Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 czerwca 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 27 czerwca 2025 r. w Warszawie

sprawy (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wydanie zaświadczenia

na skutek odwołania (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 10 października 2022 roku, znak: (...)- (...)

1.  oddala odwołanie,

2.  zasądza od (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360,00 zł (trzysta sześćdziesiąt złotych) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w spełnieniu świadczenia, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty, tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Odwołaniem z dnia 8 listopada 2022 r. spółka (...) S.A. odwołała się od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., Inspektorat w W. z dnia 10 października 2022 r., nr sprawy: (...)- (...) odmawiającej wydania (...) S.A. zaświadczenia o żądanej przez skarżącego treści tj. zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. Płatnik składek decyzję zaskarżył w całości i zarzucił jej:

1. Naruszenie art. 217 § 1 i § 2 pkt 2 k.p.a. i art. 218 § 1 k.p.a. poprzez niedopełnienie przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązku wydania zaświadczenia o niezaleganiu pomimo dysponowania wiedzą opartą na prowadzonych ewidencjach, złożonych przez skarżącego deklaracjach i dokonanych wpłatach, w tym obejmujących miesiąc sierpień 2022 roku, potwierdzających brak zaległości skarżącego (...) S.A. na dzień wydania zaskarżonej decyzji w zapłacie składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i w konsekwencji podjęcia bezpodstawnej decyzji odmawiającej skarżącemu wydania zaświadczenia o żądanej treści;

2. Naruszenie art. 218 § 2 k.p.a. - poprzez niezastosowanie tego przepisu w sprawie, nieprzeprowadzenie postępowania wyjaśniającego oraz w konsekwencji wydanie wadliwej decyzji, odmawiającej skarżącemu (...) S.A. wydania zaświadczenia o treści przez niego żądanej;

3. Naruszenie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 13.10.1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2022, poz. 1009 z późn. zm.) - poprzez niewłaściwe zastosowanie i niezasadne przyjęcie, żw skarżący tj. (...) S.A. posiada zadłużenie w łącznej kwocie 29.891,83 zł na Fundusz Pracy i Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiąc 08/2022 podczas gdy składki w pełnej wysokości za wskazany okres zostały opłacone przez skarżącego, przy czym działanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych skutkowało naliczeniem odsetek;

4. Naruszenia art. 107 § 1 ust 6 k.p.a. i art. 107 §3 k.p.a. poprzez brak uzasadnienia faktycznego i prawnego wydanej decyzji, w szczególności niewskazania, dlaczego Zakład Ubezpieczeń Społecznych odmówił wiarygodności i mocy dowodowej złożonej przez skarżącego w dniu 1 września 2022 r. deklaracji ZUS P DRA za miesiąc sierpień 2022 oraz wykonanych w dniu 14 września 2022 r. przelewów; niewskazanie jak została wyliczona kwota zadłużenia za miesiąc sierpień 2022 roku i jakie okoliczności i dowody na których oparł wyliczenie kwoty zadłużenia Zakład Ubezpieczeń Społecznych uznał za wiarygodne;

5. Z ostrożności procesowej, o ile podana w decyzji: (...)- (...) kwota zadłużenia mylnie wskazana jako „zadłużenie za 08.2022" jest wynikiem dokonanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych korekt (z którymi skarżący się nie zgadza i stanowczo zaprzecza, że posiada jakiekolwiek zaległości w płatnościach) składek deklarowanych i opłacanych przez skarżącego obejmujących okresy sprzed roku 2017, na podstawie art. 24 ust 4 ustawy z dnia 13.10.1998 r o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2022, poz. 1009 z późn. zm.) podniesiono zarzut przedawnienia.

Mając powyższe zarzuty na względzie płatnik składek wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonej decyzji w całości poprzez nakazanie organowi ubezpieczeń społecznych wydanie zaświadczenia o treści żądanej przez (...) S.A. tj. o niezaleganiu przez (...) S.A. w płatnościach składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenia zdrowotne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, ewentualnie uchylenie zaskarżonej decyzji i przekazanie w całości sprawy do ponownego rozpoznania przez organ ubezpieczeń społecznych;

2)  zasądzenie od organu ubezpieczeń społecznych na rzecz skarżącego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm prawem przepisanych.

Równocześnie odwołujący wniósł o przeprowadzenie dowodu z załączonych do odwołania dokumentów mających potwierdzić jego twierdzenia. Płatnik składek w uzasadnieniu odwołania odniósł się do podniesionych zarzutów i wskazał, że nie posiadał żadnych wymagalnych zaległości z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za miesiąc 08/2022 w dniu składania wniosku o wydanie zaświadczenia, jak również w dacie wydania zaskarżonej decyzji i w jego ocenie Zakład Ubezpieczeń Społecznych bezpodstawnie odmówił wydania zaświadczenia o treści żądanej przez skarżącego (odwołanie z dnia 8 listopada 2022 r. k. 3-49 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującego zwrotu kosztów zastępstwa procesowego na rzecz organu wedle norm przepisanych. Organ rentowy wskazał, że w dniu 6 października 2022 r. odwołujący wniósł o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. Zgodnie z danymi zgromadzonymi na koncie płatnika, w dniu złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia istniało zadłużeniem tytułu nieopłaconych składek. Zgodnie z danymi posiadanymi przez organ, na dzień wydania zaskarżonej decyzji, na koncie płatnika istniało zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek w wysokości wskazanej w uzasadnieniu przedmiotowej decyzji. Wobec tego ustalenia, w dniu 10 października 2022 r. organ nie miał podstaw do wydania zaświadczenia potwierdzającego brak zaległości. Organ rentowy powołując się na orzecznictwo podkreślił, że zaświadczenie o niezaleganiu w opłacaniu składek ma jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych. Kolejno Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaznaczył, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (art. 477 ⁹ k.p.c. i art. 477 ¹⁴ k.p.c.) i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności. Organ rentowy wskazał, że w przedmiotowej sprawie płatnik składek wystąpił z wnioskiem o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W zaskarżonej decyzji organ rentowy odmówił skarżącemu wydania przedmiotowego zaświadczenia na podstawie art. 83b ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych w zw. z art. 219 k.p.a., wskazując, że na dzień 10 października 2022 r. wnioskodawca jest dłużnikiem ZUS z tytułu nieopłaconych składek. Z tego powodu poza zakresem sporu w przedmiotowej sprawie pozostaje wysokość zadłużenia. Istotne jest tylko czy takie zadłużenie na dzień wydania zaświadczenia/decyzji wedle danych dostępnych dla organu istnieje czy nie - zaświadczenie o niezaleganiu może być wydane, wyłącznie w sytuacji, gdy brak na koncie płatnika zadłużenia w jakiejkolwiek wysokości. W przeciwnym wypadku organ na podstawie art. 219 k.p.a. w zw. z art. 83b ustawy systemowej wydaje decyzję o odmowie wydania zaświadczenia o niezaleganiu. Mając powyższe na względzie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania (odpowiedź na odwołanie z dnia 30 listopada 2022 r. k. 50-52 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Spółka (...) S.A. z siedzibą przy ul. (...) w W. nr KRS: (...) została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 2 stycznia 2008 r. Głównym przedmiotem działalności spółki jest pośrednictwo w sprzedaży czasu i miejsca na cele reklamowe w radio i telewizji (wyciąg z Krajowego Rejestru Sądowego – informacja ogólnodostępna - (...) Płatnik składek na przestrzeni lat wielokrotnie występował z wnioskami o wydanie zaświadczeń o niezaleganiu w opłacaniu składek (pismo procesowe organu rentowego z dnia 17 maja 2023 r. k. 80-120 a.s.).

Odwołująca spółka (...) S.A. w dniu 6 października 2022 r. złożyła wniosek o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. W odpowiedzi na powyższy wniosek Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. Inspektorat w W. decyzją z 10 października 2022 r. na podstawie art. 83 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) oraz art. 83b ww. ustawy w związku z art. 219 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2022 r. poz. 2000), art. 123 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) odmówił wydania zaświadczenia o żądanej treści wskazując w uzasadnianiu, że po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego stwierdził zadłużenie w łącznej kwocie 29.891,83 zł – na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w kwocie 29.891,83 za miesiąc sierpień 2022 r. Organ wskazał, że wydanie zaświadczenia o treści zgodnej z żądaniem strony będzie możliwe dopiero po uregulowaniu zaległości wraz z odsetkami ( wniosek z 6 października 2022 r., decyzja z 10 października 2022 r. k-nienumerowane karty a.r.).

Płatnik składek nie zgodził się z powyższą decyzją i wniósł od niej odwołanie inicjując przedmiotowe postępowanie.

Wobec wniosku płatnika składek Sąd postanowieniem z dnia 12 grudnia 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości na okoliczność zweryfikowania prawidłowości rozliczenia konta odwołującej spółki (...) S.A. z siedzibą w W. na dzień 6 października 2022 r.(dzień złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek) oraz na dzień wydania decyzji przez organ rentowy w przedmiotowej sprawie tj. 10 października 2022 r. i ustalenie czy odwołująca spółka posiadała jakiekolwiek zaległości wobec ZUS w w/wym. datach uniemożliwiające wydanie zaświadczenia o niezaleganiu (postanowienie z dnia 12 grudnia 2023 r. k. 142 a.s.).

W opinii z dnia 30 grudnia 2023 r. biegły z zakresu rachunkowości A. G. wskazał, że na podstawie przedłożonego materiału dowodowego nie da się rozwiązać problemu ustaleń, co do ewentualnego istnienia lub nie zaległości w zakresie opłacania składek. Materiał dowodowy w tym zakresie był dla biegłego niewystarczający (opinia biegłego z zakresu rachunkowości A. G. k.146-166 a.s.). Pismem procesowym z dnia 8 lutego 2024 r. odwołujący załączył dodatkowe dokumenty wnioskowane przez biegłego konieczne do wydania opinii (k. 179-180 a.s.). Organ rentowy pismem procesowym z dnia 11 marca 2024 r. wniósł o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłego sądowego odnoszącej się do uwag organu rentowego, które ZUS przedstawił w tym piśmie (k. 187 a.s.).

Sąd postanowieniem z dnia 25 marca 2024 r. dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości A. G. na okoliczność zweryfikowania prawidłowości rozliczenia konta odwołującej spółki (...) S.A. z siedzibą w W. na dzień 6 października 2022 r. (dzień złożenia wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek) oraz na dzień wydania decyzji przez organ rentowy w przedmiotowej sprawie tj. 10 października 2022 r. i ustalenie czy odwołująca spółka posiadała jakiekolwiek zaległości wobec ZUS w w/wym. datach uniemożliwiające wydanie zaświadczenia o niezaleganiu oraz celem ustosunkowania się do zastrzeżeń zgłoszonych przez organ rentowy do opinii z 30 grudnia 2023 r. (postanowienie z dnia 25 marca 2024 r. k. 210 a.s.).

W opinii uzupełniającej z dnia 10 kwietnia 2024 r. biegły sądowy A. G. wskazał, że według danych Platformy ZUS - na dzień 31 marca 2022 r. - zaległość wyniosła 27.978,85 zł i w dniu 11 marca 2022 r.- wydano zaświadczenie o niezaleganiu. Ten stan zaległości utrzymał się do 31 sierpnia 2022 r. jako 29.891,83 zł i na ten dzień odmówiono wydano zaświadczenia o niezaleganiu z płatnością, zgodnie z zaskarżoną decyzją z dnia 10 października 2022 r. W dniu 30 września 2022 r. zadłużenie wykazano, jak w decyzji ZUS - w wysokości 29.891,83 zł - jako świadczenie główne, a w dniu 31 października 2022 r.- po dokonanej wpłacie 30.324,83 zł - i po sfinansowaniu odsetek, nadpłata wyniosła 41 zł. Biegły podkreślił, że dalej występują zmienne stany miesięczne - nadpłaty i zadłużenia, niedające podstawy do ewentualnego zwrotu, (dodatkowo wpłaconej kwoty - w związku z decyzją ZUS z dnia 10 października 2022 r.), a ostatecznie wskazana zaległość wynosi 92.850,83 zł, wg stanu na dzień 31 grudnia 2023 r. Biegły wskazał, że w przedłożonym materiale do akt sprawy, nie jest możliwe śledzenie korekt, wprowadzonych przez ZUS – po wydaniu decyzji (pomimo zaspokojenia roszczenia – wskazanego wydaną decyzją nadal istnieje zadłużenie na koncie płatnika składek) (opinia biegłego z dnia 10 kwietnia 2024 r. k. 214-230 a.s.).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie materiału dowodowego zebranego w aktach sprawy, w tym aktach rentowych oraz na podstawie przeprowadzonej w toku postępowania opinii biegłego z zakresu rachunkowości A. G.. Wiarygodność dokumentów zawartych w niniejszej sprawie nie budziła wątpliwości. Ponadto odwołujący nie zanegował w wystarczający sposób wykazanych nimi informacji, które mają znaczący wpływ na możliwość wydania wnioskowanego zaświadczenia. W toku postępowania nie wykazano bowiem okoliczności mogących zaprzeczyć okolicznościom, że w dniu wydania decyzji na koncie płatnika składek widniało zadłużenie w wysokości 29.891,83 zł na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych za sierpień 2022 r. Sąd oparł się także na opinii biegłego z zakresu rachunkowości i finansów (...). Opinia ta została oceniona jako rzetelna i wiarygodna, gdyż została wydana w oparciu o dokumenty zgromadzone w toku postępowania i w aktach rentowych. Ponadto treść opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Biegły w związku z koniecznością uzupełnienia dokumentacji wydał w toku postępowania opinię uzupełniającą, w której potwierdził, że na dzień wydania decyzji na koncie płatnika widniało zadłużenie w spornej wysokości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie wniesione przez spółkę (...) S.A. jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Spór w przedmiotowej sprawie koncentrował się na tym, czy Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. Inspektorat w W. zasadnie odmówił wydania płatnikowi składek spółce (...) S.A. zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek za sierpień 2022 r.

Na wstępie należy wskazać, że w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza decyzja organu rentowego, od której wniesiono odwołanie (art. 477 ⁹ k.p.c. i art. 477 ¹⁴ k.p.c.) i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności.

Zgodnie z brzmieniem art. 217 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 2000, dalej k.p.a.), organ administracji publicznej wydaje zaświadczenie na żądanie osoby ubiegającej się o zaświadczenie. Zaświadczenie to powinno być wydane bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni (art. 217 § 3 k.p.a.). Jak stanowi ust. 2 pkt 2 art. 217 k.p.a., zaświadczenie wydaje się, jeżeli osoba ubiega się o zaświadczenie ze względu na swój interes prawny w urzędowym potwierdzeniu określonych faktów lub stanu prawnego.

W przypadkach, o których mowa we wspomnianym art. 217 § 2 pkt 2 k.p.a., organ administracji publicznej obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu (art. 218 § 1 k.p.a.). Organ administracji publicznej, przed wydaniem zaświadczenia, może przeprowadzić w koniecznym zakresie postępowanie wyjaśniające (art. 218 § 2 k.p.a.).

Zacytowany wyżej art. 218 § 1 k.p.a. odwołuje się do potwierdzenia w zaświadczeniu faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez organ ewidencji, rejestrów bądź innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Wydanie zaświadczenia polega więc w istocie na przeniesieniu danych ze znajdujących się w posiadaniu organu rejestrów, ewidencji i innych zbiorów do treści zaświadczenia. Użyte w ww. przepisie określenie „danych znajdujących się w jego posiadaniu” nie może być rozumiane dowolnie i rozszerzająco. Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie przyjmuje się, że danymi znajdującymi się w posiadaniu organu administracji są informacje zgromadzone przez ten organ przed wystąpieniem danej osoby o wystawienie zaświadczenia (P. Przybysz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2018; wyrok WSA w Warszawie z 23 stycznia 2013 r., II SA/Wa 955/12; M. Jaśkowska, Komentarz do art. 218 k.p.a. (w:) M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, LEX/el 2016).

Organ administracji obowiązany jest wydać zaświadczenie, gdy chodzi o potwierdzenie faktów albo stanu prawnego, wynikających z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Skoro organ danych takich nie posiada, to nie może on zaświadczyć o określonym stanie faktycznym. Nieposiadanie dokumentu, czy szerzej ujmując danych jest również faktem. Niemniej jednak fakt ten musi wynikać z prowadzonej przez ten organ ewidencji, rejestrów bądź z innych danych znajdujących się w jego posiadaniu. Słowo „wynikać” jest w tym przypadku kluczowe, ponieważ wprowadza związek między danymi posiadanymi przez organ, a faktem poświadczonym w zaświadczeniu. Fakt w znaczeniu przepisów o zaświadczeniu musi być oparty o istniejący stan rzeczy. Fakt nieposiadania określonych danych jest faktem samoistnym, a zatem nie wynika z danych posiadanych przez organ (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 19 kwietnia 2018 r., II SA/Kr 288/18). Gdy problematyka, której dotyczy żądanie strony jest sporna, to wydanie zaświadczenia zgodnie z żądaniem nie jest możliwe. Tam bowiem, gdzie jest spór co do prawa, nie powinno być w tym zakresie wydane zaświadczenie, gdyż ma ono jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych (wyrok Sądu Najwyższego z 8 października 2009 r., II UK 52/09; wyrok Sądy Najwyższego z 2 kwietnia 2003 r., III RN 21/02, tak też: Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 27 listopada 1998 r., III SA 1282/97).

Z zaprezentowanej analizy wynika, że postępowanie w zakresie wydawania zaświadczeń oznacza potwierdzenie stanu faktycznego i prawnego na podstawie posiadanych przez organ dokumentów. Treścią zaświadczenia może być jedynie pozytywne załatwienie wniosku, na co wskazał między innymi Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w wyroku z 10 marca 2011 r. (II SA/Gd 971/10). W sytuacji zaś, gdy dowody posiadane przez organ nie pozwalają na uwzględnienie wniosku, organ ten może wydać jedynie orzeczenie odmawiające wydania zaświadczenia (wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 6 maja 2010 r., VIII SA/Wa 88/10, wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 23 października 2007 r., II SA/Bk 487/07). Odmowa wydania zaświadczenia następuje w przypadku braku interesu prawnego osoby ubiegającej się o zaświadczenie, w przypadku niewłaściwości organu oraz w sytuacji, gdy nie można wydać zaświadczenia o żądanej treści, czy to ze względu na treść posiadanych danych lub dokumentów, czy to ze względu na wyraźne zakazy ustanowione w przepisach prawa (zob. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 8 listopada 2017 r., I OSK 16/16).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd zważył, że skarżona w niniejszym postępowaniu decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była zasadna. W analizowanym przypadku organ rentowy odmówił wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek z uwagi na figurujące na koncie spółki (...) S.A. zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Odwołująca spółka stanowisko organu rentowego kwestionowała wskazując, że zarówno na dzień składania wniosku o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu jak i w dacie wydania zaskarżonej decyzji skarżący nie posiadał zaległości w płatnościach. W toku postępowania na wniosek płatnika składek Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego sądowego z zakresu rachunkowości. Biegły sądowy A. G. w opinii uzupełniającej, po załączeniu dodatkowych dokumentów przez płatnika składek, potwierdził, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji na koncie płatnika składek widniało zadłużenie w spornej wysokości.

Sąd w toczącym się postępowaniu nie mógł badać prawidłowości rozliczenia przez organ rentowy dokonywanych wpłat czy kwestii przedawnienia należności składkowych. Nie taka jest bowiem istota postępowania o wydanie zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami. Prawna formuła instytucji takiego zaświadczenia oparta jest na rozwiązaniu, zgodnie z którym stanowi ono potwierdzenie (pochodną) istniejących faktów lub stanu prawnego. Wraz z ich zmianą zaświadczenie staje się nieaktualne i może być wydane nowe, odpowiadające aktualnemu stanowi prawnemu lub aktualnym faktom. Zaświadczenie nie rozstrzyga żadnej kwestii (sprawy) co do jej istoty. Jak już zostało wskazane, nie tworzy ono, nie uchyla i nie zmienia istniejących stosunków prawnych. Postępowanie o wydanie zaświadczenia nie stanowi zatem rozstrzygnięcia sprawy co do istoty. W związku z tym nie poprzedza go żadne postępowanie, co najwyżej postępowanie wyjaśniające. Równolegle z nim może toczyć się postępowanie w sprawie sensu stricto. W ogóle, gdy problematyka, której dotyczy żądanie strony, jest sporna, to wydanie zaświadczenia zgodnie z żądaniem nie jest możliwe. Tam, gdzie jest spór co do prawa, tam nie powinno być w tym zakresie wydane zaświadczenie, gdyż ma ono jedynie potwierdzać stan rzeczy na podstawie posiadanych przez organ rentowy danych. Zaświadczenie jest więc przejawem wiedzy, nie zaś woli organu rentowego. Innymi słowy, to, że organ rentowy odmówił decyzją wydania skarżącemu zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek, oznacza tylko odmowę wydania takiego zaświadczenia ze względu na wiedzę wynikającą z posiadanych danych ( Wyrok SN z 8.10.2009 r., II UK 52/09, LEX nr 559957).

W przedmiotowej sprawie najistotniejszy jest sam fakt, czy na dzień wydania decyzji przez organ rentowy odwołująca spółka posiada zadłużenie względem ZUS. Przy tym Sąd nie badał wysokości tego zadłużenia, bowiem istotną kwestią z punktu widzenia decyzji w przedmiocie wydania zaświadczenia o niezaleganiu ze składkami jest istnienie zadłużenia w ogóle. Jeśli istnieje zadłużenie, choćby minimalne, to nie ma podstaw do wydania zaświadczenia. Gdyby więc płatnik składek zalegał z płatnością tylko jednej składki, czy jej części, to i tak nie mógłby żądanego zaświadczenia otrzymać. W toczącym się sporze ww. okoliczności zapłaty czy też ściągnięcia składek w toku postępowania pozostają bez znaczenia, ponieważ – jak podkreślił Sąd Najwyższy w uzasadnieniu postanowienia z dnia 13 maja 1999 r. (II UZ 52/99, OSNP 2000/15/601) - decyzja organu rentowego zapada po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, którego przedmiotem i celem jest ustalenie prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego lub ich wysokości - ubezpieczony przedstawia w nim wszelkie okoliczności wiążące się z warunkami stawianymi przez ustawę dla przyznania lub ustalania wysokości świadczeń. W późniejszym postępowaniu, wywołanym odwołaniem od decyzji organu rentowego do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, sąd nie rozstrzyga już o zasadności wniosku o świadczenie, lecz o prawidłowości zaskarżonej decyzji - sąd nie działa w zastępstwie organu rentowego, w związku z czym nie ustala prawa do świadczeń, a jego rozstrzygnięcie odnosi się tylko co do prawidłowości zaskarżonej decyzji. Badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji. Tak więc o zasadności przyznania lub odmowy przyznania świadczenia decydują okoliczności istniejące w chwili ustalania do niego prawa, natomiast postępowanie przed sądem jest postępowaniem weryfikującym ustalenia dokonane przez organ rentowy (Wyrok SN z 4.11.2004 r., II UK 6/04, LEX nr 979175). Należy jednak podnieść, że w postępowaniu z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest wyłączone stosowanie art. 316 § 1 k.p.c., ale należy mieć na względzie, że naczelną zasadą postępowania sądowego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych pozostaje badanie legalności decyzji według stanu na dzień jej wydania (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., II UK 235/11, LEX nr 1216853).

Zaprezentowane poglądy, w części stwierdzającej, że badanie legalności decyzji i orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili wydawania decyzji, odnoszą się również do spraw dotyczących wydania zaświadczenia o niezaleganiu w opłacaniu składek. Sąd kontrolując decyzję dotyczącą odmowy wydania takiego zaświadczenia, uwzględnia stan faktyczny i prawny z daty wydania decyzji, a odstępstwo, o którym była mowa nie jest możliwe. Wynika to z tego, że zaświadczenie, o którym mowa, wydawane jest na określoną datę, zatem zmieniając decyzję w postępowaniu sądowym, Sąd nie ma możliwości stwierdzić, że zaświadczenie powinno być wydane, choć zadłużenie istniało w dacie wydania decyzji, a zostało uregulowane w dacie późniejszej. Strona zresztą w dowolnej chwili o takie zaświadczenie może wystąpić. Podsumowując, skoro w świetle poczynionych przez Sąd ustaleń potwierdzone zostało, że zadłużenie wobec organu rentowego z tytułu nieopłaconych składek istniało w dacie wydania zaskarżonej decyzji, wobec tego nie zachodziła potrzeba badania zarzutu przedawnienia i Sąd kwestię tę pominął. Jak już zostało wcześniej wyjaśnione, w sprawach o wydanie zaświadczenia nie ustala się wysokości zadłużenia, a jedynie stwierdza, czy na dzień wydania decyzji ono istnieje. Jak wynika z orzecznictwa, zaświadczenie stanowi swoistą fotografię stanu faktycznego lub prawnego na daną chwilę (decyzji), a nie o rozstrzyganie, czy i jaki stan zaległości składkowych zachodził na chwilę orzekania w postępowaniu sądowym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 października 2009 r., II UK 52/09). Sąd ubezpieczeń społecznych jest sądem, do którego uprawnień należy wyłącznie zbadanie prawidłowości wydanej przez organ rentowy decyzji i w tym przypadku Sąd ocenił, że decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. Inspektoratu w W. z dnia 10 października 2022 r., nr: (...)- (...) jest prawidłowa, gdyż organ rentowy, wobec widniejącego zadłużenia na koncie płatnika składek, nie miał podstaw do wydania zaświadczenia zgodnie z żądaniem odwołującego.

Mając na względzie powyższe, Sąd działając na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w punkcie pierwszym wyroku oddalił odwołanie płatnika składek jako bezzasadne.

O kosztach zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c., zasądzając od (...) S.A. z siedzibą w W. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. kwotę 360,00 zł, która została ustalona na podstawie § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2023 r., poz. 1935 ze zm.).