Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 7 stycznia 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 7 stycznia 2025 r. w Warszawie

sprawy P. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania P. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 27 lipca 2023 r., znak:(...)

zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 27 lipca 2023 r., znak: (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu P. D. prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia 1 lipca 2023 r. na stałe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 sierpnia 2023 r. P. D. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 27 lipca 2023 r., znak: (...), odmawiającej mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, wnosząc o jej zmianę w całości i przyznanie mu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy od dnia wskazanego we wniosku.

Uzasadniając odwołanie ubezpieczony wskazał, że decyzja jest dla niego krzywdząca, ponieważ nie uwzględnia faktycznych okoliczności związanych z niesprawnością jego organizmu. Decyzja uniemożliwia odwołującemu pełnoprawne funkcjonowanie na rynku pracy i ogranicza możliwości związane z podjęciem zatrudnienia. Ubezpieczony wskazał, że w związku z ograniczeniami organizmu może funkcjonować jedynie w oparciu o wyjątkowe zasady. Konsekwencje powikłań po operacji wynikającej z przebytego raka prostaty uniemożliwiają P. D. pełnoprawne funkcjonowanie w społeczeństwie i w znaczny i trwały sposób ograniczyły jego możliwości na rynku pracy ( odwołanie z 24 sierpnia 2023r. – k. 5, 6 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania, a uzasadniając przedstawione stanowisko wskazał, że w toku postępowania Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z dnia 25 lipca 2023 r. ustaliła, że stopień naruszenia sprawności organizmu ubezpieczonego nie uzasadnia uznania go za osobę niezdolną do pracy. W oparciu o powyższe orzeczenie organ rentowy wydał decyzję z dnia 27 lipca 2023 r., którą odmówił P. D. renty z tytułu niezdolności do pracy ( odpowiedź na odwołanie – k. 14-14v. a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

P. D., urodzony (...) z wykształcenia jest technikiem elektrykiem, obecnie jest zatrudniony jako magazynier/sprzedawca. Ubezpieczony w 2015 roku przeszedł operację onkologiczną – radykalną prostatektomię – po której wystąpiło u niego całkowite nietrzymanie moczu. W związku z nietrzymaniem moczu odwołujący się śpi w pieluchomajtkach a w dzień jest stale zabezpieczony wkładką ochronną, zużywając średnio 6 takich wkładek dziennie (dokumentacja lekarska - akta rentowe, opinie biegłych sądowych, k. 28-29, k. 47-49, k. 71-73, 90-92 a.s.).

Ubezpieczony do 30 czerwca 2023 r. pobierał rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy (okoliczność bezsporna).

W dniu 9 marca 2023 roku P. D. złożył do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ( wniosek – karty bez numeracji akt rentowych).

W toku postępowania przed organem rentowym został skierowany do Lekarza Orzecznika ZUS, który po analizie dokumentacji medycznej, w orzeczeniu z 27 marca 2023 r. uznał, że nie jest on osobą niezdolną do pracy ( orzeczenie lekarza orzecznika ZUS – karta bez numeracji a.r.). Następnie Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z 25 lipca 2023 r., po analizie dokumentacji medycznej, podtrzymała wcześniejsze orzeczenie lekarza orzecznika ZUS ( orzeczenie Komisji Lekarskiej – k. bez numeracji a.r.).

W dniu 27 lipca 2023 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wydał decyzję znak: (...), którą odmówił P. D. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy ( decyzja ZUS z 27 lipca 2023 r. – k. bez numeracji a.r.).

W dniu 28 sierpnia 2023 r. P. D. odwołał się ww. decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W., a sąd postanowieniem z 25 września 2023 r. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych lekarzy: chorób wewnętrznych, urologa oraz onkologa na okoliczność ustalenia, czy odwołujący się jest całkowicie czy częściowo niezdolny do pracy, a jeśli tak, to od kiedy i czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres ( postanowienie z 25 września 2023 r. – k. 16 a.s.).

W opinii z dnia 16 stycznia 2024 r. biegły sądowy onkolog kliniczny J. B. po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną stwierdził u P. D. raka gruczołu krokowego /adenoca G3/, stan po prostatektomii z limphadenectomią zasłonową obustronną, uszkodzenia mechaniczne zwieraczy, schorzenia współistniejące. W ocenie biegłego dolegliwości opiniowanego są efektem ubocznym stosowanego leczenia, a nie aktualnym stanem onkologicznym. W ocenie biegłego na dzień badania zaawansowanie schorzenia onkologicznie nie narusza sprawności organizmu w stopniu uniemożliwiającym zatrudnienie go zgodnie z kwalifikacjami. Zdaniem biegłego wskazane jest przeprowadzenie badania przez biegłego urologa i jego ocena zdolności do pracy opiniowanego ( opinia biegłego onkologa klinicznego J. B. – k. 28-29 a.s.).

Biegła sądowa z zakresu chorób wewnętrznych E. R. w opinii z dnia 22 marca 2023 roku po przeprowadzeniu badania oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną rozpoznała u P. D. nadciśnienie tętnicze, raka gruczołu krokowego, stan po prostatektomii z limphadenectomią zasłonową obustronną, nietrzymanie moczu o charakterze wysiłkowym, zaburzenia depresyjne, chorobę zwyrodnieniową stawu kolanowego lewego, żylaki kończyny dolnej lewej, stan po zakrzepicy żył powierzchniowych kończyny dolnej lewej. Biegła wskazała na brak niezdolności do pracy z przyczyn internistycznych i konieczność oceny w obszarach poza jej specjalizacjami przez biegłych onkologa oraz urologa ( opinia biegłej sądowej z zakresu chorób wewnętrznych E. R. – k. 47-49 a.s.).

Biegły sądowy urolog P. M. w opinii z dnia 22 sierpnia 2024 roku po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną stwierdził u P. D. raka gruczołu krokowego po radykalnej prostatektomii, podejrzenie progresji biochemicznej markerowej, całkowite nietrzymanie moczu, całkowitą dysfunkcję erekcji, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia depresyjne. W ocenie biegłego opiniowane jest częściowo niezdolny do pracy w zakresie posiadanych kwalifikacji. Niezdolność ta jest trwała i powstała bezpośrednio po leczeniu operacyjnym raka gruczołu krokowego w 2015 roku. Biegły wskazał, że przyczyną lekkiego stopnia niepełnosprawności z przyczyn urologicznych jest całkowite nietrzymanie moczu wymagające zaopatrzenia w środki higieniczne. Zdaniem biegłego dysfunkcja ta jest trwała i nie rokuje poprawy ( opinia biegłego sądowego urologa P. M. – k. 71-73 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. pismem z dnia 19 września 2024 r. złożył zastrzeżenia do opinii biegłego sądowego urologa P. M. z dnia 22 sierpnia 2024 r Organ rentowy wniósł o dopuszczenie dowodu z opinii uzupełniającej ( pismo ZUS z 19.09.2024 r. – k. 83 a.s.).

Sąd postanowieniem z dnia 23 września 2024 r. dopuścił dowód z uzupełniającej opinii biegłego sądowego lekarza urologa dr n. med. P. M. na okoliczność ustosunkowania się do zarzutów zgłoszonych przez organ rentowy do opinii z dnia 22.08.2024 r. w piśmie procesowym z dnia 19.09.2024 r. ( postanowienie z 23 września 2024r. – k. 85 a.s.).

Biegły sądowy urolog P. M. w opinii uzupełniającej z dnia 31 października 2024 roku podtrzymał opinię główną, że odwołujący się jest osobą częściowo niezdolną do pracy w zakresie posiadanych kwalifikacji. Niezdolność ta jest trwała i powstała bezpośrednio po leczeniu operacyjnym raka gruczołu krokowego w 2015 roku. Biegły wskazał, że pełne nietrzymanie moczu ogranicza w sposób istotny możliwość pracy w pełnym wymiarze godzin, ze względu na nasilenie się objawów stanowi przeciwwskazanie do pracy fizycznej zwłaszcza wymagającej dźwigania oraz może być przyczyną odczucia społecznego odrzucenia w przypadku braku zapewnionych szczególnych warunków umożliwiających zachowanie higieny. Nadto biegły wskazał, że P. D. miał orzeczoną częściową niezdolność do pracy do 31.03.2023 r., a jak wynika z dokumentacji medycznej i zebranego podczas badania wywiadu, jego stan zdrowia po tej dacie nie uległ poprawie i nie rokuje poprawy w przyszłości ( opinia uzupełniająca biegłego sądowego urologa P. M. – k. 90-92 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. pismem z dnia 19 listopada 2024 r. poinformował, że nie wnosi uwag do opinii biegłego urologa z dnia 31 października 2024 roku i przyjmuje wnioski biegłego ( pismo ZUS z 19.11.2024 r. – k. 1022 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną P. D., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziły zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły także opinie wydane przez biegłych sądowych lekarzy: urologa, onkologa i specjalisty chorób wewnętrznych. Sąd ocenił je jako fachowe i rzetelne, ponieważ każda opinia została wydana przy uwzględnieniu dokumentacji medycznej oraz po zbadaniu ubezpieczonego. Nadto opiniujący ubezpieczonego biegli posiadają specjalizacje odpowiadające rozpoznanym u niego schorzeniom. Treść ich opinii jest jasna i logiczna, a także wyczerpująco i przekonująco uzasadniona. Z punktu widzenia opinii biegłych onkologa i specjalisty chorób wewnętrznych nie ma podstaw do tego by stwierdzić niezdolność do pracy odwołującego się, jednak główne schorzenie wywołujące taką niezdolność u P. D. dotyczy układu moczowego, co stwierdził biegły urolog dr n. med. P. M.. Prezentowane przez tego biegłego wnioski dotyczące istnienia u ubezpieczonego częściowej niezdolności do pracy na stałe, mają charakter stanowczy i jednoznaczny. Należy podkreślić, że organ rentowy opinię biegłego urologa P. M. kwestionował, natomiast po wydaniu opinii uzupełniającej, poinformował Sąd, że nie wnosi uwag do opinii biegłego i przyjmuje jego wnioski.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie P. D. podlegało uwzględnieniu.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne. Wobec przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości i przyjęcia wniosków z opinii biegłego urologa przez organ rentowy, sąd na podstawie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1. jest niezdolny do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4. nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że P. D. do 31 marca 2023 roku był częściowo niezdolny do pracy i w związku z tym pobierał rentę. Ze względu na upływ terminu, na jaki świadczenie zostało mu przyznane ostatnio, w marcu 2023 roku wnioskował o jego przedłużenie, ale została wydana decyzja odmawiająca mu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Sąd, badając zgodność z prawem tej decyzji, miał na względzie art. 107 ustawy emerytalnej, który wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Cytowany przepis wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. W aspekcie formalnoprawnym następuje więc zmiana rodzaju pobieranej renty, utrata prawa do renty lub ponowne nabycie uprawnień. W kontekście powyższego przyjmuje się, że przy rozpoznawaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 ustawy emerytalnej, należy zbadać czy aktualny na dzień wydania decyzji stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę uległ zmianie w stosunku do stanu od ustania prawa do ostatnio pobieranego świadczenia. Poprawa stanu zdrowia, zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem, jest podstawą do odmowy dalszego prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (zob. np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 16 lutego 2016r.). Jeśli tej poprawy brak, a contrario nie ma podstaw do odmowy przyznania świadczenia rentowego na dalszy okres. O zmianach w prawie i wysokości świadczeń rentowych przesądza wynik badania lekarskiego przeprowadzanego przez Lekarza Orzecznika ZUS/Komisję Lekarską ZUS, które to organy orzecznicze dokonują oceny niezdolności do pracy, jej stopnia i trwałości. Treść orzeczenia Lekarza Orzecznika ZUS/Komisji Lekarskiej ZUS w przedmiocie zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, braku tej niezdolności lub jej ponownego powstania, powinna w równym stopniu wynikać z profesjonalnej oceny stanu zdrowia badanego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001r., II UKN 181/00).

Dokonanie oceny niezdolności do pracy ubezpieczonego powinno nastąpić przy uwzględnieniu regulacji art. 12 ustawy emerytalnej, zgodnie z którą niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Przepis art. 12 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. W myśl ww. przepisów osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia w postępowaniu odwoławczym wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. W tym znaczeniu biegły jest pomocnikiem sądu, jednakże prezentuje własne stanowisko w kwestii, którą sąd rozstrzyga. Biegły zachowuje niezawisłość co do merytorycznej treści opinii, co zapewnia prawidłową rolę tej opinii w postępowaniu sądowym. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1997r., I CKN 44/96; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe z uwzględnieniem dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz ustalił stan faktyczny w oparciu o jej analizę dokonaną przez powołanych w sprawie biegłych sądowych z zakresu urologii, onkologii i chorób wewnętrznych. Ocena opinii, jakie wskazani biegli wydali, została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, jednak warto jeszcze raz podkreślić, że biegły urolog dr n. med. P. M. wyraźnie stwierdził, że odwołujący się jest osobą częściowo niezdolną do pracy w zakresie posiadanych kwalifikacji. Niezdolność ta jest trwała i powstała bezpośrednio po leczeniu operacyjnym raka gruczołu krokowego w 2015 roku. Biegły wskazał, że pełne nietrzymanie moczu ogranicza w sposób istotny możliwość pracy w pełnym wymiarze godzin, ze względu na nasilenie się objawów stanowi przeciwwskazanie do pracy fizycznej zwłaszcza wymagającej dźwigania oraz może być przyczyną odczucia społecznego odrzucenia w przypadku braku zapewnionych szczególnych warunków umożliwiających zachowanie higieny. Ostatecznie organ rentowy po wydaniu opinii uzupełniającej przez biegłego urologa dr n. med. P. M., zaakceptował wnioski przedstawione przez biegłego i poinformował, że nie wnosi uwag do opinii. W tych okolicznościach nie było podstaw, by decyzję organu rentowego uznać za prawidłową.

Mając powyższe na uwadze, odwołanie podlegało uwzględnieniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. poprzez przyznanie ubezpieczonemu prawa do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy zgodnie z jego wnioskiem tj. od dnia 1 lipca 2023 roku na stałe.