Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 lutego 2025 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia SO Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 lutego 2025 r. w Warszawie

sprawy T. P.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania T. P.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 25 lipca 2023 roku, znak:(...)

1.  zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. z dnia 25 lipca 2023 roku, znak: (...)w ten sposób, że przyznaje odwołującemu T. P. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r.,

2.  w pozostałym zakresie oddala odwołanie,

3.  stwierdza, że organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

UZASADNIENIE

T. P. w dniu 30 sierpnia 2023 r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 lipca 2023 r. znak: (...) wnosząc o jej zmianę poprzez przyznanie mu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Uzasadniając odwołanie, ubezpieczony wskazał, że jest pacjentem po trzech nowotworach, pod ścisłą opieką onkologiczną (odwołanie k. 3-3v. a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że komisja lekarska ZUS, orzeczeniem z dnia 29 maja 2023 r. uznała, że T. P. jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2026 r. Orzeczenie to stanowiło podstawę do wydania zaskarżonej decyzji (odpowiedź na odwołanie, k. 11-11v. a.s.).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. P., urodzony w dniu (...), jest inżynierem inżynierii środowiska. W okresie od dnia 1 października 1992 r. do 30 czerwca 1994 r. pracował na stanowisku sprzedawcy – doradcy technicznego. Następnie od 15 maja 1994 r. do 31 marca 1995 r. w ramach własnej działalności gospodarczej prowadził handel artykułami sanitarnymi, od 1 lutego 1995 r. w ramach własnej działalności gospodarczej z zakresu inżynierii środowiska, której przedmiotem było projektowanie i wykonawstwo instalacji sanitarnych, odwołujący był kierownikiem robót, świadczył pracę samodzielnie, wyjeżdżał w teren oraz wykonywał prace na wysokości. T. P. w okresie od grudnia 2005 r. do marca 2009 r. był całkowicie niezdolny do pracy, następnie od 6 maja 2010 r. nieprzerwanie do 30 kwietnia 2023 r. był częściowo niezdolny do pracy i pobierał z tego tytułu rentę. U T. P. rozpoznano złośliwy, czynny hormonalnie guz chromochłonny nadnercza lewego, stan po adrenalektomii lewostronnej, wznowę i rozsiew guza do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...), guza nieoperacyjnego z naciekiem naczyń, stan po usunięciu guza nerki prawej – rak brodawkowaty, stan po autologicznym przeszczepie szpiku i radioterapii z powodu chłoniaka grudkowego, stan po terapii rituksymabem, schorzenia współistniejące ( akta rentowe, opinia biegłego chirurga J. P. k. 48-49 a.s., opinia biegłego onkologa klinicznego J. B. k. 119-121 a.s., opinia biegłej specjalistki medycyny pracy M. K. k. 181-184 a.s.)

W dniu 13 marca 2023 r. T. P. złożył wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS, orzeczeniem z 26 kwietnia 2023 r., ustalił że badany jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2026 r. Na skutek sprzeciwu ubezpieczonego komisja lekarska ZUS, orzeczeniem z dnia 29 maja 2023 r. ustaliła, że T. P. jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2026 r.. W oparciu o powyższe Zakład Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. decyzją z 25 lipca 2023 roku stwierdził, że T. P. jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2026 r. (nienumerowane karty akt rentowych).

Od ww. decyzji organu rentowego, ubezpieczony T. P. złożył odwołanie, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie k. 3-3v. a.s.).

Postanowieniem z dnia 13 października 2023 r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: onkologa, chirurga miękkiego oraz medycyny pracy, celem ustalenia czy odwołujący się jest całkowicie lub częściowo niezdolny do pracy, a jeżeli tak, to od kiedy oraz czy jest to niezdolność trwała czy okresowa, a jeżeli okresowa to na jaki okres (postanowienie z dnia 13 października 2023 r., k. 14 a.s.).

W opinii z dnia 4 grudnia 2023 r. biegły sądowy chirurg J. P. po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną, stwierdził że T. P. jest częściowo, okresowo niezdolny do pracy od dnia 24 kwietnia 2023 r. do 30 kwietnia 2026 r. Biegły wskazał, że zgadza się z decyzją komisji lekarskiej ZUS z dnia 29 maja 2023 r. (opinia biegłego chirurga J. P. k. 48-49 a.s.).

T. P. złożył zastrzeżenia do opinii biegłego J. P., wskazując że biegły z zakresu chirurgii oraz chirurgii naczyniowej odniósł się wyłącznie do schorzeń dotyczących jego specjalizacji, tj. żylaków kończyn dolnych oraz przepukliny brzusznej w bliźnie pooperacyjnej. W ocenie odwołującego te schorzenia są dolegliwościami mniej istotnymi od pozostałych ( pismo z 27 grudnia 2023 r. k. 58-58v. a.s.).

Pismem z 22 stycznia 2024 roku T. P. złożył dodatkową dokumentację medyczną, potwierdzającą konieczność ponownego wykonania operacji usunięcia wznowy guza chromochłonnego ( pismo z 22 stycznia 2024 r. k. 68 a.s.).

W opinii z dnia 2 maja 2024 r. biegły sądowy onkolog kliniczny J. B. po przeprowadzeniu badania lekarskiego oraz dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną, stwierdził że aktualnie T. P. jest całkowicie niezdolny do pracy od chwili potwierdzenia progresji i rozsiewu procesu onkologicznego – nadnercze, okresowo od stycznia 2024 r. do końca marca 2026 r. Biegły wskazał, że u odwołującego mamy do czynienia z progresją choroby pod postacią wznowy złośliwego, czynnego hormonalnie guza chromochłonnego nadnercza lewego z rozsiewem do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...). W lutym 2024 roku podjęto próbę radykalnego zabiegu jednak ze względu na naciek otaczających tkanek, naczynia krwionośnie, guz został uznany za nieoperacyjny. Biegły zdiagnozował u badanego: złośliwy, czynny hormonalnie guz chromochłonny nadnercza lewego, stan po adrenalektomii lewostronnej, wznowę i rozsiew guza do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...), guza nieoperacyjnego z naciekiem naczyń, stan po usunięciu guza nerki prawej – rak brodawkowaty, stan po autologicznym przeszczepie szpiku i radioterapii z powodu chłoniaka grudkowego, stan po terapii rituksymabem, schorzenia współistniejące (opinia biegłego onkologa klinicznego J. B. k. 119-121 a.s.).

W opinii z dnia 7 listopada 2024 r. biegła sądowa specjalistka medycyny pracy M. K. po dokonaniu analizy akt sprawy wraz ze zgromadzoną dokumentacją medyczną, stwierdziła że T. P. jest okresowo całkowicie niezdolny do pracy od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r. z uwagi na progresję choroby, tj. wznowę złośliwego, czynnego hormonalnie guza chromochłonnego nadnercza lewego z rozsiewem do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...). Biegła stwierdziła, że całkowita niezdolność do pracy ma charakter okresowy z uwagi na możliwość poprawy stanu zdrowia po zastosowanym leczeniu. W ocenie biegłej do 14 stycznia 2024 r. ubezpieczony był nadal częściowo niezdolny do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji (opinia biegłej specjalistki medycyny pracy M. K. k. 181-184 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o dokumenty znajdujące się w aktach sprawy oraz aktach organu rentowego. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń.

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły przede wszystkim opinie biegłych sądowych: onkologa klinicznego J. B. i specjalistki medycyny pracy M. K. oraz chirurga J. P.. Opinie zostały poprzedzone analizą dokumentacji medycznej, a opinie onkologiczna oraz chirurgiczna dodatkowo badaniami przedmiotowymi. Wszystkie opinie zawierają dokładną ocenę stanu zdrowia w kontekście występujących u ubezpieczonego schorzeń, w których specjalizują się poszczególni biegli. Ponadto biegli sformułowali wnioski w opiniach w sposób zrozumiały, jednoznaczny, a przy tym należycie je uzasadnili. Prezentowane przez biegłych onkologa klinicznego J. B. i specjalistkę medycyny pracy M. K. wnioski dotyczące istnienia u ubezpieczonego okresowej całkowitej niezdolności do pracy od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r. z uwagi na progresję choroby, tj. wznowę złośliwego, czynnego hormonalnie guza chromochłonnego nadnercza lewego z rozsiewem do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...), mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały wyczerpująco uzasadnione. Biegły sądowy chirurg J. P. nie stwierdził u T. P. okresowej całkowitej niezdolności do pracy, ale należy podkreślić, że opinia została sporządzona przed datą jej powstania w styczniu 2024 r., tj. 4 grudnia 2023 r. Wszyscy biegli byli zgodni co do faktu, że przed 14 stycznia 2024 r. ubezpieczony pozostawał okresowo częściowo niezdolny do pracy. Sąd uznał, że biorąc pod uwagę wszystkie opinie nie można mieć wątpliwości co do istnienia od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r. okresowej całkowitej niezdolności do pracy. Sąd przyjął zatem opinie biegłych sądowych jako podstawę dokonanych ustaleń faktycznych oceniając, że brak jest podstaw do ich negowania.

Biorąc powyższe pod uwagę, sąd uznał, że zgromadzony w sprawie materiał dowodowy stanowi wystarczającą podstawę do wydania orzeczenia kończącego postępowanie w niniejszej sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Odwołanie T. P. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 25 lipca 2023 r. znak: (...), skutkowało zmianą decyzji poprzez przyznanie odwołującemu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 1 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r. oraz podlegało oddaleniu w pozostałym zakresie.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 148 ¹ § 1 kodeksu postępowania cywilnego (Dz.U. z 2023 r. poz. 1550, dalej: k.p.c.) sąd może rozpoznać sprawę na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany uznał powództwo lub gdy po złożeniu przez strony pism procesowych i dokumentów, w tym również po wniesieniu zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo sprzeciwu od wyroku zaocznego, sąd uzna – mając na względzie całokształt przytoczonych twierdzeń i zgłoszonych wniosków dowodowych – że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne, co w konsekwencji pozwoliło na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym.

Ubezpieczony wnioskował o przyznanie prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Z uwagi na stanowisko organu rentowego, który zaskarżoną decyzją przyznał prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy, spór koncentrował się wokół tego, czy T. P. jest osobą częściowo, czy całkowicie niezdolną do pracy, na co wskazywał w odwołaniu.

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2022r., poz. 504, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1. jest niezdolny do pracy,

2. ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3. niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4. nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

W przedmiotowej sprawie bezsporne jest, że T. P. w okresie od grudnia 2005 r. do marca 2009 r. był całkowicie niezdolny do pracy, następnie od 6 maja 2010 r. nieprzerwanie do 30 kwietnia 2023 r. był częściowo niezdolny do pracy i pobierał z tego tytułu rentę. Ze względu na upływ terminu, na jaki świadczenie zostało mu przyznane ostatnio, w marcu 2023 roku wnioskował o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy i 25 lipca 2023 r. organ rentowy wydał decyzję ustalającą, że ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy do 30 kwietnia 2026 r., z czym nie zgodził się T. P., wskazując w odwołaniu, że jest całkowicie niezdolny do pracy.

Sąd, badając zgodność z prawem tej decyzji, miał na względzie art. 107 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy oraz wysokość tych świadczeń ulega zmianie, jeżeli w wyniku badania lekarskiego, przeprowadzonego na wniosek lub z urzędu, ustalono zmianę stopnia niezdolności do pracy, brak tej niezdolności lub jej ponowne powstanie. Cytowany przepis wskazuje, że prawo do świadczeń uzależnionych od niezdolności do pracy może ulec zmianom w przypadku zmiany kwalifikacji niezdolności do pracy, jej ustania lub ponownego powstania. W aspekcie formalnoprawnym następuje więc zmiana rodzaju pobieranej renty, utrata prawa do renty lub ponowne nabycie uprawnień. W kontekście powyższego przyjmuje się, że przy rozpoznawaniu spraw o dalsze prawo do renty, zgodnie z art. 107 w/wym. ustawy, należy zbadać czy aktualny stan zdrowia osoby ubiegającej się o rentę uległ zmianie w stosunku do stanu od ustania prawa do ostatnio pobieranego świadczenia.

Dokonanie oceny niezdolności do pracy ubezpieczonego powinno nastąpić przy uwzględnieniu regulacji art. 12 ustawy emerytalnej, zgodnie z którą niezdolność do pracy jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu. Przepis art. 12 ust. 2 i 3 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. W myśl ww. przepisów osobą częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000 r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979 r., II URN 111/79). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 stycznia 2004 r., II UK 222/03).

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia w postępowaniu odwoławczym wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. W tym znaczeniu biegły jest pomocnikiem sądu, jednakże prezentuje własne stanowisko w kwestii, którą sąd rozstrzyga. Biegły zachowuje niezawisłość co do merytorycznej treści opinii, co zapewnia prawidłową rolę tej opinii w postępowaniu sądowym. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Najwyższego z 7 stycznia 1997 r., I CKN 44/96; wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016 r., III AUa 1609/15).

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy przeprowadził postępowanie dowodowe z uwzględnieniem dokumentacji medycznej ubezpieczonego oraz ustalił stan faktyczny w oparciu o jej analizę dokonaną przez powołanych w sprawie biegłych sądowych z zakresu chirurgii, onkologii i medycyny pracy. Ocena opinii, jakie wskazani biegli wydali, została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, jednak warto jeszcze raz podkreślić, że wszyscy biegli byli zgodni co do faktu, że przed 14 stycznia 2024 r. ubezpieczony pozostawał okresowo częściowo niezdolny do pracy, natomiast onkolog kliniczny J. B. i specjalistka medycyny pracy M. K. zgodnie stwierdzili u ubezpieczonego okresową całkowitą niezdolność do pracy od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r. z uwagi na progresję choroby, tj. wznowę złośliwego, czynnego hormonalnie guza chromochłonnego nadnercza lewego z rozsiewem do węzłów chłonnych okołoaortalnych i kręgu (...), a różnice, jakie wystąpiły w opinii biegłego chirurga z 4 grudnia 2023 r., wynikały z tego, że całkowita niezdolność do pracy wystąpiła u T. P. w trakcie trwania procesu, już po wydaniu opinii przez biegłego chirurga J. P.. Ostatecznie organ rentowy po wydaniu opinii przez biegłych onkologa i specjalistkę medycyny pracy, którzy stwierdzili, że występuje u odwołującego okresowa całkowita niezdolność do pracy od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r., poinformował Sąd, że nie wnosi uwag do opinii.

Mając na uwadze powyższe, odwołanie podlegało uwzględnieniu w części na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. poprzez przyznanie ubezpieczonemu renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy na okres od 14 stycznia 2024 r. do 31 marca 2026 r.

W pozostałym zakresie Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie jako niezasadne.

Zgodnie z treścią art. 118 ust. 1a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, Sąd przyznając prawo do renty, ma obowiązek ustalić czy organ rentowy ponosi lub nie ponosi odpowiedzialności za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie istniały podstawy do stwierdzenia odpowiedzialności organu rentowego za nieprzyznanie odwołującemu prawa do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy już na etapie postępowania przed ZUS. W niniejszej sprawie odwołujący dopiero na etapie postępowania odwoławczego stał się całkowicie niezdolny do pracy i uzupełnił dokumentację medyczną, w oparciu o którą wypowiedzieli się biegli sądowi. Ustalona przez biegłych sądowych całkowita niezdolność do pracy odwołującego została wydana w oparciu o uzupełniony materiał dowodowy, z którym zarówno Lekarz Orzecznik ZUS jak i Komisja Lekarska ZUS nie mogli się zapoznać i orzec na jego postawie. Zmiana stanu zdrowia T. P. oraz zgromadzony materiał dowodowy w postaci dokumentacji lekarskiej miały istotny wpływ na treść orzeczenia. Wobec powyższego Sąd orzekł jak w pkt 3 sentencji wyroku.