Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 5 listopada 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa – Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący Sędzia Renata Gąsior

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 listopada 2024 r. w Warszawie

sprawy K. I.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o świadczenie rehabilitacyjne

na skutek apelacji wniesionej przez organ rentowy

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie
VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 4 marca 2024 r., sygn. akt VI U 153/22

oddala apelację.

Sędzia Renata Gąsior

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w sprawie K. I. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. o świadczenie rehabilitacyjne na skutek odwołania K. I. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 4 lutego 2022 r. znak (...) w punkcie 1. zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego za okres od 9 września 2021 r. do dnia 27 września 2021 r. w kwocie brutto 2.403,88 złotych; w punkcie 2. w pozostałym zakresie oddalił odwołanie.

Sąd Rejonowy ustalił, że wniosek o świadczenie rehabilitacyjne (ZNp - 7) odwołujący do ZUS złożył w dniu 13 maja 2021 roku. Na dzień złożenia wniosku odwołujący nie miał ustalonego prawa do emerytury. Wniosek zawierał pouczenie pisemne, że posiadanie prawa do emerytury pozbawia jednocześnie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

Decyzją z dnia 26 maja 2021 roku ZUS przyznał odwołującemu prawo do świadczenia rehabilitacyjnego do 27 września 2021 roku zmieniając decyzję z dnia 15 kwietnia 2021 roku.

K. I. złożył do ZUS w dniu 16 września 2021 roku wniosek o ustalenie prawa do emerytury. Decyzją z dnia 10 października 2021 roku znak: (...) ZUS (...) Oddział w W. przyznał wnioskodawcy zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 9 września 2021 roku.

Decyzją z dnia 21 października 2021 roku znak: (...) ZUS (...) Oddział w W. ustalił wysokość i podjął wypłatę emeryturę od 1 października 2021 roku tj. od miesiąca za który zgłoszono wniosek.

Wniosek do ZUS odwołujący złożył 11 października 2021 roku, zaś wypłata nastąpiła za okres od 1 października 2021 roku.

W ZUS odwołujący otrzymał informację, żeby wniosek o ustalenie prawa do emerytury i wypłatę świadczenia złożył w październiku 2021 roku, tak by nie kolidowało to z wypłacanym świadczeniem rehabilitacyjnym do dnia 27 września 2021 roku.

Za okres od 9 do 27 września 2021 roku wypłacono odwołującemu świadczenie rehabilitacyjne. Za ten okres nie otrzymał on emerytury.

Powyższy stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dokumentów złożonych do akt sprawy oraz akt organu rentowego, których to autentyczność nie była kwestionowana przez strony procesu. Odnośnie zeznań odwołującego Sąd I instancji stwierdził, że były one wiarygodne w całości, zawierały logicznie korespondujące ze sobą i dokumentami twierdzenia.

Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego w sprawie, a taka konieczność nie zachodziła z urzędu.

Sąd I instancji zważył, że odwołanie zasługiwało na uwzględnienie w części. W ocenie Sądu Rejonowego zasługuje na uwzględnienie wniosek odwołującego o przywrócenie terminu do złożenia odwołania, albowiem przekroczenie miesięcznego terminu nie było nadmierne i wynikało z braku wiedzy prawniczej odwołującego co do postępowania przed ZUS. Zgodnie z art. 477 ^{( 9)} § 3 k.p.c. Sąd odrzuci odwołanie wniesione po upływie terminu, chyba że przekroczenie terminu nie jest nadmierne i nastąpiło z przyczyn niezależnych od odwołującego się. Poza tym sąd zwrócił uwagę, że ZUS nie wykazał kiedy odwołujący odebrał zaskarżoną decyzję z dnia 4 lutego 2022 roku. Niezależnie jednak od tego jeśli odwołujący odebrał decyzję kilka dni po wydaniu czyli np. w połowie lutego 2022 roku to miał czas do zaskarżenia jej do dnia 15 marca 2022 roku. Sprecyzowanie, że pismo wniesione do ZUS stanowiło odwołanie miało miejsce w dniu 4 kwietnia 2022 roku to uznać należy, że przekroczenie terminu nie było nadmierne.

W tym miejscu Sąd Rejonowy przeszedł do merytorycznej oceny zasadności odwołania. Sąd wskazał, że sentencja zaskarżonej decyzji składała się z dwóch punktów mianowicie ZUS: 1) odmówił K. I. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 września 2021 roku do 27 września 2021 roku oraz 2) zobowiązał go do zwrotu nienależnie pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego od 9 września 2021 roku do 27 września 2021 roku w kwocie 2403,88 zł. W ocenie sądu organ rentowy podjął właściwą decyzję W przedmiocie odmowy odwołującemu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 do 27 września 2023 roku Sąd stwierdził, że stanowisko ZUS było prawidłowe.

Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako: ustawa zasiłkowa): zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Do świadczenia rehabilitacyjnego stosuje się odpowiednio przepisy art. 11 ust. 4 i 5, art. 12, art. 13 ust. 1, art. 15 i 17.

Sąd I instancji ustalił, że odwołujący ma ustalone prawo do emerytury od 9 września 2021 roku ponieważ miał przyznaną zaliczkę na poczet przysługującej emerytury od 9 września 2021 roku. Ustalanie tego uprawnienia miało miejsce na jego wniosek złożony dnia 16 września 2021 roku. Dla braku prawa do świadczenia rehabilitacyjnego odwołującego nie ma znaczenia to czy miał wypłacane świadczenia w okresie pobierania świadczenia rehabilitacyjnego, a jedynie fakt przyznania prawa do tego świadczenia w spornym okresie. Skoro więc od dnia 9 września 2021 roku odwołujący miał prawo o emerytury (choć niewypłacanej) to nie ma on prawa do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 do 27 września 2021 roku. W tym zakresie odwołanie podlegało oddaleniu.

Natomiast odwołanie podlegało uwzględnieniu w zakresie stwierdzenia, że odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego za okres od 9 września 2021 r do dnia 27 września 2021 r w kwocie brutto 2.403,88 złotych (dwa tysiące czterysta trzy 88/100).

Zgodnie z art. 84 ust. 1 ustawy systemowej osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego. Z kolei art. 84 ust. 2 pkt 1 i 2 (punkt 3 nie ma znaczenia dla sprawy) tej ustawy stanowi, że za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania;

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Podstawowym warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi na podstawie art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej, jest po pierwsze - brak prawa do świadczenia oraz po drugie - świadomość tego po stronie osoby przyjmującej to świadczenie stosowne pouczenie. Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia, a nie po zaprzestaniu jego wypłaty. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze mając świadomość, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej (art. 84 ust. 2 pkt 2 ustawy systemowej). W prawie ubezpieczeń społecznych "świadczenie nienależnie pobrane", to nie tylko wypłacane bez podstawy prawnej, ale także "nienależnie pobrane", a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania), w tym świadome wprowadzanie w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenie. Również w doktrynie przyjmuje się, że zarzut pobrania nienależnego świadczenia z ubezpieczenia społecznego może być podniesiony tylko wobec osoby, która otrzymała świadczenie bezpodstawnie, i to tylko wówczas, gdy osoba ta miała świadomość, że wypłacone świadczenie jej się nie należy (por. B. Gudowska: Zwrot nienależnie pobranych świadczeń z ubezpieczeń społecznych - część 1, PiZS 2011 nr 7, s. 18, część 2, PiZS 2011 nr 8 s. 28). Istotną cechą nienależnie pobranego świadczenia jest świadomość osoby pobierającej świadczenie co do nieprzysługiwania jej prawa do tego świadczenia w całości lub w części od początku jego pobierania albo w następstwie mających miejsce później zdarzeń. Elementem decydującym o zakwalifikowaniu świadczenia jako nienależnie pobranego jest więc na gruncie ubezpieczeń społecznych świadomość osoby pobierającej świadczenie co do braku prawa do tego świadczenia. Kryterium istnienia świadomości wynika bądź z pouczenia dokonanego przez organ rentowy, bądź z niektórych zachowań samego ubezpieczonego takich jak składanie fałszywych zeznań, posługiwanie się fałszywymi dokumentami, inne przypadki świadomego wprowadzania organu rentowego w błąd (por. K. Brzozowska, E. Dawidowska-Myszka: Obowiązek zwrotu nienależnie pobranego świadczenia z ubezpieczenia społecznego, Przegląd Sądowy 2015 nr 7-8, s. 103).

Po pierwsze Sąd Rejonowy wskazał, że odwołujący składając wniosek o przyznanie mu prawa do świadczenia rehabilitacyjnego na druku ZNp-7 nie miał ustalonego jeszcze prawa do emerytury. Skoro więc nie miał w dacie składania wniosku takiego prawa to nie miał możliwości poinformowania o tym ZUS. Poza tym nie zostało we wniosku na druku ZNp - 7 wskazane, że odwołujący ma obowiązek poinformować ZUS o tym, że ma ustalone prawo do emerytury, nie ciążył więc na nim obowiązek poinformowania ZUS o zmianie jego statusu na emeryta. Nie można więc mu przypisać złej woli celowego niepoinformowania ZUS o tym, że ma prawo do emerytury oraz, że będzie pobierać takowe świadczenia.

Ponadto odwołujący w czasie kiedy otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne okresie od 9 do 27 września 2021 roku nie miał wypłacanej emerytury. Emeryturę miał wypłacaną dopiero od 1 października 2021 roku, a nie od 9 września 2021 roku, więc nie doszło do wypłaty jednocześnie dwóch świadczeń. Biorąc jednak pod uwagę, powyższe rozważania i okoliczność, że ubezpieczony nie pobierał świadczenia rehabilitacyjnego w złej wierze, niezasadne byłoby zobowiązywanie go do zwrotu ww. świadczenia. Powyższe stanowisko jest uzasadnione również z tego względu, że powód musiałby zwrócić świadczenie rehabilitacyjne, za okres w którym pomimo ustalenia prawa do emerytury de facto jej nie pobierał, ponieważ wypłata była zawieszona.

Mając na względzie powyższe Sąd I instancji zmienił zaskarżoną decyzję w zakresie tego, że odwołujący nie jest zobowiązany do zwrotu pobranego świadczenia. O powyższym Sąd Rejonowy orzekł jak w punkcie 1 sentencji wyroku. W pozostałym zakresie Sąd I instancji oddalił odwołanie (wyrok z dnia 4 marca 2024 r. – k. 42 a.s.; uzasadnienie – k. 49-50 a.s).

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł organ rentowy, zaskarżając ww. wyrok co do punktu 1. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia w pkt 1 i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Sąd I instancji oraz zasądzenie od odwołującego na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej według norm przepisanych.

Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1.  mający wpływ na wynik sprawy błąd w ustaleniach faktycznych, przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, polegający na uznaniu, że odwołujący nie został pouczony o obowiązku informowania organu rentowego o ustaleniu prawa do emerytury w trakcie pobierania świadczona rehabilitacyjnego, podczas gdy w treści decyzji organu z dnia 6 maja 2021 r., przyznającej świadczenie rehabilitacyjne do 27 września 2021 r., zawarto pouczenie wskazujące, że świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje, m. in. osobie uprawnionej do emerytury oraz że o okolicznościach mających wpływ na uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego należy niezwłocznie powiadomić podmiot dokonujący jego wypłaty;

2.  naruszenie prawa materialnego, tj. art. 84 ust. 2 pkt l ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r. poz. 497), przez niewłaściwe jego niezastosowanie i przyjęcie, że odwołujący nie pobierał świadczenia rehabilitacyjnego w spornym okresie w złej wierze i niezasadne byłoby zobowiązanie go do zwrotu ww. świadczenia, podczas gdy odwołujący został pouczony, że ustalenie prawa do emerytury spowoduje utratę prawa do świadczenia rehabilitacyjnego.

W uzasadnieniu swojego stanowiska organ rentowy wskazał, że zaskarżona decyzja została wydana prawidłowo, zgodnie z obowiązującemu przepisami i w ocenie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych brak było podstaw do jej zmiany. Organ rentowy nie zgodził się z ustaleniami Sądu, wskazał, że w pouczeniu decyzji z dnia 26 maja 2021 r. przyznającej świadczenie rehabilitacyjne do 27 września 2021 r. zawarto informacje, w myśl których:

- świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury lub renty z tytuł niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego oraz do urlopu dla poratowania zdrowia, udzielonego na podstawie odrębnych przepisów,

- o okolicznościach mających wpływ na uprawnienia do świadczenia rehabilitacyjnego należy niezwłocznie powiadomić podmiot dokonujący jego wypłaty.

Ubezpieczony został zatem pouczony, że ustalenie prawa do emerytury spowoduje utratę prawa do świadczenia rehabilitacyjnego. Został również pouczony o konieczności niezwłocznego poinformowania płatnika o okolicznościach mających wpływ na prawo do świadczenia rehabilitacyjnego. Ubezpieczony składając w dniu 16 września 2021 r. wniosek o świadczenie emerytalne liczył się z tym, że emerytura zostanie mu przyznana od osiągnięcia wieku emerytalnego, tj. od dnia 9 września 2021 r. Wiedział również, że do 21 września 2021 r. ma przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego - został o tym poinformowany wcześniej, tj. decyzją z dnia 26 maja 2021 r. Złożenie w dniu 16 września 2021 r. wniosku o emeryturę można uznać za zdarzenie inicjujące zaistnienie okoliczności powodującej ustanie prawa do świadczenia. Warto również nadmienić, że świadczenie emerytalne ta 09/2021 r. nie zostało wypłacone z uwagi na jego zawieszenie z powodu kontynuowania zatrudnienia. Gdyby ubezpieczony nie kontynuował zatrudnienia, świadczenie zostałoby wypłacone.

Tym samym w ocenie organu rentowego przesłanka nienależnie pobranego świadczenia, o którym mowa w art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy systemowej, została spełniona. Z orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że podstawowym warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi w myśl art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jest po pierwsze, brak prawa do świadczenia oraz pa drugie, świadomość tego osoby przyjmującej to świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia. Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia, a nie po zaprzestaniu jego wypłaty. Organ rentowy może domagać się zwrotu nienależnie pobranego świadczenia tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu można przypisać złą wolę. Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze wiedząc, że mu się nie należy, co dotyczy zarówno osoby, która została pouczona o okolicznościach, w jakich nie powinna pobierać świadczeń, jak też tej osoby, która uzyskała świadczenia na podstawie nieprawdziwych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd instytucji ubezpieczeniowej (art. 84 us:. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). W prawie ubezpieczeń społecznych „świadczenie nienależnie pobrane", to nie tylko „świadczenie nienależne" (obiektywnie, np. wypłacane bez podstawy prawnej), ale także „nienależnie pobrane" a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (postanowienie SN z dnia 23.02.2022 r., III USK 184/22).

(apelacja z dnia 4 czerwca 2024 r. - k. 54-56 a.s.).

W odpowiedzi na apelację K. I. wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie od organu rentownego na rzecz odwołującego się ewentualnych kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu swojego stanowiska ubezpieczony wskazał, że popierając w całości dokonane ustalenia i wyrok Sądu Rejonowego podnosi niezasadność przywoływanych przez organ rentowy twierdzeń i faktów w apelacji. Wyrok Sądu Rejonowego odpowiada prawu-poczynione ustalenia faktyczne są prawidłowe, dokonane o właściwą ocenę wiarygodności zebranych dowodów i jako taki powinien się ostać, przez co Sąd Okręgowy może podzielić zarówno ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd I instancji jak i przyjąć je, jako własne, jak i dokonaną ocenę prawną. K. I. wskazał, że nie miał żadnej wiedzy i świadomości o tym, że świadczenie mu się nie należy. Nie miał złej woli- nie pobierając emerytury świadczenie powinno mu się należeć i z tym przekonaniem pozostawał do czasu ogłoszenia wyroku Sądu Rejonowego. Z uwagi na powyższe oraz brak jego złej wiary wniósł o oddalenie apelacji i nie zobowiązywanie go do zwrotu świadczenia (odpowiedź na apelację z dnia 1 lipca 2024 r. – k. 68 a.s.).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego nie zasługiwała na uwzględnienie.

Sąd I instancji poczynił prawidłowe ustalenia faktycznie, przeprowadził wystarczające postępowanie dowodowe, a następnie dokonał właściwej oceny zebranych dowodów i wyciągnął poprawne wnioski. W konsekwencji, Sąd Okręgowy oceniając jako prawidłowe ustalenia faktycznie dokonane przez Sąd I instancji, przyjął je za własne, co oznacza, że zbędnym jest ich szczegółowe powtarzanie w uzasadnieniu wyroku sądu odwoławczego.

Zgodnie bowiem z art. 84 ust 1. ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Podstawowym warunkiem uznania, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi jest brak prawa do świadczenia oraz świadomość tego (zła wiara) osoby przyjmującej świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia bądź wynikająca z określonych jej zachowań. W przepisach prawa ubezpieczeniowego następuje połączenie obu tych elementów w samej definicji "świadczenia nienależnie pobranego", a więc w prawie ubezpieczeń społecznych "świadczenie nienależnie pobrane" to nie tylko "świadczenie nienależne", czyli obiektywnie wypłacane bez podstawy prawnej, ale także "nienależnie pobrane", a więc pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zaniechania). Dlatego też, aby uznać, że wypłacone świadczenie podlega zwrotowi w myśl art. 84 ust. 2 ustawy systemowej konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek. Pierwszą z nich jest ustalenie braku prawa do świadczenia, natomiast drugą świadomość tego występująca u osoby przyjmującej to świadczenie, płynąca ze stosownego pouczenia. Obie te przesłanki wystąpić muszą w trakcie pobierania świadczenia.

W analizowanej sprawie Sąd Okręgowy podziela ocenę prawną i ustalenia Sądu Rejonowego. Nie można zgodzić się z apelującym organem rentowym, że doszło do naruszenia prawa materialnego, tj. art. 84 ust. 2 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. Ustalenie, że od 9 do 27 września 2021 roku odwołującemu się nie przysługuje prawo do świadczenia rehabilitacyjnego nie oznacza jednak, że świadczenie, które zostało wypłacone ubezpieczonemu za ww. okres podlega zwrotowi jako świadczenie nienależne. Nie każde bowiem świadczenie, do którego zainteresowana osoba nie była uprawniona, a które zostało jej wypłacone, jest świadczeniem nienależnie pobranym i podlega zwrotowi. W tym zakresie Sąd Okręgowy podziela w całej rozciągłości argumentację Sądu pierwszej instancji. Należy podkreślić, że o tym, jakie świadczenia podlegają zwrotowi jako nienależnie pobrane stanowi przepis art. 84 ust. 1 i 2 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych. I tak zgodnie z ust. 1 powyższego przepisu osoba, która pobrała nienależne świadczenie z ubezpieczeń społecznych, jest obowiązana do jego zwrotu, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie, w wysokości i na zasadach określonych przepisami prawa cywilnego, przy czym w myśl ust. 2 tego przepisu za kwoty nienależnie pobranych świadczeń uważa się:

1) świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie prawa do świadczeń albo wstrzymanie ich wypłaty w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenie była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2) świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzania w błąd organu wypłacającego świadczenia przez osobę pobierającą świadczenia.

Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził, że w okolicznościach niniejszej sprawy nie zachodzi żadna z ww. ustawowych przesłanek uzasadniających stwierdzenie, że świadczenie rehabilitacyjne wypłacone ubezpieczonemu jest świadczeniem nienależnie pobranym. W niniejszej sprawie ubezpieczony nabył prawo do emerytury od 9 września 2021 roku. Co prawda, pouczenie o tym, że świadczenie rehabilitacyjne nie przysługuje osobie uprawnionej do emerytury zostało zamieszczone w formularzu ZUS ZNp-7, czy też w decyzji ZUS z dnia 26 maja 2021 r. jednakże pouczenia te antycypowały stan rzeczy, który dopiero w przyszłości mógł wystąpić. Ubezpieczonemu zostało przyznane prawo do świadczenia rehabilitacyjnego za okres od 9 września 2021 r. do 27 września 2021 r., a prawa tego nie eliminowało prawo do emerytury, którego jeszcze ubezpieczony nie nabył. Do chwili bowiem przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury, co nastąpiło w decyzji 10 października 2021 roku, ubezpieczony nie mógł poinformować organu rentowego o nabyciu prawa do emerytury, gdyż w istocie do tego czasu prawa tego nie miał ustalonego. Zauważyć należy, że ubezpieczonemu przyznano zaliczkę na poczet przysługującej emerytury z mocą wsteczną, tj. od 9 września 2021 roku. Słusznie również Sąd I instancji podkreślił, że odwołujący w czasie kiedy otrzymywał świadczenie rehabilitacyjne w okresie od 9 do 27 września 2021 r. nie miał wypłacanej emerytury. Emeryturę miał wypłacaną dopiero od 1 października 2021 r., a nie od 9 września 2021 r., więc nie doszło do wypłaty dwóch świadczeń jednocześnie. W ślad za Sądem Rejonowy wskazać należy, że niezasadne byłoby zobowiązanie odwołującego do zwrotu ww. świadczenia, mając na uwadze okoliczność, że powód nie pobierał świadczenia rehabilitacyjnego w złej wierze. Tym bardziej, że za sporny okres ubezpieczony, mimo, że miał ustalone prawo do emerytury to jej nie pobierał, ze względu na to, że wypłata była zawieszona. Ponadto, w sprawie nie można również stwierdzić, aby świadczenie rehabilitacyjne zostało ubezpieczonemu przyznane na podstawie nieprawdziwych zeznań lub fałszywych dokumentów albo na skutek świadomego wprowadzenia w błąd organu rentowego przez ubezpieczoną.

Wobec powyższego, Sąd Rejonowy prawidłowo stwierdził, że ubezpieczony nie ma obowiązku zwrotu pobranego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego za okres od 9 do 27 września 2021 roku.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd Okręgowy na podstawie art. 385 k.p.c. oddalił apelację Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako bezzasadną.

Sędzia Renata Gąsior