Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 maja 2021 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Rosłan - Karasińska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 10 maja 2021 r. w Warszawie

sprawy A. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o emeryturę pomostową

na skutek odwołania A. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 26 sierpnia 2019 r. znak: (...)

oddala odwołanie.

SSO Monika Rosłan-Karasińska

Sygn. akt VII U 4570/19

UZASADNIENIE

24 września 2019 r. A. K. wniósł odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w W. z 26 sierpnia 2019 r. znak: (...), zarzucając organowi rentowemu błędne uznanie, że odwołujący nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach wynoszącego co najmniej 15 lat, a po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz, że nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą.

A. K. wskazał, że organ rentowy nie uznał za okres pracy w warunkach szczególnych okresów od 1.12.2001 do 15.02.2002 i od 1.03.2007 do 31.12.2008 – łącznie 2 lata
i 15 dni, choć odwołujący wykonywał wówczas pracę obarczoną wysokim niebezpieczeństwem zagrażającym życiu i zdrowiu pracowników, związanych z nadzorem inżynieryjno-technicznym
nad wytoczeniem tras wykopu oraz prawidłowym liniowym usytuowaniem rurociągów,
a w późniejszym okresie prac związanych z układaniem kolektorów ściekowych, deszczowych
z budową przepompowni i zbiorników retencyjnych. Organ rentowy nie uznał również za pracę
w warunkach szczególnych od 1 do 14.04.2019, choć pracodawca dokonał korekty deklaracji ZUS DRA za kwiecień 2019 r., czego organ rentowy nie uwzględnił w swojej decyzji. A. K. przyznał, że nie rozwiązano z nim stosunku pracy, ponieważ odwołujący nie chciał ryzykować pozostania bez pracy na wypadek wydania przez organ rentowny decyzji odmownej, wobec czego wniósł o wydanie wyroku wstępnego na podstawie art. 318 § 1 k.p.c. i ustalenie,
że odwołujący na dzień złożenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej spełnił przesłankę wynikającą z art. 4 pkt 2 i 6 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. Jednocześnie A. K. zobowiązał się, że po uprawomocnieniu wyroku wstępnego rozwiąże stosunek pracy i wystąpi o wypłatę emerytury pomostowej ( odwołanie k.4-9). Na rozprawie 14 stycznia 2021 r. pełnomocnik odwołującego podtrzymał powyższe stanowisko, dodatkowo wnosząc o zasądzenie od organu rentowego na rzecz odwołującego kosztów zastępstwa procesowego.

W odpowiedzi na odwołanie z 5 listopada 2019 r. organ rentowy wniósł o oddalenie wniosku o wydanie wyroku częściowego i o oddalenie odwołania na podstawie art. 477 ^{( 14)} § 1 k.p.c. w trybie wskazanym w art. 148 ^{( 1)} §1 k.p.c. Organ rentowy wskazał, że już sam fakt, że odwołujący nie udowodnił rozwiązania stosunku pracy stanowi podstawę do oddalenia odwołania. Ponadto, okresy od 1.12.2001 do 15.02.2002 i od 1.03.2007 do 31.12.2008 nie mogły zostać uwzględnione, ponieważ z zakresu obowiązków nie wynika, aby odwołujący w tych okresach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w szczególnych warunkach, a jedynie zajmował się nadzorem nad prawidłowym funkcjonowaniem budowy. Okresu od 1 do 14 kwietnia 2019 r. organ nie uwzględnił, ponieważ (...) S.A. nie zgłosiło A. K. do ZUS jako pracownika wykonującego prace w warunkach szczególnych w myśl ustawy
o emeryturach pomostowych ( odpowiedź na odwołanie k.12, ostateczne stanowisko k.206).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

A. K. urodził się (...) O., z zawodu jest magistrem inżynierem melioracji wodnych ( bezsporne).

1 grudnia 2001 r. ubezpieczony podjął pracę w (...) (...) Sp.j. H. O. i P. O. na okres próbny do 28 lutego 2002 r.
w wymiarze pełnego etatu na stanowisku Kierownik robót sanitarnych. Odwołujący był zatrudniony w spółce do 15 lutego 2002 r. – tego dnia spółka wystawiła ubezpieczonemu świadectwo pracy, w którym nie wyszczególniono okresów wykonywania przez A. K. pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. 17 kwietnia 2010 r. na wniosek odwołującego spółka wystawiła mu świadectwo pracy, w którym wskazano,
że wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w okresie
od 1 grudnia 2001 r. do 15 lutego 2002 r. – roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach (na podst. Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. Dz. U. nr 8 poz. 43, Wykaz A, Dział V pkt 1 załącznika do rozporządzenia) – jako kierownik robót sanitarnych sieci zewnętrznych ( umowa o pracę i świadectwo pracy w aktach osobowych ubezpieczonego k.43 a.s.).

1 marca 2007 r. odwołujący ponownie podjął pracę w ww. spółce, na stanowisku Kierownik robót wodno-kanalizacyjnych. Odwołujący był zatrudniony do 31 marca 2011 r. – umowę rozwiązał pracodawca. 30 marca 2011 r. spółka wystawiła ubezpieczonemu dwa świadectwa pracy, w pierwszym nie wskazano, aby wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, a w drugim wskazano, że ubezpieczony w okresie od 1 marca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. świadczył pracę w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze – roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowa rurociągów w głębokich wykopach (na podst. Rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983 r. Dz. U. nr 8 poz. 43, Wykaz A, Dział V pkt 1 załącznika
do rozporządzenia) – jako kierownik robót wodno-kanalizacyjnych w pełnym wymiarze czasu pracy, stale ( świadectwo pracy w aktach osobowych ubezpieczonego k.43 a.s.).

Na wezwanie organu rentowego P. O. jako były wspólnik spółki (zlikwidowanej z dniem 19 grudnia 2018 r.) poinformował, że we wskazanych okresach do A. K. należały: realizacja budów zgodnie z zawartymi kontraktami, przestrzeganie obowiązujących przepisów branżowych dot. konkretnej budowy, prowadzenie pełnej dokumentacji dot. realizacji danej budowy wynikającej z prawa budowlanego i innych obowiązujących przepisów prawa, sporządzanie zapisów zgodnie z obowiązującą w firmie dokumentacją (...) (norma (...)), prowadzenie ewidencji czasu pracy podległych pracowników, organizowanie budowy i prac zgodnie z wymogami BHP i PPOŻ, przestrzeganie prawa pracy wobec podległych pracowników, nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem budowy oraz bieżące prace administracyjno-biurowe, rozliczanie się z pobranych narzędzi i sprzętu z osobą wydającą, dbanie o solidne i terminowe wykonanie przydzielonych zadań. P. O. wskazał ponadto, że po 31 grudnia 2008 r. pracownicy spółki nie byli objęci wykazem prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ( wyjaśnienia P. O..43 a.r.).

W powyższych okresach zatrudnienia w spółce (...) odwołujący pracował w pełnym wymiarze czasu pracy. Był odpowiedzialny za brygadę i przestrzeganie przepisów BHP
i przeciwpożarowych, ponadto prowadził nadzór nad wykonaniem kanalizacji sanitarnej, deszczowej i budową zbiorników retencyjnych, przepompowni wód deszczowych i ścieków. Ubezpieczony zajmował się wytyczaniem i przygotowaniem trasy rurociągów i urządzeń, wskazywał podległym pracownikom możliwe kolizje i pilnował, aby nie doszło do przerwania instalacji. Wykopy o głębokości 2-8 m były wykonywane koparkami i zabezpieczane szalunkami – odwołujący pilnował prawidłowości zabezpieczeń, a wewnątrz wykopu sprawdzał jakość wykonania podsypki, ułożenia kolektora i spadku. Do obowiązków odwołującego należało dowiezienie szalunków, wstawienie ich do wykopu. Po ułożeniu rurociągu, odwołujący kontrolował warstwowe zasypanie wykopu i wyciąganie szalunków ( zeznania odwołującego k.147-148, 157-160, zeznania świadków W. S. k.139-141, R. K. k.162-164, W. L. k.166-168 a.s.).

W okresie od 1 do 14 kwietnia 2019 r. A. K. był zatrudniony
w (...) S.A. na stanowisku Brygadzisty przy asfaltach.
Do obowiązków odwołującego należało: informowanie kierownika budowy o zauważonych błędach przy ręcznym wykonywaniu i układaniu mieszanek mineralno-asfaltowych w miejscach
o nieregularnym kształcie i zmiennej grubości wykonywanych równocześnie z rozkładarką; kontrola i wykonywanie prac przygotowawczych (oczyszczenie powierzchni, skropienie międzywarstwowe, ułożenie taśmy topliwej) przy naprawach małych powierzchni po przekopach, wykopach kabli, wjazdach do posesji, naprawie ubytków i wybojów; kontrola temperatury, zagęszczenia, sprawdzanie równości mieszanki asfaltowej przy jej układaniu w miejscach wąskich przekopów i narożnikach; wykonywanie robót zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, dokumentacją projektową przy zastosowaniu prawidłowej organizacji pracy; przestrzeganie przepisów BHP oraz dopilnowanie ich przestrzegania przez podległych pracowników; dbanie
o mienie firmy, sprzęt i właściwe używanie narzędzi. Podczas pracy, ubezpieczony był narażony
na kontakt z czynnikami chemicznymi – gorącą masą bitumiczną i biologicznymi – z materiałem podłoża. A. K. wykonywał pracę w spółce w pełnym wymiarze czasu pracy
i w sposób stały. 15 kwietnia 2019 r. spółka wystawiła odwołującemu świadectwo pracy, w którym wskazano, że wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze
w okresie od 1 do 15 kwietnia 2019 r. – jako brygadzista przy asfaltach – prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych (na podst. ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych; załącznik nr 1 do ustawy Wykaz prac
w szczególnych warunkach pkt 31) ( umowa o pracę, skierowanie na badania lekarskie, zakres obowiązków, świadectwo pracy w nieponumerowanych aktach osobowych ubezpieczonego, zeznania odwołującego k.147-148, zeznania świadka C. B. k.152-153, 195-196 a.s.).

Krótki okres zatrudnienia odwołującego w spółce (...) wynikał po stronie A. K. z podjęcia tego zatrudnienia w trakcie urlopu w ramach pracy w Urzędzie Miasta,
zaś po stronie pracodawcy wynikał z konieczności utworzenia drugiej brygady – w tym okresie spółka prowadziła w S. prace nad nawierzchnią ul. (...) i rozbudowę skrzyżowania ul. (...) z ul. (...) pod ruchem samochodowym ( zeznania odwołującego k.147-148 a.s., wyjaśnienia prezesa spółki w nieponumerowanych aktach organu rentowego).

31 maja 2019 r. A. K. wniósł do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o przyznanie emerytury pomostowej. Do wniosku odwołujący załączył informację o okresach składkowych i nieskładkowych, w których wskazał, że świadczył pracę
w warunkach szczególnych:

1)  od 4 grudnia 1987 r. do 1 października 2001 r. w Przedsiębiorstwie (...) S.A. w P.;

2)  od 1 grudnia 2001 r. do 15 lutego 2002 r. w (...) (...) Sp. J. H. O. i P. O. w W.;

3)  od 1 marca 2007 r. do 31 marca 2011 r. j.w.;

4)  od 1 do 14 kwietnia 2019 r. w (...) S.A. w W. ( wniosek o emeryturę pomostową, informacja o okresach składkowych i nieskładkowych z załącznikami k.1-33 a.r.).

Decyzją z 30 lipca 2019 r. uznano okres od 4 grudnia 1987 r. do 1 października 2001 r.
za pracę w warunkach szczególnych, nie uwzględniając pozostałych okresów, z uwagi na to,
że odwołujący wówczas nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych, a jedynie nadzorował takie prace ( notatka i decyzja z 30.07.2019 r. k.45-46 a.r.).

Decyzją z 26 sierpnia 2019 r. znak: (...) odmówiono A. K. prawa do emerytury pomostowej ze względu na nieudowodnienie okresu pracy
w warunkach szczególnych co najmniej 15 lat (a jedynie 13 lat, 2 miesiące i 22 dni), niewykonywanie pracy w warunkach szczególnych po 31 grudnia 2008 r. i nieudowodnienie rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą. W decyzji wskazano, że okresy pracy od 1.12.2001r. do 15.02.2002r.
i od 1.03.2007r. do 31.12.2008r. nie zostały uwzględnione, ponieważ z wykazu czynności
i obowiązków, które przesłał pracodawca nie wynika, aby odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę wymienioną w Wykazie A, Dział V, poz. 1 rozporządzenia Rady Ministrów, tj. roboty wodno-kanalizacyjne oraz budowę rurociągów w głębokich wykopach. Organ rentowy nie uwzględnił również okresu od 1.04.2019r. do 14.04.2019r. z uwagi na niezgłoszenie odwołującego przez pracodawcę do ZUS jako pracownika wykonującego prace w warunkach szczególnych w myśl ustawy o emeryturach pomostowych ( decyzja z 26.08.2019 r. k.48 a.r.).

16 grudnia 2019 r. (...) S.A. na wezwanie organu rentowego poinformowało o zakresie czynności A. K. w okresie zatrudnienia od 1 do 14 kwietnia 2019 r. na stanowisku Brygadzisty przy asfaltach. Decyzją z 20 grudnia 2019 r. nie uznano okresu od 1 do 14 kwietnia 2019 r. za pracę w warunkach szczególnych, z uwagi na to,
że odwołujący nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze ( wyjaśnienia, notatka i decyzja – nieponumerowane akta rentowe).

Na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową, A. K. pozostawał
w stosunku pracy z Urzędem (...) W. i dodatkowo w wymiarze 1/8 etatu – z (...) Sp. z o.o. ( bezspodne).

Z dniem 31 marca 2020 r. (...) Sp. z o.o. rozwiązał stosunek pracy
z odwołującym za porozumieniem stron. A. K. był zatrudniony w spółce
w wymiarze 1/8 etatu. Odwołujący planował również za porozumieniem stron rozwiązać umowę o pracę z Urzędem Miasta – umowa miała zostać rozwiązana z końcem kwietnia 2020 r. Ubezpieczony ze względu na trudną sytuację finansową swojej rodziny, tj. utratę pracy przez żonę, pracującą w firmie cateringowej na L. O. i zięcia, pracującego w firmie cateringowej
w (...), odstąpił od tych planów i kontynuuje zatrudnienie ( informacja k.45, świadectwo pracy k.144, zeznania odwołującego k.148-149).

Powyższy stan faktyczny, Sąd Okręgowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów zawartych w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych oraz osobowych odwołującego. Zdaniem Sądu, powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim Sąd oparł na nich swoje ustalenia
są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy,
a zatem okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.

Na wiarę zasługiwały zdaniem Sądu również zeznania świadków W. S., C. B., R. K., W. L. oraz zeznania odwołującego – zarówno złożone na rozprawie 14 stycznia 2021 r. jak i zeznania pisemne.

Zeznania pisemne świadków W. S., R. K., W. L. dotyczyły pracy odwołującego na rzecz spółki (...) były spójne
z zeznaniami odwołującego, ale również z wyjaśnieniami złożonymi przed organem rentowym przez ówczesnego (...) spółki (...), który opisał obowiązki A. K. następująco: realizacja budów zgodnie z zawartymi kontraktami, przestrzeganie obowiązujących przepisów branżowych dot. konkretnej budowy, prowadzenie pełnej dokumentacji dot. realizacji danej budowy wynikającej z prawa budowlanego i innych obowiązujących przepisów prawa, sporządzanie zapisów zgodnie z obowiązującą w firmie dokumentacją (...) (norma (...)), prowadzenie ewidencji czasu pracy podległych pracowników, organizowanie budowy i prac zgodnie z wymogami BHP i PPOŻ, przestrzeganie prawa pracy wobec podległych pracowników, nadzór nad prawidłowym funkcjonowaniem budowy oraz bieżące prace administracyjno-biurowe, rozliczanie się z pobranych narzędzi i sprzętu z osobą wydającą, dbanie o solidne i terminowe wykonanie przydzielonych zadań. Zdaniem Sądu zakres obowiązków ubezpieczonego został przedstawiony w zeznaniach ww. świadków w sposób jednoznaczny i spójny, na podstawie obserwacji własnych współpracownika (W. S.) oraz podwładnych odwołującego (R. K., W. L.), zatem Sąd ocenił je jako wiarygodne.

Sąd dał wiarę również zeznaniom pisemnym świadka C. B., który w okresie
od 1 do 14 kwietnia 2019 r. był przełożonym odwołującego w firmie (...) S.A. wobec czego dysponował wiedzą na temat wykonywanych przez odwołującego obowiązków u ww. pracodawcy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie A. K. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z 26 sierpnia 2019 r., znak: (...) jako niezasadne podlegało oddaleniu.

Na wstępie należy zważyć, że zgodnie z art. 15zzs ² ustawy z dnia 2 marca 2020 r.
o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych ( Dz. U. z 2020 poz. 1842) jeżeli w sprawie rozpoznawanej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego postępowanie dowodowe zostało przeprowadzone w całości, sąd może zamknąć rozprawę i wydać orzeczenie na posiedzeniu niejawnym po uprzednim odebraniu od stron lub uczestników postępowania stanowisk na piśmie. W niniejszym postępowaniu, wobec złożenia przez świadków i odwołującego zeznań na piśmie, przeprowadzenia rozprawy, podczas której zeznania złożył odwołujący, po odebraniu od odwołującego i od organu rentowego stanowisk w sprawie, należało wydać wyrok na posiedzeniu niejawnym.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1924) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2)  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący
co najmniej 15 lat;

3)  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4)  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący
co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5)  przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace
w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

6)  po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

7)  nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

W rozpatrywanej sprawie bezspornym było, że odwołujący urodził się po 1 stycznia
1949 r., ukończył 60 lat, ma okres składkowy i nieskładkowy co najmniej 25 lat, przed 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach i nie nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy. Sąd Okręgowy ustalał wobec tego, czy ubezpieczony w okresach od 1 grudnia 2001 r. do 15 lutego 2002 r., od 1 marca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. i od 1 do 14 kwietnia 2019 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, a także czy dopuszczalne jest wydanie wyroku wstępnego
w przedmiocie stwierdzenia, że odwołujący spełnił przesłankę wynikającą z art. 4 pkt 2 i 6 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych.

Prace w szczególnych warunkach – zgodnie z treścią art. 3 ust 1 ustawy o emeryturach pomostowych – to prace związane z czynnikami ryzyka wymienionymi w art. 3 ust 2 ustawy, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury
lub procesami technologicznymi, które pomimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku. Wykaz prac
w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy. Z kolei prace o szczególnym charakterze – zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych – to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

W niniejszej sprawie, A. K. dysponował świadectwami pracy z (...) (...) O. H., O. P.Sp.j., w których pracodawca potwierdził, że w okresie od 1 grudnia 2001 r. do 15 lutego 2002 r. i od 1 marca
2007 r. do 31 grudnia 2008 r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał roboty wodnokanalizacyjne i budowę rurociągów w głębokich wykopach, kwalifikowane jako prace wymienione w Wykazie A Dziale V pod poz. 1 - na stanowisku Kierownika robót sanitarnych/wodno-kanalizacyjnych. Odwołujący dysponował ponadto świadectwem pracy
z (...) S.A., gdzie pracodawca potwierdził, że w okresie
od 1 do 14 kwietnia 2019 r. odwołujący stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace przy ręcznym układaniu na gorąco nawierzchni z mieszanek mineralno-bitumicznych – kwalifikowane jako praca w szczególnych warunkach stosownie do Załącznika nr 1 poz. 31
do ustawy o emeryturach pomostowych. Stwierdzenie zakładu pracy w przedmiocie wykonywania przez pracownika pracy w warunkach szczególnych nie ma jednak charakteru wiążącego i podlega kontroli organów przyznających świadczenia uzależnione od wykonywania pracy w szczególnych warunkach. Świadectwo pracy w szczególnych warunkach nie jest bowiem dokumentem urzędowym w rozumieniu art. 244 § 1 i 2 k.p.c., a tylko dokumenty wystawione przez te organy stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Natomiast omawiane świadectwo traktuje się w postępowaniu sądowym jako dokument prywatny w rozumieniu
art. 245 k.p.c., który stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Dokument taki podlega kontroli zarówno, co do prawdziwości wskazanych w nim faktów, jak i co do prawidłowości wskazanej podstawy prawnej. Sąd, a także organ rentowy, są zatem uprawnione do weryfikacji danych zawartych w świadectwie wykonywania prac
w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze, wystawionym przez pracodawcę.
Jeżeli świadectwo to zawiera dane, które nie są zgodne z prawdą, nie mogą na jego podstawie dokonać ustaleń, od których uzależnione jest prawo do świadczeń emerytalnych. To samo dotyczy ujawnienia okoliczności, że wskazane w zaświadczeniu pracodawcy stanowisko pracy wykonywanej w szczególnych warunkach nie figuruje w wykazie powołanym w tym zaświadczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04).

Tym samym organ rentowy był uprawniony do zakwestionowania przedstawionej
przez skarżącego dokumentacji. Sąd natomiast ustalił zakres faktycznie świadczonych
przez wnioskodawcę czynności w oparciu o dostępną w sprawie dokumentację, a w szczególności zalegające w aktach rentowych dokumenty wskazujące na zajmowane przez niego stanowiska pracy, a także w oparciu o zeznania świadków i odwołującego. Ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji pracowniczej, zeznań świadków i odwołującego zdaniem Sądu jednoznacznie wynika,
że w okresach od 1 grudnia 2001 r. do 15 lutego 2002r. i od 1 marca 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony pracował przy wytyczaniu i przygotowaniu trasy rurociągów i urządzeń, kontroli prawidłowości zabezpieczenia wykopów szalunkiem i położenia rurociągów, jakości wykonania podsypki, ułożenia kolektora i spadku, warstwowego zasypania wykopu i wyciągnięcia szalunków. Tym samym wykonywał on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace, o których mowa w Dziale V Prace różne poz. 1 Wykazu A stanowiącego załącznik do Rozporządzenia z dnia 7 lutego
1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach
lub w szczególnym charakterze ( Dz. U. z 1983 r., nr 8 poz. 43).

Nie budziło również wątpliwości Sądu Okręgowego, że w okresie od 1 do 14 kwietnia
2019 r. odwołujący wykonywał pracę w szczególnych warunkach, o której mowa w Załączniku 1 poz. 31 ustawy o emeryturach pomostowych. W toku niniejszego postępowania wykazano
nie tylko, że A. K. we wskazanym okresie stale i w pełnym wymiarze czasu pracy zajmował się ręcznym układaniem na gorąco asfaltu jako brygadzista, ale również potrzebę pracodawcy do zatrudnienia odwołującego na krótki okres pracy (14 dni) – wobec konieczności prowadzenia przez spółkę prac w dwóch miejscach jednocześnie, tj. przy nawierzchni
ul. (...) i przy rozbudowie skrzyżowania ul. (...) – w S..

Kolejną ze spornych kwestii była możliwość wydania w niniejszym postępowaniu wyroku wstępnego w przedmiocie ustalenia, że odwołujący spełnia warunki określone w art. 4 ust. 2 i 6 ustawy o emeryturach pomostowych – wobec bezspornego w niniejszej sprawie faktu, że A. K. nie rozwiązał stosunku pracy z Urzędem Miasta (...) W..

Prawo do emerytury pomostowej powstaje z dniem spełnienia wszystkich ustawowych warunków wymaganych do nabycia tego prawa. Warunkiem koniecznym jest zatem rozwiązanie stosunku pracy, a nabycie prawa do emerytury pomostowej nie jest możliwe przed spełnieniem tego warunku. W orzecznictwie wskazano, że warunek ten jest oczywisty, gdyż nierozwiązanie stosunku pracy niweczyłoby podstawowy cel emerytury pomostowej, jakim jest zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej tej kategorii ubezpieczonych, którzy ze względu na wiek nie nabyli jeszcze prawa do emerytury, a zostali pozbawieni możliwości dalszego zarobkowania wbrew własnej woli. Posłużenie się przez ustawodawcę wyrażeniem „nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy” oznacza, że chodzi o czynność prawną prowadzącą do rozwiązania stosunku pracy, która została podjęta przez pracodawcę zatrudniającego osobę ubiegającą się o emeryturę pomostową. W wypadku umownego stosunku pracy przesłankę taką wypełnia rozwiązanie stosunku pracy za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę, rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia dokonane przez pracodawcę oraz rozwiązanie stosunku pracy
za porozumieniem stron, nawet gdyby porozumienie rozwiązujące stosunek pracy zostało zawarte z inicjatywy („na prośbę”) pracownika ( por. wyrok SN z 21.08.2019 r., III UK 210/18, OSNP 2020, nr 8, poz. 86; z 13.12.2019 r.).

Wydanie wyroku wstępnego najczęściej spotykane jest w postępowaniach o świadczenie, kiedy to w pierwszej kolejności Sąd bada czy roszczenie co do zasady zasługuje na uwzględnienie, a w dalszym rzędzie – w jakiej wysokości. Niedopuszczalne jednak jest wydanie wyroku wstępnego, gdy roszczenie co do zasady jest bezzasadne (por. A. Jakubecki [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1–366, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021, art. 318, Wyrok SN
z 19.10.1966 r., I CR 333/66, PUG 1967, nr 6, poz. 212).

Jak podniósł Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 czerwca 2013 r., II UK 380/12 (LEX 1388384), sądy ubezpieczeń społecznych nie posiadają uprawnienia do wydawania orzeczenia wstępnego w rozumieniu art. 318 § 1 k.p.c., ponieważ przepisy o postępowaniu odrębnym
w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie przewidują, tj. nie dopuszczają wydawania wyroków wstępnych, o których mowa w art. 318 § 1 k.p.c., „tylko co do samej zasady”, którą byłoby niedopuszczalne „warunkowe” ustalenie uprawnień emerytalnych, bez koniecznego kumulatywnego spełnienia łącznie wszystkich przesłanek (warunków) ich nabycia (por. także wyroki SN: z dnia 8 stycznia 2013 r., I UK 365/12, LEX nr 1555197 i z dnia 9 lutego 2010 r., I UK 262/09, LEX nr 585728). Reasumując, w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych nie jest dopuszczalne wydanie wyroku ustalającego spełnienie przez ubezpieczonego niektórych warunków wymaganych do nabycia prawa do świadczenia lub wyroku przyznającego to świadczenie pod warunkiem spełnienia pozostałych warunków w przyszłości ( por. wyrok SA w Łodzi
z dnia 10 października 2013 r., III AUa 20/13, LEX nr 1383460, wyrok SA w Szczecinie z dnia 5 września 2013 r., III AUa 200/13, LEX nr 1381543).

W ocenie Sądu Okręgowego A. K. spełnia warunki określone w art. 4 pkt 1-6 ustawy o emeryturach pomostowych. Mimo to, w świetle jednoznacznego stanowiska orzecznictwa co do wyroków wstępnych, jak i co do art. 4 pkt 7 ustawy o emeryturach pomostowych, Sąd uznał wydanie wyroku wstępnego w niniejszym postępowaniu
za niedopuszczalne i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oddalił odwołanie.