Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

18 marca 2024 r.

Sąd Okręgowy Warszawa-Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w następującym składzie:

Przewodniczący: SSO Małgorzata Kosicka

po rozpoznaniu 18 marca 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Warszawie

sprawy z odwołania O. A.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddziału w Ł.

z 15 listopada 2022 r., znak (...)

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji organu rentowego

od wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie

z 14 listopada 2023 r., sygn. akt VI U 80/23

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten tylko sposób, że w miejsce prawa do zasiłku chorobowego od 1 września 2022 r. przyznaje odwołującemu się prawo do zasiłku chorobowego od 5 września 2022 r.;

II.  oddala apelację w pozostałym zakresie.

Małgorzata Kosicka

sygn. akt VII Ua 6/24

UZASADNIENIE

Wyrokiem z 14 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w W. po rozpoznaniu sprawy z odwołania O. A. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. z 23 listopada 2022 r. znak (...) i decyzji z 15 listopada 2022 r. znak (...) o zasiłek chorobowy zmienił zaskarżone decyzje w ten sposób, że przyznał odwołującemu O. A. prawo do zasiłku chorobowego za okres od 1 września 2022 r. do 2 października 2022 r. i od 3 października 2022 r. do 30 listopada 2022 r.

Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia i rozważania sądu rejonowego:

Odwołujący się był żołnierzem w służbie zawodowej od 31 stycznia 2020 r. do 31 sierpnia 2022 r. Stosunek służby (uposażenia) ustał za wypowiedzeniem złożonym przez niego ze skutkiem na 31 sierpnia 2022 r. i od tego dnia został zwolniony z odbywania czynnej służby wojskowej. W czasie kiedy odwołujący był jeszcze żołnierzem zatrudnionym w (...) (...) w Z., tj. 28 sierpnia 2022 r. stał się niezdolny do pracy z powodu chorzenia o symbolu R53. Ta niezdolność do pracy trwała do 4 września 2022 r. Od 5 września 2022 r. do 30 listopada 2022 r. był dalej nieprzerwanie niezdolny do pracy po ustaniu stosunku służby, z powodu schorzenia o symbolu F32. Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie w pełni wiarygodnych zeznań odwołującego O. A. oraz korespondujących z nimi dokumentów w postaci zaświadczenia ZUS potwierdzającymi jakie miał okresy niezdolności do pracy oraz z jakich przyczyn. Strony nie składały dodatkowych wniosków dowodowych, sąd rejonowy nie stwierdził konieczności uzupełniania postępowania dowodowego z urzędu. 

Sąd rejonowy na podstawie powyższych ustaleń faktycznych wskazał, że odwołanie od dwóch decyzji zasługiwało na uwzględnienie w całości.

Powołując się na art. 7 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej jako: ustawa zasiłkowa) sąd rejonowy wskazał, że zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:

1) nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego;

2) nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego - w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Natomiast zgodnie z art. 7a ustawy zasiłkowej przepis art. 7 stosuje się odpowiednio do żołnierza zwolnionego z czynnej służby wojskowej, z tym, że podstawę obliczenia wysokości zasiłku chorobowego stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Sąd rejonowy zaznaczył, że w przedmiotowej sprawie spełnione zostały przesłanki z art. 7 i 7a ustawy zasiłkowej w przypadku odwołującego O. A.. Niezdolność do pracy odwołującego się powstała w okresie, kiedy jeszcze był żołnierzem czynnej służby wojskowej zawodowej tj. 22 sierpnia 2022 r., z przyczyny R32, która trwała do 4 września 2022 r. Kolejna niezdolność do pracy, już z innej przyczyny powstała 5 września 2022 r. i trwała do 30 listopada 2022 r. z powodu schorzenia o symbolu F32. Tak więc niezdolność do pracy powstała w ciągu 14 dni od ustania stosunku uposażenia (służby czynnej żołnierza) odwołującego i trwała ponad 30 dni. Wobec spełnienia przesłanek uprawniających do ustalenia prawa do zasiłku po ustania tytułu stosunku służby, sąd zmienił obie zaskarżone decyzje przyznając odwołującemu prawo do zasiłku chorobowego za okresy od 1 września 2022 r. do 2 października 2022 r. oraz od 3 października 2022 r. do 30 listopada 2022 r. (wyrok sądu rejonowego z 14 listopada 2023 r. wraz z uzasadnieniem, k. 34, 40-41 a.s.).

Apelację od tego wyroku złożył Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w Ł. zaskarżając rozstrzygnięcie sądu rejonowego w całości, zarzucając mu:

- naruszenie prawa materialnego, tj. art. 7a i art. 7 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1732 ze zm.) poprzez uznanie, że wnioskodawcy przysługuje prawo do zasiłku chorobowego za łączny okres od 1 września 2022 r. do 30 listopada 2022 r.

- naruszenie prawa procesowego:

- art. 233 k.p.c. polegające na wydaniu wyroku bez wyjaśnienia wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy i braku wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału, polegającego na błędnym ustaleniu, że data powstania niezdolności do pracy 22 sierpnia 2022 r., a więc w trakcie służby wojskowej, nie ma wpływu na prawo do świadczenia od 1 września 2023 r.

Mając powyższe zarzuty na względzie organ rentowy wniósł o zmianę wyroku i oddalenie odwołania od decyzji z 15 listopada 2022 r. i 23 listopada 2022 r., ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji. W uzasadnieniu apelacji organ rentowy wskazał, że zaskarżonymi decyzjami z 15 listopada 2022 r. i z 23 listopada 2022 r. ZUS (...) Oddział w Ł. odmówił wnioskodawcy prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 września 2022 r. do 2 października 2022 r. i od 3 października 2022 r. do 30 listopada 2022 r. z uwagi na fakt, że po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego z dniem 31 sierpnia 2022r. (stosunek czynnej służby wojskowej) wnioskodawca był nadal niezdolny do pracy (niezdolność powstała od 22 sierpnia 2022 r.), a zatem brak było podstaw do wypłaty zasiłku chorobowego za okresy od 1 września 2022 r. do 30 listopada 2022 r., w oparciu o treść art. 7a w zw. z art. 7 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2022r., poz. 1732 ze zm.), ponieważ niezdolność do pracy nie powstała po ustaniu czynnej służby wojskowej, lecz w jej trakcie, a więc nie zostały wypełnione przesłanki z art. 7 w/w ustawy. Organ rentowy wskazał, że w jego ocenie biorąc pod uwagę treść art. 7 i art. 7a powołanej ustawy oraz art. 89a ust. 1 w zw. z art. 60b ust. 1 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r., poz. 536) rozstrzygniecie sądu rejonowego jest nietrafne, ponieważ nie została spełniona przesłanka z art. 7 ustawy o zasiłkach chorobowych.

Przesłanką odmowy prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu czynnej służby wojskowej był fakt, że niezdolność do pracy wnioskodawcy nie powstała po zakończeniu stosunku służby wojskowej, tj. po 31 sierpnia 2022 r., lecz w trakcie tej służby, tj. 22 sierpnia 2022 r. Nie wypełniono zatem regulacji z art. 7 powołanej ustawy.

W dalszej kolejności organ rentowy powołał się na art. 89a ust. 1 w zw. z art. 60b ust. 1 ustawy o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych wskazując, że żołnierz zawodowy w okresie przebywania na zwolnieniu lekarskim otrzymuje uposażenie. Warunkiem uzyskania prawa do tego uposażenia jest wystąpienie choroby żołnierza zawodowego. A zatem ochrona polegająca na uzyskaniu prawa do uposażenia w razie choroby dotyczy wyłącznie żołnierza w okresie pełnienia czynnej służby wojskowej. W sytuacji, gdy niezdolność do pracy z powodu choroby wystąpiłaby w okresie po zwolnieniu ze służby wojskowej, ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych nie przewiduje żadnego świadczenia pieniężnego i dlatego regulację taką zawarto w art. 7a w zw. z art. 7 powołanej ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia chorobowego i macierzyńskiego. Zgodnie zaś z art. 7a w zw. z art. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa żołnierz zwolniony z czynnej służby wojskowej nabywa prawo do zasiłku chorobowego m.in., gdy niezdolność do pracy wystąpiła po zwolnieniu ze służby wojskowej w ciągu 14 dni od tego zwolnienia. W ocenie organu rentowego sąd rejonowy nie poczynił żadnych odmiennych ustaleń w zakresie daty początkowej powstania niezdolności do pracy, a zatem niezdolność ta powstała 22 sierpnia 2023 r. Nie można zatem zgodzić się z argumentacją sądu rejonowego, że wnioskodawca spełnił wszystkie przesłanki z art. 7 i 7a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, gdyż niezdolność do pracy nie powstała po ukończeniu czynnej służby wojskowej, lecz w jej trakcie.

Apelujący wskazał, że skoro niezdolność do pracy bezsprzecznie powstała 22 sierpnia 2022 r., a więc jeszcze w trakcie czynnej służby wojskowej, to nie można mówić - w przypadku wnioskodawcy - o spełnieniu przesłanek z art. 7 powołanej ustawy i prawie do zasiłku chorobowego za sporny okres od 1 września 2022 r. do 30 listopada 2022 r. Mając powyższe na względzie organ rentowy wskazał, że apelacja jest w pełni uzasadniona i zasługuje na uwzględnienie (apelacja, k. 108-109 a.s.).

Sąd okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja organu rentowego jest nieuzasadniona.

W ocenie sądu okręgowego, sąd I instancji wydał trafne orzeczenie, znajdujące oparcie zarówno w zebranym w sprawie materiale dowodowym, jak i obowiązujących przepisach prawa. Sąd okręgowy nie stwierdził wadliwości stanu faktycznego ustalonego w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, podzielając ustalenia faktyczne zaprezentowane w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Nie zachodzi zatem potrzeba ich szczegółowego powtarzania (postanowienie Sądu Najwyższego z 22 kwietnia 1997 r., II UKN 61/97, wyrok Sądu Najwyższego z 12 stycznia 1999 r., I PKN 521/98). Zgodnie bowiem z poglądem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z 15 maja 2007 r. (V CSK 37/07), surowsze wymagania odnośnie do oceny zgromadzonego materiału i czynienia ustaleń na potrzeby wydania orzeczenia ciążą na sądzie odwoławczym wówczas, gdy ustala on stan faktyczny sprawy w sposób odmienny, niż uczynił to sąd I instancji. Inaczej jest natomiast wtedy, gdy orzeczenie wydane na skutek apelacji zmierza do jej oddalenia, a tym samym utrzymuje w mocy ustalenia poczynione przez sąd I instancji. W takim bowiem przypadku, jakkolwiek wyrok sądu odwoławczego powinien opierać się na jego własnych i samoistnych ustaleniach, za wystarczające można uznać stwierdzenie, że przyjmuje on ustalenia faktyczne i prawne sądu I instancji jako własne.

Odnosząc się do sformułowanego przez organ rentowy zarzutu naruszenia przepisu art. 233 § 1 k.p.c. sąd okręgowy zważył, że sąd rejonowy nie tylko dokonał pełnego i wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego, ale również wbrew twierdzeniom skarżącego organu rentowego dokonał prawidłowych ustaleń potrzebnych do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy. Podkreślić należy, że w stanie faktycznym sąd I instancji ustalił, że O. A. był żołnierzem w służbie zawodowej od 31 stycznia 2020 r. do 31 sierpnia 2022 r. Ubezpieczony złożył wypowiedzenie i stosunek służby ustał z dniem 31 sierpnia 2022 r. i od tego dnia został zwolniony z odbywania czynnej służby wojskowej. Podczas odbywania służby, kiedy odwołujący był jeszcze zatrudniony w (...) (...) w Z., 28 sierpnia 2022 r. stał się niezdolny do pracy z powodu schorzenia o symbolu R53, a niezdolność ta trwała do 4 września 2022 r. Od 5 września 2022 r. do 30 listopada 2022 r. był dalej niezdolny do pracy z powodu schorzenia o symbolu F32. Zatem niezdolność do pracy nie była spowodowana tym samym schorzeniem, a dwoma różnymi. Wobec czego należy zauważyć, że co prawda odwołujący się realnie był w sposób ciągły niezdolny do pracy, jednak niezdolność ta była spowodowana różnymi chorobami. Jednostka chorobowa o symbolu F53 powstała u odwołującego jeszcze w czasie jego zatrudnienia, tj. 22 sierpnia 2022 r. i zgodnie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym ustała 4 września 2022 r. Natomiast od 5 września 2022 r. O. A. był niezdolny do pracy z powodu jednostki chorobowej o symbolu F32 - zatem ta niezdolność powstała już po ustaniu zatrudnienia ubezpieczonego i trwała do 31 listopada 2022 r., tj. powstała w ciągu 14 dni od ustania stosunku służby cywilnej żołnierza i trwała ponad 30 dni. Mając powyższe na względzie niewątpliwie ubezpieczony spełnił przesłanki uprawniające go do uzyskania prawa do zasiłku chorobowego. Zgodnie z art. 7 pkt 1 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1133, z późn. zm.) zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego.

Sąd rejonowy w sposób prawidłowy ustalił, że data powstania niezdolności do pracy odwołującego miała miejsce już po ustaniu stosunku służby wojskowej, a wcześniejsza niezdolność do pracy, która powstała w dniu 22 sierpnia 2022 r. i ustała z dniem 4 września 2022 r. nie miała wpływu na prawo do tego świadczenia. Wobec powyższego zarzut apelacji dotyczący naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest chybiony.

Kolejny zarzut apelacyjny dotyczył naruszenia art. 7 i 7a ust. ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa poprzez jego błędną wykładnię. Jednakże w prawidłowo ustalonych okolicznościach faktycznych sprawy sąd rejonowy, w ocenie sądu II instancji, prawidłowo zastosował także przepis art. 7 w zw. z art. 7a, a zarzut apelacyjny naruszenia prawa materialnego okazał się chybiony. Przepis art. 7 wskazuje bowiem, że zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego- odwołujący spełnił te przesłanki, co zostało już wskazane we wcześniejszej części uzasadnienia.

Jak wskazuje się w orzecznictwie Sądu Najwyższego wystarczającym warunkiem otrzymania przez ubezpieczonego zasiłku chorobowego z powodu powstania czasowej niezdolności do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (art. 7 ustawy zasiłkowej) jest pozostawanie przez pracownika w ubezpieczeniu chorobowym przez 30 dni (Postanowienie SN z 18.06.2019 r., I UK 269/18, LEX nr 2684884.). Zasiłki chorobowe wypłacane w okresie po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego (na podstawie art. 6 ust. 1 czy na podstawie art. 7 ustawy z 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) są świadczeniem udzielanym po ustaniu okresu objętego składką na ubezpieczenie i - co za tym idzie - bez ekwiwalentu w tej składce, przysługującym z tytułu spełnienia się ryzyka określonego ogólnie jako "niezdolność do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia". Celem tego uregulowania jest zabezpieczenie materialne pracownika na wypadek czasowej przeszkody w podjęciu nowego zatrudnienia, ujmowane również jako zabezpieczenie pracownika przed utratą zarobków na wypadek przemijających przeszkód w ich zdobywaniu, wywołanych chorobą. Unormowanie to ma więc charakter gwarancyjny, ochronny, zabezpieczający środki utrzymania ubezpieczonego i jego rodziny na czas uniemożliwiający wyszukanie nowego źródła dochodu (Postanowienie SN z 6.09.2018 r., II UK 411/17, LEX nr 2542301.)

Mając powyższe na względzie sąd okręgowy w punkcie I wyroku zmienił zaskarżony wyrok jedynie w zakresie okresu, od którego został przyznany zasiłek chorobowy, ponieważ sąd rejonowy błędnie przyznał świadczenie od 1 września 2022 r., podczas, gdy to od 5 września 2022 r. ubezpieczony stał się niezdolny do pracy z powodu choroby.

W pozostałym zakresie apelacja organu rentowego podlegała oddaleniu na podstawie art. 385 k.p.c.