Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 stycznia 2024 roku

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 11 stycznia 2024 roku w Warszawie

sprawy G. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o rentę z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania G. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 12 października 2021 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

G. J. w dniu 12 listopada 2021r. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 12 października 2021r., znak: (...), odmawiającej przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Uzasadniając swe stanowisko wskazała, że stanowisko ZUS jest niezgodne ze stanem faktycznym dotyczącym jej sytuacji zdrowotnej. Odmowna decyzja ZUS opiera się na ograniczonej dokumentacji medycznej, ponieważ w sytuacji epidemiologicznej wiele wizyt lekarskich zostało odwołanych lub przełożonych. Liczba przebytych i obecnych chorób, na jakie ubezpieczona cierpi, jest jednak długa - depresja, lęki, rak piersi, rak jajników, guzki krwawnicze odbytu, niedoczynność tarczycy, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, wirus Covid, dna moczanowa, schorzenia ortopedyczne, a każda z nich wymaga oddzielnej wizyty u innego lekarza specjalisty (psychiatra, neurolog, onkolog, ginekolog, gastroenterolog, endokrynolog, diabetolog, kardiolog, ortopeda). Dalej ubezpieczona szczegółowo przedstawiła historię chorób oraz leczenia oraz podkreśliła, że ZUS przyznał jej prawo do renty pierwszy raz w 2018 roku, a następnie w 2019 roku. Obecnie wydana decyzja odmowna jest krzywdząca, ponieważ dotychczas pobierana renta nierzadko ledwo pokrywała koszty wizyt lekarskich oraz zakupu leków, a stan zdrowia ubezpieczonej nie pozwala na pracę zarobkową, ponieważ liczne choroby negatywnie wpływają na codzienne funkcjonowanie. Tym samym ubezpieczona pozostaje na utrzymaniu rodziny i jest od niej zupełnie zależna (odwołanie z dnia 12 listopada 2021r., k. 3-5 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., a w uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie, powołując się na brzmienie art. 107 ustawy o emeryturach i rentach z Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, wskazał, że w dniu 30 czerwca 2021r. ubezpieczona złożyła wniosek o ponowne ustalenie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Lekarz orzecznik ZUS orzeczeniem z dnia 8 września 2021r. uznał, że badana nie jest niezdolna do pracy. Na podstawie tego orzeczenia organ rentowy zaskarżoną decyzją z dnia 12 października 2021r. odmówił ubezpieczonej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy. Ubezpieczona złożyła odwołanie od ww. decyzji, zmienionej decyzją z dnia 9 listopada 2021r., ale tylko w części uzasadnienia, tj. na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej ZUS z dnia 28 października 2021r., która również ustaliła, że G. J. nie jest niezdolna do pracy (odpowiedź na odwołanie z dnia 10 grudnia 2021r, k. 6 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

G. J., urodzona (...), posiada średnie wykształcenie, pracowała w zawodzie sprzedawcy. W okresie od 1 czerwca 2018r. do 30 czerwca 2021r. pobierała rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Pismem z dnia 29 kwietnia 2021r. organ rentowy zawiadomił ubezpieczoną, że w związku z upływem okresu, na jaki renta została przyznana, od 1 lipca 2021r. nastąpi wstrzymanie wypłaty świadczenia (świadectwa pracy, k. 8-11, 14-19 akt rentowych; decyzje ZUS: z 7 sierpnia 2018r., z 14 lutego 2019r., z 9 maja 2019r., z 23 lipca 2020r., pismo ZUS z 29 kwietnia 2021r. – akta rentowe).

W dniu 30 czerwca 2021r. G. J. złożyła w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych ponowny wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy (wniosek z 30 czerwca 2021r. – akta rentowe). W toku postępowania lekarz orzecznik ZUS wydał orzeczenie z dnia 8 września 2021r., w którym wskazał, że ubezpieczona nie jest niezdolna do pracy. W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję z dnia 12 października 2021r., odmawiającą przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (orzeczenie lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 września 2021r., decyzja ZUS z 12 października 2021r. – akta rentowe).

Następnie w związku ze sprzeciwem, jaki wniosła G. J., Komisja Lekarska ZUS w orzeczeniu z dnia 28 października 2021r. stwierdziła brak niezdolności do pracy ubezpieczonej. W związku z powyższym Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję z dnia 9 listopada 2021r., znak: (...), odmawiającą przyznania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy (orzeczenie Komisji Lekarskiej ZUS z dnia 28 października 2021r., decyzja ZUS z dnia 9 listopada 2021r. – akta rentowe).

Ubezpieczona odwołała się od powyższej decyzji z dnia 12 października 2021r., a Sąd postanowieniem z dnia 17 grudnia 2021r. dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych neurologa, ortopedy, kardiologa, onkologa, gastroenterologa, diabetologa i psychiatry celem ustalenia, czy G. J. jest niezdolna do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu, a jeśli tak, to czy jest to niezdolność częściowa czy całkowita i na jaki okres, ze wskazaniem daty początkowej powstania tej niezdolności (postanowienie z dnia 17 grudnia 2021r., k. 8 a.s.).

W opinii z dnia 5 kwietnia 2022r. biegły sądowy kardiolog W. S., w oparciu o dokumentację medyczną oraz bezpośrednie badanie, rozpoznał u G. J. nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, niedoczynność tarczycy w przebiegu choroby H., leczoną substytucją hormonalną, raka piersi lewej (stan po operacji BCT+ (...) w dniu 13 marca 2018r. i po radioterapii oraz hormonoterapii - T.), torbiele jajników leczone operacyjnie, stan po wycięciu polipa macicy, guzki krwawnicze odbytu, żylaki kończyn dolnych, zaburzenia lękowo-depresyjne, a także stan po przebytym zakażeniu Covid-19. Podkreślił, że badania obrazowe układu krążenia, tj. zapis EKG i wynik badania echokardiograficznego, przedstawione przez ubezpieczoną oraz badanie bezpośrednie ubezpieczonej, potwierdzają, że nadciśnienie tętnicze jest obecnie dobrze kontrolowane za pomocą leków hipotensyjnych i mimo wieloletniego przebiegu nie doprowadziło do powstania narządowych powikłań nadciśnienia. Układ krążenia pozostaje wydolny. Biegły nie stwierdził zaburzeń rytmu serca ani zaburzeń krążenia wieńcowego, wobec czego brak jest podstaw do stwierdzenia u ubezpieczonej niezdolności do pracy z przyczyn kardiologicznych (opinia biegłego sądowego kardiologa W. S., k. 18-19 a.s.).

W opinii z dnia 5 kwietnia 2022r. biegła sądowa diabetolog E. R. rozpoznała u ubezpieczonej cukrzycę typu 2, niedoczynność tarczycy w przebiegu choroby H. leczoną substytucją hormonalną, nadciśnienie tętnicze, raka piersi lewej leczonego operacyjnie, torbiele jajników leczone operacyjnie, stan po wycięciu polipa macicy, guzki krwawnicze odbytu, żylaki kończyn dolnych, zaburzenia lękowo-depresyjne i stan po przebytym zakażeniu C.-19. Biegła, opiniując na podstawie bezpośredniego badania ubezpieczonej i dokumentacji medycznej, stwierdziła, że ubezpieczona leczy się z powodu cukrzycy typu 2 od listopada 2019r., przyjmuje doustne leki hipoglikemizujące. Rozpoznana u ubezpieczonej cukrzyca wymaga systematycznego leczenia, okresowej weryfikacji dawek leków, przestrzegania diety cukrzycowej. Przebieg schorzenia jest stabilny, bez niedocukrzeń, bez ostrych metabolicznych powikłań cukrzycy. Biegła nie stwierdziła także zaawansowanych późnych narządowych powikłań cukrzycy. Według biegłej stopień zaawansowania schorzenia nie sprowadza niezdolności do pracy z przyczyn diabetologicznych (opinia biegłej sądowej diabetologa E. R., k. 23-24 a.s.).

W opinii z dnia 22 września 2022r. biegły sądowy gastroenterolog S. O. rozpoznał u ubezpieczonej chorobę refluksową - reflux żołądkowo-przełykowy, czynnościowe zaburzenia jelitowe, guzki krwawnicowe odbytu, stan po leczeniu operacyjnym i radioterapii z powodu raka piersi lewej, cukrzycę typu 2, niedoczynność tarczycy leczoną substytucyjnie oraz nadciśnienie tętnicze. Biegły wskazał, że stwierdzane schorzenia gastrologiczne u G. J. upośledzają jej funkcje ustroju w stopniu niewielkim i nie powodują istnienia niezdolności do pracy, nawet częściowej. Ubezpieczona wymaga stosowania diety i leczenia farmakologicznego (opinia biegłego sądowego gastroenterologa S. O., k. 44-45 a.s.).

W opinii z dnia 21 października 2022r. biegły sądowy psychiatra J. U. wskazał, że ubezpieczona od wielu lat leczy się specjalistycznie z powodu przewlekłych schorzeń somatycznych, przebyła też zabiegi ginekologiczne i operację onkologiczną lewej piersi z następczą radioterapią z powodu procesu nowotworowego. Zdaniem biegłego taka długotrwała sytuacja urazowo – przeciążeniowa w związku z licznymi chorobami somatycznymi doprowadziła do osłabienia naturalnych mechanizmów obronnych jej organizmu i pojawienia się symptomów nerwicy depresyjno – lękowej, której objawy były leczone od 2017r. w (...) dla Dorosłych Centrum (...) w W.. Mimo rozpoznanego epizodu depresyjnego, objawy występujące u ubezpieczonej nie doprowadziły do depresji endogennej, miały one charakter typowy dla zaburzeń psychopodobnych – nerwicowych, tzn. przebiegały łagodnie, ze zmiennym nasileniem, nie wymagały częstych zmian kuracji, ani kierowania na psychiatryczne leczenie szpitalne. W ocenie biegłego stan zdrowia psychicznego ubezpieczonej przemawia za uznaniem, że ubezpieczona cierpi na zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane, które wymagają systematycznego leczenia ambulatoryjnego, jednocześnie nie naruszają sprawności organizmu w stopniu sprowadzającym częściową lub całkowitą niezdolność do pracy ze względu na stan psychiczny (opinia biegłego psychiatry J. U., k. 56 i 62-63 a.s.).

W opinii z dnia 28 października 2022r. biegły sądowy neurolog W. G. wskazał, że ubezpieczona pozostawała po opieką poradni neurologicznej, ale wizyty dotyczyły skarg związanych z zaburzeniami nastroju oraz zaburzeniami lękowymi i z tego powodu otrzymywała leczenie farmakologiczne. Wobec tego stan neurologiczny ubezpieczonej był zawsze prawidłowy. Ubezpieczona nie była kierowana na obrazowe, czy elektrofizjologiczne badania układu nerwowego, nie została na tę okoliczność przedstawiona dokumentacja medyczna. Biegły po przeprowadzeniu badania ubezpieczonej nie stwierdził zaburzeń ze strony ośrodkowego lub obwodowego układu nerwowego, które w jakimkolwiek stopniu ograniczałyby sprawność, nie stwierdził więc częściowej ani całkowitej niezdolności do pracy ze względu na stan neurologiczny (opinia biegłego neurologa W. G., k. 60-61 a.s.).

Z uwagi na okoliczność, że G. J. nie zgodziła się z opiniami biegłego z zakresu neurologii i biegłego z zakresu psychiatrii, wskazując na nieprawidłowości w trakcie badań przedmiotowych przeprowadzonych przez ww. biegłych oraz sporządzenie opinii w sposób lakoniczny, to postanowieniem z 12 czerwca 2023r. Sąd dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych: neurologa i psychiatry - z wyłączeniem biegłego W. G. i biegłego J. U. - na takie okoliczności, jak w postanowieniu z 17 grudnia 2021r. (postanowienie z dnia 12 czerwca 2023r., k. 123 a.s.).

W opinii łącznej z dnia 4 października 2023r. biegli sądowi neurolog R. Z. i psychiatra A. K. szeroko opisali dokumentację medyczną, z którą się zapoznali oraz dane z wywiadu zebranego od ubezpieczonej, jak również przedstawili wyniki badania przedmiotowego. Biegli rozpoznali u ubezpieczonej przewlekły zespół bólowy w odcinku C i L/S kręgosłupa, nieduże zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa C, Th i stawów obwodowych, dnę moczanową, cukrzycę typu 2, nadciśnienie tętnicze, stan po amputacji częściowej piersi lewej, stan po usunięciu jajników z powodu torbieli. Biegli podkreślili, że zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa oraz stawów obwodowych są nieduże, klinicznie nie dające istotnego ograniczenia funkcji ruchu. Ubezpieczona nie ma objawów korzeniowych, ubytkowych, ruchomość kręgosłupa jest dobra, a kończyny górne bez zaburzeń czucia, uścisk dłoni dobry, w próbie R. żadna nie opada, bez objawów korzeniowych w zakresie kończyn dolnych. Z przyczyn neurologicznych brak jest więc podstaw do uznania niezdolności do pracy. Dalej biegli wskazali, że ubezpieczona leczy się od 5 lat psychiatrycznie z powodu objawów depresyjno – lękowych, uwarunkowanych sytuacyjnie (w związku z rozpoznanymi chorobami somatycznymi), z licznymi somatyzacjami. Objawy, mimo subiektywnie odczuwanego silnego dyskomfortu, mają charakter łagodny. W okresie od 27 stycznia 2023r. do 10 lutego 2023r. ubezpieczona była hospitalizowana w (...) Szpitalu Wojewódzkim (...), gdzie wskazano potrzebę podjęcia psychoterapii. Objawy psychopatologiczne mają charakter nerwicowy i nie powodują niezdolności do pracy (opinia łączna biegłych neurologa R. Z. i biegłej psychiatry A. K., k. 156-158 a.s.).

W opinii z dnia 10 lutego 2023r. biegły sądowy onkolog kliniczny J. B. rozpoznał u ubezpieczonej takie schorzenia jak rak piersi lewej, stan po BCT, stan po Rtg-th na p.lewą, polip endometrium, torbiele jajników, stan po usunięciu jajników. W badaniu podmiotowym i przedmiotowym biegły nie stwierdził jawnych objawów wznowy schorzenia onkologicznego. Wskazał, że zgłaszane dolegliwości nie są efektem czynnego procesu onkologicznego, a objawami ubocznymi jego leczenia oraz obecnością schorzeń współistniejących, które w swoim przebiegu też objawiają się nakładającymi się objawami chorobowymi. Biorąc pod uwagę typ schorzenia onkologicznego oraz jego wyjściowe zaawansowanie ocenił, że rokowanie jest niepewne. Ubezpieczona wymaga systematycznej opieki medycznej, w tym specjalistycznej, zgodnie z planem. Na dzień badania onkologicznie, biorąc pod uwagę dostępną ocenę podmiotową i przedmiotową, w tym stan ubezpieczonej, biegły wskazał na brak przeciwwskazań do zatrudnienia zgodnie z kwalifikacjami (opinia biegłego sądowego onkologa J. B., k. 93-94 a.s.).

W opinii z dnia 10 maja 2023r. biegły sądowy ortopeda M. G. rozpoznał u ubezpieczonej dyskopatię kręgosłupa bez upośledzenia sprawności i bez objawów zespołu bólowego, chondromalację kolan, bóle stawów. Biegły wskazał, że badania obrazowe uwidaczniają zmiany dyskopatyczne kręgosłupa i zmiany chondromalacyjne kolan, ale stopień ich nasilenia nie jest duży. Przeprowadzone badanie ortopedyczne nie ujawnia jakiejkolwiek istotnej dysfunkcji narządu ruchu, tym bardziej w stopniu, który powodowałby niezdolność do pracy. Ruchy kręgosłupa są wykonywane swobodnie, w prawidłowym zakresie, bez jakichkolwiek obiektywnych objawów zespołu bólowego. W zakresie kończyn nie występuje jakakolwiek dysfunkcja, mimo zgłaszanych dolegliwości. Ruchy w stawach i siła mięśniowa są prawidłowe. Nie występują objawy stanu zapalnego stawów. Chwytność i wydolność chodu jest prawidłowa. Biegły stwierdził, że stan ortopedyczny ubezpieczonej nie stanowi podstawy do orzeczenia niezdolności do pracy. Poprawa w sensie ortopedycznym nie nastąpiła, jednak stan ortopedyczny ubezpieczonej jest stabilny, nie powodował, ani nie powoduje niezdolności do pracy (opinia biegłego sądowego ortopedy M. G., k. 111-113 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dokumenty, w tym dokumentację medyczną G. J., konieczną w procesie opiniowania przez biegłych sądowych oraz dokumenty obrazujące przebieg postępowania przed organem rentowym. Zostały one ocenione jako wiarygodne, ponieważ ich treść oraz forma nie budziła zastrzeżeń i nie została zakwestionowana przez strony.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się również na opiniach sporządzonych przez biegłych sądowych: kardiologa W. S., diabetologa E. R., gastroenterologa S. O., psychiatrę J. U., neurologa W. G., neurologa R. Z., psychiatrę A. K., onkologa J. B. i ortopedę M. G..

Wskazane opinie zostały sporządzone w sposób rzetelny i fachowy z uwzględnieniem dostępnej w sprawie dokumentacji medycznej ubezpieczonej. Ponadto prezentowane przez biegłych wnioski, dotyczące braku występowania u ubezpieczonej naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym niezdolność do pracy, są zbieżne oraz mają charakter stanowczy i jednoznaczny, a poza tym zostały należycie i przekonująco uzasadnione. Uwzględniając powołane okoliczności, Sąd zaaprobował wszystkie opinie biegłych, ponieważ są one spójne i – mimo zastrzeżeń ubezpieczonej, o których będzie mowa w dalszej części – nie dały podstaw do ustalenia, że G. J. jest częściowo niezdolna do pracy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Dokonując rozważań dotyczących zasadności odwołania, w pierwszej kolejności wskazać należy, że renta z tytułu niezdolności do pracy może być przyznana ubezpieczonemu, który spełnia łącznie przesłanki określone w art. 57 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jedn. Dz. U. z 2023r., poz. 1251, dalej jako ustawa emerytalna), a więc:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w okresach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1 i 2, pkt 3 lit. b, pkt 4, 6, 7 i 9, ust. 2 pkt 1, 3-8 i 9 lit. a, pkt 10 lit. a, pkt 11-12, 13 lit. a, pkt 14 lit. a i pkt 15-17 oraz art. 7 pkt 1-3, 5 lit. a, pkt 6 i 12 albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Pierwsza z przesłanek, a więc niezdolność do pracy, jest kategorią ubezpieczenia społecznego łączącą się z całkowitą lub częściową utratą zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu bez rokowania jej odzyskania po przekwalifikowaniu (art. 12 ustawy emerytalnej). Przy ocenie stopnia i trwałości tej niezdolności oraz rokowania co do jej odzyskania uwzględnia się zarówno stopień naruszenia sprawności organizmu, możliwość przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, jak i możliwość wykonywania pracy dotychczasowej lub podjęcia innej oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne ubezpieczonego (art. 13 ust. 1 ustawy emerytalnej) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 28 stycznia 2004r., II UK 222/03).

Przepis art. 12 ustawy emerytalnej rozróżnia dwa stopnie niezdolności do pracy - całkowitą i częściową. Zgodnie z ust. 3 ww. przepisu, częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Z kolei całkowita niezdolność do pracy polega na utracie zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy. Przesłanka niezdolności do jakiejkolwiek pracy odnosi się do każdego zatrudnienia w innych warunkach niż specjalnie stworzone na stanowiskach pracy odpowiednio przystosowanych do stopnia i charakteru naruszenia sprawności organizmu (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 8 grudnia 2000r., II UKN 134/00 i z dnia 7 września 1979r., II URN 111/79). Dokonując analizy pojęcia „całkowita niezdolność do pracy" należy brać pod uwagę zarówno kryterium biologiczne (stan organizmu dotkniętego schorzeniami naruszającymi jego sprawność w stopniu powodującym całkowitą niezdolność do jakiejkolwiek pracy), jak i ekonomiczne (całkowita utrata zdolności do zarobkowania wykonywaniem jakiejkolwiek pracy). Osobą całkowicie niezdolną do pracy w rozumieniu art. 12 ust. 2 ustawy emerytalnej jest więc osoba, która spełniła obydwa te kryteria, czyli jest dotknięta upośledzeniem zarówno biologicznym, jak i ekonomicznym (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2004r., I UK 28/04). Z kolei wyjaśnienie częściowej niezdolności do pracy i treści pojęcia „pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji” wymaga uwzględnienia zarówno kwalifikacji formalnych (czyli zakresu i rodzaju przygotowania zawodowego udokumentowanego świadectwami, dyplomami, zaświadczeniami), jak i kwalifikacji rzeczywistych (czyli wiedzy i umiejętności faktycznych, wynikających ze zdobytego doświadczenia zawodowego) ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 września 2006r., I UK 103/06). Dopiero zatem zmiana zawodu w ramach posiadanych kwalifikacji i brak rokowań odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu dają podstawę do przyznania renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 13 października 2009r., II UK 106/09, z dnia 8 maja 2008r., I UK 356/07, z dnia 11 stycznia 2007r., II UK 156/06 i z dnia 25 listopada 1998r., II UKN 326/98). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 lutego 2006r. ( I PK 153/05) częściowej niezdolności do pracy, polegającej na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie wyklucza możliwość podjęcia przez ubezpieczonego pracy niżej kwalifikowanej. Ubezpieczony, który jest częściowo niezdolny do pracy może być jednocześnie z samej definicji zdolny do pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami w nieznacznym stopniu. Tak samo, gdy ubezpieczony wykonuje pracę, która nie jest zgodna z posiadanymi kwalifikacjami, a już na pewno, gdy jest pracą poniżej poziomu posiadanych kwalifikacji. Aktualny jest zatem pogląd o konieczności ujmowania łącznie aspektu medycznego i ekonomicznego niezdolności do pracy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., II UKN 675/98).

W orzecznictwie przyjmuje się również (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 20 sierpnia 2003r., II UK 11/03 oraz z dnia 5 lipca 2005r., I UK 222/04), że decydującą dla stwierdzenia niezdolności do pracy jest utrata możliwości wykonywania pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu przy braku rokowania odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Gdy więc biologiczny stan kalectwa lub choroba, nie powodują naruszenia sprawności organizmu w stopniu mającym wpływ na zdolność do pracy dotychczas wykonywanej lub innej mieszczącej się w ramach posiadanych lub możliwych do uzyskania kwalifikacji, to brak prawa do tego świadczenia. Prawa tego nie można w szczególności wywodzić z przewidzianych w art. 13 ustawy emerytalnej przesłanek, a więc: stopnia naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwości wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowości przekwalifikowania zawodowego, przy wzięciu pod uwagę rodzaju i charakteru dotychczas wykonywanej pracy, poziomu wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych, bowiem odnoszą się one tylko do ustalania stopnia lub trwałości niezdolności do pracy. Są więc bez znaczenia, jeżeli aspekt biologiczny (medyczny) wskazuje na zachowanie zdolności do pracy. Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wówczas, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty muszą występować łącznie ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 10 czerwca 1999r., II UKN 675/98). O niezdolności do pracy nie decyduje więc niemożność podjęcia innej pracy warunkowana wiekiem, poziomem wykształcenia i predyspozycjami psychofizycznymi, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu.

Ocena niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania zatrudnienia wymaga wiadomości specjalnych. W sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych dotyczących prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie Sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo - lekarskie sporządzone w sprawie przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń wnioskodawcy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15).

Uwzględniając powyższe, Sąd w przedmiotowej sprawie dopuścił dowód z opinii biegłych: kardiologa W. S., diabetologa E. R., gastroenterologa S. O., psychiatry J. U., neurologa W. G., neurologa R. Z., psychiatry A. K., onkologa J. B. i ortopedy M. G.. Ich ocena została już zaprezentowana w części obejmującej ocenę dowodów, dlatego w tym miejscu, odwołując się do niej tylko ogólnie, należy jeszcze raz wskazać, że opinie są rzetelne oraz jasno i przekonująco uzasadnione, stanowiły więc podstawę wydanego w sprawie orzeczenia.

G. J. zgłosiła zastrzeżenia do opinii biegłych - neurologa W. G. i psychiatry J. U.. Wskazywała na wadliwy przebieg badania, lakoniczność opinii i niepoprawne wnioski przedstawione w opinii (k. 77-80 a.s.). W związku z powyższym Sąd dopuścił dowód z opinii innego neurologa oraz innego psychiatry, których ocena okazała się zbieżna z tym, co wskazali W. G. i J. U.. Mimo tego G. J. do opinii kolejnych biegłych z dziedziny neurologii i psychiatrii R. Z. i A. K., również zgłosiła zarzuty (k. 173-174 a.s.), ale zdaniem Sądu nie są one zasadne. W dużej mierze mają charakter ogólnych rozważań ubezpieczonej, które nie podważają oceny biegłych. Ubezpieczona wskazała m.in. na nieścisłości w opinii związane z hospitalizacją psychiatryczną, o której biegli napisali w części obejmującej dane z wywiadu oraz w uzasadnieniu opinii, nie odnotowali zaś w części obejmującej dane z dokumentacji medycznej. O ile wskazana okoliczność faktycznie miała miejsce, to zdaniem Sądu nie miała żadnego wpływu na rzetelność opinii i słuszność wniosków końcowych. Wynika to z tego, że choć w jednej części opinii biegli o fakcie hospitalizacji ubezpieczonej nie wspomnieli, to napisali o tym w innej części. To zaś oznacza, że dokumentacja z leczenia w (...) Szpitalu Wojewódzkim (...) była przez biegłych analizowana i nie została pominięta. Ponadto biegli nie pominęli i innej dokumentacji psychiatrycznej. W opinii wskazali, że ubezpieczona od 5 lat leczy się z powodu objawów depresyjno – lękowych uwarunkowanych sytuacyjnie, z tym że ocenili – zgodnie z tym, co wskazał także J. U. – że występujące u ubezpieczonej objawy psychopatologiczne mają charakter nerwicowy i nie powodują niezdolności do pracy. Jeśli chodzi natomiast o długość leczenia neurologicznego, to Sąd zwraca uwagę, że to nie okoliczność tego, jak długo wnioskodawca leczy się decyduje o niezdolności do pracy, tylko to jakie występują u wnioskodawcy objawy i jaki mają wpływ na możliwość wykonywania pracy. W przypadku ubezpieczonej biegli wskazali w opinii łącznej, że zmiany zwyrodnieniowe w obrębie kręgosłupa i stawów obwodowych, udokumentowane badaniami neuroobrazowymi, są niewielkie, brak jest objawów korzeniowych i ubytkowych, a ruchomość kręgosłupa pozostaje dobra. Podobną ocenę w ww. zakresie przedstawił również neurolog W. G. oraz – w zakresie ograniczonym do oceny ortopedycznej – biegły M. G., z którego wnioskami ubezpieczona nie polemizowała. Z opinii tego ostatniego biegłego wynika także ocena dotycząca problemów z kolanami, ta bowiem problematyka leży w obszarze zainteresowania i oceny ortopedy, nie zaś neurologa. Wobec tego fakt, iż opinia łączna neurologiczno – psychiatryczna odnotowuje fakt badania MRI tylko jednego kolana, nie dyskredytuje wniosków z tej opinii płynących.

Wobec powyższego Sąd ocenił, że zarzuty ubezpieczonej wobec opinii biegłych A. K. i R. Z. nie mogły być ocenione jako skuteczne. O skuteczności tych zarzutów nie świadczy również i to, że ubezpieczona – jak wskazała w piśmie z 4 grudnia 2023r. - posiada zaświadczenia lekarskie o stanie zdrowia, wydane przez lekarza psychiatrę oraz lekarza medycyny - specjalistę neurologa dla potrzeb Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Zdaniem ubezpieczonej ww. zaświadczenia świadczą o jej niezdolności do pracy, będącej wynikiem dolegliwości związanych z licznymi chorobami. Ubezpieczona podkreśliła zarazem, że złożyła dokumentację medyczną w Powiatowym Zespole ds. Orzekania o Niepełnosprawności w W. celem uzyskania orzeczenia. Wbrew twierdzeniom ubezpieczonej powyższe okoliczności, nawet jeśli uzasadniałyby orzeczenie o stopniu niepełnosprawności z przyczyn neurologicznych, psychiatrycznych bądź innego rodzaju, nie powodują, że zasadne jest uznanie z tego powodu niezdolności do pracy. Wynika to tego, że niepełnosprawność nie jest różnoznaczna z niezdolnością do pracy w znaczeniu rentowym. Na to wielokrotnie zwracał uwagę Sąd Najwyższy, akcentując że niepełnosprawność nie jest odpowiednikiem niezdolności do pracy rozumianej jako utrata zdolności do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i braku rokowań co do odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art. 12 ust. 1 ustawy emerytalnej), gdyż zdefiniowana została jako spowodowana naruszeniem sprawności organizmu niezdolność do wypełniania ról społecznych, która może, ale nie musi, powodować niezdolność do pracy (art. 2 pkt 10 ustawy z 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Z tego względu orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, nawet znacznym ani nie jest równoznaczne z orzeczeniem o niezdolności do pracy jako przesłance prawa do renty, ani nie przesądza o istnieniu niezdolności do pracy w rozumieniu przepisów ustawy emerytalnej (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 marca 2022r., II USK 437/21).

Dodatkowo Sąd miał na względzie, że ubezpieczona nie kwestionowała – poza opiniami neurologicznymi i psychiatrycznymi - opinii biegłych pozostałych specjalności, jak i to, że wszystkie opinie w sprawie wydane nie potwierdzają stanowiska ubezpieczonej o jej niezdolności do pracy. W tej sytuacji nie było możliwości orzeczenia o prawie do renty. Jak już wcześniej zostało wskazane, w sprawach tego typu, do dokonywania ustaleń w zakresie oceny stopnia zaawansowania chorób oraz ich wpływu na stan czynnościowy organizmu, uprawnione są osoby posiadające fachową wiedzę medyczną, a zatem okoliczności tych można dowodzić tylko przez dowód z opinii biegłych sądowych, zgodnie z treścią art. 278 k.p.c. Opinia biegłego ma na celu ułatwienie sądowi należytej oceny zebranego materiału dowodowego wtedy, gdy potrzebne są do tego wiadomości specjalne. Dlatego też opinie sądowo-lekarskie sporządzone przez lekarzy specjalistów, mają zasadniczy walor dowodowy dla oceny schorzeń ubezpieczonego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 11 lutego 2016r., III AUa 1609/15). Powyższe oznacza również, że sąd nie może opierać ustaleń we wskazanym zakresie na własnym przekonaniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z 24 lutego 2010r., II UK 191/09). Poza tym, w sprawie o rentę z tytułu niezdolności do pracy, w której podstawowym dowodem jest dowód z opinii biegłego, sąd nie może czynić ustaleń sprzecznych z taką opinią, jeśli jest ona prawidłowa i jeżeli odmienne ustalenia nie mają oparcia w pozostałym materiale dowodowym (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 30 czerwca 2016r., III AUa 284/16).

Uwzględniając wskazane okoliczności, Sąd ocenił, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzą podstawy do uwzględnienia stanowiska ubezpieczonej. Wszystkie opinie, jakie zostały w sprawie wydane, potwierdzają słuszność stanowiska ZUS. Są one spójne, a także przekonujące, mimo zarzutów ubezpieczonej, których Sąd nie podzielił. W tej sytuacji – mimo różnych argumentów i dokumentacji, jaką przedstawiła ubezpieczona– nie było podstaw do zmiany decyzji. Sąd – dysponując opiniami biegłych niepotwierdzającymi niezdolności G. J. do pracy – nie miał takiej możliwości. Zgodnie z tym, co zostało wskazane, tylko opinie biegłych wskazujące na taką niezdolność do pracy mogłyby dać podstawę do orzeczenia zgodnie z wnioskiem ubezpieczonej. Brak takich opinii nie daje Sądowi podstaw do samodzielnej oceny, że ubezpieczona jest niezdolna do pracy.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy ocenił odwołanie G. J. jako niezasadne. Odwołanie podlegało więc oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c.