Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 czerwca 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Renata Gąsior

Protokolant Marta Jachacy

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 29 maja 2019 r. w Warszawie

sprawy D. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

z udziałem (...) Spółki Akcyjnej w W.

o podleganie ubezpieczeniom społecznym

na skutek odwołania D. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 24 października 2018 roku nr (...)-ORZ-D

1. zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W. z dnia 24 października 2018 roku nr (...)-ORZ-D, w ten sposób, że stwierdza, że D. K. jako pracownik u płatnika składek (...) Spółki Akcyjnej w W. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2018 r.,

2. zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. na rzecz odwołującej D. K. kwotę 180,00 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Ubezpieczona D. K. złożyła w dniu 19 listopada 2018 r. odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 października 2018 roku nr (...)-ORZ-D zaskarżając ją w całości i wnosząc o jej zmianę poprzez uznanie, że odwołująca podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika (...) S. A. od dnia 1 kwietnia 2018 r.

Odwołująca reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika zarzuciła organowi rentowemu niezgodność decyzji ze stanem faktycznym, naruszenie art. 6 ust. 1 pkt 1 i art. 18 ust 1 w zw. z art. 20 ust. 1 i art. 4 pkt 9, z zastrzeżeniem art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, naruszenie art. 68 ust 1, art. 12 ust 1, art. 13 ust 1, art. 18 ust 1, art. 20 ust 1, art. 36 ust 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121 z późn. zm.) oraz art. 29 ust 1 ustawy z dnia 13 lipca 2006 r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz.U. z 2014 r., poz. 272 z późn. zm.), naruszenie art. 83 ust 1 pkt 3 ustaw z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015 r., poz. 121 z późn. zm.), naruszenie art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeksu pracy (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r., poz. 917 z późn. zm.).

W uzasadnieniu pełnomocnik ubezpieczonej zaznaczyła, że organ rentowy uznał, że (...)-K. nie podlega ubezpieczeniom społecznym, głównie ze względu na fakt, iż po upływie nie całych dwóch miesięcy od rozpoczęcia pracy rozchorowała się i nie mogła świadczyć pracy. Powoływane przez Organ rentowy w uzasadnieniu argumenty są jednak sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym, a także błędne merytorycznie. D. (...) - K. zawarła umowę o pracę z pracodawcą (...) S.A. w dniu 3 kwietnia 2018 r. na stanowisku C. D. Manager i wykonywała swoje obowiązki pod kierownictwem pracodawcy, w miejscu ustalonym przez pracodawcę będąc w dyspozycji pracodawcy przez 8 godzin dziennie, 5 razy w tygodniu. Odpowiednie dokumenty zostały przedstawione w ramach postępowania kontrolnego. Organ rentowy niesłusznie uznał, że D. K. wykonywała czynności, które mogłaby wykonywać w ramach umowy o dzieło. Takie uzasadnienie jest stanowiskiem nieobiektywnym, jednostronnym spojrzeniem organu rentowego na kwestię współpracy D. K. i płatnika. Stanowisko Organu rentowego w niniejszej sprawie opiera się na założeniu, że ubezpieczona działała nieuczciwie - zawarła umowę o pracę celem uzyskania w niedalekiej przyszłości wysokiego świadczenia ubezpieczeniowego w związku z ciążą. W tym miejscu należy przypomnieć (za Sądem Okręgowym w Szczecinie - wyrok z dnia 22 styczni 2014 r., sygn. VI U 1279/13), że żaden przepis prawa nie zabrania zatrudniania kobiet w ciąży i godziwego ich wynagradzania. Zakaz taki byłby bowiem sprzeczny z Konstytucją RP. Podkreślenia nadto wymaga, że nawet jeśli głównym powodem, dla którego D. K. nawiązała stosunek pracy było dążenie do uzyskania przez zawarcie umowy o pracę ochrony gwarantowanej pracowniczym ubezpieczeniem społecznym, to takie dążenie nie może zostać uznane za zmierzające do dokonania czynności sprzecznej z prawem albo mającej na celu obejście prawa. Przeciwnie, należało ocenić je jako zachowanie rozsądne i uzasadnione zarówno z osobistego, jak i społecznego punktu widzenia. Między innymi z tego powodu kobietom ciężarnym przysługuje prawna ochrona przed odmową zatrudnienia z powodu ciąży, a odmowa nawiązania stosunku pracy, podyktowana taką przyczyną, jest traktowana jako dyskryminacja ze względu na płeć i powoduje odpowiedzialność odszkodowawczą pracodawcy. Przepisy kodeksu pracy przewidują również szeroką ochronę stosunku pracy kobiet w ciąży właśnie dlatego, iż bardzo często kobiety są przez pracodawców dyskryminowane z powodu obawy zajścia w ciążę. Z kolei w sytuacji, gdy już pracodawca zdecyduje się na zatrudnienie kobiety i okaże się, że zaszła ona w ciążę - Organ rentowy podejmuje działania niezgodnie z zasadami współżycia społecznego uznając, iż kobiecie w ciąży nie należy przyznawać uprawnień z ubezpieczenia społecznego. Płatnik jest firmą działającą prężnie od wielu lat na rynku polskim, zatrudnia kilkunastu pracowników, których pensje są zróżnicowane (w tym zatrudniony na 1/4 etatu Projekt Manager z wynagrodzeniem 8.400 zł brutto), brak spokrewnienia pracowników i pracodawcy, fakt, że Pani D. K. była jednym z współtwórców portalu, do którego prowadzenia została zatrudniona, doświadczenie ubezpieczonej zgodne z potrzebami pracodawcy. Organ rentowy nie odwołał się do tych argumentów podkreślając jedynie te, które mają negatywny wydźwięk. Organ rentowy podkreśla krótki okres zatrudnienia, jednak nie wskazuje na proces długotrwałej wcześniejszej współpracy stron, na podstawie której ubezpieczona mogła oczekiwać zatrudnienia na lepszych warunkach, w tym zawarcia umowy o pracę. Organ rentowy skupia się na fakcie braku zatrudnienia osoby na zastępstwo nie odnosząc się do braku realnej możliwości zatrudnienia osoby o porównywalnych kwalifikacjach, jak również do braku możliwości przewidzenia w jakim okresie czasu ubezpieczona pozostawałaby niezdolna do pracy. W związku z powyższym decyzja wydana w niniejszej sprawie nie jest poparta ani odpowiednią podstawą prawną, ani wyrokiem sądu ani innymi dowodami świadczącymi o działaniu Pani D. K. czy też jej pracodawcy w złej wierze, dlatego powinna być zmieniona na korzyść ubezpieczonej (odwołanie z dnia 19 listopada 2018 r., k. 3 – 12 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 11 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wniósł o jego oddalenie.

Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy wyjaśnił, że decyzją z dnia 24 października 2018 r., nr: (...)-ORZ-D, ZUS (...) Oddział w W. wyłączył D. K. z ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy o pracę zawartej z płatnikiem (...) S.A. Na podstawie zeznań płatnika i ubezpieczonej oraz przedłożonych w sprawie dokumentów a także analizy dokumentacji zaewidencjonowanej na koncie płatnika i ubezpieczonego ustalił, że D. K. w dniu 10 kwietnia 2018 r. została zgłoszona do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych oraz do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu umowy o pracę zawartej w dniu 3 kwietnia 2018 r. od 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r., w pełnym wymiarze czasu pracy, z wynagrodzeniem 8.515 zł brutto, na stanowisku C. D. Manager. Już od 9 maja 2018 r. D. K. była niezdolna do pracy, od dnia 11 czerwca 2018 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wpłynęło roszczenie o wypłatę zasiłku chorobowego. Ubezpieczona przepracowała zaledwie miesiąc. Największe wątpliwości organu rentowego wzbudził fakt, że odwołująca nigdy dotąd, przed zatrudnieniem w (...) S.A., nie była zgłaszana do ubezpieczeń społecznych od tak wysokiej kwoty, zatem jej partycypacja w powszechnym systemie ubezpieczeniowym jest znikoma. Spółka (...) S.A. rozpoczęła działalność od 2011 r. a przedmiotem jej działalności jest produkcja gier komputerowych oraz aplikacji m.in. z obszaru wirtualnej rzeczywistości oraz rozszerzonej rzeczywistości. Analiza konta wykazała, że aktualnie płatnik zatrudnia 13 osób w ramach umowy o pracę. Płatnik składek wyjaśnił, że D. K. została zatrudniona w (...) S.A. z uwagi na uruchomienie portalu crowdfundingowego, którego współtwórcą była w/w, dlatego spółka uznała iż ubezpieczona jest osobą odpowiednią do jego prowadzenia jak i promowania. Z zeznań płatnika składek wynika, że D. K. została zatrudniona jako osoba znająca warstwę techniczną portalu CrowdDragons.com (była jego współtwórczynią i posiadała wiedzę na temat (...).com) jak również posiadała wiedzę w zakresie reklamy, pozycjonowania oraz promowania produktów. Natomiast z zeznań ubezpieczonej wynika, że współpracowała z spółką na zasadach doraźnego wykonywania dzieła (współpraca projektowa/umowa o dzieło) stąd w/w dowiedziała się o zapotrzebowaniu na interesujące ją stanowisko. Wbrew twierdzeniom strony odwołującej fakt wcześniejszej współpracy stron jest niezwykle istotny dla sprawy, gdyż zarówno płatnik jak i ubezpieczona podczas współpracy projektowa/umowa o dzieło nie ujmowali obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne jak również w/w nie miała potrzeby ochrony ubezpieczeniowej do póki nie pojawiła się perspektywa korzystania ze świadczeń wynikających z ciąży. Do akt sprawy zostały dołączone liczne maile oraz broszury promocyjne, jednakże Oddział uznał, że wszystkie obowiązki wykonywane przez D. K. w trakcie spornej umowy o pracę mogły być wykonywane w ramach wcześniejszej umowy o dzieło. Jednakże w przypadku wykonywania umowy o dzieło w/w nie przysługiwałyby żadne świadczenia związane z macierzyństwem. W związku z powyższym istotny jest fakt, że gdyby nie nagła potrzeba zasiłkowa z całą pewnością przedmiotowy stosunek pracy nie zostałby zawarty. Dodatkowo w toku postępowania płatnik składek oraz zgłoszona do ubezpieczeń oprócz maili oraz broszur promocyjnych przedłożyli również dokumentację w postaci: umowy o pracę, potwierdzenia wykonywanych przelewów z wynagrodzeniem, dokumentację kadrowo-osobową tj. dokumentację mającą stanowić dowód na realizację przez D. K. zadań określonych w ramach umowy o pracę. Dokumenty te jednak, w świetle powyższych rozważań, nie mogą być potwierdzeniem tego faktu, bowiem czynności te w/w mogła wykonać równie dobrze w ramach jej wcześniejszej obecności w spółce jako osoba współpracująca ze spółką w ramach umowy o dzieło. W przedmiotowej sprawie poważne wątpliwość budzi również inny aspekt, tj. naruszenie przez strony zasad współżycia społecznego. Organ rentowy podkreślił, że D. K. w ramach. W stanie faktycznym sprawy zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych dotyczyło zamierzonego wykazania D. K. jako pracownika za wynagrodzeniem wypłaconym za krótki okres przed powstaniem niezdolności do pracy. Wszystkie poczynione ustalenia tj. krótki okres pomiędzy zgłoszeniem do ubezpieczeń społecznych a powstaniem długotrwałej niezdolności do pracy (miesiąc), wcześniejsza współpraca stron w ramach umowy o dzieło, brak zastępstwa na takich samych lub choćby podobnych warunkach zatrudnienia i płacy, przekazanie części obowiązków w/w firmie zewnętrznej, znikoma partycypacja w/wymienionej w systemie ubezpieczeń społecznych, potwierdzają, że podpisanie umowy o pracę z w/wymienioną i zgłoszenie jej w związku z tym do ubezpieczeń społecznych, w istocie nie miało na celu realizacji interesów firmy jako pracodawcy z jednej strony i faktycznego wykonywania obowiązków za wynagrodzeniem przez D. K. z drugiej, a jedynie uzyskanie świadczeń finansowanych z funduszu ubezpieczeń społecznych (odpowiedź na odwołanie z dnia 11 grudnia 2018 r., k. 18-19 a.s.).

Zarządzeniem z dnia 24 stycznia 2019 r. zainteresowany płatnik składek (...) S.A. został zawiadomiony o niniejszym postępowaniu (zarządzenie z dnia 24 stycznia 2019 r., k. 26 a.s.).

Pismem procesowym z dnia 25 lutego 2019 r. płatnik (...) S.A. oświadczył, że popiera odwołanie D. K. i potwierdza wszystkie okoliczności podniesione przez odwołującą, w tym okoliczności dotyczące zawarcia i wyko9nywania przez nią umowy o pracę, jak również treść zawartej umowy o pracę (pismo (...) S.A. z dnia 25 lutego 2019 r., k. 32 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca D. K. posiada wyższe wykształcenie ekonomiczne. W okresie od stycznia 2012 r. do lutego 2013 r. była zatrudniona jako redaktor naczelny/manager w S.!utter magazine. W okresie od marca 2013 r. do stycznia 2017 r. była głównym specjalistą ds. marketingu i współzałożycielką spółki (...) Sp. z o. o., gdzie stworzyła razem z Ł. R. i Ł. W. od podstaw aplikację /platformę, która wprowadzała na rynek nową powierzchnię reklamową na urządzeniach mobilnych, ubezpieczona nadal jest wiceprezesem tej spółki, która aktualnie ma zawieszoną działalność i od maja 2018 r. ubezpieczona przebywa na urlopie bezpłatnym. Z kolei od czerwca 2016 r. była prokurentem i specjalistą ds. marketingu w R44 Sp. z o.o. W okresie od grudnia 2015 r. do kwietnia 2017 r. ubezpieczona była specjalistą marketingu w (...) (życiorys D. K. – nieponumerowane karty akt organu rentowego, wydruk strony internetowej Uczelni Ł., k. 70 a.s., zeznania D. K., k. 92- 94).

(...) S.A. z siedzibą w G. rozpoczęła działalność w 2011 r., przedmiotem działalności spółki jest produkcja dier komputerowych oraz aplikacji m.in. z obszaru wirtualnej rzeczywistości oraz rozszerzonej rzeczywistości. Spółka jest notowana na giełdzie. Początkowo zatrudniano 5 osób w połowie 2016 r., teraz spółka zatrudnia około 30 osób (odpis KRS, k. 34-41 a.s., zeznania świadka K. M., k. 90- 92 a.s.).

Spółka (...) S.A. z siedzibą w G. zatrudniała w okresie od stycznia 2018 r. do sierpnia 2018 r. na podstawie umowy o pracę (...) osób. Najniższe wynagrodzenie osoby zatrudnionej w spółce na pełen etat wynosiło 5.200 zł brutto (C. A., Grafik 3D), wynagrodzenie na poziomie wyższym wynosiły średnio 7.200 zł brutto – 8.600 zł brutto (L. P., Projektant Rozrywki, C. D. Manager, 2D A.), najwyższe wynagrodzenie w wysokości 11.400 zł brutto otrzymywał Producent (wykaz pracowników zatrudnionych w okresie od stycznia do sierpnia 2018 r. – akta osobowe).

Spółka prowadzona jest przez K. M. i Ł. R., w 2017 r. poszukiwano osoby która pomoże zbudować aplikację, a później będzie ją prowadziła. Ł. R. już wcześniej znał odwołującą, ponieważ stworzyli wspólnie aplikację F., więc zaproponował jej współpracę. Pierwszy etap współpracy miał miejsce w pierwszej połowie 2017 r. płatnik uzgodnił z D. K., że dopóki portal nie ruszy, to współpraca będzie obywała się w ramach umowy o dzieło (zeznania świadka K. M., k. 90-92 a.s., zeznania D. K., k. 92-94).

D. K. w okresie od maja 2017 r. do marca 2018 r. współpracowała projektowo - doraźnie na podstawie umowy o dzieło z (...) S.A. (poprzednio (...) S.A.) nad etapowym stworzeniem od podstaw platformy crowdfundingowej CrowdDragons.com we współpracy z zewnętrzną firmą (...) i firmą graficzną. Odwołująca była odpowiedzialna za cały proces tworzenia aplikacji od strony programistycznej, nadzorowała, koordynowała i tworzyła treści do portalu oraz stworzyła dokumentację prawną przy udziale prawników, tj. regulaminu działania portalu. Spółka zobowiązała się do końca pierwszego kwartału 2018 r. uruchomić portal, co nastąpiło 30 marca 2018 r. (zeznania świadka K. M., k. 90-92 a.s.).

Spółka (...) S.A. z siedzibą w G. uruchomiła portal crowdfundingowy pod nazwą CrowdDragons.com – portal finansowania społecznościowego, który umożliwia inwestowanie w projekty z rynku gier komputerowych, konsolowych i karcianych oraz projekty związane z technologiami VR/AR (raport bieżący (...) - akta osobowe, zeznania świadka K. M., k. 90-92 a.s., zeznania D. K., k. 92-94).

K. M. ustalił z D. K., że po tym jak portal wystartuje, odwołująca będzie zajmowała się marketingiem i prowadzeniem portalu oraz przejdzie na umowę o pracę, która została podpisana pomiędzy (...) S.A. a odwołującą w dniu 3 kwietnia 2018 r. na okres od dnia 1 kwietnia 2018 r. do 31 marca 2019 r. Spółka powierzyła ubezpieczonej stanowisko C. D. Manager, wynagrodzenie określono na kwotę 8.515 zł brutto w wymiarze pełnego etatu, miejsce pracy oznaczono na ul. (...), W.. W momencie zawierania umowy o pracę lekarz medycyny pracy nie stwierdził przeciwwskazań do podjęcia pracy przez ubezpieczoną na stanowisku managera. Ubezpieczona została przeszkolona w zakresie bhp. Wynagrodzenie było wypłacane na rachunek bankowy odwołującej za miesiąc kwiecień 2018 r. wynosiło 5.999,31 zł netto, za miesiąc maj 5.999,32 zł netto, za miesiąc czerwiec 2.043,77 zł netto (umowa o prace z dnia 3 kwietnia 2018 r. – akta osobowe, zeznania świadka K. M., k. 90 - 92 a.s., orzeczenie lekarskie nr 154/2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego, wydruki z rachunku bankowego (...) S.A. - nieponumerowane karty akt organu rentowego, zeznania D. K., k. 92-94, karta szkolenia wstępnego w dziedzinie BHP – akta osobowe).

Do zakresu obowiązków D. K. należało miedzy innymi prowadzenie kampanii spółki (...), dodawała treści dotyczące tej kampanii, zajmowała się marketingiem, F., oraz obsługą wpłat od inwestorów – sprawdzała czy w serwisie wszystko się zgadza, kontrolowała poprawność plików w zakładce Dokumenty. Powierzono jej również obowiązki związane z marketingiem B. S. - prowadzenie profilu F. S. oraz marketing i prowadzenie portalu C. D. . Pracę odwołującej weryfikowali i nadzorowali M. R. i Ł. R., jednak odwołująca posiadała dużą niezależność i samodzielność w działaniach. Praca była wykonywana od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 17:00 w biurze przy ul. (...) w W., gdzie wówczas mieściła się siedziba spółki. Zadania były wyznaczane tygodniowo, bądź na zasadzie rozwiązywania bieżących problemów, które się pojawiały, co tydzień w poniedziałki obywały się spotkania na których ubezpieczona razem z M. R. i Ł. R. omawiali wykonane zadania, konsultowano pomysły marketingowe, które musiały być zatwierdzane przez zarząd spółki (zeznania świadka K. M., k. 90-92 a.s., zeznania D. K., k. 92-94).

Spółka z sukcesem zakończyła kampanię crowdfundingu przychodowego dla spółki (...) S.A. w ramach której pozyskała 600 tys. zł (raport za II kwartał 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Od dnia 9 maja 2018 r. D. K. była niezdolna do pracy, z powodu zagrożonej ciąży musiała leżeć w łóżku. Dziecko urodziła w dniu 6 listopada 2018 r. (odpis skrócony aktu urodzenia – akta osobowe, karta ciąży, k. 75-77 a.s., zeznania D. K., k. 92-94).

W czasie niezdolności do pracy odwołującej obsługą portalu zajmowała się M. R. zajmująca stanowisko (...) Manager, której wynagrodzenie wynosiło 4.200 zł brutto. Część, która dotyczyła (...) S.A., czyli marketing gier przejęła zewnętrzna agencja (...), faktura z tego tytułu wynosiła 6.000 zł netto. Obowiązki odwołującej przejęła również częściowo K. O. zatrudniona w 4 kwartale 2018 r. na stanowisku specjalisty ds. marketingu o niższych umiejętnościach niż odwołująca za wynagrodzeniem 5.000 zł netto – zatrudnienie ustało w kwietniu 2019 r. (zeznania świadka K. M., k. 90 a.s., wykaz pracowników zatrudnionych w okresie od stycznia do sierpnia 2018 r. – akta osobowe).

Z uwagi na podejrzenie zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej oraz świadczeń pieniężnych płynących z tego tytułu, Wydział (...) i Składek, pismem z dnia 28 sierpnia 2018 r. zawiadomił D. K. o wszczęciu z urzędu postępowania wyjaśniającego na okoliczność zasadności zgłoszenia jej do ubezpieczeń społecznych na podstawie umowy o pracę zawartej z płatnikiem (...) S. A. W odpowiedzi na powyższe zawiadomienie odwołująca i płatnik składek przedłożyli pisemne wyjaśnienia w sprawie wraz z kopiami dokumentów mających wykazać zatrudnienie (zawiadomienie o wszczęciu postępowania z dnia 28 sierpnia 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Po przeprowadzeniu postępowania ZUS(...) Oddział w W. wydał w dniu 24 października 2018 r., decyzję nr: (...)-ORZ-D na podstawie której stwierdził, że D. K. jako pracownik u płatnika składek (...) S.A. nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2018 r. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że z okoliczności sprawy wynika, że odwołująca przepracowała zaledwie miesiąc, ponadto nigdy dotąd nie była zgłaszana do ubezpieczeń społecznych od tak wysokiej kwoty, a jej partycypacja w powszechnym systemie ubezpieczeniowym jest znikoma. ZUS zaznaczył, że w czasie nieobecności ubezpieczonej płatnik nie zatrudnił na jej miejsce innej osoby, która mogłaby przejąć jej zadania, bowiem z zeznań płatnika wynika, że obsługa operacyjna portalu została przekazana innemu pracownikowi, natomiast w zakresie PR i marketingu spółka nawiązała współprace z inną firmą. Oddział uznał również, że wszystkie obowiązki wykonywane przez D. K. w trakcie spornej umowy o prace mogły być wykonywane w ramach wcześniejszej umowy o dzieło. W ramach umowy o dzieło ubezpieczona zajmowała się projektem, który później promowała w ramach umowy o pracę. Co więcej odwołująca nigdy dotąd nie była zgłoszona do ubezpieczeń społecznych z kwota choćby zbliżoną do tej którą osiągała w trakcie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę z płatnikiem składek. Wobec powyższego organ rentowy uznał, że zawarcie przez ubezpieczoną i płatnika składek umowy o pracę miało na celu uzyskanie przez D. K. ochrony ubezpieczeniowej przysługującej pracownikom i było to podyktowane wyłącznie chęcią uzyskania wysokich świadczeń z FUS (decyzja ZUS z dnia 24 października 2018 r. - nieponumerowane karty akt organu rentowego).

Od powyższej decyzji organu rentowego D. K. złożyła odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie (odwołanie z dnia 19 listopada 2018 r., k. 3-12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wymienionych wyżej dowodów z dokumentów, zeznań świadka K. M. oraz odwołującej D. K..

Sąd uznał zeznania świadka K. M. za wiarygodne w całości, bowiem były jasne i logicznie przedstawiały stan faktyczny ponadto uzupełniały się z zeznaniami odwołującej i pozostałych dowodów w postaci dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy. Sąd oparł się na nich w szczególności w zakresie jakim świadek potwierdził, charakter współpracy z ubezpieczoną na podstawie umowy o dzieło, a następnie wyjaśnił, że zakres jej obowiązków uległ zmianie w momencie zatrudnienia jej na podstawie umowy o pracę, ponadto świadek logicznie dokonał wyjaśnienia, dlaczego strony ustaliły taka formę współpracy, co w efekcie nie budziło wątpliwości Sądu i stanowiło zrozumiałe działanie z punku widzenia płatnika składek. Ponadto Sąd oparł się na zeznaniach świadka w zakresie jakim opisywał on okoliczności nawiązania współpracy z odwołującą, okoliczności zatrudnienia, okoliczności związanych z wysokościami wynagrodzeń zatrudnionych w spółce specjalistów i przyczyn rozróżnienia wysokości ich uposażenia, ponadto świadek doskonale orientował się jaki zakres obowiązków posiadała ubezpieczona, oraz jak zostały rozdzielone w czasie jej niezdolności do pracy.

Odnosząc się z kolei do zeznań odwołującej D. K., Sąd uznał je za wiarygodne w świetle pozostałego materiału dowodowego w postaci dokumentów oraz zeznań świadka K. M.. Wszystkie dowody wskazywały na okoliczność zatrudnienia odwołującej na podstawie umowy o pracę na stanowisku C. D. Manager oraz faktycznego wykonywania przez nią czynności związanych ściśle z marketingiem i obsługą stworzonej przez nią wcześniej na zasadzie współpracy ze spółką (...).com – portalu finansowania społecznościowego, który umożliwia inwestowanie w projekty z rynku gier komputerowych, konsolowych i karcianych oraz projekty związane z technologiami VR/AR.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie D. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 24 października 2018 roku nr (...)-ORZ-D jest zasadne i jako takie zasługuje na uwzględnienie.

Kwestią sporną w niniejszym postępowaniu było to, czy odwołująca D. K. od dnia 1 kwietnia 2018 r. podlegała obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu z tytułu zatrudnienia na podstawie umowy o pracę u płatnika składek (...) S.A.

Aby tę kwestię rozstrzygnąć, należało dokonać szczegółowej wykładni przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1778). Przepis art. 6 ust. 1 pkt. 1 ww. ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami, z wyłączeniem prokuratorów. W myśl art. 13 pkt. 1 ustawy następuje to od dnia nawiązania stosunku pracy do dnia jego ustania. O tym jednak, czy dany stosunek prawny łączący dwa podmioty może być uznany za stosunek pracy, rozstrzygają przepisy z zakresu prawa pracy.

Stosownie do treści definicji zawartej w art. 2 k.p. pracownikiem jest osoba zatrudniona między innymi na podstawie umowy o pracę. Użyty w powyższym przepisie zwrot „zatrudniona” oznacza istnienie pomiędzy pracownikiem, a pracodawcą szczególnej więzi prawnej o charakterze zobowiązaniowym, tj. stosunku pracy. Istotą tego stosunku jest – w świetle art. 22 § 1 k.p. – uzewnętrznienie woli umawiających się stron, z których jedna deklaruje chęć wykonywania pracy określonego rodzaju w warunkach podporządkowania pracodawcy, natomiast druga – stworzenia stanowiska pracy i zapewnienia świadczenia pracy za wynagrodzeniem. Celem i zamiarem stron umowy o pracę powinna być każdorazowo faktyczna realizacja treści stosunku pracy, przy czym oba te elementy wyznaczają: ze strony pracodawcy – realna potrzeba ekonomiczna i umiejętności pracownika, zaś ze strony pracownika – ekwiwalentność wynagrodzenia uzyskanego za pracę. Dla stwierdzenia, czy zaistniały podstawy do objęcia odwołującej ubezpieczeniem społecznym, w świetle powołanych przepisów, wymagane jest ustalenie, czy zatrudnienie to miało charakter rzeczywisty i polegało na wykonywaniu pracy określonego rodzaju, na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem, czyli w warunkach określonych w art. 22 § 1 k.p.

W rozpoznawanej sprawie organ rentowy wskazywał, że odwołująca przepracowała zaledwie miesiąc, ponadto nigdy dotąd nie była zgłaszana do ubezpieczeń społecznych od tak wysokiej kwoty, ponadto w czasie nieobecności ubezpieczonej płatnik nie zatrudnił na jej miejsce innej osoby, która mogłaby przejąć jej zadania, co więcej wszystkie obowiązki wykonywane przez D. K. w trakcie spornej umowy o prace mogły być wykonywane w ramach wcześniejszej umowy o dzieło. W ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ramach umowy o dzieło ubezpieczona zajmowała się projektem, który później promowała w ramach umowy o pracę. Zdaniem organu rentowego zawarta umowa o pracę jest nieważna, gdyż została zawarta dla pozoru lub obejścia ustawy, bądź też jako czynność sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Z takim twierdzeniem organu rentowego, nie można się jednak zgodzić.

Zgodnie z art. 83 § 1 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej zgodą dla pozoru. Pozorność umowy wyraża się w braku zamiaru wywołania skutków prawnych przy jednoczesnym zamiarze stworzenia okoliczności mających na celu zmylenie osób trzecich. Należy odróżnić przy tym nieważność spowodowaną pozornością czynności prawnej od nieważności czynności prawnej mającej na celu obejście ustawy (art. 58 § 1 k.c.). Czynność prawna mająca na celu obejście ustawy polega na takim ukształtowaniu jej treści, które z formalnego punktu widzenia nie sprzeciwia się ustawie, ale w rzeczywistości zmierza do zrealizowania celu, którego osiągnięcie jest przez ustawę zakazane. Pojęcie obejścia prawa i pozorności są sobie znaczeniowo bliskie i niejednokrotnie pokrywają się. Ustalenie, czy umowa zmierza do obejścia prawa, czy jest pozorna wymaga poczynienia konkretnych ustaleń faktycznych dotyczących okoliczności jej zawarcia, celu jaki strony zamierzały osiągnąć, charakteru wykonywanej pracy i zachowania koniecznego elementu stosunku pracy, jakim jest wykonywanie pracy podporządkowanej (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 marca 1995 r., I PZP 7/95 oraz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 września 1997 r., I PKN 276/97). Czynność prawna może być również sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, przez które rozumie się na ogół obowiązujące w stosunkach między ludźmi reguły postępowania, które za podstawę mają uzasadnienie ocenne, a nie prawne. Odwołują się one do powszechnie uznawanych w całym społeczeństwie lub w danej grupie społecznej wartości i ocen właściwego, przyzwoitego, rzetelnego, lojalnego, czy uczciwego zachowania. Zasady te obejmują nie tylko reguły moralne, lecz także obyczajowe.

W rozważanym przypadku wszystkie elementy konieczne dla zaistnienia pomiędzy stronami stosunku pracy, wystąpiły. Wbrew stanowisku organu rentowego, zarówno postępowanie wyjaśniające prowadzone przez organ rentowy, jak i postępowanie dowodowe przeprowadzone przez Sąd, potwierdziły wykonywanie pracy przez D. K. na wskazanym w umowie o pracę stanowisku. Dowodem wskazującym na taki fakt są dokumenty, pisemne wyjaśnienia złożone przed organem rentowym oraz zeznania świadka i odwołującej oraz szereg złożonych w toku sprawy dowodów w postaci dokumentów, które potwierdziły, że ubezpieczona wykonywała zadania jakie zostały przyporządkowane do powierzonego jej stanowiska pracy C. D. Manager. Ubezpieczona wykonywała między innymi prowadzenie kampanii spółki (...), dodawała treści dotyczące tej kampanii, zajmowała się marketingiem, F., oraz obsługą wpłat od inwestorów – sprawdzała czy w serwisie wszystko się zgadza, kontrolowała poprawność plików w zakładce Dokumenty. Powierzono jej również obowiązki związane z marketingiem B. S. - prowadzenie profilu F. S. oraz marketing i prowadzenie portalu C. D.. Pracę odwołującej weryfikowali i nadzorowali M. R. i Ł. R., odwołująca posiadała dużą niezależność i samodzielność w działaniach. Praca była wykonywana od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 17:00 w biurze przy ul. (...) w W., gdzie wówczas mieściła się siedziba spółki. Zadania były wyznaczane tygodniowo, bądź na zasadzie rozwiązywania bieżących problemów, które się pojawiały, co tydzień w poniedziałki obywały się spotkania na których ubezpieczona razem z M. R. i Ł. R. omawiali wykonane zadania, konsultowano pomysły marketingowe, które musiały być zatwierdzane przez zarząd spółki. Wynagrodzenie odwołującej określone w stawce 8.515 zł brutto miesięcznie nie było najwyższym wynagrodzeniem w spółce, ani też najniższym, było zbliżone do wynagrodzeń najwyższych, wynagrodzenie w podobnej wysokości około 7-8 tys. brutto otrzymywali również L. P., Projektant Rozrywki i 2D A. – inny pracownicy spółki.

Organ rentowy akcentował w zaskarżonej decyzji, że obowiązki wykonywane przez D. K. w trakcie spornej umowy o prace mogły być wykonywane w ramach wcześniejszej umowy o dzieło. Sąd dokonał przeciwnych ustaleń, bowiem spółka w porozumieniu z ubezpieczoną nawiązała współpracę, która miała na celu etapowe stworzeniem od podstaw platformy crowdfundingowej CrowdDragons.com we współpracy z zewnętrzną firmą (...) i firmą graficzną. Odwołująca była odpowiedzialna za cały proces tworzenia aplikacji od strony programistycznej, nadzorowała, koordynowała i tworzyła treści do portalu oraz stworzyła dokumentację prawną przy udziale prawników, tj. regulaminu działania portalu. Spółka zobowiązała się do końca pierwszego kwartału 2018 r. uruchomić portal, co nastąpiło 30 marca 2018 r. Strony ustalił również warunki dalszej współpracy na podstawie umowy o pracę, polegające na dalszej obsłudze marketingowej i prowadzeniu portalu C. D. a także powierzono jej inne obowiązki związane z marketingiem, między innymi prowadzenie kampanii spółki (...), dodawała treści dotyczące tej kampanii, zajmowała się marketingiem, F., oraz obsługą wpłat od inwestorów – sprawdzała czy w serwisie wszystko się zgadza, kontrolowała poprawność plików w zakładce Dokumenty. Powierzono jej również obowiązki związane z marketingiem B. S. - prowadzenie profilu F. S.. Niewątpliwe więc zakres obowiązków ubezpieczonej na podstawie zawartej umowy o pracę różnił się od wcześniejszej umowy doraźnej współpracy. Wówczas gdy dzieło jakim była platforma crowdfundingowa CrowdDragons.com było ukończone, powstało zapotrzebowanie na prowadzenie portalu i jego obsługę marketingową, którą powierzono ubezpieczonej na nowych zasadach współpracy i za odpowiednie wynagrodzenie, które z uwagi na szeroki zakres odpowiedzialności i obowiązków, a także z uwagi na doświadczenie odwołującej nie było wygórowane, wręcz przeciwnie było w podobnej wysokości do trzech innych pracowników spółki zatrudnionych również na podstawie umowy o pracę.

Tym samym - wbrew ocenie organu rentowego – istnieją dowody na potwierdzenie faktu świadczenia przez odwołującą pracy na rzecz ww. płatnika składek, co prowadzi do przyjęcia, że umowa o pracę z dnia 3 kwietnia 2018 r. roku została zawarta zgodnie z przepisami prawa pracy. Organ rentowy pominął natomiast wskazane powyżej okoliczności, a także wypełnienie przez strony stosunku pracy wszystkich formalności, jakie wiążą się z zawarciem umowy o pracę. Przede wszystkim pracownik przed podjęciem pracy został poddany badaniom przez lekarza medycyny pracy, a także został przeszkolony w zakresie bhp. Tym samym odwołująca bezsprzecznie wykazała, że w chwili podjęcia zatrudnienia u ww. płatnika składek w dniu 1 kwietnia 2018 r. była zdolna do podjęcia pracy na oferowanym przez niego stanowisku pracy. Ponadto, należne jej wynagrodzenie zostało wypłacone i to w formie pozwalającej na stwierdzenie, że ta wypłata była rzeczywista. Okoliczności faktyczne niniejszej sprawy nie potwierdzają zatem, aby celem zawartej umowy o pracę był brak woli rzeczywistego jej świadczenia z jednej strony i brak woli korzystania z tej pracy przez drugą stronę. Nie może przy tym stanowić przy tym podstawy zarzutu pozorności umowy o pracę okoliczność, że pracownik po krótkim czasie od zawarcia umowy o pracę stał się niezdolny do pracy.

W ocenie Sądu Okręgowego, została wykazana również racjonalność i potrzeba zatrudnienia ubezpieczonej na stanowisku wskazanym w umowie o pracę. Jak wskazywał sam pracodawca poszukiwał osoby, która pomoże zbudować aplikację, a później będzie ją prowadziła, Ł. R. już wcześniej znał odwołującą, ponieważ stworzyli wspólnie aplikację F., więc zaproponowali jej współpracę, ponieważ miała odpowiednie umiejętności i doświadczenie. Wbrew twierdzeniom organu rentowego, spółka nie miał obowiązku na miejsce ubezpieczonej po jej odejściu na zwolnienie lekarskie zatrudnienia nowego pracownika. Byłoby to niecelowe z punktu widzenia przedsiębiorcy, skoro M. R. i zewnętrzna agencja (...) przejęły jej dotychczasowe obowiązki, a także częściowo nowo zatrudniona K. O. – która krótko pracowała w spółce w czwartym kwartale 2018 r. i na początku 2019 r. W ocenie Sądu takie działalnie pracodawcy było racjonalne z jego punktu widzenia, bowiem nie zachodziła już konieczność zatrudnienia nowego pracownika w celu zastępstwa, skoro obowiązki nieobecnego pracownika zostały już rozdysponowane. Ponadto wskazać należy, że nie jest rolą organu rentowego decydowanie o polityce kadrowej firmy. Obowiązujące przepisy nie dają organowi rentowemu możliwości kwestionowania decyzji kadrowych przedsiębiorcy, a także wpływu na podejmowanie zobowiązań przez pracodawcę. Kontrola Zakładu Ubezpieczeń Społecznych może dotyczyć tylko i wyłącznie faktycznego zatrudnienia i wykonywania przez osobę ubezpieczoną czynności wynikających z zawarcia umowy o pracę.

Kolejną okolicznością, na którą należy zwrócić uwagę jest to, że o pracowniczym charakterze zatrudnienia nie decyduje sam rodzaj pracy, czy umowy, ale wykonywanie jej w warunkach podporządkowania pracodawcy. Jak jednak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2016 r., (II PK 81/15), właściwość ta nie została zdefiniowana. Powszechnie przyjmuje się, że obejmuje ona polecenia i sferę organizacyjną. Pojęcie kierownictwa pracodawcy, o którym mowa w art. 22 § 1 k.p., nie ma jednowymiarowego kształtu. Dostrzegalna jest tendencja do „rozluźnienia” tego rygoru w stosunku do poszczególnych grup pracowniczych albo z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy. Podporządkowanie pracownika (art. 22 § 1 k.p.) może polegać na określeniu przez pracodawcę czasu pracy i wyznaczeniu zadań, natomiast, co do sposobu ich realizacji pracownik ma pewien zakres swobody. Pojęcie podporządkowania pracownika pracodawcy ewoluuje w miarę rozwoju stosunków społecznych. W miejsce dawnego systemu ścisłego hierarchicznego podporządkowania pracownika i obowiązku stosowania się do dyspozycji pracodawcy nawet w technicznym zakresie działania, pojawia się nowe podporządkowanie autonomiczne polegające na wyznaczaniu pracownikowi przez pracodawcę zadań bez ingerowania w sposób wykonywania tych zadań. Nie można jednak pominąć, że podległość pracownika w warunkach podporządkowania autonomicznego przejawia się w konieczności respektowania wyznaczonych zasad organizacji i funkcjonowania zakładu pracy oraz ponoszenia przez pracownika odpowiedzialności za samodzielnie podejmowane decyzje według zaostrzonych reguł. W rozpatrywanej sprawie nie ulega wątpliwości, że ubezpieczona była podporządkowana pracodawcy. Wykonywała pracę w miejscu przez niego wskazanym, a mianowicie w biurze przy ul. (...) w W., we wskazanych godzinach od 9:00 do 17:00. Jednocześnie otrzymywała wynagrodzenie za świadczoną pracę. Co prawda miała dużą swobodę co do zakresu działania, jednakże konsultowała swoje pomysły w zakresie marketingu z Ł. R. jej przełożonym i członkiem zarządu spółki. Ponadto, płatnik składek kontrolował wykonywaną przez ubezpieczoną pracę właśnie poprzez ocenę skutków jej działań marketingowych, odbywały się również cotygodniowe spotkania, na których omawiano przydział zadań na kolejny tydzień. Opisane podporządkowanie nie było typowe w tym sensie, że nie zaistniała sytuacja, aby pracownik w siedzibie pracodawcy i pod jego ścisłym kierownictwem realizował powierzone zadania. Należy jednak zaakcentować, mając na względzie zacytowany pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 kwietnia 2016 r., że obecnie podporządkowanie pracownika pracodawcy może w pewnych sytuacjach ulegać rozluźnieniu. W rozpatrywanej sprawie, ubezpieczona wykonywała powierzone jej zadania w siedzibie zakładu pracy, a związany z tym sposób podporządkowania pracownika pracodawcy był mniej sformalizowany, to jednak nie wykluczał cech charakterystycznych dla stosunku pracy.

Dodatkowo, zdaniem Sądu Okręgowego, nie zaistniały w sprawie okoliczności, które wskazywałyby, że umowa z dnia 3 kwietnia 2018 r. powinna być oceniona, jako zmierzająca do obejścia prawa, czy jako sprzeczna z zasadami współżycia społecznego. Jak było wskazywane, organ rentowy powoływał się na nieważność umowy, lecz nie przedstawił argumentacji, która by to potwierdzała. W zasadzie ograniczył się do powołania przepisów i postawienia zarzutu bez pogłębionej analizy i bez odniesienia do zgromadzonych dowodów. Tymczasem do postępowania odrębnego z zakresu ubezpieczeń społecznych w zakresie postępowania dowodowego ma zastosowanie - bez żadnych ograniczeń - reguła wynikająca z przepisu art. 232 k.p.c. To z kolei oznacza, że obowiązuje zasada kontradyktoryjności i dowodzenia swoich twierdzeń przez stronę, a wydanie decyzji przez organ rentowy w postępowaniu administracyjnym nie zwalnia tego organu od udowodnienia przed sądem jej podstawy faktycznej, zgodnie z zasadą rozkładu ciężaru dowodu wynikającą z przepisu art. 6 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 7 stycznia 2010 r. w sprawie II UK 148/09).

Zdaniem Sądu Okręgowego, okolicznością czyniącą sporną umowę o pracę nieważną nie jest także krótki okres, jaki upłynął pomiędzy datą zawarcia umowy o pracę a datą, w której wystąpiła niezdolność do pracy. Ta okoliczność jako jedyna nie może skutkować stwierdzeniem braku podstaw do podlegania ubezpieczeniom społecznym, przepisy prawa nie zawierają bowiem żadnych ograniczeń, jeśli chodzi o to, w jakim czasie może dojść do nawiązania stosunku pracy. Przepisy nie wskazują również przez jaki okres powinny być opłacane składki na ubezpieczenie społeczne, aby późniejsza wypłata świadczeń związanych z chorobą i macierzyństwem nie naruszała zasad solidaryzmu, równego traktowania ubezpieczonych, ochrony interesów i nie pokrzywdzenia innych ubezpieczonych oraz nieuszczuplania środków zgromadzonych w ramach ubezpieczenia. Co więcej, ratio legis ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa jest zapewnienie ubezpieczonym godziwego zabezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa. Uwzględniając więc, że ubezpieczenie to nie jest determinowane regułą adekwatności między wysokością i długością opłacania składki, a wysokością pobranych świadczeń, oczywiste staje się, że w obrębie ryzyka ubezpieczeniowego mieści się sytuacja kobiety w ciąży, czy też np. osoby cierpiącej na schorzenie przewlekłe, podejmującej zatrudnienie, za wynagrodzeniem ekwiwalentnym względem świadczonej pracy. Oznacza to, że powołanie się przez organ rentowy na przepis art. 58 § 1 k.c. z uwagi na wystąpienie celu obliczonego na obejście ustawy, możliwe jest wyjątkowo. Ocena w tym zakresie ma charakter zindywidualizowany, a jej zmienną jest całokształt okoliczności sprawy.

Konkludując, w rozważanej sprawie ustalone przez Sąd Okręgowy okoliczności, które zostały omówione, nie wskazują na to, aby działania stron były naganne oraz by stanowisko organu rentowego, prowadzące do wydania zaskarżonej decyzji, było zasadne.

Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że strony realizowały podpisaną umowę o pracę. W związku z powyższym, nie może być mowy o zawarciu pozornej umowy o pracę. O pozorności danej umowy decydują okoliczności wskazane w art. 83 § 1 k.c., które występować muszą w czasie składania przez strony oświadczeń woli. W judykaturze przyjmuje się, że wady oświadczenia woli dotykające umowy o pracę, nawet powodujące jej nieważność, nie skutkują w sferze prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego. W tych stosunkach prawną doniosłość ma jedynie zamiar obejścia prawa przez fikcyjne (pozorne) zawarcie umowy, czyli takie, które nie wiąże się ze świadczeniem pracy, a dokonanie zgłoszenia do ubezpieczenia następuje pod pozorem zatrudnienia. Jeżeli zatem po zawarciu umowy o pracę pracownik podjął pracę i ją wykonywał, a pracodawca świadczenie to przyjmował, to nie można mówić o pozorności złożonych oświadczeń woli przy zawarciu umowy o pracę (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 5 października 2005 r., I UK 32/05). Wskazana sytuacja miała miejsce w rozważanym przypadku, gdzie D. K. faktycznie wykonywała pracę na rzecz płatnika składek i z tego względu zarzut pozorności zawartej umowy o pracę jest bezpodstawny. Podsumowując, zdaniem Sądu Okręgowego, organ rentowy nie dowiódł, aby umowa o pracę z dnia 3 kwietnia 2018 r. jako nieważna na podstawie art. 83 k.c. bądź art. 58 k.c., wykluczała objęcie odwołującej ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowymi, wypadkowym i chorobowym.

Wobec powyższego, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c., należało zmienić zaskarżoną decyzję z dnia 24 października 2018 roku nr (...)-ORZ-D poprzez przyjęcie, że D. K. jako pracownik u płatnika składek (...) S.A. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu od dnia 1 kwietnia 2018 r.

Ustalając wysokość kosztów zastępstwa procesowego Sąd Okręgowy oparł się na regulacjach aktualnych na dzień wniesienia odwołania od skarżonej decyzji.

Zgodnie z § 9 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265) w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym stawki minimalne wynoszą 180,00 zł. Wskazać należy, że w dacie wniesienia odwołania w dniu 19 listopada 2018 r. powyższa regulacja już obowiązywała. Na marginesie Sąd zauważył, że w poprzednim stanie prawnym stawka minimalna określona w § 9 ust. 2 dotyczyła jedynie spraw o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego; rozszerzenie ww. stawki na sprawy dotyczące podlegania ubezpieczeniom społecznym nastąpiło wraz z nowelizacją ww. przepisu na gruncie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 20 września 2017 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1799). Zgodnie z § 1 i 2 rozporządzenia zmieniającego w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. poz. 1804 oraz z 2016 r. poz. 1667) w § 9 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „Stawki minimalne wynoszą 180 zł w sprawach o świadczenia pieniężne z ubezpieczenia społecznego i zaopatrzenia emerytalnego oraz w sprawach dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym.”. Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia stosuje się przepisy dotychczasowe do czasu zakończenia postępowania w danej instancji.

Oznacza to, że do ustalenia kosztów zastępstwa procesowego w niniejszej sprawie miały już zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), wobec czego należało uznać, że w niniejszej sprawie koszty zastępstwa procesowego powinny być liczone według stawek minimalnych określonych w § 9 ust 2 ww. rozporządzenia w brzmieniu aktualnym na dzień wniesienia odwołania, tj. 19 listopada 2018 r. (zgodnie z pieczątką wpływu w ZUS k. 3 a.s.).

Reasumując powyższe Sąd na podstawie zaprezentowanych przepisów prawa orzekł jak w sentencji.

SSO Renata Gąsior

ZARZĄDZENIE

Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć (...)