Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 marca 2024r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Agnieszka Stachurska

Protokolant: st. sekretarz sądowy Anna Bańcerowska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 1 marca 2024r. w Warszawie

sprawy J. O. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

o wymiar składek na ubezpieczenie zdrowotne

na skutek odwołania J. O. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.

z dnia 20 kwietnia 2023 roku, nr (...)

z dnia 28 czerwca 2023 roku, nr (...)

1.  umarza postępowanie w części, w jakiej zaskarżona decyzja z 20 kwietnia 2023 roku, nr (...), została zmieniona przez decyzję z 28 czerwca 2023 roku, nr (...)

2.  oddala odwołanie w pozostałym zakresie.

sędzia Agnieszka Stachurska

UZASADNIENIE

J. O. (1) w dniu 1 sierpnia 2023r. złożył odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 28 czerwca 2023r., nr (...), wnosząc o stwierdzenie jej nieważności oraz poprzedzającej ją decyzji z 20 kwietnia 2023r., nr (...), zaś w razie oddalenia tego wniosku – o uchylenie w całości ww. decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania. Odwołujący się zarzucił zaskarżonym decyzjom:

1.  nieważność postępowania prowadzonego przez ZUS bez podstaw prawnych i bez umocowania w obowiązujących przepisach prawa w sprawie uporządkowania dokumentów zgłoszeniowych, wyrejestrowujących i rozliczeniowych, w szczególności w zakresie, w jakim postępowanie to dotyczy roszczeń ZUS odnoszących się do okresów przedawnionych;

2.  przedawnienie roszczeń i uprawnień ZUS co do dokonywania ustaleń w przedmiocie obowiązków ubezpieczeniowych w zakresie składki na ubezpieczenie zdrowotne za lata 2014 -2018;

3.  naruszenie art. 18 ust. 1 w zw. z art. 6 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 i ust. 6 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych oraz art. 22 § 1 ustawy Kodeks pracy oraz art. 58 § 1 kodeksu cywilnego poprzez błędną interpretację i przyjęcie, że podlega ubezpieczeniu z tytułu posiadania statusu jednoosobowego wspólnika w (...) Sp. z o.o. z siedzibą w N. pomimo ubezpieczenia i opłacania składek z tytułu umowy o pracę i zatrudnienia w (...) sp. z o.o. i podlegania w tym zakresie obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu;

4.  brak wskazania jakich tytułów i podstaw ubezpieczenia zdrowotnego dotyczą poszczególne ustalenia w decyzji ZUS, wskazujące należności obejmujące odrębnie okresy:

- od 01/2013 do 05/2014

- od 06/2014 do 11/2014

- od 12/2014 do 10/2019

- od 11/2019 do 03/2020;

5.  sprzeczność istotnych ustaleń ZUS z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego mający wpływ na wydane orzeczenie (konsekwencją jest naruszenie norm prawa materialnego powoływanych wyżej, tj. art. 6 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i art. 22 § 1 k.p.) wobec pominięcia faktu, że odwołujący się świadczył pracę na rzecz (...) sp. z o.o. w ramach stosunku pracy, a spółka ta opłacała należne składki ubezpieczeniowe, w tym na ubezpieczenie zdrowotne;

6.  naruszenie art. 12 k.s.h. poprzez błędną wykładnię wyrażającą się w zrównaniu osoby prawnej, jaką jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, z osobą fizyczną jedynego wspólnika tej spółki i przyjęcie, że świadczenie pracy na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest jednoznaczne ze świadczeniem pracy na rzecz jedynego wspólnika spółki;

7.  naruszenie podstawowych konstytucyjnych zasad demokratycznego państwa prawa, w szczególności art. 2 Konstytucji RP i wynikających z nich zasad słuszności, ochrony zaufania obywatela do państwa, ochrony praw nabytych, określoności prawa, a także proporcjonalności;

8.  niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy mających znaczenie dla prawidłowego rozstrzygnięcia, w szczególności poprzez pominięcie wszystkich dowodów będących w posiadaniu ZUS, w tym uzyskanych w toku postępowania przed Sądem Okręgowym Warszawa-Praga w sprawie VII U 1259/20;

9.  naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego pominięcie i niezastosowanie przy podejmowaniu decyzji o nie podleganiu ubezpieczeniom emerytalnym, rentowym, wypadkowym i chorobowym.

Uzasadniając swoje stanowisko, ubezpieczony wskazał, że pozostawał i nadal pozostaje w stosunku pracy z (...) sp. z o.o. począwszy od 2 stycznia 2007r. Od dnia podpisania umowy o pracę spełnione były wszystkie okoliczności i warunki przesądzające o powstaniu i nieprzerwanym kontynuowaniu stosunku pracy w rozumieniu art. 22 Kodeksu pracy, a spółka (...) opłacała z tego tytułu składki ZUS, w tym z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego odwołującego się. Powyższe okoliczności wskazują, że odwołujący się nie mógł podlegać dodatkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu z tytułu posiadania udziałów w tej spółce. Nadto, powołując się na art. 2 Konstytucji RP, wskazał, że nie można akceptować sytuacji, w której jako pracownik podejmujący zatrudnienie i wykonujący przez 14 lat obowiązki pracownicze zgodnie z przepisami ustawowymi, w tym wszystkie obowiązki w zakresie opłacania składek na ubezpieczenia zdrowotne, po upływie 14 lat takiego samego zatrudnienia objęty miałby być obowiązkiem opłacenia dodatkowego podwójnego ubezpieczenia zdrowotnego tylko dlatego, że podpisany pod decyzją urzędnik ZUS nie zauważył, że spółka (...) od 14 lat na bieżąco opłacała składki na jego ubezpieczenie zdrowotne, a ZUS do chwili obecnej nie zwrócił tych składek, których opłacenie obecnie usiłuje kwestionować.

Odwołujący się w dalszej części uzasadnienia wskazał, że do chwili wydania zaskarżonej decyzji ZUS nigdy nie kwestionował, również w trakcie przeprowadzanych kontroli w spółce (...), prawidłowości zgłoszenia do ubezpieczenia, wysokości opłacanych składek i prawidłowo, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, ustalał dla niego zakres i wysokość składek należnych z tytułu ubezpieczenia społecznego. Próby ZUS nałożenia na niego obowiązku opłacania podwójnej składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. stanowią nadużycie prawa i należy uznać je za bezprawne działanie godzące w konstytucyjne zasady ochrony prawa własności ( odwołanie z dnia 1 sierpnia 2023r. – k. 5-8 a.s.).

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o oddalenie odwołań od obu decyzji oraz o zasądzenie od odwołującego się na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wskazał, że w okresie od 27 czerwca 2014r. do 22 marca 2020r. J. O. (1) zgłosił się do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej figurował jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od 27 czerwca 2014r. do 30 października 2019r. Ponadto z informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że:

-

od 11 grudnia 2014r. do 1 czerwca 2020r. był jedynym (...)'' sp. z o.o. (NIP: (...));

- od 28 stycznia 2013r. do 17 czerwca 2020r. był jedynym (...) (...) (...) sp. z o.o. (NIP (...))

i posiadał całość udziałów we wskazanych spółkach.

Organ rentowy zacytował dalej przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując na art. 8 ust. 6 pkt 1 i 4, zgodnie z którym za osobę prowadzącą działalność uważa się osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018r. – Prawo przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych oraz wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej. Następnie organ wskazał, że zgodnie z dyspozycją art. 82 ust. 3 i 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, tj. działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki cywilnej, jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki jawnej, spółki komandytowej oraz partnerskiej, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

W wyniku przeprowadzonego postępowania w dniu 20 kwietnia 2023r. ZUS (...) Oddział w W. wydał decyzję nr (...) stwierdzającą, że z tytułu prowadzenia przez J. O. (1) pozarolniczej działalności gospodarczej, składki na ubezpieczenie zdrowotne należne są w okresach:

-

od 01/2013 do 05/2014 - w pojedynczej wysokości;

-

od 06/2014 do 11/2014 - w podwójnej wysokości;

-

od 12/2014 do 10/2019 - w potrójnej wysokości;

-

od 11/2019 do 06/2020 - w podwójnej wysokości.

W dniu 30 maja 2023r. do organu rentowego wpłynęło odwołanie J. O. (1) od przedmiotowej decyzji. Do odwołania J. O. (1) dołączył akt notarialny, z którego wynika, że w dniu 23 marca 2020r. przekazał J. O. (2) i K. O. po 10 udziałów (...) sp. z o.o. i po 100 udziałów (...) sp. z o.o. W związku z tym organ rentowy decyzją z 28 czerwca 2023r., znak: (...) zmienił poprzednią decyzję i stwierdził że od stycznia 2013r. do marca 2020r. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przez odwołującego się należne są składki na ubezpieczenie zdrowotne:

-

od 01/2013 do 05/2014 - w pojedynczej wysokości;

-

od 06/2014 do 11/2014 - w podwójnej wysokości;

-

od 12/2014 do 10/2019 - w potrójnej wysokości;

-

od 11/2019 do 03/2020 - w podwójnej wysokości.

Odwołanie J. O. (1) od decyzji zmieniającej nr (...), w ocenie organu rentowego, nie wskazuje okoliczności, mogących skutkować zmianą decyzji ( odpowiedź na odwołanie z 22 sierpnia 2023r. – k. 10-12 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Od 27 czerwca 2014 roku do 22 marca 2020 roku J. O. (1) zgłosił się do obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej figurował jako osoba prowadząca działalność gospodarczą od 27 czerwca 2014 roku do 30 października 2019 roku ( okoliczność bezsporna).

Od 28 stycznia 2013 roku do 23 marca 2020 roku J. O. (1) był jedynym wspólnikiem (...) (...) (...) sp. z o.o., zaś od 11 grudnia 2014 roku do 23 marca 2020 roku był jedynym wspólnikiem w (...) sp. z o.o. Na podstawie umowy darowizny z 23 marca 2020 roku przekazał swojej córce J. O. (2) i synowi K. O. po 10.000 udziałów o wartości nominalnej po 6.500 zł w (...) (...) (...) sp. z o.o. i po 100 udziałów o wartości nominalnej po 5.000 zł w (...) sp. z o.o. ( kopia wypisu aktu notarialnego rep. A: (...) z 23 marca 2020r. – akta ZUS).

28 października 2022 roku pracownik ZUS M. Ż. wystąpiła o ustalenie poprawnej wielokrotności składki zdrowotnej J. O. (1) za lata 2014-2020 ( formularz zlecenia – akta ZUS). W dniu 22 lutego 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wystosował do J. O. (1) pismo z informacją, że uporządkował na jego indywidualnym koncie dokumenty zgłoszeniowe, wyrejestrowujące i rozliczeniowe. Ponadto wskazał, że z historii wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym wynika, że J. O. (1) był wspólnikiem spółek:

(...) sp. z o.o. (NIP: (...)) od 11 grudnia 2014r. do 1 czerwca 2020r.;

- (...) (...) (...) sp. z o.o. (NIP (...)) od 28 stycznia 2013r. do 18 czerwca 2020r.

W dalszej części pisma ZUS powołał się na treść art. 82 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, wskazując że jeżeli ubezpieczony prowadzący działalność pozarolniczą uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności. Wobec powyższego należna jest składka zdrowotna w okresach:

-

od 01/2018 do 10/2019 - potrójna;

-

od 11/2019 do 06/2020 - podwójna.

Jednocześnie organ rentowy pouczył J. O. (1), że jeżeli nie zgadza się z powyższym, to istnieje możliwość złożenia wniosku o wydanie decyzji w terminie 7 dni od daty odbioru pisma, od której będzie mu przysługiwało odwołanie do Sądu lub złożenia wyjaśnień, w jakim okresie był wspólnikiem ww. spółek ( pismo z 22 lutego 2023r. – akta ZUS).

Pismem z 12 marca 2023 roku J. O. (1) ustosunkował się do pisma ZUS, kwestionując wszystkie informacje i ustalenia w nim zawarte. Wskazał, że nie zgadza się z ustaleniami ZUS związanymi z udziałem w (...) sp. z o.o. oraz (...) (...) (...) sp. z o.o. Dodał, że jego sprawa, jako ubezpieczonego związanego ze spółką (...), znajduje się nadal na etapie postępowania sądowego w sprawie o sygn. akt VII U 1259/20. Podsumowując pismo wskazał, że wszelkie ustalenia związane z obowiązkowymi ubezpieczeniami powinny być rozstrzygane wyłącznie w drodze formalnych decyzji i o takie też zawnioskował ( pismo ubezpieczonego z 12 marca 2023r. – akta ZUS).

24 marca 2023 roku organ rentowy wysłał do ubezpieczonego zawiadomienie o wszczęciu na jego wniosek postępowania w sprawie ustalenia wysokości podstaw wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej ( zawiadomienie z 24 marca 2023r. – akta ZUS).

W wyniku przeprowadzonego postępowania w dniu 20 kwietnia 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wydał decyzję nr (...) stwierdzającą, że z tytułu prowadzenia przez J. O. (1) pozarolniczej działalności gospodarczej, składki na ubezpieczenie zdrowotne należne są w okresach:

-

od 01/2013 do 05/2014 - w pojedynczej wysokości;

-

od 06/2014 do 11/2014 - w podwójnej wysokości;

-

od 12/2014 do 10/2019 - w potrójnej wysokości;

-

od 11/2019 do 06/2020 - w podwójnej wysokości

( decyzja z 20 kwietnia 2023 roku – akta ZUS).

W dniu 27 maja 2023r. J. O. (1) złożył odwołanie od decyzji z 20 kwietnia 2023 roku. Do odwołania dołączył dwa akty notarialne, z których

wynika, że w dniu 23 marca 2020r. przekazał córce J. O. (2) i synowi K. O. udziały w (...) (...) (...) sp. z o.o. oraz w (...) sp. z o.o. ( odwołanie z 27 maja 2023r. – akta ZUS, kopia wypisu aktu notarialnego rep. A: (...) z 23.03.2020r. – akta ZUS).

W związku z odwołaniem J. O. (1) organ rentowy decyzją z 28 czerwca 2023r., znak: (...) zmienił decyzję z 20 kwietnia 2023r., nr (...) i stwierdził że od stycznia 2013r. do marca 2020r. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przez J. O. (1) należne są składki na ubezpieczenie zdrowotne:

-

od 01/2013 do 05/2014 - w pojedynczej wysokości;

-

od 06/2014 do 11/2014 - w podwójnej wysokości;

-

od 12/2014 do 10/2019 - w potrójnej wysokości;

-

od 11/2019 do 03/2020 - w podwójnej wysokości

( decyzja z 28 czerwca 2023 roku – akta ZUS).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie powołanych dokumentów, które albo mają walor dokumentów urzędowych, albo pochodzą od stron i nie były przez nie kwestionowane, dlatego zostały ocenione jako wiarygodne. Ponadto, choć ubezpieczony kwestionował decyzje wydane przez ZUS, to nie negował okoliczności posiadania udziałów w (...) (...) (...) sp. z o.o. oraz w (...) sp. z o.o., prowadzenia jednoosobowo pozarolniczej działalności gospodarczej oraz okresów, kiedy miało to miejsce, które ZUS ustalił ostatecznie w decyzji z 28 czerwca 2023r. Wobec tego odnośnie wskazanych okoliczności nie zachodziła potrzeba prowadzenia postępowania dowodowego z uwagi na treść art. 230 k.p.c. Przepis ten wskazuje, że gdy strona nie wypowie się co do twierdzeń strony przeciwnej o faktach, sąd, mając na uwadze wyniki całej rozprawy, może fakty te uznać za przyznane. Tak właśnie było w przedmiotowej sprawie, gdyż ubezpieczony – choć wskazywał na naruszenie przez ZUS wielu przepisów – to jeśli chodzi o okoliczności faktyczne, nie wypowiedział się co nich wprost ani ich nie zanegował. Wobec tego, na tych okolicznościach opierając się, Sąd ustalił stan faktyczny w przedmiotowej sprawie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W rozpatrywanej sprawie rozpoznaniu podlegało odwołanie J. O. (1) od dwóch decyzji. W piśmie inicjującym postępowanie odwoławcze, w części tytułowej, J. O. (1) wskazał, że zaskarża decyzję wydaną 28 czerwca 2023 roku, niemniej w treści odwołania wnioskował o uchylenie decyzji z 20 kwietnia 2023 roku oraz z 28 czerwca 2023 roku. W związku z tym Sąd rozpoznał odwołanie od wskazanych decyzji. Obie regulują te same kwestie. Zmianie w decyzji z 28 czerwca 2023r. – na korzyść odwołującego się - podlegały tylko okresy, w których należna od J. O. (1) jest składka na ubezpieczenie zdrowotne w podwójnej i w potrójnej wysokości. W tej sytuacji Sąd zastosował w sprawie art. 477 ^{( 13)} k.p.c. Zgodnie z nim zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji uwzględniającej w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. W przedmiotowej sprawie decyzja z 28 czerwca 2023 roku została wydana w związku z odwołaniem, jakie J. O. (1) złożył od decyzji z 20 kwietnia 2023 roku. W następstwie tego ZUS zmienił okresy i podstawę składek, dlatego Sąd uznał, że ww. decyzja w części zaspokoiła roszczenie odwołującego się. Odwołujący się kwestionował okresy, w których był jedynym wspólnikiem (...) (...) (...) sp. z o.o. oraz (...) sp. z o.o. Decyzja z 28 czerwca 2023r. skorygowała dotyczące tego wadliwości decyzji z 20 kwietnia 2023r. i w związku z tym Sąd w tej części umorzył postępowanie.

W pozostałej części, która nie podlegała korekcie ZUS, Sąd rozpoznał odwołanie i je oddalił.

Zdaniem Sądu nie ma żadnych podstaw, aby uwzględnić argumenty odwołującego się, koncentrujące się głównie na tym, że skoro jako pracownik podlegał ubezpieczeniom społecznym, to nie powinien uiszczać składki na ubezpieczenie zdrowotne z innych tytułów. Prawodawca w art. 66 ustawy z 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U z 2024r. poz. 146) wymienił kto podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego. Na potrzeby niniejszego postępowania należy wskazać na art. 66 ust. 1 i 1a ww. ustawy, zgodnie z którymi:

1. Obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają:

1) osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są:

a) pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,

b) rolnikami lub ich domownikami w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,

ba) pomocnikami rolnika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników,

c) osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023r., poz. 221, 641, 803, 1414 i 2029) lub przepisów o ubezpieczeniach społecznych lub ubezpieczeniu społecznym rolników,

d) osobami wykonującymi pracę nakładczą,

e) osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia lub osobami z nimi współpracującymi,

f) osobami duchownymi,

g) członkami rolniczych spółdzielni produkcyjnych, spółdzielni kółek rolniczych lub członkami ich rodzin,

h) osobami pobierającymi świadczenie socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osobami pobierającymi zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osobami pobierającymi wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,

i) osobami pobierającymi świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia;

1a) osoby, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców, oraz osoby z nimi współpracujące, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców.

W przypadku J. O. (1), nawet zakładając, że w okresach wyszczególnionych w zaskarżonych decyzjach podlegał ubezpieczeniu jako pracownik, istotne jest, że równocześnie mamy do czynienia z innymi tytułami do podlegania przez niego ubezpieczeniu zdrowotnemu. Natomiast zdaniem odwołującego się i jego pełnomocnika fakt posiadania tytułu do podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu w związku ze stosunkiem pracy, uchyla obowiązek podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu z innych tytułów, czemu przeczy treść art. 82 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Należy wskazać szczególnie na art. 82 ust. 1-2b i 4-5 ww. ustawy, zgodnie z którymi:

1. W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.

2. W przypadku, gdy w ramach jednego z tytułów do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego wymienionych w art. 66 ust. 1 ubezpieczony uzyskuje więcej niż jeden przychód, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od każdego z uzyskanych przychodów odrębnie.

2a. Jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 81 ust. 2, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana od sumy dochodów. Tak ustalona podstawa wymiaru składki nie może być niższa niż wskazana w art. 81 ust. 2b.

2b. Jeżeli ubezpieczony prowadzi więcej niż jedną pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 81 ust. 2e, to przy określaniu podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 81 ust. 2e, 2f i 2h, do limitów, o których mowa w tych przepisach, przyjmuje sumę przychodów z tych działalności.

3. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w art. 81 ust. 2z lub 2za, uzyskuje przychody z więcej niż jednego z rodzajów działalności określonych w ust. 5, składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana odrębnie od każdego rodzaju działalności, z zastrzeżeniem ust. 4.

4. Jeżeli ubezpieczony, o którym mowa w art. 81 ust. 2z lub 2za, uzyskuje przychody z więcej niż jednej spółki w ramach tego samego rodzaju działalności, o której mowa w ust. 5 pkt 1-5, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest odrębnie od każdej prowadzonej spółki.

4a. Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio do osób, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018r. - Prawo przedsiębiorców.

5. Rodzajami działalności są:

1) działalność gospodarcza prowadzona w formie jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością;

2) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki jawnej, będącej podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych;

3) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowej;

4) działalność gospodarcza prowadzona w formie spółki komandytowo-akcyjnej przez komplementariusza;

5) działalność gospodarcza prowadzona w formie prostej spółki akcyjnej przez akcjonariusza wnoszącego do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług;

6) wykonywanie działalności przez osoby, o których mowa w art. 81 ust. 2za.

W związku z powyższym, jeśli J. O. (1) w tym samym okresie był pracownikiem, prowadził jednoosobową pozarolniczą działalność gospodarczą oraz był wspólnikiem jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, to z każdego z tych tytułów powinien zapłacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Z uwagi na tę argumentację Sąd nie uwzględnił także wniosku strony odwołującej o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia sprawy o obowiązek podlegania ubezpieczeniom społecznym J. O. (1) jako pracownika (III AUa 305/23), gdyż rozstrzygnięcie w tym przedmiocie nie ma żadnego znaczenia dla obowiązku podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i obowiązku uiszczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułów związanych z prowadzonymi działalnościami. To, że J. O. (1) prowadził działalność w formie jednoosobowej działalności gospodarczej i był jedynym wspólnikiem w różnych okresach w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, powoduje że z każdego z tych tytułów zobowiązany był opłacić odrębnie składki na ubezpieczenie zdrowotne. Tytuły uiszczenia składek, na jakie wskazują decyzje nie wiążą się ze stosunkiem pracy, ale faktem prowadzenia działalności gospodarczych, zarówno w formie jednoosobowej działalności, jak i jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Z tego względu Sąd nie uznał by zachodziła konieczność oczekiwania na rozstrzygnięcie sporu w sprawie z odwołania J. O. (1), jak również Sąd nie znalazł podstaw do skorygowania czy też uchylenia zaskarżonych decyzji. Decyzje te są zgodne z prawem, a poza tym noszą wszelkie cechy decyzji, zawierają wszystkie elementy, które w świetle przepisów kodeksu postępowania administracyjnego są konieczne. W związku z tym nie ma nieważności zaskarżonych decyzji, czy też faktu nieistnienia decyzji jako aktu administracyjnego, tym samym nie było konieczności i podstaw do ich uchylenia.

Jeśli chodzi natomiast o podniesiony w odwołaniu zarzut przedawnienia, to wskazać należy, że przepis art. 83 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w żaden sposób nie nakłada ograniczeń czasowych dotyczących wydania przez organ rentowy deklaratoryjnej decyzji stwierdzającej istnienie (nieistnienie) obowiązku ubezpieczeń społecznych czy decyzji ustalającej podstawę wymiaru składek - dotyczy to też składki na ubezpieczenie zdrowotne. Takich granic czasowych, poza którymi organowi rentowemu nie wolno byłoby już rozstrzygać o podleganiu (niepodleganiu) ubezpieczeniom społecznym czy ustalać podstawę wymiaru składek, nie narzucają również inne przepisy wskazanej ustawy, w szczególności jej art. 38. W oparciu o rezultaty wykładni językowej art. 83 ust. 1 oraz po dokonaniu całościowej analizy poszczególnych unormowań zawartych w rozdziałach 2-4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (zatytułowanych kolejno "Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym", "Zasady ustalania składek na ubezpieczenia społeczne" i "Zgłoszenia do ubezpieczenia, prowadzenie kont i rejestrów oraz zasady rozliczania składek i zasiłków") można zatem uznać, że organ rentowy dysponuje nieograniczonym w czasie uprawnieniem do wydawania deklaratoryjnej decyzji stwierdzającej istnienie (nieistnienie) obowiązku ubezpieczeń społecznych/ ustalającej podstawę wymiaru składek. Z tego wynika zaś, że taka możliwość (uprawnienie) rozciąga się również na sytuację, w której organ rentowy orzeka o podleganiu ubezpieczeniom społecznym/ ustaleniu podstawy wymiaru w okresach wstecznych, w odniesieniu do których składki powinny być, a nie zostały uiszczone, a nadto w dacie wydawania decyzji o podleganiu ubezpieczeniom społecznym były już przedawnione (a więc, gdy zobowiązanie składkowe wygasło) (por. uchwała SN z 9 czerwca 2016 roku, III UZP 8/16). Także w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 lutego 2017r. (II UK 708/15) podniesiono, że nie zachodzą przeszkody materialnoprawne i procesowe, w ustaleniu przez organ rentowy w decyzji podlegania ubezpieczeniom społecznym w okresach wstecznych, w odniesieniu do których należne składki nie zostały opłacone przez płatnika i uległy przedawnieniu . Dopuszczalne jest zatem ustalenie w decyzji organu rentowego podlegania ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) czy podstawy wymiaru składek, nawet, gdy należności z tytułu składek na te ubezpieczenia, uległy przedawnieniu przed wydaniem decyzji. W wyroku Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 17 lipca 2013r. (III AUa 1688/12, Legalis Numer 740789) wskazano z kolei, że art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jako przepis regulujący kwestie przedawnienia należności z tytułu składek, nie odnosi się w żadnej mierze do przepisów regulujących zasady ustalania podstawy wymiaru składek. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ramach uprawnień wynikających z art. 83 ust. 1 ustawy może wydać decyzję ustalającą prawidłowe podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w każdym czasie. Prawo do wydania takiej decyzji nie ulega przedawnieniu . Przedawnieniu, o którym mowa w art. 24 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podlegają jedynie należności z tytułu składek. Stąd też zarzut przedawnienia może być brany pod uwagę tylko w sprawach z odwołań od decyzji ustalających wysokość zaległości w opłacaniu składek i zobowiązujących do ich zapłacenia.

W konsekwencji podniesiony w sprawie zarzut przedawnienia z uwagi na to, iż przedmiotem rozpatrywanego sporu była tylko i wyłącznie kwestia ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne za sporny okres, nie zaś decyzja określająca wysokość zadłużenia z tego tytułu, jest bezskuteczny i nie może prowadzić do spodziewanych przez stronę skutków procesowych.

Wobec powyższego, pomijając część, w której postępowanie zostało umorzone, Sąd w pozostałej części oddalił odwołanie J. O. (1).

sędzia Agnieszka Stachurska