Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 grudnia 2023 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący SSO Małgorzata Kosicka

Protokolant: st. sekr. sądowy Anna Kapanowska

po rozpoznaniu 29 listopada 2023 r. na rozprawie w W.

odwołań T. L.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddziału w W.

z 9 września 2022 r. i z 2 listopada 2022 r., znak (...) i (...)

(...)

o wysokość zadłużenia z tytułu składek

I.  oddala odwołania;

II.  zasądza od T. L. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. 9000 zł (dziewięć tysięcy złotych) z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt VII U 1167/22

UZASADNIENIE

T. L. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z 9 września 2022 r., znak: (...), stwierdzającej, że T. L. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wyniosło łącznie 35 295,46 zł. Ubezpieczony wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalanie, iż odwołujący nie jest dłużnikiem wobec organu, ewentualnie do korekty wysokości zadłużenia oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zaskarżonej decyzji odwołujący się zarzucił art. 233 k.p.c. poprzez dokonanie błędnych ustaleń w zakresie wysokości nieopłaconych składek odwołującego, na podstawie których uznał, że zadłużenie odwołującego wyniosło 35 295,46 zł. W uzasadnieniu swojego stanowiska, ubezpieczony wskazał, że organ załączył do decyzji tabelę, z której wynikają poszczególne kwoty i składniki, które zsumują się na kwotę obciążenia odwołującego, niemniej brak jest wyjaśnienia i sprecyzowania na jakiej podstawie prawnej i faktycznej organ dokonał stosownych wyliczeń. W toku postępowania wyjaśniającego kwota wysokości zadłużenia ciągle się zmieniała (początkowo opiewała nawet na kwotę 144 tys. zł). Z uwagi na ciągłe zmiany wyliczeń organu, odwołujący zmierza do ustalenia wytycznych i schematu jakim kieruje się organ dokonując ostatecznego rozliczenia (przykładowo w piśmie organu skierowanym do odwołującego z 14 marca 2022 r. kwota opiera na wysokości 123 869,95 zł). Organ dodatkowo nie uzasadnił z jakiego powodu decyzja obejmuje okres od 2017 r. Opis tytułu jako „składka” jest niewystarczający i nie daje odwołującemu możliwości zweryfikowania stanowiska organu, wobec tego niniejsze odwołanie jest konieczne i uzasadnione (odwołanie z 24 października 2022 r. – k. 3 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującego się na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu stanowiska organ rentowy wskazał, że na koncie płatnika figurują deklaracje rozliczeniowe z wykazanymi składkami za T. L. jako osobę prowadzącą pozarolniczą działalność za miesiące od 09/2009 do 09/2022. Decyzja stwierdzająca zadłużenie z 9.09.2022 r. została wydana prawidłowo na podstawie złożonych deklaracji. Natomiast należy zauważyć, iż decyzja z 9 września 2022 r. dotyczy zadłużenia za określony okres, tj. od 2/2017 r. do 2/2019 r. Według stanu na 2 listopada 2022 r. na koncie płatnika składek figuruje zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od 02/2017 do 09/2022 w łącznej kwocie 59 034,24 zł plus odsetki za zwłokę 14 202,00 zł;

- ubezpieczenia zdrowotne za okres od 08/2017 do 09/2022 w łącznej kwocie 33 768,20 zł plus odsetki za zwłokę 5 816,00 zł;

- Fundusz Pracy i (...) za okres od 04/2017 do 09/2022 w łącznej kwocie 4 828,82 zł plus odsetki za zwłokę 0,00 zł (odpowiedź na odwołanie z 16 listopada 2022 r. – k. 10 a.s.).

Ubezpieczony 5 grudnia 2022 r. złożył również odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w L. z 2 listopada 2022 r., znak (...), stwierdzającej, że T. L. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w kwocie 58 350,00 zł, wskazując na tą samą argumentację oraz wnioski dowodowe. Odwołujący się wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalanie, że nie jest dłużnikiem wobec organu, ewentualnie do korekty wysokości zadłużenia oraz zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Odwołanie zarejestrowano pod sygn. kat VII U 1322/22, zaś zarządzeniem z 14 marca 2023 r. sprawę tę połączono do łącznego rozpoznania i rozstrzygnięcia ze sprawą niniejszą (akta VII U 1322/22 i pkt 1 zarządzenia z 14 marca 2023 r. – k. 41 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. w odpowiedzi powyższe na odwołanie wniósł o jego oddalenie oraz zasądzenie od odwołującego się na rzecz organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, iż na koncie płatnika figurują deklaracje rozliczeniowe z wykazanymi składki za T. L. jako osobę prowadzącą pozarolniczą działalność za miesiące od 09/2009 do 10/2022. Zdaniem organu rentowego decyzja stwierdzająca zadłużenie z 2 listopada 2022 r. została wydana prawidłowo. T. L. od 29 września 2009 r. posiada całość udziałów w (...) Spółka z o.o., natomiast w (...) płatnik posiada aktywny wpis. Według stanu na 12 grudnia 2022 r. na koncie płatnika składek figuruje zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na:

- ubezpieczenia społeczne za okres od 02/2017 do 10/2022 w łącznej kwocie 61 346,69 zł plus odsetki za zwłokę 15 366,00 zł,

- ubezpieczenia zdrowotne za okres od 08/2017 do 10/2022 w łącznej kwocie 36 927,67 zł plus odsetki za zwłokę 6 521,00 zł,

- Fundusz Pracy i FGŚP za okres od 04/2017 do 10/2022 w łącznej kwocie 4 916,62 zł, plus odsetki za zwłokę 31,00 zł (odpowiedź na odwołanie z 21 grudnia 2022 r. – k. 16-17 a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. L. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę w okresie od 1 marca 2007 r. do 31 stycznia 2022 r. przez płatnika (...) Sp. z o.o. Firma (...) zajmowała się świadczeniem usług dostępu do internetu i prowadziła sklep internetowy. Ubezpieczony w spółce m.in. podpisywał umowy jako prezes spółki, realizował działania montażowo inżynieryjne, instalował panele i konfigurował je z innymi odbiornikami, wykonywał prace na dachu budynków. Spółka zatrudniała 5-6 osób, w tym A. T., R. L., A. P., T. L. i K. C. (umowa o pracę – k. 45 a.s.; zeznania M. B. – k. 178 a.s.; zeznania A. T. – k. 179 a.s.; rozwiązanie umowy o pracę – k. 45 a.s.; zeznania K. C. – k. 180 a.s.; zeznania R. L. – k. 181 a.s.; zeznania Ł. I. – k. 182-183 a.s.; zeznania A. O. – k. 183-184 a.s.; zeznania P. Z. – k. 184-185 a.s.; zeznania T. L. – k. 185 a.s.).

W spornym okresie, tj. od (...) za T. L. wykazany był wymiar czasu pracy 1/3 etatu oraz następujące podstawy wymiaru składek:

- 02/2017 r. do 01/2018 r. – po 670,00 zł,

- od 02/2018 r. do 01/2019 r. – po 700,00 zł,

- od 02/2019 r. do 01/2020 r. – po 750,00 zł,

- od 02/2020 r. do 01/2021 r. – po 866,67 zł,

- od 02/2021 r. do 11/2021 r. – po 933,33 zł,

- 12/2021 r. – 622,22 zł,

- 01/2022 r. – 933,33 zł,

- 02/2022 r. – 1003,33 zł (z kodem tytułu ubezpieczenia 3000 tj. po ustaniu zatrudnienia) (imienne raporty miesięczne o należnościach składkowych – k. 55-91 a.s.).

Od 02/2017 r. podstawy wymiaru składek z tytułu zatrudnienia były niższe niż obowiązujące minimalne wynagrodzenie (bezsporne).

Od 29 września 2009 r. T. L. posiada całość udziałów w (...) sp. z o.o. (bezsporne). Od 25 listopada 2019 r. ubezpieczony prowadzi także indywidualną działalność gospodarczą ( (...) k. 21 a.s.).

Pismem z 7 września 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w L. zawiadomił T. L. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Funduszu Pracy i Fundusz Solidarności na koncie płatnika składek T. L. (zawiadomienie z 8 września 2021 r. – a.r.).

Następnie pismem z 24 września 2021 r. organ rentowy zawiadomił ubezpieczonego o zakończeniu postępowania dowodowego, zakreślając termin 7 dni na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów (zawiadomienie z 27 września 2021 r. – a.r.).

9 września 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektor w L. wydał decyzję znak: (...), w której stwierdził, że T. L. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Zadłużenie z należnymi odsetkami za zwłokę na dzień wydania decyzji wyniosło łącznie 35 296,46 zł, w tym z tytułu:

1)  składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2017-02 do 2019-02 w kwocie 18 604,39 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 7 159,00 zł;

2)  składek na ubezpieczenia zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2017-08 do 2019-02 w kwocie 5 891,16 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 2 157,00 zł;

3)  składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2017-04 do 2019-02 w kwocie 1 483,91 zł, odsetek za zwłokę 0,00 zł (decyzja ZUS z 16 września 2022 r. – a.r.).

Pismem z 2 marca 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektorat w O. zawiadomił T. L. o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Funduszu Pracy i Fundusz Solidarności na koncie płatnika składek T. L. (zawiadomienie z 2 marca 2022 r. – a.r.).

Następnie pismem z 30 sierpnia 2022 r. organ rentowy zawiadomił ubezpieczonego o zakończeniu postępowania dowodowego, zakreślając termin 7 dni na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów (zawiadomienie z 30 sierpnia 2022 r. – a.r.).

2 listopada 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Inspektor w L. wydał decyzję znak: (...), w której stwierdził, że T. L. jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Zadłużenie wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na dzień wydania decyzji wyniosło łącznie 58 350 zł, w tym:

1)  składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2019-03 do 2022-01 w kwocie 30 299,10 zł, odsetek za zwłokę w kwocie 6284,00 zł;

2)  składek na ubezpieczenia zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres 2019-03 do 2022-01 w kwocie 16 045,18 zł, odsetek za zawłokę w kwocie 3079 zł;

3)  składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowych oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2019-03 do 2022-01 w kwocie 2 642,72 zł, odsetek za zwłokę 0,00 zł (decyzja z 2 listopada 2022 r. – a.r.).

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach sprawy oraz aktach rentowych, a także na podstawie z dowodu z zeznań świadków M. B., A. T., K. C., R. L., Ł. I., A. O., P. Z. oraz odwołującego T. L.. Zdaniem sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim oparł na nich swoje ustalenia, są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Sąd dał wiarę zeznaniom świadków oraz odwołującego, ponieważ były one logiczne i spójne, a nadto korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołania T. L. nie zasługiwały na uwzględnienie.

Na wstępie sąd zważył, że przedmiotem sporu było ustalenie czy organ rentowy w sposób prawidłowy wydał zaskarżoną decyzję, zgodnie z którą uznał odwołującego za dłużnika z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Odwołujący zarzucał, że nie jest dłużnikiem organu rentowego, ponieważ w spornym okresie był zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

W myśl art. 6 ust. 1 pkt 1 i 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1230 z późn. zm.) zwanej dalej ,,ustawą’’, obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są: pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów, osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy, osoby, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1, 3, 10, 20 i 21, spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów, są obejmowane ubezpieczeniami tylko z tytułu stosunku pracy, umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarły z pracodawcą, z którym pozostają w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonują pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostają w stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego albo wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie. Mogą one dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1a.

Art. 9 ust. 1a ustawy stanowi, że ubezpieczeni wymienieni w ust. 1, których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy, członkostwa w spółdzielni, służby, pobierania świadczenia szkoleniowego, świadczenia socjalnego, zasiłku socjalnego lub wynagrodzenia przysługującego w okresie korzystania ze świadczenia górniczego lub w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie w przeliczeniu na okres miesiąca jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, podlegają również obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów, z zastrzeżeniem ust. 1b i art. 16 ust. 10a.

W świetle art. 18 ust. 8 ustawy, podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od 1 stycznia do 31 grudnia danego roku.

Odwołujący podkreślał, że wpływ na zaskarżoną decyzję organu rentowego powinien mieć fakt, że pozostawał w zatrudnieniu z tytułu umowy o pracę. Wskazać należy, że wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy o pracę musi być równe co najmniej minimalnemu, aby inne tytuły ubezpieczenia emerytalno-rentowe były dla odwołującego dobrowolne. Zatem należy zważyć, że ubezpieczony nie musiałby opłacać zaległości względem organu rentowego, gdyby wykazał, że w spornym okresie czasu otrzymywał co najmniej minimalne wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę. W sytuacji, gdy pracownik uzyskuje przychody z innych tytułów, a kwota przychodów ze stosunku pracy będzie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, ubezpieczony będzie podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu z innych tytułów. Podstawę wymiaru składek na wymienione ubezpieczenia będzie stanowił przychód ze wszystkich źródeł, jakie ubezpieczony posiada (wyrok Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 2008 r., sygn. akt I UK 188/07).

W ocenie sądu, jeżeli odwołujący podlegałby ubezpieczeniom społecznym z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z podstawą wymiaru składek odpowiadającą kwocie minimalnego wynagrodzenia miesięcznie, mógłby zostać wyłączony z opłacania składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej jako (...) sp. z o.o. W analizowanym przypadku jednak odwołujący nie wykazał, aby takie wynagrodzenie otrzymywał. Natomiast w zgłoszeniach do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu pozostawania przez niego w stosunku pracy z (...) sp. z o.o. nie wynika, żeby takie wynagrodzenie otrzymywał, a ponadto zostało w nich wskazane, że jego wymiar czasu pracy wynosił 1/3 etatu. Fakt świadczenia pracy na rzecz spółki nie był przez organ rentowy kwestionowany. W ocenie sądu zgromadzony materiał dowodowy dał podstawę do uznania, że T. L. nie otrzymywał z tytułu wynagrodzenia za pracę minimalnego wynagrodzenia. Oznacza to, że w myśl przepisów prawa odwołujący podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom z innych tytułów, którym w jego przypadku było prowadzenie działalności jako wspólnik spółki z o.o., sąd po przeanalizowaniu decyzji, przy uwzględnieniu stanu faktycznego sprawy doszedł do wniosku, że organ rentowy wydał je zasadnie, jak też rozstrzygnięcie zostało oparte na prawidłowych przepisach ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych.

Mając na uwadze powyższe okoliczności, sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołania, o czym orzekł w punkcie I sentencji wyroku.

O kosztach procesu sąd orzekł w punkcie II sentencji wyroku na podstawie art. 99 k.p.c. w zw. art. 98 § 1 i 3 k.p.c., zasądzając od odwołującego – jako strony przegrywającej – na rzecz organu rentowego zwrot kosztów zastępstwa procesowego z odsetkami w wysokości ustawowej za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty. Ustalając wysokość tych kosztów sąd miał na względzie, że postępowanie w niniejszej sprawie dotyczyło zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek i w rozumieniu przepisów rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265), koszty zastępstwa procesowego powinny zostać ustalone według stawek liczonych od wartości przedmiotu sporu (zob. uchwała Sądu Najwyższego z 3 października 2019 r., III UZP 9/19). Wartość przedmiotu sporu obejmująca należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych wraz z odsetkami wyniosła w decyzji z 9 września 2022 r. kwotę 35 295,46 zł, natomiast w decyzji z 2 listopada 2022 r. kwotę 58 350,00 zł, co uzasadniało zasądzenie od odwołującego się na rzecz organu rentowego kwotę łącznie 9000 zł określoną w § 2 pkt 4 i 5 ww. rozporządzenia.