępnych parametrów obrazowych oraz sprawdzeniu wszystkich przewodów, zaś w razie stwierdzenia, że odbiornik nie działa, na znalezieniu usterki i jej naprawieniu. W powyższym zakresie, odwołujący dokonywał wymiany lamp, tranzystorów, oporników, kondensatorów i transformatorów. Wyłącznie w sytuacji, kiedy telewizor nie miał fonii, bądź uszkodzony był kineskop, to był on kierowany przez odwołującego na inne stanowisko pracy. Z dniem 01 października 1987 r., odwołującemu zostały powierzone obowiązki zestrajacza-brygadzisty. Na tym stanowisku pracy, odwołujący nadal wykonywał wszystkie dotychczasowe czynności, a dodatkowo także rozdzielał i kontrolował pracę 20 podległych mu pracowników. Bezpośrednim przełożonym odwołującego był S. R. i F. K. i to pod ich nadzorem, odwołujący wykonywał powierzone mu obowiązki. Wszystkie wskazane powyżej czynności, odwołujący wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Przez cały okres pracy przy produkcji telewizorów i monitorów, odwołujący otrzymywał wynagrodzenie powiększone o 15% dodatek za pracę w warunkach szkodliwych dla zdrowia. Stosunek pracy odwołującego W. K. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. ustał z dniem 28 listopada 1989 r. (dokumentacja płacowa k. 11-26, k. 33-40, wniosek o przeszeregowanie pracownika fizycznego k. 27-30, zeznania odwołującego k. 46-47, k. 60-62, zeznania świadka M. A. k. 59-60, k. 62, zeznania świadka A. M. k. 60-62 a.s.).

W toku postępowania sądowego, Sąd Okręgowy dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu bhp celem ustalenia, czy praca wykonywana przez odwołującego W. K. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. w okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. wykonywana była w warunkach szczególnych, uregulowanych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze oraz w innych rozporządzeniach Rady Ministrów i zarządzeniach właściwych Ministrów (postanowienie z dnia 13 kwietnia 2016 r. k. 61 a.s.).

W opinii z dnia 21 kwietnia 2016 r. biegła sądowa ds. bhp M. M. stwierdziła, że uznanie prac za wykonywane w szczególnych warunkach jest możliwe, gdy stanowisko lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika ściśle odpowiada odpowiedniemu zapisowi zawartemu w wykazie A, stanowiącym załącznik do Rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i praca ta była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

W treści opinii biegła wskazała, że odwołujący W. K. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. w okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 19 lutego 1972 r. był zatrudniony na stanowisku frezera, od dnia 22 lutego 1972 r. do dnia 15 sierpnia 1976 r. był zatrudniony na stanowisku stolarza - polerownika, jednak wykonywał czynności zestrajacza urządzeń elektronicznych, natomiast od dnia 01 października 1987 r. do dnia 28 listopada 1989 r. był zatrudniony na stanowisku zestrajacza-brygadzisty. Biegła podkreśliła, że stanowisko zestrajacza, nie zostało wymienione w wykazie A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W dziale XIV, pod poz. 4 powołanego rozporządzenia są wymienione prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia. Biegła zaznaczyła, że z powyższego zapisu, wynika, że nie wszystkie prace narażające na działanie promieniowania jonizującego oraz prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz, dają podstawę do zaliczenia tych prac, jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Do uznania pracy w warunkach szczególnych, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. wymienia wyłącznie prace wykonywane w strefie zagrożenia. Jednocześnie biegła podała, że w spornym, co do charakteru wykonywania pracy okresie obowiązywało rozporządzenie Ministrów Pracy, Płac, i Spraw Socjalnych oraz Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 19 lutego 1977 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne w zakresie od 0,1 MHz do 300 MHz. Według § 5 przywołanego powyżej rozporządzenia, oznakowania granic stref ochronnych dokonywały zakłady pracy użytkujące urządzenia wytwarzające pola elektromagnetyczne w sposób wskazany przez Państwową Inspekcję Sanitarną, po przeprowadzeniu pomiarów kontroli pola elektromagnetycznego. Przywołane Rozporządzenie, ustalało następujące zasady przebywania pracowników na obszarze poszczególnych stref: na obszarze stref ochronnych mogli przebywać wyłącznie pracownicy, u których w wyniku przeprowadzonych badań lekarskich stwierdzono brak przeciwwskazań zdrowotnych do przebywania w zasięgu pól elektromagnetycznych, w strefie pośredniej mogli przebywać pracownicy zatrudnieni przy produkcji, naprawach, przeglądach, obsłudze lub stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne, w czasie jednej zmiany roboczej, w strefie zagrożenia mogli przebywać pracownicy zatrudnieni przy produkcji, naprawach, przeglądach, obsłudze lub stosowaniu urządzeń wytwarzających pola elektromagnetyczne, przez czas ograniczony; dopuszczalny czas przebywania w tej strefie ulegał skróceniu zależnie od natężenia pól elektromagnetycznych, zaś w strefie niebezpiecznej przebywanie pracowników było zabronione. Przez zagrożenie szkodliwymi czynnikami związanymi ze środowiskiem pracy rozumie się wpływ na pracownika szkodliwych czynników występujących w procesie pracy, których stężenie lub natężenie przekracza obowiązujące NDS (najwyższe dopuszczalne stężenie) i NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie) Polskie Normy lub inne normy higieniczne. Biegła stwierdziła, że odwołujący w niniejszej sprawie, nie przedstawił żadnych dowodów, na okoliczność wykonywania prac narażających na działanie promieniowania jonizującego oraz prac narażających na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia. Zaznaczyła przy tym, że warunki szkodliwe, nie są tożsame z warunkami szczególnymi, natomiast wypłata dodatku z tytułu pracy w warunkach szkodliwych, nie jest przesądzająca o zaliczeniu takiej pracy, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach. Podstawę do wypłaty dodatków za pracę w warunkach szkodliwych, stanowiły bowiem przepisy Kodeksu pracy, akty wykonawcze do tej ustawy oraz układy zbiorowe pracy lub regulaminy pracy, a nie ustawa emerytalno- rentowa. Na tej podstawie, biegła uznała, że zatrudnienia W. K. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. (z wyłączeniem urlopów bezpłatnych) nie można uznać za zatrudnienie w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze, biorąc pod uwagę Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. i wszystkie rozporządzenia, obowiązujące w tym okresie (opinia biegłej sądowej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy M. M. z dnia 21 kwietnia 2016 r. k. 64-75 a.s.).

W piśmie procesowym z dnia 08 czerwca 2016 r., odwołujący działający za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika, zgłosił zastrzeżenia do opinii biegłej sądowej z dnia 21 kwietnia 2016 r. Odwołujący wskazał, że biegła, opisując przebieg jego zatrudnienia w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W., nie uwzględniła faktu, iż pomimo formalnego oznaczenia stanowiska pracy stolarza-polerownika, a następnie zestrajacza i zestrajacza-brygadzisty, w istocie wykonywał on na trzech stanowiskach pracy, tożsame obowiązki, tj. uruchamiał telewizory i stroił je, ustawiał wstępne parametry obrazowe przy użyciu lutownicy, przyrządów pomiarowych, woltomierza i oscyloskopa. Zdaniem odwołującego, ustalenia biegłej pozostają w sprzeczności ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, a przede wszystkim z zeznaniami świadka A. M., który będąc zatrudnionym w tym samym zakładzie pracy, przeszedł na wcześniejszą emeryturę, mając 35 lat pracy i ukończone 60 lat. Odwołujący zaznaczył, że biegła pomimo zapoznania się z zeznaniami świadków w ogóle nie wzięła pod uwagę zapisu w Wykazie A Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r., który w Dziale XIV – „Prace różne” w punkcie 5 wymienia „Prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia – w kartografii, montażu mikroelementów, wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych”. Na tej podstawie, odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego tej samej specjalności w celu ustalenia, w której pozycji i Dziale Załącznika powołanego Rozporządzenia została ujęta wykonywana przez niego praca w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. (pismo procesowe z dnia 08 czerwca 2016 r. k. 93-96 a.s.).

Ustosunkowując się do zarzutów zgłoszonych przez stronę odwołującą do opinii głównej, w piśmie z dnia 27 czerwca 2016 r. biegła podkreśliła, że zaopiniowała wszystkie stanowiska pracy odwołującego, podane przez pracodawcę w świadectwie pracy (frezer, stolarz-polerownik, zestrajacz urządzeń elektronicznych, a ostatnio zestrajacz-brygadzista). Zaznaczyła, że dokumenty akt osobowych świadczą o dbałości zakładu pracy w uaktualnianiu wszelkich zmian dotyczących zatrudnienia, a także o braku przypadkowości i nie dowodzą o zamiennym stosowaniu nazw stanowisk pracy, czy też o braku związku pomiędzy wykonywaną pracą, a określonymi w dokumentach osobowych stanowiskami. Biegła jeszcze raz wskazała, że w wykazach Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, nie ma uwzględnionych prac polegających na uruchamianiu telewizorów i ich strojeniu, ustawianiu wstępnych parametrów obrazowych przy użyciu lutownicy, przyrządów pomiarowych, woltomierza, oscyloskopa i innych. Nadmieniła, że z zapisy pkt. 4 Działu XIV wynika, że nie wszystkie prace narażające na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz dają podstawę do zaliczenia tych prac, jako prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Stwierdziła także, że odwołujący nie pracował przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych i nie wykazał, że jego praca obciążała narząd wzroku, wymagała precyzyjnego widzenia oraz polegała na montażu mikroelementów, wymagających posługiwania się przyrządami optycznymi. W konkluzji, biegła podtrzymała swoje stanowisko wyrażone na gruncie opinii głównej z dnia 21 kwietnia 2016 r. (pismo z dnia 22 czerwca 2016 r. k. 99-104 a.s.).

Na rozprawie w dniu 25 sierpnia 2016 r., Sąd Okręgowy postanowił oddalić wnioski pełnomocnika odwołującego o powołanie innego biegłego sądowego z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy, o wezwanie w charakterze świadka M. S. oraz o dołączenie do akt niniejszej sprawy akt Z. P.. Jednocześnie strony podtrzymały swoje dotychczasowe stanowiska procesowe (protokół rozprawy z dnia 25 sierpnia 2016 r. k. 122-123 a.s.).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dokumentów zawartych w aktach sprawy, w tym w aktach rentowych i osobowych W. K., a także na podstawie wiarygodnych zeznań odwołującego W. K. (k. k. 46-47, k. 60-62) oraz świadków M. A. (k. 59-60, k. 62 a.s.) i A. M. (k. 60-62 a.s.). Zdaniem Sądu dokumenty, w zakresie w jakim Są doparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Dokumenty te nie były przez strony sporu kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem wynikające z nich okoliczności należało uznać za mogące stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie.

Zeznania świadków M. A. (k. 59-60, k. 62 a.s.) i A. M. (k. 60-62 a.s.), Sąd Okręgowy ocenił, jako wiarygodne biorąc pod uwagę fakt, iż świadkowie, jako osoby niespokrewnione i niepowiązane z żadną ze stron, nie miały interesu w składaniu zeznań nieodpowiadających rzeczywistości. Przy tym świadkowie wyjaśnili na czym dokładnie polegała praca W. K. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. w okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. i Sąd tym zeznaniom w pełni dał wiarę.

Ponadto Sąd Okręgowy oparł się na opinii oraz stanowisku biegłej sądowej z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy M. M. z dnia 29 lipca 2012 r. oraz z dnia18 października 2014 r. (k. 64-75, k. 99-104 a.s.). Odnosząc się do sporządzonej w przedmiotowej sprawie opinii biegłej, Sąd uznał ją za przekonującą, rzeczową i merytorycznie uzasadnioną. Sąd wziął pod uwagę fakt, że opinia główna oraz późniejsze jej doprecyzowanie uwzględniają i odnoszą się do rzeczywistego charakteru pracy odwołującego w spornym okresie czasu i wykonywanych przez niego obowiązków, co biegła szczegółowo omówiła. W przedmiotowej opinii, jak również w piśmie z dnia 22 czerwca 2016 r. biegła wskazała także, dlaczego uznała, że pracy odwołującego nie można uznać za pracę wykonywaną w szczególnych warunkach. Powyższe wnioski są zgodne z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym z zeznaniami świadków i odwołującego. Dlatego też brak było podstaw do uwzględnienia wniosku strony odwołującej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu bhp, o wezwanie w charakterze świadka M. S. oraz o dołączenie do akt niniejszej sprawy akt Z. P., albowiem wszystkie okoliczności sporne zostały już dostatecznie wyjaśnione. W tym miejscu podkreślić należy, że tylko z powodu wadliwości opinii i uzasadnionych zastrzeżeń odnośnie do pierwszej opinii sąd może dopuścić dowód z opinii innego biegłego tej samej specjalności. Nie ma bowiem uzasadnienia wniosek o powołanie kolejnego biegłego jedynie w sytuacji, gdy już złożona opinia jest niekorzystna dla strony. Zasada kontradyktoryjności procesu powoduje, że to strona powinna wykazać się niezbędną aktywnością i wykazać błędy, sprzeczności lub inne wady w opiniach biegłych, które dyskwalifikują istniejące opinie, ewentualnie uzasadniają powołanie dodatkowych opinii, ale decyzja, co do powołania nowych biegłych należy do sądu i jest uzależniona od zasadności złożonych wniosków dowodowych. W realiach rozpoznawanej sprawy, Sąd miał na uwadze, że biegła dokonała obszernej analizy charakteru pracy odwołującego, która pozwoliła na ocenę, czy była to praca wykonywana w szczególnych warunkach. W ocenie Sądu opinia z dnia 21 kwietnia 2016 r. została sporządzona rzetelnie, przy uwzględnieniu wiadomości specjalnych posiadanych przez biegłą, a zatem brak było podstaw do jej zakwestionowania. Mając powyższe na uwadze, w ocenie Sądu okoliczność, że odwołujący w spornym okresie czasu nie wykonywał prac, które spełniają przesłanki do uznania ich za prace wykonywane w warunkach szczególnych – spowodowała, że okres ten nie może być zaliczony do okresu pracy w warunkach szczególnych, uprawniającego do emerytury w obniżonym wieku.

Jednocześnie, Sąd Okręgowy oddalił wniosek strony odwołującej o wezwanie w charakterze świadka M. S. oraz o dołączenie do akt niniejszej sprawy akt Z. P.. W tym miejscu podkreślenia wymaga, że wszelkie okoliczności istotne z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy zostały dostatecznie wyjaśnione zeznaniami świadków M. A. i A. M., a zatem brak było podstaw do dalszego prowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie. Odnosząc się natomiast do wniosku dowodowego o dołączenie do akt niniejszej sprawy akt Z. P., to wskazać należy, że postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych opiera się na zasadzie decyzyjnego rozstrzygania spraw indywidualnych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Wobec powyższego, w postępowaniu odwoławczym, zainicjowanym przez ubezpieczonego, Sąd bada wyłącznie okoliczności faktyczne i prawne, dotyczące konkretnego adresata decyzji, wydanej przez organ rentowy. Z uwagi zatem na fakt, iż w toku postępowania sądowego, Sąd bada wyłącznie okoliczności konkretnego przypadku, wniosek odwołującego o dołączenie akt dotyczących innego ubezpieczonego, był nieuprawniony, albowiem dokumenty zawarte w ww. aktach nie mogłyby stanowić środka dowodowego, który podlegałby uwzględnieniu przez Sąd na gruncie niniejszego postępowania.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie W. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 19 maja 2015 r., nr: (...), jest niezasadne i jako takie podlega oddaleniu.

Jedyną kwestią sporną w prowadzonym przez Sąd postępowaniu było spełnienie przez W. K. warunku posiadania 15-letniego okresu pracy w warunkach szczególnych bądź w szczególnym charakterze. Ubezpieczony wskazywał, iż posiada taki okres, organ rentowy zaś nie uwzględnił do jego stażu pracy w warunkach szczególnych, okresu zatrudnienia od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W.. Sąd Okręgowy prowadził więc postępowanie dowodowe celem rozstrzygnięcia rozbieżności, jakie zaistniały w tej kwestii pomiędzy stronami procesu.

Wcześniejsza emerytura, o którą ubiegał się odwołujący jest dla powszechnego systemu świadczeń emerytalnych „instytucją” wyjątkową, określającą szczególne uprawnienia pracownicze. Zawarcie przez ustawodawcę w zamkniętym katalogu wykazu pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wyłącza możliwość jego rozszerzenia w procesie stosowania prawa. Nie ma więc żadnej swobody przy określaniu prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Są one ściśle i jasno określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 r., Nr 8, poz. 43 ze zm.). Rozporządzenie określa wykaz prac, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego, lecz aby daną pracę uznać za wykonywaną w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, pracownik musi ją wykonywać stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązującym na danym stanowisku pracy. Dopiero wówczas możliwe będzie nabycie prawa do wcześniejszej emerytury, jednak dopiero w przypadku spełnienia warunków określonych w art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 ze zm.). Powołany przepis wskazuje, że ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1. okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2. okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Dodatkowo w myśl ust. 2 art. 184 ustawy, emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do Otwartego Funduszu Emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w Otwartym Funduszu Emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Z kolei powoływane już Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wskazuje, że aby mężczyzna mógł nabyć prawo do emerytury powinien:

1. posiadać 25-letni okres zatrudnienia, liczony łącznie z okresami równorzędnymi i zaliczanymi do okresów zatrudnienia (§ 3);

2. wykonywać pracę wymienioną w wykazie A (Prace w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego), będącym załącznikiem do rozporządzenia;

3. osiągnąć wiek emerytalny wynoszący 60 lat (§ 4 ust. 1 pkt. 1) oraz

4. być zatrudnionym przez co najmniej 15 lat w szczególnych warunkach (§ 4 ust. 1 pkt. 3).

W myśl stanowiska wyrażonego w orzecznictwie, warunki nabycia prawa do wcześniejszej emerytury muszą być spełnione łącznie w chwili wydania decyzji przez organ rentowy. W postępowaniu odwoławczym wszczętym na skutek wniesienia odwołania od decyzji odmawiającej prawa do tego świadczenia sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2006 r., I UK 154/05).

Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze powinno być stwierdzone przez pracodawcę w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze lub w świadectwie pracy (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 grudnia 1997 roku, II UKN 417/97 oraz z dnia 21 listopada 2001 roku, II UKN 598/00). Jednakże w razie wszczęcia postępowania sądowego, toczącego się wskutek odwołania ubezpieczonego od odmownej decyzji organu rentowego w sprawie przyznania uprawnień do emerytury w wieku obniżonym, dopuszczalne jest przeprowadzanie wszelkich dowodów dla wykazania okoliczności, mających wpływ na prawo do świadczenia. W postępowaniu przed sądami pracy i ubezpieczeń społecznych okoliczności mające wpływ na prawo do świadczeń lub ich wysokość mogą być udowadniane wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w kodeksie postępowania cywilnego.

W rozpatrywanej sprawie, W. K. legitymuje się niezbędnym okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym ponad 25 lat i ta okoliczność nie była podstawą odmowy przyznania emerytury. Sporne natomiast było posiadanie przez ubezpieczonego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wymiarze, co najmniej 15 lat. W ocenie Sądu Okręgowego, w niniejszej sprawie W. K. nie spełnił warunków uprawniających do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury. Organ rentowy słusznie zakwestionował okres jego pracy w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W. od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 28 listopada 1989 r. z uwagi na brak wykazania przez odwołującego, że w powyższym okresie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, wykonywał on pracę, zgodną z rodzajem prac, wykazem, działem i pozycją załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W tym względzie wskazać należy, że decydującą rolę w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji jednego z wykazów, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 01 czerwca 2010 r. w sprawie II UK 21/10). A zatem przeanalizowania wymagało to, czy zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, a w szczególności dokumenty zawarte w aktach rentowych i osobowych oraz zeznania świadków M. A. i A. M. dają podstawy do stwierdzenia, że w spornym okresie zatrudnienia wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach, o których mowa w wykazie A lub B, stanowiących załączniki do rozporządzenia w sprawie wieku emerytalnego.

Z treści dokumentów zawartych w aktach rentowych i osobowych W. K., jak również z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków wynika, że w trakcie całego okresu zatrudnienia odwołującego w (...) Zakładach (...) z siedzibą w W., wykonywał on pracę na trzech stanowiskach pracy: frezera, stolarza-polerownika oraz zestrajacza urządzeń elektronicznych, w tym również zestrajacza-brygadzisty. W okresie od dnia 01 lipca 1971 r. do dnia 19 lutego 1972 r. odwołujący był zatrudniony na stanowisku frezera, a następnie w dniu 22 lutego 1972 r. został przeniesiony na stanowisko pracy stolarza-polerownika, jednak faktycznie od wskazanej powyżej daty do dnia 15 sierpnia 1976 r. wykonywał czynności na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronicznych. Z kolei z dniem 01 października 1987 r., odwołującemu zostały powierzone obowiązki zestrajacza-brygadzisty, jednak na tym stanowisku pracy, odwołujący nadal wykonywał wszystkie dotychczasowe czynności. Praca odwołującego na stanowisku zestrajacza urządzeń elektronicznych polegała na uruchamianiu i strojeniu odbiorników telewizyjnych, w tym na ustawianiu wysokiego napięcia na kineskopie do 25 kilowatów za pomocą zwykłego miernika, oscyloskopu i woltomierza. Praca ta ze względu na charakter czynności wykonywanych przez odwołującego oraz środowisko pracy, w którym była świadczona nie jest natomiast tożsama z pracą, która została określona w Dziale XIV pod poz. 4 wykazu A, stanowiącego załącznik do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r., tj. z pracą narażającą na działanie promieniowania jonizującego oraz z pracą, narażającą na działanie pól elektromagnetycznych w zakresie od 0,1 do 300.000 MHz w strefie zagrożenia. Okoliczność ta została potwierdzona przez biegłą sądową z zakresu bhp, która w opinii z dnia 21 kwietnia 2016 r. wskazała, że za pracę w szczególnych warunkach należy uznać wyłącznie pracę wykonywaną stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Z kolei stanowisko zestrajacza, nie zostało wymienione w powyższym wykazie, a nadto nie obejmuje prac charakterystycznych dla tych, które w spornym okresie czasu były przez odwołującego wykonywane w ww. zakładzie pracy. Ponadto biegła zaznaczyła, że nie każda praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych uprawnia do otrzymania wcześniejszej emerytury, gdyż przepisy ściśle określają katalog takich prac. Biegła stwierdziła również że odwołujący nie pracował przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych i nie wykazał, aby jego praca obciążała narząd wzroku, wymagała precyzyjnego widzenia oraz polegała na montażu mikroelementów, wymagających posługiwania się przyrządami optycznymi. Z kolei wypłata dodatku z tytułu pracy w warunkach szkodliwych, nie jest przesądzająca o zaliczeniu takiej pracy, jako pracy wykonywanej w szczególnych warunkach, albowiem podstawę do jej wypłaty, stanowiły przepisy Kodeksu pracy, akty wykonawcze do tej ustawy oraz układy zbiorowe pracy lub regulaminy pracy, a nie ustawa emerytalno- rentowa.

W tym miejscu wskazać również należy, że dowód z opinii biegłego ma szczególny charakter, a Sąd korzysta z niego w wypadkach wymagających wiadomości specjalnych. Do dowodów tych nie mogą, więc mieć zastosowania wszystkie zasady o prowadzeniu dowodów, a w szczególności art. 217 §1 k.p.c. W konsekwencji nie można przyjąć, że Sąd zobowiązany jest dopuścić dowód z kolejnych biegłych w każdym wypadku, gdy opinia złożona jest niekorzystna dla strony. Zgodnie bowiem z utrwalonym orzecznictwem Sądu Najwyższego potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii. Niezadowolenie strony z opinii 05 czerwca 2002 r., I CR 562/74 oraz z dnia 04 sierpnia 1999 r. I PKN 20/99). Z tych też względów wniosek strony odwołującej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego ds. bhp był bezzasadny.

W świetle tak poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja organu rentowego była trafna i z tych też względów na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie W. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w W. z dnia 19 maja 2015 r., nr: (...), o czym orzekł w sentencji wyroku.

ZARZĄDZENIE

(...)

(...)